W Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o lasach (Dz. U. poz. 586). Nowelizacja przyznaje Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Lasy Państwowe, ustawowe prawo pierwokupu lasów, gruntów przeznaczonych do zalesienia lub innych gruntów lub nieruchomości, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami gospodarki leśnej i nie narusza interesu Skarbu Państwa.

Las lub grunt przeznaczony do zalesienia może być nabyty w szczególności w przypadku:

1) jego bezpośredniej przyległości do gruntu pozostającego w zarządzie Lasów Państwowych;

2) zniesienia współwłasności lasu, gruntu przeznaczonego do zalesienia lub innego gruntu lub nieruchomości;

3) regulacji przebiegu granicy polno-leśnej.

Nowelizacja wprowadza do ustawy o lasach w art. 37a ust. 1 mechanizm stanowiący, iż w przypadku sprzedaży przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, gruntów :

- oznaczonych jako las w ewidencji gruntów i budynków,

- przeznaczonych do zalesienia określonego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

- lasów objętych uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej,

Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Lasy Państwowe, przysługiwać będzie z mocy ustawy prawo pierwokupu tych gruntów. W przypadku przeniesienia własności powyżej wskazanych kategorii gruntów w drodze zawarcia innej umowy niż umowa sprzedaży lub w wyniku jednostronnej czynności prawnej, Lasy Państwowe, reprezentujące Skarb Państwa, będą mogły złożyć oświadczenie o nabyciu takiego gruntu za zapłatą równowartości pieniężnej (tzw. prawo wykupu).

Ustawa stanowi przy tym, iż jeżeli równowartość pieniężna nie wynika z treści umowy, wówczas nadleśniczy określa ją przy zastosowaniu sposobów ustalania wartości nieruchomości przewidzianych w regulacjach dotyczących gospodarki nieruchomościami.

Prawa powyższe nie będą mogły być wykonywane przez Lasy Państwowe w razie dokonania zbycia gruntu leśnego na rzecz szerokiego kręgu osób bliskich enumeratywnie wskazanych w ustawie czy na rzecz jednostki samorządu terytorialnego oraz w przypadku dziedziczenia.

Ustawa wskazuje, iż w razie zawarcia umowy sprzedaży lub innej umowy dotyczącej nabycia gruntu podlegającego prawu pierwokupu, notariusz sporządzający taką umowę jest zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia nadleśniczego, właściwego ze względu na miejsce położenia gruntu, o treści takiej umowy. Natomiast w razie dokonania jednostronnej czynności prawnej dotyczącej nabycia gruntów wskazanych w ustawie, o fakcie tym dokonuje powiadomienia zbywca.

Prawo pierwokupu lub uprawnienie do dokonania wykupu może być wykonane w terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania przez nadleśniczego zawiadomienia o treści umowy lub treści jednostronnej czynności prawnej.

Prawo pierwokupu oraz prawo wykupu jest wykonywane poprzez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego u notariusza dokonującego czynności, z zastrzeżeniem, iż w razie gdy złożenie oświadczenia u tego notariusza jest niemożliwe lub napotykało poważne trudności, może być ono złożone u innego notariusza.

W przypadku skorzystania z prawa wykupu w razie dokonania jednostronnej czynności prawnej dotyczącej nabycia gruntów wskazanych w ustawie oświadczenie jest składane u dowolnego notariusza i jest ono doręczane zbywcy przez nadleśniczego.

Odnośnie do procedury skorzystania z uprawnień wprowadzanych uchwaloną ustawą, ustawa określa, iż nadleśniczy za pośrednictwem właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych kieruje pisemny wniosek do Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych o wyrażenie zgody na nabycie gruntu.

Nadleśniczy jest uprawniony również do zlecenia określenia przez rzeczoznawcę majątkowego wartości gruntu, którego dotyczy wniosek. Ponadto zgodnie z przyjętą ustawą, jeżeli nadleśniczy uzna, że cena określona w dotyczących gruntu umowie lub jednostronnej czynności prawnej rażąco odbiega od wartości rynkowej gruntu, może w terminie 14 dni od złożenia oświadczenia wystąpić do sądu o ustalenie ceny tego gruntu. W takim przypadku wartość nieruchomości określa sąd zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Ustawa wprowadza zasadę, iż czynności prawne dokonane niezgodnie z przyjętymi regulacjami, w szczególności bez zawiadomienia nadleśniczego, są nieważne.

Ponadto ustawa wprowadza obowiązek dla Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych do ogłaszania w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o wykonaniu przez Lasy Państwowe prawa pierwokupu lub prawa wykupu wraz z podaniem danych dotyczących nabytego gruntu oraz ceny za jaką nastąpiło nabycie. Gruntami nabytymi na rzecz Skarbu Państwa w wykonaniu prawa pierwokupu lub prawa wykupu zarządzają Lasy Państwowe.

Uchwalona ustawa wprowadza również regulacje dotyczące doprecyzowania dotychczasowych przepisów umożliwiających nabywanie lasów lub gruntów przeznaczonych do zalesienia przez Lasy Państwowe od prywatnych właścicieli w drodze porozumień cywilnoprawnych.

Ustawa wprowadza także zmiany w przepisach ustawy o lasach w zakresie zasad gospodarki środkami funduszu leśnego. Zgodnie z nowymi regulacjami obecnie środki funduszu leśnego będą mogły być przeznaczane również na nabywanie przez Skarb Państwa gruntów leśnych lub gruntów przeznaczonych do zalesiania.

Ustawa wprowadza ponadto zasadę, iż do umów sprzedaży i innych umów oraz jednostronnych czynności prawnych odpowiednio zawartych lub dokonanych w zakresie rozporządzeń odnoszących się do gruntów, o których mowa w art. 37a ust. 1 ustawy o lasach, przed dniem wejścia w życie nowych regulacji, nie stosuje się przepisów o przysługujących Skarbowi Państwa uprawnieniach dotyczących pierwokupu nieruchomości oraz możliwości złożenia przez Skarb Państwa oświadczenia o nabyciu gruntu za zapłatą równowartości pieniężnej.

Ustawa wejdzie w życie z dniem 30 kwietnia 2016 r.

Źródło: www.prezydent.pl, www.dziennikustaw.gov.pl, stan z dnia 27 kwietnia 2016 r.