Podpisana przez Prezydenta w dniu 27 czerwca 2016 r. ustawa weszła w życie w dniu 1 lipca 2016 r. Eksperci z branży energetycznej zgodnie wskazują, że istotnie wpłynie ona na krajowy rynek OZE. Ze względu na obszerność nowelizacji oraz wielość dokonanych zmian, w artykule przedstawiono jedynie najważniejsze zdaniem autora zmiany.
„Opust” zamiast taryf gwarantowanych – koniec ze sprzedażą energii
W dodanym nowelizacją art. 2 pkt 27a ustawy wprowadzono definicję prosumenta. Jest nim „odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą regulowaną ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej”.
Warto podkreślić, że definicja obejmuje szeroki zakres podmiotów, w tym np. jednostki samorządowe czy szkoły. Podnoszonym zarzutem wobec definicji prosumenta jest nieuwzględnienie w niej przedsiębiorców. Jak wskazuje jednak Ministerstwo Energii, wynika to z kwestii podatkowych i sprawa ta ma być dopracowana w najbliższych miesiącach i pojawi się w kolejnych zmianach ustawy o OZE.
Już powyższa treść definicji prosumenta, poprzez sformułowanie „w celu jej zużycia na potrzeby własne” wskazuje na kluczową zmianę jaką wprowadza nowelizacja w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów – koniec ze sprzedażą energii wytwarzanej w mikroinstalacjach.
Czytaj: Nowelizacja ustawy o OZE już obowiązuje >>>
Przepisy obowiązujące do dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy przewidywały wsparcie dla najmniejszych producentów energii w postaci mechanizmu taryf gwarantowanych (FIT). W praktyce pozwalał on posiadaczom mikroinstalacji na sprzedaż wytworzonej energii elektrycznej. Dzięki systemowi taryf, każdy kto zdecydowałby się zainstalować mikroinstalację, miał otrzymać gwarancję, że wytworzony prąd będzie od niego kupowany po stałej cenie przez 15 lat.
Przyjęte przez Sejm poprzedniej kadencji rozwiązanie spotkało się z krytyką obecnego rządu oraz większości parlamentarnej, która wskazywała, że uniemożliwia on szeroko zakrojony rozwój ruchu prosumenckiego, zakładającego wytwarzanie energii elektrycznej na własne potrzeby bez konieczności wykonywania działalności gospodarczej w tym zakresie.
W myśl nowelizacji działania prosumentów nakierowano jedynie na zaspokajanie własnych potrzeb energetycznych. Dotychczasowy system taryf gwarantowanych, pozwalający na sprzedaż prądu do sieci energetycznej, zastąpiono tzw. opustem. Jak wynika z ustawy, mechanizm ten pozwoli pobrać prosumentowi darmową energię z sieci, w zamian za wprowadzany do niej prąd z mikroinstalacji.
Prosument nie będzie ponosił opłat związanych z dostarczeniem do niego energii elektrycznej w okresie, gdy jego zużycie będzie większe od bieżącej produkcji w mikroinstalacji, ponieważ będzie mógł korzystać ze swojej „zmagazynowanej” energii. Za każdą kilowatogodzinę wprowadzoną do sieci prosument dostawać będzie mógł rabat na kupowaną energię.
Wysokość opustu określono w art. 4 ust 1a ustawy. Zgodnie z jego brzmieniem „Sprzedawca, o którym mowa w art. 40 ust.1 dokonuje rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w stosunku ilościowym 1 do 0,7 z wyjątkiem mikroinstalacji o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 10 kW, dla których ten stosunek ilościowy wynosi 1 do 0,8”.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Ustawa o odnawialnych źródłach energii. Komentarz
|
Wprowadzenie systemu upustów może niekorzystnie wpływać na sytuację inwestorów z rynku OZE. Brak możliwości sprzedaży energii spowoduje wydłużenie się czasu zwrotu poniesionych kosztów, co może wpływać na zmniejszenie się aktywności rynku.
Rozliczenie wprowadzonej energii podstawą uzyskania opustu
W pierwszej kolejności wskazać należy, że jak wynika z wprowadzonego nowelizacją art. 40 ust. 1a ustawy, podmiotami umocowanymi do prowadzenia rozliczenia ww. opustu, poza sprzedawcą zobowiązanym, którego wyznacza Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może być również wybrany przez prosumenta sprzedawca inny niż sprzedawca zobowiązany, na podstawie umowy kompleksowej w rozumieniu ustawy prawo energetyczne. Dla klarowności treści artykułu autor posługuje się jedynie pojęciem sprzedawcy zobowiązanego.
Ustawodawca doprecyzował nowelizacją kompetencje „sprzedawcy zobowiązanego”. Jak wskazano w art. 40 ust. 1 ustawy, jego obowiązkiem jest zakup energii elektrycznej o którym mowa w:
- art. 41 ust. 1 - niewykorzystanej energii elektrycznej wytworzonej przez wytwórcę, innego niż prosument, w mikroinstalacji z odnawialnych źródeł energii, w tym przechowywanej w magazynie energii, lub energii elektrycznej, o której mowa w art. 19 ust. 1 pkt 1. Obowiązek zakupu oferowanej energii elektrycznej, o której mowa w ust. 1 pkt powstaje od pierwszego dnia wprowadzenia tej energii do sieci dystrybucyjnej i trwa przez okres kolejnych 15 lat, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2035 r., przy czym okres ten liczy się od daty wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii (art. 41 ust. 4 ustawy).
- art. 42 ust. 1 - oferowanej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej w (z uwzględnieniem art. 80 ust. 9):
1) instalacji odnawialnego źródła energii innej niż mikroinstalacja, o łącznej mocy elektrycznej mniejszej niż 500 kW, w tym energii elektrycznej wytworzonej w okresie rozruchu technologicznego tej instalacji, w której energia elektryczna została wytworzona po raz pierwszy przed dniem wejścia w życie rozdziału 4;
2) instalacji odnawialnego źródła energii innej niż mikroinstalacja albo instalacji wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy do wytworzenia energii elektrycznej, o łącznej mocy elektrycznej mniejszej niż 500 kW, zmodernizowanej po dniu wejścia w życie rozdziału 4;
 |
Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Prawo Ochrony Środowiska Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów |
 |
@page_break@
3) instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy do wytworzenia energii elektrycznej, w tym energii elektrycznej wytworzonej w okresie rozruchu technologicznego tej instalacji, w której energia elektryczna została wytworzona po raz pierwszy przed dniem wejścia w życie rozdziału 4;
4) instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy do wytworzenia energii elektrycznej, zmodernizowanej po dniu wejścia w życie rozdziału 4.”,
- art. 92 ust. 1 - energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 500 kW, od wytwórcy tej energii, który wygrał aukcję, po stałej cenie ustalonej w aukcji rozstrzygniętej nie później niż w terminie do dnia 30 czerwca 2021 r., oraz wyłącznie w ilości określonej przez danego wytwórcę w złożonej przez niego ofercie, o której mowa w art. 79.
Rozliczenie ilości energii elektrycznej wprowadzonej i pobranej z sieci przez prosumenta następuje na podstawie wskazań urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego dla danej mikroinstalacji, po uzyskaniu danych pomiarowych przekazanych od operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego. Podkreślić należy, że rozliczeniu na powyższych zasadach podlega energia elektryczna wprowadzona do sieci nie wcześniej niż na 365 dni przed dniem dokonania odczytu rozliczeniowego w bieżącym okresie rozliczeniowym.
Jak wynika z art. 4 ust 4 ustawy, od ilości rozliczonej energii elektrycznej prosument nie uiszcza na rzecz sprzedawcy zobowiązanego opłat z tytułu jej rozliczenia oraz opłat za usługę dystrybucji, których wysokość zależy od ilości energii elektrycznej pobranej przez prosumenta. Opłaty te są uiszczane przez sprzedawcę zobowiązanego na rzecz operatora systemu dystrybucyjnego sieci, do której którego przyłączona jest mikroinstalacja.
Klaster energii – sposób współdziałania przy wykorzystaniu OZE
Nowością dla rynku OZE jest wprowadzone nowelizacją pojęcie „klastra energii”. Zgodnie z wprowadzoną w nowelizacji definicją z art. 2 pkt 15a ustawy, jest to „cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczące wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z odnawialnych źródeł energii lub z innych źródeł lub paliw, w ramach sieci dystrybucyjnej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, na obszarze działania tego klastra nieprzekraczającym granic jednego powiatu w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814) lub 5 gmin w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446); klaster energii reprezentuje koordynator, którym jest powołana w tym celu spółdzielnia, stowarzyszenie, fundacja lub wskazany w porozumieniu cywilnoprawnym dowolny członek klastra energii.”
Jak wskazano w treści uzasadnienia do projektu ustawy, celem stworzenia tzw. mikroklastrów jest promowanie przedsiębiorczego i społecznego podejścia w grupach ludności zamieszkujących głównie tereny wiejskie. Poprzez połączenie działań z kilku obszarów gospodarki mogą one zapewniać lokalną samowystarczalność energetyczną.
Swoje zastrzeżenia do definicji klastra energii złożył Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, który wskazał w uwagach do projektu ustawy, że zastosowane pojęcie "cywilnoprawnego porozumienia", jest pojęciem niejasnym, niestosowanym w prawie cywilnym, a jeżeli zamiarem ustawodawcy było wskazanie, że chodzi o umowę prawa cywilnego, należało posłużyć się tym pojęciem.
| Dowiedz się więcej z książki | |
|
Ustawa o odnawialnych źródłach energii. Komentarz
|
Jeżeli natomiast wspomniane porozumienie ma mieć inny charakter i skutki, powinny być one uregulowane w projekcie. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego podniósł również, że „umowa cywilnoprawna może być zawarta wyłącznie przez podmioty prawa cywilnego tj. takie osoby i instytucje, które mają zdolność prawną.
Przyznanie możliwości zawarcia "porozumienia cywilnoprawnego" instytucjom niebędącym podmiotami prawa cywilnego jest sprzeczne z podstawowymi zasadami tej dziedziny prawa i może prowadzić do daleko idących problemów związanych w szczególności z zawieraniem takiej umowy i odpowiedzialnością z tytułu jej naruszenia”.
Na podstawie dodanego do ustawy art. 38a. ust 1, „wykonywanie działalności gospodarczej w ramach klastra energii realizowane jest w ramach koncesji wydanej dla koordynatora klastra energii lub w ramach wpisu koordynatora klastra energii do jednego z rejestrów: wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji, biogazu rolniczego lub w zakresie biopłynów”.
W celu zagwarantowania współdziałania klastrów z operatorami dystrybucji energii, zgodnie z art. 38a ust. 3 ustawy operator, z którym zamierza współpracować klaster energii, jest obowiązany do zawarcia z koordynatorem klastra energii umowy o świadczenie usług dystrybucji w rozumieniu prawa energetycznego.
Obszar działania klastra ustala się na podstawie miejsc istnienia przyłączeń wytwórców i odbiorców energii będących członkami klastra, przy czym jego działalność nie może obejmować połączeń z innymi krajami.
Ograniczenie obszaru pozyskiwania biomasy
Jak wskazują projektodawcy wprowadzonych zmian, dla bardziej efektywnego wykorzystywania lokalnie dostępnych zasobów biomasy, w nowelizacji zawarto definicję biomasy lokalnej. Jak wynika więc z art. 2 pkt 3a ustawy jest to biomasa pochodząca z upraw energetycznych, a także odpady lub pozostałości z produkcji rolnej oraz przemysłu przetwarzającego jej produkty, zboża inne niż pełnowartościowe, pozyskane w sposób zrównoważony, określony w przepisach wydanych na podstawie art. 119 ustawy.
Zgodnie zaś z przywołanym art. 119 ust. 1 pkt 2 ustawy Minister właściwy do spraw rynków rolnych określi, w drodze rozporządzenia promień obszaru, z którego może być pozyskana biomasa lokalna, nie większy niż 300 km od jednostki wytwórczej, w której zostanie wykorzystana, biorąc pod uwagę konieczność efektywnego wykorzystania lokalnie dostępnych zasobów biomasy.