Odpowiedź: przepisy prawa wskazują, że minimalna temperatura w pomieszczeniach pracy biurowej to 18°C. Nie określają natomiast dopuszczalnej górnej granicy temperatury, jaka może występować w pomieszczeniach pracy. W przypadku, gdy warunki pracy spowodowane zbyt niską lub zbyt wysoką temperaturą stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, to może on powstrzymać się od wykonywania pracy.

Czytaj: Praca w upały, czyli co pracodawca wiedzieć powinien

Uzasadnienie: w myśl art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p., jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W myśl § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p., w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna oraz w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C.

Nie istnieją natomiast normy określające temperaturę maksymalną. Jedyny wyjątek dotyczy pracy osób młodocianych, gdyż zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. Nr 200, poz. 2047 z późn. zm.), nie mogą oni pracować w pomieszczeniach, w którym temperatura przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza – 65 procent.

Wobec braku określenia w r.b.h.p. optymalnej temperatury w pomieszczeniach pracy, istnieje możliwość posiłkowania się w zakresie utrzymania pomieszczeń pracy – stosownie do § 3 r.b.h.p. – wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) – dalej r.w.t.b.

Zgodnie z § 134 r.w.t.b. można uznać, że określone w nim temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeń – dla pomieszczeń pracy biurowej: 20°C – odpowiadają w przybliżeniu optymalnym temperaturom w pomieszczeniach pracy. W okresie letnim, gdy pracownicy lżej się ubierają, temperatura powinna być jednak nieco wyższa (22-24ºC), gdyż warto mieć na uwadze, że różnice temperatur wewnętrznej i zewnętrznej przekraczające 5-7ºC mogą powodować przeziębienia pracowników i w konsekwencji absencję chorobową.

Trzeba jednak przypomnieć, że w przypadku, gdy na stanowiskach pracy temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28oC, to zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279), pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom napoje (np. wodę).

Odnosząc się do kwestii uprawnienia pracowniczego do powstrzymania się od wykonywania pracy, należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 210 § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p., można z niego skorzystać – po niezwłocznym powiadomieniu przełożonego – w sytuacji, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, to pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Czy jednak zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura będzie wystarczającym uzasadnieniem dla skorzystania z powyższego uprawnienia? Autor uważa, że to zależy od konkretnych okoliczności. Inaczej należy bowiem traktować przypadek krótkotrwałej awarii ogrzewania w okresie zimowym, na skutek czego temperatura w pomieszczeniach pracy chwilowo spada do 16 czy 17ºC, ale pracownicy mogą po prostu cieplej się ubrać, a inaczej, gdy w okresie letnim z uwagi na panujące warunki atmosferyczne temperatura w pomieszczeniu stale przekracza np. 35ºC. W takim przypadku dla pracownika z chorobami układu krążenia (np. nadciśnieniem) warunki pracy faktycznie mogą stanowić istotne zagrożenie.

Prawo do powstrzymania się od pracy ze względów BHP jest sformułowane w sposób bardzo ogólny i to pracownik na podstawie swoich subiektywnych odczuć podejmuje decyzję o konieczności skorzystania z tego prawa. Jeżeli jednak będzie go nadużywał lub po prostu niedostatecznie je uzasadni, to pracodawca może go ukarać karą porządkową, o jakiej mowa w art. 108 k.p.