Nawet mały pracodawca powinien liczyć się z możliwością kontroli ze strony inspektorów pracy działających w ramach właściwości miejscowej danego Okręgowego Inspektoratu Pracy.
Nadzór jak i kontrola przestrzegania prawa pracy, w tym zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, leży w gestii Państwowej Inspekcji Pracy. Powyższa zasada wynika z art. 184 kodeksu pracy (k.p.), który oczywiście nie reguluje wszystkich kwestii związanych z działalnością PIP. Zagadnienia te zawarte są bowiem w odrębnej ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 404 z późn. zm.) - dalej u.p.i.p., która normuje zakres działania, organizację PIP oraz reguluje tryb przeprowadzania przez inspektorów pracy kontroli.
Postępowanie kontrolne
Ustawa u.p.i.p. nie definiuje bezpośrednio pojęć nadzoru jak i kontroli precyzując jednak w art. 21 cel postępowania kontrolnego prowadzonego przez organy PIP. Zgodnie z przywołanym przepisem postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń.
Kto podlega kontroli?
Zagadnienie jakie podmioty mogą podlegać kontroli inspektorów pracy uregulowane zostało w art. 13 u.p.i.p. Podstawowymi podmiotami podlegającymi kontroli są oczywiście pracodawcy a więc zgodnie z art. 3 k.p. jednostki organizacyjne bez względu na posiadaną osobowość prawną jak i osoby fizyczne zatrudniające pracowników. W przypadku kontroli z zakresu bhp czy legalności zatrudnienia kontroli podlegają również przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy. Tak więc wbrew obiegowej opinii, nawet zatrudnianie pracobiorców na podstawie umów cywilnoprawnych niesie ze sobą ryzyko kontroli PIP.
Przygotowanie się do kontroli PIP– na co warto zwrócić uwagę?
Podmiot kontrolowany (jego przedstawiciel) mając świadomość o czekającej go kontroli inspektora pracy powinien dla własnego dobra przeanalizować elementarne zagadnienia z zakresu przestrzegania prawa pracy. W tym celu dobrze jest wraz z osobą zajmującą się sprawami personalnymi dokonać analizy dokumentacji kadrowej. Nie ma złotego środka na właściwe przygotowanie się do kontroli inspektora pracy z uwagi na dużą liczbę zagadnień jakich może dotyczyć kontrola. Za niezbędne minimum w zakresie przygotowania się do kontroli można uznać sprawdzenie, czy zostały wykonane wszystkie środki prawne wydane przez organy PIP w trakcie poprzednich kontroli.
(...)Co może kontrolować inspektor?
Zakres zagadnień kontrolowanych przez PIP wynika z art. 11 u.p.i.p. i jest bardzo szeroki. Z przywołanego przepisu wynika, że inspekcja pracy sprawuje nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych. Ważną częścią działań kontrolnych PIP jest kontrola legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej wykonywanej zarówno przez obywateli poleskich jak i cudzoziemców. Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy ponadto nadzór i kontrola zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Kontrole inspektorów pracy mają charakter kontroli bardziej kompleksowych – obejmujących liczne zagadnienia prawa pracy czy technicznego bezpieczeństwa pracy lub ograniczają się do badania jednego lub kilku zagadnień – jak to ma miejsce przy okazji np. badania skarg składanych przez pracowników na pracodawców. Oczywiście bardziej czasochłonne są kontrole tematyczne, w ramach których inspektor bada w sposób kompleksowy szereg zagadnień wchodzących w skład danego tematu kontroli.
Więcej o kontroli PIP u małego pracodawcy przeczytasz w Kompasie Księgowo- Kadrowym>>>