Opracowanie ekofizjograficzne to nie wymóg formalny, ale rzeczywista potrzeba

Proces miejscowego planowania przestrzennego jest skomplikowany, gdyż wymaga uwzględnienia wielu informacji, nierzadko specjalistycznych i technicznych. Stąd też ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadza różnorodne opracowania eksperckie, które mają stanowić merytoryczne oparcie. Jednym z takim dokumentów jest opracowanie ekofizjograficzne.

Proces miejscowego planowania przestrzennego – czy to w ramach postępowania w sprawie sporządzenia i uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (zwanego dalej: s.u.k.z.p.), czy też miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (zwanego dalej: m.p.z.p.) – jest skomplikowany, gdyż wymaga uwzględnienia wielu informacji, nierzadko specjalistycznych i technicznych. Stąd też przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.2012.647) wprowadzają – na potrzeby tych postępowań – różnorodne opracowania eksperckie, które mają stanowić merytoryczne oparcie bądź to treści s.u.k.z.p., bądź to ustaleń planistycznych m.p.z.p. Jednym z takim dokumentów jest, uregulowane w przepisie z art. 72 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – prawo ochrony środowiska (Dz.U.2013.1232), „opracowanie ekofizjograficzne”.

Opracowanie ekofizjograficzne to dokument ekspercki, którego funkcja sprowadza się do określenia warunków utrzymania równowagi przyrodniczej i ustalenia zasad racjonalnej gospodarki zasobami środowiska naturalnego. Podejmowanie decyzji planistycznych wymaga kompleksowej wiedzy o otaczającej rzeczywistości, a w tym m.in. o zachodzących zjawiskach i procesach przyrodniczych, postępującej degradacji środowiska i jej przyczynach, o pożądanych kierunkach działalności człowieka, która powyższym uwarunkowaniom powinna odpowiadać. Brak wiedzy w tym przedmiocie, lub jej pominięcie w miejscowym planowaniu przestrzennym, może powodować wiele negatywnych następstw – szkodzących tak człowiekowi (i jakości jego życia), jak i samemu środowisku (które – bez względu na interesy człowieka – jest wartością samą w sobie). Poza tym decyzje planistyczne generuję duże koszty, tym samym muszą być dostosowane do rzeczywistości i przemyślane.

Kwestie szczegółowe związane z opracowaniem ekofizjograficznym określa – wydane na podstawie art. 72 ust. 6 u.p.o.ś. - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz.U.2002.155.1298). Stanowi ono, że opracowanie ekofizjograficzne sporządza się sporządza się, biorąc pod uwagę: (1) dostosowanie funkcji, struktury i intensywności zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowań przyrodniczych; (2) zapewnienie trwałości podstawowych procesów przyrodniczych na obszarze objętym planem zagospodarowania przestrzennego; (3) zapewnienie warunków odnawialności zasobów środowiska; (4) eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń i negatywnego oddziaływania na środowisko; (5) ustalenie kierunków rekultywacji obszarów zdegradowanych.

Opracowanie ekofizjograficzne jest więc potrzebnym dokumentem w miejscowym planowaniu przestrzennym, co więcej – potrzebne jest opracowanie dobrej jakości, oparte na podstawie rzetelnie przeprowadzonych badań. Takie badania powinny opierać się na odpowiedniej literaturze i dokumentacji, ale ich nieodzownym elementem są prace w terenie. Tylko opracowanie ekofizjograficzne dobrej jakości może spowodować założony przez prawodawcę skutek – prawidłowo i racjonalnie ukształtowanej przestrzeni publicznej.