Organizacja robót budowlanych

Celem wprowadzania przepisw z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przy organizacji robt budowlanych jest zmniejszenie liczby wypadkw przy pracy, minimalizowanie ryzyka występowania chorb zawodowych wśrd pracownikw, a także zapewnienie wysokich standardw bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. Dobre, bezpieczne środowisko pracy przynosi korzyść wszystkim. Ryzyko wypadkw jest mniejsze, a praca bardziej efektywna.

1. Wprowadzenie

Zagadnienia ochrony zdrowia i życia pracowników przed zagrożeniami środowiska pracy zajmują ważne miejsce w działaniach Unii Europejskiej. Celem wprowadzania przepisów UE z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy jest zmniejszenie liczby wypadków przy pracy, minimalizowanie ryzyka występowania chorób zawodowych wśród pracowników, a także zapewnienie wysokich standardów bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. Dobre, bezpieczne środowisko pracy przynosi korzyść wszystkim. Ryzyko wypadków jest mniejsze, a praca bardziej efektywna. Unijne prawo tworzone jest z uwzględnieniem zmian technicznych dokonujących się w ostatnich latach. Postęp techniczny powoduje konieczność wprowadzania nowych uregulowań w kwestiach bezpieczeństwa i higieny pracy. Świadczy o tym liczba i ranga aktów prawnych poświęconych temu zagadnieniu. Zasadnicze znaczenie ma dyrektywa 89/391/EWG, której celem jest stymulowanie działań państw członkowskich Unii w kierunku poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników podczas pracy. Kształtuje ona nowe podejście do problematyki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w szczególności zwracając uwagę na:
1) aktywne zapobieganie zagrożeniom;
2) zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa;
3) integrację działań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy z wszystkimi działaniami przedsiębiorstwa;
4) priorytet działań zapobiegawczych;
5) zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników poprzez zapobieganie ryzyku zawodowemu.
W całej Europie budownictwo charakteryzuje się wyższym niż przeciętne ryzykiem wypadków. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa pracy w budownictwie jest dla wielu państw, w tym dla większości krajów Unii Europejskiej działaniem priorytetowym na rzecz poprawy warunków pracy w najbliższych latach. Place budowy zaliczane są do najbardziej niebezpiecznych miejsc pracy. Zdarzają się upadki z wysokości, praca w nieprawidłowej pozycji, podnoszenie ciężkich przedmiotów lub okaleczenia przez maszyny. Zmienne warunki pracy, skrajne warunki pogodowe, pośpiech, to czynniki powodujące stres pracowników i pracodawcy. Istotny wpływ na zagrożenia występujące przy robotach budowlanych mają zaniedbania techniczne i organizacyjne oraz niewystarczająca świadomość pracowników o ryzyku występującym przy wykonywaniu tych prac. Często na terenie budowy prace budowlane wykonuje jednocześnie kilka firm, a w każdej z nich występuje duża rotacja pracowników. Brak właściwej koordynacji prac tych firm powoduje dodatkowe zagrożenia. Szacuje się, że około 2/3 wszystkich wypadków przy pracy i około 60% wszystkich wypadków śmiertelnych na budowach ma swoje źródło w błędach popełnionych już w fazie planowania.
Dotyczą one:
- nieprawidłowych procedur planowania;
- niewłaściwego doboru środków ochrony indywidualnej;
- braku rozplanowania wyposażenia zabezpieczającego i niewłaściwego zagospodarowania placu budowy.
Nieprawidłowe planowanie robót budowlanych i rygor czasowy zwiększają ryzyko wypadków. Korzystnym rozwiązaniem jest wdrażanie systemów zarządzania BHP, które stwarzając odpowiednie warunki pracy, minimalizowałoby ryzyko zawodowe. Celem nadrzędnym działań podejmowanych w odniesieniu do bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach jest zapewnienie pełnej zgodności ich działań z wymogami prawa.
Dyrektywy UE dotyczą poszczególnych dziedzin, takich jak środki pracy, wyposażenie ochronne, postępowanie z ciężkimi przedmiotami, higiena zakładów pracy i budów, materiały niebezpieczne, choroby zawodowe, opieka medyczna, czy też ochrona młodocianych oraz kobiet w ciąży i wiele szczegółowych aktów prawnych.
Dyrektywa 92/57/EWG w sprawie wdrożenia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach nakazuje, by warunki bezpiecznej pracy na budowach były ustalane już w fazie planowania. Dyrektywa reguluje odpowiedzialność podmiotów oraz ich zadania i obowiązki wynikające ze szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników wraz z koniecznością zapewnienia odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych. Określa łańcuch odpowiedzialności, począwszy od inwestora, poprzez projektanta, na podwykonawcach i pracownikach kończąc. Zwraca uwagę na potrzebę ustanowienia koordynatorów do spraw bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, i to niezależnie od tego ilu pracodawców realizuje budowę. Zakres zobowiązań wynikający z dyrektywy obliguje uczestników procesu budowlanego, takich jak inwestor, w którego imieniu i na rzecz działają inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant i kierownik budowy, do szczególnie wrażliwego stosunku do spraw w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w stadium przygotowawczym, jeszcze przed wystąpieniem o pozwolenie na budowę, kiedy opracowywany jest projekt budowlany i następnie podczas realizacji procesu budowlanego.
W ramach dostosowywania polskich przepisów do obowiązujących w Unii Europejskiej, w ostatnim czasie nastąpiły bardzo istotne zmiany. Dotyczą one samych przepisów, jak również wynikających z nich wymagań wykonawczych i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, które mówią, że obiekty budowlane należy budować zapewniając warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Trwający już od wielu lat proces dostosowawczy polskich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy do norm obowiązujących w Unii Europejskiej sprawił, że przyjęte uregulowania są niemal w całości zbieżne z unijnymi.