Pytanie:
Czy na usunięcie drzewa rosnącego na terenie objętym rejestrem zabytków zezwolenie w każdym przypadku wydaje wojewódzki konserwator zabytków?
Czy zawsze jest tak, że cała działka z obiektem jest wpisana do rejestru, czy zdarza się tak, że sam obiekt jest wpisany do rejestru, np. ruiny kościoła, a sama działka już nie i wówczas zezwolenie na usunięcie drzewa wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta?
Odpowiedź:
Wojewódzki konserwator zabytków wydaje zezwolenie w każdym przypadku drzewa rosnącego na terenie objętym rejestrem zabytków.
Do rejestru zabytków wpisywany jest obiekt, a także nieruchomość, na której jest on wzniesiony. Jeśli drzewo rośnie na tej nieruchomości, to pozwolenie wydaje ww. organ. Jeśli zaś część działki nie jest objęta ochrona konserwatorską, to zezwolenia na usunięcie drzew wydają organy wskazane w art. 83a ust. 1 i art. 90 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody.
Uzasadnienie:
Pozwolenie na usunięcie drzew z terenu wpisanego do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 11 ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (DZ. U. z 2017 r. poz. 2187) - dalej u.o.z.o.z. Przepis ten nie dotyczy wyłącznie pozwoleń na usuwanie drzew. Zapis ten bowiem brzmi: pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru. Należy mieć na uwadze, że pozwolenia dotyczące nieruchomości objętej ochroną konserwatorską nie dotyczą konkretnych drzew, tylko samego terenu, a właściwość wojewódzkiego konserwatora zabytków w zakresie wydawania pozwoleń wynika nie z faktu, że drzewo charakteryzuje się szczególnymi cechami, a dlatego że rośnie na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków. Ponadto, dla właściwości wojewódzkiego konserwatora nie ma znaczenia status własnościowy nieruchomości.
Aby ustalić, czy przeznaczone do wycinki drzewa lub krzewy rosną na nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków i w związku z tym podlegają dyspozycji art. 36 ust. 1 pkt 11 u.o.z.o.z., należy sięgnąć do art. 3 pkt 1 i u.o.z.o.z. definiującego termin "zabytek". Zgodnie z tym przepisem jest to nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Zabytek nieruchomy to nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o których mowa w art. 3 pkt 1 u.o.z.o.z. Przez historyczny układ urbanistyczny rozumie przestrzenne założenie miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg - art. 3 pkt 12 u.o.z.o.z. Przez historyczny układ urbanistyczny rozumie przestrzenne założenie miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg - art. 3 pkt 12 u.o.z.o.z. Natomiast samo pojęcie "terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków" nie jest zdefiniowane w u.o.z.o.z. Przyjęto zatem zasadę, że wpis założenia urbanistycznego nie oznacza, że wszystkie znajdujące się w jego obrębie nieruchomości są wpisane do rejestru (zob. wyrok NSA z 21.09.1993 r., SA/Po 322/92).
