W dobie szybkiego rozwoju gospodarczego zmiany organizacyjne podmiotów korzystających ze środowiska są częstym zjawiskiem. Niestety co do zasady decyzje stanowiące podstawę takiego procesu mają charakter osobisty. W związku z tym wynikające z nich uprawnienia co do zasady nie przechodziły na następcę prawnego. W związku z czym ten ostatni musiał ponownie uzyskiwać pozwolenie na korzystanie ze środowiska, co wiązało się z upływem czasu i dodatkowymi kosztami.
Dlatego też aktualnie w celu ograniczenia takich problemów zgodnie z postanowieniami art. 189 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.) „Podmiot, który staje się prowadzącym instalację lub jej oznaczoną część, przejmuje prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń dotyczących tej instalacji lub jej oznaczonej części.” Takie rozwiązanie wydawałoby się powinno eliminować wszelkie wątpliwości związane z przejęciem uprawnień wynikających z obowiązujących pozwoleń na korzystanie ze środowiska. Jednak w praktyce niektóre organy w trybie art. 64 par. 2 K.p.a wzywają wnioskodawców występujących w trybie art. 189 Prawa ochrony środowiska do uzupełnienia braków formalnych wniosku przez dołączenie do niego raportu początkowego, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
Jako podstawę prawną uzasadniającą takie wezwanie wskazuje się art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw – dalej zwanej ustawą zmieniającą (Dz.U. z 2014 r., poz. 1101), który stanowi, że „Przy pierwszym postępowaniu w przedmiocie zmiany pozwolenia zintegrowanego wszczętym po zakończeniu postępowania w sprawie zmiany pozwolenia zintegrowanego, o którym mowa w art. 28 ust. 2, prowadzący instalację:
1) wymagającą uzyskania pozwolenia zintegrowanego oraz
2) gdy jej eksploatacja obejmuje wykorzystywanie, produkcję lub uwalnianie substancji powodujących ryzyko oraz występuje możliwość zanieczyszczenia gleby, ziemi lub wód gruntowych na terenie zakładu
- opracowuje i przedkłada organowi właściwemu do wydania pozwolenia raport początkowy, o którym mowa w art. 208 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.”
Zgodnie jednak z uzasadnieniem do projektu ustawy wprowadzającej to rozwiązanie to „dotyczy instalacji aktualnie istniejących, których eksploatacja obejmuje wykorzystywanie, produkcję lub uwalnianie substancji powodujących ryzyko oraz występuje możliwość zanieczyszczenia gleby, ziemi lub wód gruntowych na terenie zakładu i wynika z transpozycji art. 22 ust. 2 oraz art. 82 dyrektywy IED. Zgodnie z ust. 1, w przypadku tych instalacji obowiązek sporządzania raportu początkowego powstaje przy pierwszej aktualizacji pozwolenia zintegrowanego, która nastąpi po zmianie, o której mowa w art. 27 ust. 2, niezależnie od tego, czy postępowanie takie zostanie wszczęte z urzędu lub na wniosek.” (Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, Sejm RP VII Kadencji, nr druku 2162).
W związku z tym ustalając w jakich przypadkach zachodzi konieczność przedłożenia raportu początkowego pomocniczo należy sięgnąć do rozwiązania, które zostało implementowane do prawa polskiego, gdyż w przypadkach wątpliwych pozwala to na prawidłowe określenie zakresu obowiązków spoczywających na podmiocie korzystającym ze środowiska. Zgodnie z postanowieniami art. 22 ust. 2 dyrektywy 2010/75/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz. Urz. UE L 334 z 17.12.2010, str. 17).
„W przypadku gdy działalność obejmuje wykorzystywanie, produkcję lub uwalnianie substancji stwarzających zagrożenie oraz mając na uwadze możliwość skażenia gleby i wód podziemnych na terenie instalacji, operator przygotowuje i przedkłada właściwemu organowi sprawozdanie bazowe przed rozpoczęciem eksploatacji instalacji lub przed uaktualnieniem pozwolenia n a instalację po raz pierwszy po dniu 7 stycznia 2013 r.
Sprawozdanie bazowe zawiera informacje niezbędne do ustalenia stanu skażenia gleby i wód podziemnych, tak, aby możliwe było wykonanie ilościowego porównania ze stanem po ostatecznym zakończeniu działalności, o którym mowa w ust. 3.
Sprawozdanie bazowe zawiera co najmniej następujące informacje:
a) informacje na temat aktualnego użytkowania oraz, o ile takie dane są dostępne, na temat użytkowania terenu w przeszłości;
b) aktualne informacje, o ile są dostępne, na temat pomiarów gleby i wód podziemnych odzwierciedlających ich stan w chwili opracowywania sprawozdania, albo, zamiast tego, informacje na temat nowych pomiarów gleby i wód podziemnych uwzględniając możliwości skażenia gleby i wód podziemnych substancjami stwarzającymi zagrożenie, które mają być stosowane, produkowane lub uwalniane przez daną instalację.
W przypadku gdy informacje opracowane zgodnie z innymi przepisami prawa krajowego lub unijnego spełniają wymogi niniejszego ustępu, informacje te mogą być zawarte w składanym sprawozdaniu bazowym lub dołączone do niego.
Komisja ustanawia wskazówki dotyczące treści sprawozdania bazowego.”
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
|
@page_break@
Z postanowień przytoczonego rozwiązania wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że również intencją prawodawcy unijnego było obowiązkowe przedłożenie sprawozdania początkowego w przypadku uaktualnienia pozwolenia. W przywoływanej dyrektywie nie definiuje się co należy rozumieć przez uaktualnienie pozwolenia. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że wiąże się ono ze zmianą warunków korzystania ze środowiska. Tylko w takim przypadku można bowiem mówić o konieczności uaktualnienia pozwolenia. W takiej sytuacji zachodzi zmiana oddziaływania na środowisko uzasadniająca opracowanie nie jako przy okazji raportu początkowego, jeżeli wcześniej nie był on opracowany. Takiego charakteru nie ma jednak zmiana pozwolenia zintegrowanego, o której mowa w art. 189 Prawa ochrony środowiska.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy „Zmiany art. 189-191 Poś uproszczą dotychczasową procedurę przenoszenia praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących instalacji przy jej nabywaniu i prowadzić będą do zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla organów oraz dla nabywców instalacji, którzy w myśl obecnych przepisów muszą występować o takie przeniesienie przed nabyciem tytułu prawnego do instalacji. Taki przepis utrudniał jego wykorzystanie i powodował szereg problemów, np. podmioty często dowiadywały się o nim po zakończeniu transakcji, co oznaczało, że nabywca nie mógł eksploatować instalacji, gdyż musiał złożyć wniosek o wydanie nowego pozwolenia i czekać na wydanie decyzji. Zgodnie z przepisami projektu, prawa i obowiązki dotyczące instalacji będą przenoszone automatycznie z chwilą nabycia instalacji lub jej oznaczonej części.” (Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, Sejm RP VII Kadencji, nr druku 2162).
Z przytoczonego uzasadnienia wynika zatem, że w przypadku zmian o charakterze podmiotowym po stronie władającego instalacją, które nie mają wpływu na sposób korzystania ze środowiska intencją prawodawcy było aby zmiany podmiotu korzystającego ze środowiska następowały z mocy samego prawa, a wydawane w tym zakresie miały jedynie charakter deklaratoryjny, gdyż porządkują one jedynie postanowienia pozwolenia zintegrowanego w zakresie skutków prawnych, które i tak nastąpiły z mocy samego prawa.
Taki charakter zmian następujących w zakresie podmiotu korzystającego ze środowiska koresponduje z postanowieniami art. 494 par. 1 Kodeksu spółek zgodnie, z którym „Spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.” W związku z tym naszym zdaniem w przypadku podmiotowego przekształcenia dotychczasowej spółki zmiany w zakresie określenia podmiotu korzystającego ze środowiska następuje z mocy samego prawa, a zmiana pozwolenia na korzystanie ze środowiska ma charakter deklaratoryjny. W związku z tym w takim przypadku do wniosku o zmianę pozwolenia nie zachodziła będzie konieczność dołączenia raportu początkowego.
Za takim sposobem interpretacji postanowień art. 189 ust. 1 Prawa ochrony środowiska przemawia także fakt, że reguły wynikające z tego przepisu odnoszą się do wszystkich rodzajów pozwoleń na korzystanie ze środowiska, bez względu na ich rodzaj na co wskazuje ich umiejscowienie w rozdziale poświęconym wydawaniu pozwoleń na korzystanie ze środowiska. Natomiast obowiązek dołączenia do wniosku o zmianę pozwolenia zintegrowanego raportu początkowego odnosi się jedynie do tych ostatnich. Dlatego też należy uznać, że w przypadku zmiany jedynie podmiotu korzystającego ze środowiska, będącej konsekwencją przekształceń podmiotu korzystającego nie będzie zachodziła konieczność dołączenia do wniosku o zmianę pozwolenia zintegrowanego raportu początkowego, gdyż nie będzie to związane z uaktualnieniem warunków korzystania ze środowiska, o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy zmieniającej.
Zmiana podmiotu korzystającego ze środowiska będzie więc raczej inną zmianą pozwolenia na korzystanie ze środowiska, która potwierdza jedynie wystąpienie skutków prawnych jakie nastąpiły z mocy samego prawa, a wtoku prowadzonego postępowania wyjaśniającego organ powinien ograniczyć się do ustaleń, czy miały miejsce przekształcenia podmiotowe uzasadniające zastosowanie art. 189 ust. 1 Prawa ochrony środowiska. W przeciwnym razie mogłoby się okazać, że mimo wystąpienia przesłanek wskazanych w tym przepisie nie można zmienić pozwolenia zintegrowanego z uwagi na brak możliwości szybkiego opracowania raportu początkowego, co pozostawałoby w oczywistej sprzeczności z intencją jaka przyświecała ustawodawcy przy wprowadzaniu omawianego rozwiązania prawnego.
| Dowiedz się więcej z książki | |
|
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
|