Podatnik VAT czynny czy zwolniony

Podatnik czynny jest to podmiot, który jest zarejestrowany do VAT i co do zasady wykonuje czynności opodatkowane. Podatnik VAT bierny (zwolniony) to podmiot, który co prawda dokonał rejestracji VAT, ale korzysta ze zwolnienia od podatku - zwolnienie może dotyczyć rodzaju wykonywanej działalności albo limitu obrotów.

Ważne!

Podatnicy, których obroty nie przekraczają w skali roku 150.000 zł mają co do zasady wybór - mogą opłacać VAT lub korzystać ze zwolnienia.

Skoro podatnicy mają wybór spróbujmy im doradzić, czy warto być podatnikiem VAT. Podstawowa zasada przesądzająca o opłacalności lub nieopłacalności VAT, to kwestia, kto jest nabywcą.

Kiedy warto być płatnikiem VAT?

Jeżeli nabywcami towarów i usług są VAT-owcy warto również być podatnikiem VAT, bo wtedy podatek ten jest dla nas neutralny. Zarówno w przypadku dostawców, jak i nabywców istotne będą kwoty netto.

Jeżeli nabywcami towarów i usług są osoby nie będące podatnikami VAT, warto pozostać przy zwolnieniu, gdyż konieczność naliczania podatku podroży nasze ceny (np. o 23% naszej marży).

Przykład

Pracownik przeszedł na samozatrudnienie. Jego pracodawca jest podatnikiem VAT. Jeżeli samozatrudniony również zarejestruje się do VAT, doliczy podatek do swojego wynagrodzenia (będzie to neutralne dla pracodawcy, bo podatek zapłacony w cenie usług samozatrudnionego, pracodawca odliczy od podatku należnego), a jednocześnie samozatrudniony będzie mógł odliczyć VAT od swoich zakupów.

Niestety zasada neutralności VAT nie jest zasadą powszechnie obowiązującą. Przepisy przewidują bowiem wiele zwolnień podmiotowo-przedmiotowych, które nie pozwalają na odliczanie VAT naliczonego.

Przykład

Podatnik świadczy usługi medyczne zwolnione przedmiotowo z VAT. Tym samym nie przysługuje mu prawo odliczania VAT od dokonanych zakupów.

Dodatkowo ustawodawca ogranicza w niektórych sytuacjach prawo do odliczania VAT - np. w przypadku samochodów osobowych można odliczyć 60% VAT-u, nie więcej niż 6000 zł, a VAT od paliwa wlewanego do baku takiego samochodu, nie podlega w ogóle odliczeniu.

Jednocześnie rejestracja do VAT oznacza konieczność składania deklaracji i podnosi ryzyko kontroli podatkowej. Podatek VAT stanowi bowiem jedno z głównych źródeł utrzymania naszego państwa, więc służby podatkowe są mocno wyczulone na jego punkcie - żartobliwie można powiedzieć, że dla Fiskusa VAT jest bardziej dochodowy niż podatek dochodowy.

Pamiętaj!

Zanim zarejestrujesz się do VAT sprawdź, czy Ci się to opłaca. W niektórych przypadkach dodatkowe obowiązki (np. składanie VAT-7) i zwiększone zagrożenie kontrolą mogą nie zrównoważyć potencjalnych korzyści w postaci odliczania podatku naliczonego.