1. Pojęcie użytkownika końcowego
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. Nr 79, poz. 666)- dalej u.b.a., na określenie użytkownika baterii i akumulatorów używa terminu użytkownik końcowy. Użytkownik końcowy to zgodnie z art. 6 pkt 19 u.b.a. podmiot wykorzystujący energię elektryczną z baterii lub akumulatorów. Użytkowanie baterii i akumulatorów często jest powiązane z użytkowaniem urządzeń takich jak np. sprzęt elektryczny lub elektroniczny lub pojazdy (wówczas użytkownik końcowy jest jednocześnie użytkownikiem sprzętu lub posiadaczem pojazdu i ciążą na nim jednocześnie obowiązki wynikające z odrębnych przepisów).

Z tytułu samego użytkowania produktów jakimi są baterie i akumulatory na użytkowniku nie ciążą w sumie żadne obowiązki. Wprawdzie art. 11 ust. 1 i 2 u.b.a. stanowią, iż produkowany i wprowadzany do obrotu sprzęt powinien być zaprojektowany w sposób umożliwiający łatwe usunięcie z niego zużytych baterii i zużytych akumulatorów, a do wprowadzanego do obrotu i dystrybuowanego sprzętu, w którym są zamontowane baterie lub akumulatory, powinna być dołączona (z pewnymi wyjątkami) instrukcja zawierająca informację o:
1) sposobie bezpiecznego usunięcia baterii lub akumulatorów z tego sprzętu,
2) rodzaju zamontowanych baterii lub akumulatorów,
ale na użytkownika końcowego nie został nałożony obowiązek zastosowania się do tej instrukcji. Obowiązki wynikające z tego przepisu obciążają wyłącznie wprowadzającego do obrotu i dystrybutora. Instrukcja ta ma jedynie ułatwić użytkownikowi (lub podmiotowi świadczącemu usługi w zakresie wymiany baterii lub akumulatorów) usunięcie ze sprzętu elektrycznego lub elektronicznego baterii lub akumulatorów. O ile przepisy nie ograniczają możliwości usuwania baterii i akumulatorów ze sprzętu elektrycznego lub elektronicznego bądź z pojazdu (traktując to jako normalny element eksploatacji) to w przypadku zużytego sprzętu lub pojazdów wycofanych z eksploatacji – usuwanie baterii i akumulatorów z takich odpadów jest traktowane jako element demontażu lub przetwarzania i jego prowadzenie poza zakładami przetwarzania (zużytego sprzętu) lub stacjami demontażu (pojazdów wycofanych z eksploatacji) jest zakazane i stanowi wykroczenie.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.)- dalej u.z.s.e.e., demontaż zużytego sprzętu, obejmujący usunięcie z tego sprzętu składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych, określonych w załączniku nr 2 do ustawy (a więc m.in. usunięcie baterii i akumulatorów), może być prowadzony wyłącznie w zakładzie przetwarzania. Zgodnie z art. 70 powołanej ustawy demontaż zużytego sprzętu poza zakładem przetwarzania podlega karze grzywny w wysokości od 2.000 zł do 100.000 zł. Podobnie w przypadku pojazdów wycofanych z eksploatacji. Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202, z późn. zm.)- dalej u.r.p.w.e., ich demontaż może być prowadzony wyłącznie w stacjach demontażu. Naruszenie tego zakazu stanowi wykroczenie, o którym mowa w art. 50 pkt 1 u.r.p.w.e.
Użytkownikiem końcowym może być każdy. Mogą nimi być zarówno przedsiębiorcy, jednostki organizacyjne niemające statusu przedsiębiorcy jak i osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami.

Obowiązki użytkownika końcowego zostały skonstruowane z punktu widzenia prawidłowego postępowania z odpadami i sprowadzają się do odpowiedniego zbierania zużytych baterii i zużytych akumulatorów i przekazania do następnego uprawnionego posiadacza odpadów. Są to zatem obowiązki tego użytkownika końcowego, u którego powstają zużyte baterie i zużyte akumulatory. Jeżeli użytkownik baterii i akumulatorów przekazuje je innemu podmiotowi jako nadające się do dalszego użytkowania produkty (używane baterie lub akumulatory), nie obciążają go obowiązki związane ze zużytymi bateriami i akumulatorami. Te obowiązki będą obciążały następnego użytkownika, u którego użytkowane baterie i akumulatory staną się odpadami.

Maria Duczmal