1. Wprowadzenie
Zasada dwuinstancyjności postępowania nie ma charakteru bezwzględnego. W myśl bowiem art. 127 § 3 k.p.a., od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie. W takim przypadku, strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do ww. organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.
Analizując przedmiotowe zagadnienie należy mieć na uwadze, iż administracyjne postępowanie odwoławcze ma pierwszeństwo przed nadzwyczajnymi trybami wzruszenia decyzji administracyjnych.

2. Przedmiot odwołania
Prawo odwołania służy od decyzji wydanej w pierwszej instancji, a zatem zarówno od jej rozstrzygnięcia, jak i uzasadnienia. Ponadto prawo odwołania służy bez względu na treść decyzji, może bowiem zostać złożone zarówno od decyzji negatywnej jak i pozytywnej dla strony. Powyższe zostało potwierdzone przez NSA, który w wyroku z dnia 3 lipca 1992 r. podkreślił, iż „nie ma podstaw do uznania, iż stronie przysługuje odwołanie tylko od decyzji negatywnych, a więc nie uwzględniających w całości lub w części żądania zawartego w podaniu. Strona w postępowaniu administracyjnym broni swojego interesu prawnego i oceny, czy interes jej został w pełni zrealizowany, może dokonać tylko strona” (sygn. akt SA/Wr 455/92, ONSA 1993, nr 3, poz. 62).

3. Legitymacja do wniesienia odwołania
Podmiotem uprawnionym do wniesienia odwołania jest strona, a więc zgodnie
z art. 28 k.p.a., podmiot, który twierdzi, że decyzja organu I instancji dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku. W tym miejscu należy podkreślić, iż legitymację do wniesienia odwołania ma nie tylko strona, która brała udział w postępowaniu prowadzonym przez organ I instancji, lecz także podmiot, który nie brał udziału w ww. postępowaniu ale jest stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a. Nie ma natomiast podstaw do wszczęcia postępowania odwoławczego z urzędu, skuteczne wszczęcie postępowania odwoławczego wymaga bowiem wniesienia odwołania przez uprawniony podmiot.

4. Organ właściwy do rozpatrzenia odwołania
Co do zasady, organem właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia. Właściwość organu odwoławczego należy ustalać w oparciu o art. 17 k.p.a. I tak organami wyższego stopnia są:
1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,
2) w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,
3) w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,
4) w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Powyższa zasada nie ma charakteru bezwzględnego, ulega ona wyłączeniu jeżeli przepisy szczególne rangi ustawowej stanowią inaczej.
Odwołanie wnosi się do właściwego organu, określonego w oparciu o przywołaną powyżej regułę, jednakże za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżaną decyzję. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie, zawiadamiając jednocześnie strony o wniesieniu odwołania. Zasada pośredniego trybu wnoszenia odwołania ma charakter bezwzględny i jej naruszenie w postaci wniesienia odwołania bezpośrednio do organu odwoławczego skutkuje obowiązkiem niezwłocznego przekazania odwołania organowi I instancji przez organ II instancji. Należy mieć jednak na uwadze, iż odwołanie wniesione bezpośrednio do organu odwoławczego przed upływem opisanego poniżej czternastodniowego terminu uważa się, na podstawie art. 65 § 2 k.p.a., za wniesione z zachowaniem terminu.