Definicja legalna ścieku
W obowiązującym stanie prawnym definicja legalna „ścieków" wynika z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858) - dalej u.z.z.w., art. 3 pkt 38 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150) - dalej p.o.ś. oraz art. 9 ust. 1 pkt 14 ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) - dalej pr. wod. Definicja ta, w zakresie, w jakim zalicza do ścieków wody opadowe lub roztopowe, jest tożsama we wszystkich wymienionych aktach prawnych. Ściekiem w rozumieniu ww. przepisów są między innymi wody opadowe lub roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni, w tym z miast, portów, lotnisk, terenów przemysłowych, handlowych, usługowych i składowych, baz transportowych oraz dróg i parkingów. Wyliczenie zawarte w powyższym przepisie ma charakter wyłącznie przykładowy, zaś o zaliczeniu wód opadowych lub roztopowych do ścieków decyduje spełnienie łącznie następujących przesłanek:
1) ujęcie tych wód w system kanalizacyjny, (otwarty lub zamknięty) oraz
2) pochodzenie z terenu zanieczyszczonego o trwałej nawierzchni, przy czym pojęcie to nie jest ustawowo definiowane.
Jak wnioskować można z ww. definicji ścieków:
· wody opadowe nie nabędą statusu ścieków, jeżeli są odprowadzane powierzchniowo na własny teren nieutwardzony, bez udziału instalacji lub urządzeń kanalizacyjnych, nawet jeżeli ich zlewnia obejmuje powierzchnie zanieczyszczone;
· status „ścieku" jest w odniesieniu do wód opadowych i roztopowych niezależny od obowiązku ich oczyszczania, w tym sensie, że brak takiego obowiązku, przewidywany dla niektórych sytuacji w § 19 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984) - dalej r.w.w.ś., sam przez się nie powoduje, że wody te nie nabywają lub tracą charakter ścieku;
· przesłanka pochodzenia z terenu zanieczyszczonego stanowi kryterium odróżniające ścieki od innych wód opadowych lub roztopowych odprowadzanych z terenu nieruchomości do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej zgodnie z wymaganiem § 28 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690) - dalej r.w.t.;
· z racji, iż „zanieczyszczenie", zgodnie z art. 3 pkt 49 p.o.ś. rozumiane jest jako rodzaj emisji, a ta w świetle art. 3 pkt 4 p.o.ś. musi być wynikiem działalności człowieka, przyjąć należy, że terenami zanieczyszczonymi są tylko tereny, których zanieczyszczenie jest wywołane czynnikami antropogenicznymi;
· „zanieczyszczenie" określonej powierzchni powinno, przez pryzmat zakresu obowiązku oczyszczania ścieków opadowych lub roztopowych, być rozumiane przede wszystkim jako wzrost zawartości zawiesin ogólnych w wodach deszczowych lub roztopowych pod wpływem odbioru tych wód z określonej powierzchni lub wprowadzenie do tych wód substancji ropopochodnych, które przeniknęły na lub do tej powierzchni, w obu przypadkach - w następstwie użytkowania tej powierzchni przez ludzi.
Opłaty za odprowadzanie ścieków opadowych i roztopowych do środowiska
Zgodnie z art. 273 ust. 1 pkt 2 p.o.ś., za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi ponoszona jest opłata za korzystanie ze środowiska. Wysokość opłaty za wprowadzanie ścieków deszczowych zależy od wielkości, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu, z którego te ścieki są odprowadzane. Opłaty ustalane są samodzielnie i płatne na konto właściwego urzędu marszałkowskiego do końca miesiąca następującego po każdym półroczu.
Do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska są obowiązane, z zastrzeżeniem art. 284 ust. 2 p.o.ś., podmioty korzystające ze środowiska. W myśl art. 279 ust. 1 p.o.ś., precyzującego powyższą regułę, jeżeli obowiązek poniesienia opłaty jest związany z eksploatacją instalacji, podmiotem obowiązanym do poniesienia opłat jest prowadzący instalację. Podmiotem obowiązanym do naliczania i płatności opłat za korzystanie ze środowiska jest w konsekwencji właściciel, tu: kanalizacji deszczowej, względnie podmiot uprawniony na podstawie określonego tytułu prawnego do władania kanalizacją w celu jej eksploatacji zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska (Gwiazdowicz M., Opinia do projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - druk nr 3191 - w części dotyczącej opłat za odprowadzanie wód opadowych, Warszawa, 29 października 2004 r.: „Opłaty (...) ponosi podmiot korzystający ze środowiska, czyli w przypadku ścieków opadowych właściciel kanalizacji deszczowej odprowadzającej te ścieki do odbiornika").
W obowiązującym stanie prawnym definicja legalna „ścieków" wynika z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858) - dalej u.z.z.w., art. 3 pkt 38 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150) - dalej p.o.ś. oraz art. 9 ust. 1 pkt 14 ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) - dalej pr. wod. Definicja ta, w zakresie, w jakim zalicza do ścieków wody opadowe lub roztopowe, jest tożsama we wszystkich wymienionych aktach prawnych. Ściekiem w rozumieniu ww. przepisów są między innymi wody opadowe lub roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni, w tym z miast, portów, lotnisk, terenów przemysłowych, handlowych, usługowych i składowych, baz transportowych oraz dróg i parkingów. Wyliczenie zawarte w powyższym przepisie ma charakter wyłącznie przykładowy, zaś o zaliczeniu wód opadowych lub roztopowych do ścieków decyduje spełnienie łącznie następujących przesłanek:
1) ujęcie tych wód w system kanalizacyjny, (otwarty lub zamknięty) oraz
2) pochodzenie z terenu zanieczyszczonego o trwałej nawierzchni, przy czym pojęcie to nie jest ustawowo definiowane.
Jak wnioskować można z ww. definicji ścieków:
· wody opadowe nie nabędą statusu ścieków, jeżeli są odprowadzane powierzchniowo na własny teren nieutwardzony, bez udziału instalacji lub urządzeń kanalizacyjnych, nawet jeżeli ich zlewnia obejmuje powierzchnie zanieczyszczone;
· status „ścieku" jest w odniesieniu do wód opadowych i roztopowych niezależny od obowiązku ich oczyszczania, w tym sensie, że brak takiego obowiązku, przewidywany dla niektórych sytuacji w § 19 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984) - dalej r.w.w.ś., sam przez się nie powoduje, że wody te nie nabywają lub tracą charakter ścieku;
· przesłanka pochodzenia z terenu zanieczyszczonego stanowi kryterium odróżniające ścieki od innych wód opadowych lub roztopowych odprowadzanych z terenu nieruchomości do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej zgodnie z wymaganiem § 28 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690) - dalej r.w.t.;
· z racji, iż „zanieczyszczenie", zgodnie z art. 3 pkt 49 p.o.ś. rozumiane jest jako rodzaj emisji, a ta w świetle art. 3 pkt 4 p.o.ś. musi być wynikiem działalności człowieka, przyjąć należy, że terenami zanieczyszczonymi są tylko tereny, których zanieczyszczenie jest wywołane czynnikami antropogenicznymi;
· „zanieczyszczenie" określonej powierzchni powinno, przez pryzmat zakresu obowiązku oczyszczania ścieków opadowych lub roztopowych, być rozumiane przede wszystkim jako wzrost zawartości zawiesin ogólnych w wodach deszczowych lub roztopowych pod wpływem odbioru tych wód z określonej powierzchni lub wprowadzenie do tych wód substancji ropopochodnych, które przeniknęły na lub do tej powierzchni, w obu przypadkach - w następstwie użytkowania tej powierzchni przez ludzi.
Opłaty za odprowadzanie ścieków opadowych i roztopowych do środowiska
Zgodnie z art. 273 ust. 1 pkt 2 p.o.ś., za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi ponoszona jest opłata za korzystanie ze środowiska. Wysokość opłaty za wprowadzanie ścieków deszczowych zależy od wielkości, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu, z którego te ścieki są odprowadzane. Opłaty ustalane są samodzielnie i płatne na konto właściwego urzędu marszałkowskiego do końca miesiąca następującego po każdym półroczu.
Do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska są obowiązane, z zastrzeżeniem art. 284 ust. 2 p.o.ś., podmioty korzystające ze środowiska. W myśl art. 279 ust. 1 p.o.ś., precyzującego powyższą regułę, jeżeli obowiązek poniesienia opłaty jest związany z eksploatacją instalacji, podmiotem obowiązanym do poniesienia opłat jest prowadzący instalację. Podmiotem obowiązanym do naliczania i płatności opłat za korzystanie ze środowiska jest w konsekwencji właściciel, tu: kanalizacji deszczowej, względnie podmiot uprawniony na podstawie określonego tytułu prawnego do władania kanalizacją w celu jej eksploatacji zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska (Gwiazdowicz M., Opinia do projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - druk nr 3191 - w części dotyczącej opłat za odprowadzanie wód opadowych, Warszawa, 29 października 2004 r.: „Opłaty (...) ponosi podmiot korzystający ze środowiska, czyli w przypadku ścieków opadowych właściciel kanalizacji deszczowej odprowadzającej te ścieki do odbiornika").