Odpowiedź: obowiązek podatkowy w VAT dla usług najmu od 1 stycznia 2014 r. powstawał będzie z chwilą wystawienia faktury. W przypadku, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, czyli w odniesieniu do usług najmu, nie później niż z upływem terminu płatności.
Uzasadnienie: zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., w przypadku świadczenia usług najmu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.
Z tym, że zgodnie z art. 19a ust. 7 u.p.t.u. w przypadku, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4 u.p.t.u., czyli w odniesieniu do usług najmu, nie później niż z upływem terminu płatności.
Odnosząc powyższe regulacje do sytuacji przedstawionych w pytaniu, jeżeli usługa rozliczana jest w dwumiesięcznych okresach rozliczeniowych, a wynajmujący nie wystawił faktury, to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, czyli z chwilą upływu terminu płatności. Jeżeli termin płatności to 10 marca to obowiązek podatkowy powstanie 10 marca. Jeżeli natomiast termin płatności określono na 10 dni od daty wystawienia faktury nie ma możliwości wskazania momentu powstania obowiązku podatkowego i celem jego wykonania należy odpowiednio dostosować umowę najmu.
Nie ma również możliwości wskazania momentu powstania obowiązku podatkowego dla drugiej wskazanej w pytaniu sytuacji. Wyjaśnić jedynie można, iż art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b u.p.t.u. ma charakter szczególny w stosunku do art. 19a ust. 3 u.p.t.u. co oznacza, iż nie znajdzie tu zastosowania zasada ogólna rozliczania usług świadczonych w sposób ciągłych przez okres dłuższy niż rok.