Przedsiębiorca korzystający z gruntu jest odpowiedzialny za jego rekultywację

Czy właściciel gruntu, niebędący przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, może żądać wydania decyzji w sprawie rekultywacji gruntu po zakończeniu wydobycia (po wygaszeniu decyzji koncesyjnej)?

Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .

Kto jest odpowiedzialny za przeprowadzenie rekultywacji?

Gmina wydzierżawia grunt z przeznaczeniem pod istniejącą kopalnię odkrywkową żwiru. Dzierżawca/przedsiębiorca posiada koncesję na wydobywanie kruszywa. Z początkiem 2014 r. wygasła koncesja (koniec terminu określonego w koncesji). Umowa dzierżawy nie ma terminu obowiązywania i została zawarta w 1998 r. Dzierżawca wypowiedział umowę dzierżawy. Skuteczny okres wypowiedzenia umowy upływa z końcem czerwca 2014 r. Istnieją realne obawy, że przedsiębiorca/dzierżawca będzie się uchylał od obowiązku przeprowadzenia rekultywacji. Obowiązek rekultywacji wynika także z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, uproszczonego planu zagospodarowania złoża oraz umowy dzierżawy.

Odpowiedź

Do dokonania rekultywacji zobowiązany jest przedsiębiorca, w tym wypadku dzierżawca nieruchomości komunalnej.

W sprawie nie ma znaczenia, kiedy umowa dzierżawy zostanie zakończona, jako że termin zakończenia prac rekultywacyjnych wynika z decyzji starosty w przedmiocie rekultywacji gruntu.

Właściciel nieruchomości może na zasadzie przepisu art. 61 § 1 k.p.a. złożyć wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie rekultywacji. Postępowanie może być również wszczęte z urzędu.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisem art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.) - dalej p.g.g. cofnięcie koncesji, jej wygaśnięcie lub utrata jej mocy, bez względu na przyczynę, nie zwalnia dotychczasowego przedsiębiorcy z wykonania obowiązków dotyczących ochrony środowiska i likwidacji zakładu górniczego.

W myśl natomiast przepisu art. 129 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 p.g.g. w przypadku likwidacji zakładu górniczego, w całości lub w części, przedsiębiorca jest obowiązany przedsięwziąć niezbędne środki w celu ochrony środowiska oraz rekultywacji gruntów po działalności górniczej. Do rekultywacji gruntów, o których mowa w ust. 1 pkt 5, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1205 z późn. zm.) - dalej u.o.g.r.l.

Pod pojęciem rekultywacji gruntu zgodnie z przepisem art. 4 pkt 18 u.o.g.r.l. rozumie się przez to nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

Zgodnie więc z przepisem art. 20 ust. 1 i 4 u.o.g.r.l. osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt.@page_break@

Rekultywację gruntów prowadzi się w miarę jak grunty te stają się zbędne całkowicie, częściowo lub na określony czas do prowadzenia działalności przemysłowej oraz kończy się w terminie do 5 lat od zaprzestania tej działalności.

Decyzje w sprawach rekultywacji i zagospodarowania wydawane są przez starostę po zasięgnięciu min. opinii dyrektora właściwego terenowo okręgowego urzędu górniczego (w odniesieniu do działalności górniczej) oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i określają: stopień ograniczenia lub utraty wartości użytkowej gruntów, osobę obowiązaną do rekultywacji gruntów, kierunek i termin wykonania rekultywacji gruntów, uznanie rekultywacji gruntów za zakończoną.

Osoby obowiązane do rekultywacji gruntów mają obowiązek zawiadamiać właściwego starostę w terminie do dnia 28 lutego każdego roku o powstałych w ubiegłym roku zmianach w zakresie gruntów podlegających rekultywacji (art. 22 u.o.g.r.l.).

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 23 października 2008 r. w sprawie II SA/Lu 511/08 "w świetle art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych bez znaczenia pozostaje, kto jest właścicielem gruntów zdewastowanych lub zdegradowanych podlegających rekultywacji."

Niezwykle ważnym dla analizowanej sprawy pozostaje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 kwietnia 2007 r. w sprawie II OSK 1018/06 o treści, iż "wydając decyzje dotyczące rekultywacji gruntów, organy administracji przede wszystkim chronią interes publiczny, leżący u podstaw ustawowej regulacji ochrony gruntów rolnych i leśnych jako dobro publiczne.

Wydawane zatem na podstawie art. 22 ust. 1 cyt. ustawy decyzje nie tylko nie ograniczają prawa własności, lecz służą jego ochronie skoro zobowiązują "sprawcę" zdewastowanych lub zdegradowanych gruntów do ich rekultywacji (art. 20 ust. 1 cyt. ustawy) wskazując kto i w jakim trybie ma tę rekultywację nakazać."

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie II SA 4116/03 jednoznacznie orzekł, iż "ustawa nie określa, kto i w jaki sposób powinien rzeczywiście wykonać prace prowadzące do rekultywacji gruntów. Nie ma zatem przeszkód, by takie prace wykonał inwestor bezpośrednio bądź zlecił rekultywację gruntów wyspecjalizowanym firmom lub nawet przekazał je, odpłatnie lub na innych zasadach, właścicielom gruntów. Istotne jest tylko, że obowiązek rekultywacji gruntów obciąża osobę, która spowodowała utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów, i że rekultywacja powinna być dokonana na koszt tej osoby. Od tego obowiązku osoba, o której wyżej mowa, nie może się uwolnić - niezależnie od przyjętego systemu realizacji rekultywacji, poniesionych kosztów, zawartych umów i innych okoliczności prawnych i faktycznych.. Jest to obowiązek bezwzględny, którego nie można przenieść na inny podmiot (bez przeniesienia praw do inwestycji) w drodze odrębnego aktu lub czynności."

Pytanie pochodzi z programu Serwis Budowlany .