Natura 2000 - jak się to robi w innych krajach

Idea sieci Natura 2000 jest wprowadzana w Unii Europejskiej od roku 1992. Jej głównym celem jest powstrzymanie wymierania gatunków zwierząt i roślin oraz zaniku ważnych siedlisk przyrodniczych oraz ochrona różnorodności biologicznej. Wiodącym założeniem jest stałe monitorowanie stanu różnorodności biologicznej oraz zachodzących w niej zmian.

Często uważa się, że w Polsce jest więcej obszarów objętych programem Natura 2000 niż w innych krajach Unii Europejskiej. Pod względem powierzchni Polska zajmuje 2 miejsce ze 142 obszarami o łącznej powierzchni 48841 km2 i plasuje się w czołówce stawki, zwłaszcza pod względem powierzchni obszarów ochronnych. Obecnie w Polsce sieć Natura 2000 zajmuje prawie 20 proc. powierzchni lądowej kraju.

W jej skład wchodzi: 845 obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (obszary „siedliskowe” – przyszłe specjalne obszary ochrony siedlisk) oraz 145 obszarów specjalnej ochrony ptaków.
Liczba obszarów ochronnych w ramach sieci natura 2000 jest bardzo zróżnicowana w poszczególnych krajach UE. Sieć Natura 2000 w UE liczy ok. 26 tys. obszarów zajmujących ok. 145 tys. km2 powierzchni morskiej i blisko 800 tys. km2 powierzchni lądowej (18 proc. powierzchni krajów UE). W 2011 r. decyzją KE obszar NATURA 2000 rozszerzono o kolejne 18,8 tys. km2. Pod względem powierzchni największym łącznym obszarem chronionym o powierzchni 103593 km2 mogą pochwalić się Hiszpanie (w tym zaledwie 1009 km2 zajmują obszary morskie). Z kolei pod względem liczby wyznaczonych obszarów ochronnych dominują Niemcy, którzy wyznaczyli ich aż 738 w tym 15 morskich. Największy obszar w stosunku do powierzchni kraju sieć Natura 2000 zajmuje na Cyprze, gdzie blisko 26 proc. kraju podlega ochronie w ramach sieci. Państwa członkowskie wyznaczają obszary Natura 2000 w porozumieniu z Komisją. Z kolejnymi rozszerzeniami zwiększa się zróżnicowanie siedlisk przyrodniczych i gatunków objętych ochroną.

Obszary Natura 2000 obejmują różne ekosystemy. Przeważają wśród nich lasy (ok. 51 proc. ich łącznej powierzchni w UE), na drugim miejscu są ekosystemy rolniczych terenów uprawnych (24 proc.), a na kolejnych: ekosystemy trawiaste (10 proc. – łąki i pastwiska łącznie) oraz ekosystemy terenów bagiennych (9,5 proc.). Udział tych różnych ekosystemów w poszczególnych krajach jest różny, w Polsce przeważają tereny rolnicze.

Polska wyróżnia się najbardziej zróżnicowanymi i najbogatszymi biocenozami leśnymi w Europie Środkowej. Najbardziej znanymi parkami narodowymi w Polsce są Białowieski Park Narodowy, Tatrzański Park Narodowy, Park Narodowy Gór Stołowych, Biebrzański Park Narodowy i Kampinowski Park Narodowy. W Polsce są 23 parki narodowe; ich łączna powierzchnia przekracza 300 tys. ha, co stanowi ok. 1 proc. obszaru kraju. Aż 60 proc. powierzchni parków zajmują lasy. Siedem parków uznano za światowe rezerwaty biosfery, jeden z nich (Białowieski PN) jest równocześnie obiektem dziedzictwa światowego.

Więcej na temat sieci Natura 2000 można przeczytać w artykule: www.ekologia.pl