Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.
Pytanie:
Czy po stwierdzeniu nieszczelności rurociągu odprowadzającego ścieki przemysłowe na podstawie art. 70 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1409) należy powiadomić WIOŚ o awarii oraz jej usunięciu?
Odpowiedź:
Trudno o jednoznaczne stanowisko na tak sformułowane pytanie. Wydaje się, że rozważając opisany przypadek w kontekście obowiązku poinformowania WIOŚ o tym zdarzeniu, istotna może być okoliczność, czy w efekcie powstałej nieszczelności na rurociągu mogło dojść do zanieczyszczenia środowiska.
Uzasadnienie:
Biorąc pod uwagę przepisy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 210, z późn. zm.) – dalej u.z.s.ś.n., należy zauważyć, że zgodnie z art. 9 u.z.s.ś.n. w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany niezwłocznie podjąć działania zapobiegawcze. Natomiast w przypadku wystąpienia szkody w środowisku podmiot korzystający ze środowiska jest m.in. zobowiązany do podjęcia działań w celu ograniczenia szkody w środowisku, zapobieżenia kolejnym szkodom i negatywnym skutkom dla zdrowia ludzi lub dalszemu osłabieniu funkcji elementów przyrodniczych, w tym natychmiastowego opanowania, powstrzymania, usunięcia lub ograniczenia w inny sposób zanieczyszczenia lub innych szkodliwych czynników.
Ponadto, podmiot taki jest zobowiązany do podjęcia działań naprawczych. W myśl art. 11 u.z.s.ś.n., jeżeli bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku nie zostało zażegnane, mimo przeprowadzenia działań zapobiegawczych, lub wystąpiła szkoda w środowisku, podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany niezwłocznie zgłosić ten fakt organowi ochrony środowiska i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. Ponadto, podmiot korzystający ze środowiska na każde żądanie organu ochrony środowiska jest obowiązany niezwłocznie udzielić informacji o bezpośrednim zagrożeniu szkodą w środowisku lub szkodzie w środowisku, także jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że takie zagrożenie lub taka szkoda wystąpiły. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że nieszczelność rurociągu mogła spowodować przedostanie się ścieków przemysłowych do środowiska. Dlatego też wydaje się, że władający przedmiotowym kolektorem ściekowym powinien powiadomić wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o usunięciu tej awarii.
Warto także zwrócić uwagę na przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.) – dalej p.o.ś. W myśl art. 243 p.o.ś. ochrona środowiska przed poważną awarią oznacza zapobieganie zdarzeniom mogącym powodować awarię oraz ograniczanie jej skutków dla ludzi i środowiska. Nie wiadomo, czy opisany w pytaniu przypadek dotyczy awarii w rozumieniu definicji podanej w 3 pkt 23 p.o.ś., jednakże podkreślić należy, że zgodnie z art. 247 p.o.ś., w razie wystąpienia awarii, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może w drodze decyzji zarządzić przeprowadzenie właściwych badań dotyczących przyczyn, przebiegu i skutków awarii.
Ponadto, może wydać zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze środowiska. Jednocześnie nie wiadomo, czy opisany zakład zakwalifikowany jest do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku (ZZR) albo jako zakład o dużym ryzyku (ZDR) wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (art. 248 p.o.ś.). Prowadzący ZZR lub ZDR jest obowiązany do zgłoszenia zakładu organowi Państwowej Straży Pożarnej, równocześnie do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (art. 250 ust. 1 i 3 p.o.ś.). Jednocześnie prowadzący ZZR lub ZDR przedkłada program zapobiegania awariom właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej przed uruchomieniem zakładu oraz przekazuje go równocześnie do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (art. 251 ust. 3 p.o.ś.).
Ponadto, w myśl art. 260 p.o.ś. w celu zapobiegania, zwalczania i ograniczania skutków awarii przemysłowej, opracowuje się wewnętrzny i zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy. Natomiast informację o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych i o działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej, powinny być przedstawiane także wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. Zgodnie z art. 264 p.o.ś. prowadzący ZDR lub ZDR w razie wystąpienia awarii przemysłowej jest obowiązany do natychmiastowego zawiadomienia o tym fakcie właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. W informacji takiej powinny być zawarte dane dotyczące m.in. okoliczności awarii, niebezpiecznych substancji związanych z awarią, jak też o podjętych działaniach ratunkowych, a także działaniach mających na celu ograniczenie skutków awarii i zapobieżenie jej powtórzeniu się. Jeżeli opisany zakład kwalifikuje się do którejś z tych grup, to powinien posiadać ww. programy, jak też podlegać omówionym procedurom informowania odpowiednich organów.
Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.