Dokument został przyjęty uchwałą Rady m. st. Warszawy z dn. 8 maja 2008 r. o nr. XXX/995/2008, z późniejszymi uchwałami z dnia 27 listopada 2008 r. o nr. XLIII/1348/2008 oraz z 16 kwietnia 2009 r. o nr. LII/1607/2009 zmieniającymi w/w uchwałę. W LPR dla Warszawy znajduje się 14 dzielnic (procesem ma zostać objęte 11% powierzchni stolicy). Największa ilość terenów objętych rewitalizacją znajduje się na terenie dzielnic: Praga Północ oraz Południe i Śródmieście (obszar określony w całości jako obszar kryzysowy objęty zmianami). Wśród dzielnic, które nie przystąpiły do LPR są: Białołęka, Ursynów, Wilanów oraz Włochy.

Czym jest LPR?

LPR stanowi głównie narzędzie zarządzania procesem rewitalizacyjnym. W LPR określa się misję, cel nadrzędny oraz cele szczegółowe, które realizują cel główny. Dla miasta stołecznego Warszawa misją LPR jest koordynacja wybranych polityk stolicy na obszarach objętych rewitalizacją oraz wsparcie dzielnic w prowadzeniu działań ukierunkowanych na przywracanie do życia i zrównoważony rozwój określonych obszarów, które utraciły dotychczasowe funkcje społeczne i gospodarcze.

Cel nadrzędny stanowi odnowa i ożywienie wybranych, obecnie kryzysowych obszarów miasta stołecznego Warszawy. Cel ten ma zostać osiągnięty dzięki realizacji czterech celów szczegółowych. Te cele to:
I. Ożywienie społeczno – gospodarcze poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej, zgodnie z zasadami ładu przestrzennego i estetyki oraz promowanie przedsiębiorczości.
II. Rozwój turystyki i kultury w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego
III. Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców oraz poprawa możliwości komunikacyjnych wewnątrz osiedli
IV. Integracja mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.

Jak jest realizowany LPR?

Lokalny Program Rewitalizacji wdrażany jest poprzez dzielnicowe Mikroprogramy Rewitalizacji. W ramach takiego mikroprogramu poszczególne dzielnice wyznaczają obszary, które wymagają rewitalizacji. Projekty znajdujące się w poszczególnych Mikroprogramach dzielą się na dwa rodzaje:
• rewitalizacyjne – mogące ubiegać się o dofinansowanie unijne przy spełnieniu określonych warunków;
• towarzyszące – nie będą ubiegać się o dofinansowanie ze środków UE, jednakże ich realizacja przyczyni się do poprawy sytuacji na obszarze kryzysowym.

Projekty dzielą się ponadto na projekty dzielnicowe (stworzone i realizowane przez Dzielnicę) oraz na projekty beneficjentów zewnętrznych (stworzone i realizowane przez Partnerów Programu). Na rzecz rewitalizacji działają także grupy pod nazwą Fora Rewitalizacji Dzielnic, które stanowią podstawową płaszczyznę współpracy partnerów w dzielnicy i generowania partnerskich projektów rewitalizacyjnych. Na terenie Warszawy takie fora posiada Ochota i Praga Północ. Praga Północ jest przykładem obszaru, który bez wątpienia potrzebuje zmian. Świadczy o tym chociażby fakt uwzględnienia obszaru dzielnicy w europejskim konkursie urbanistyczno - architektonicznym EUROPAN, w którym uczestniczy Polska. Konkurs realizowany jest co roku, równolegle w kilkudziesięciu krajach europejskich. W tym roku odbywa się jego 10 edycja. Celem konkursu jest wyłonienie miejsc, które potrzebują uporządkowania. Na obszarze Pragi przestrzenią wyznaczoną do przeprowadzenia zmian jest ul. Wileńska. Za cel główny przyjmuje się min.: renowację zabytkowych kamienic czynszowych oraz budynków pofabrycznych i pomagazynowych pochodzących z przełomu XIX i XX wieku; podniesienie bezpieczeństwa terenu - zniwelowanie negatywnych zjawisk społecznych (patologii społecznych) prowadzących do polaryzacji społeczeństwa oraz braku poczucia wspólnoty między mieszkańcami. Przedsięwzięcia planowane do realizacji na obszarze zdegradowanym powinny mieć charakter kompleksowy umożliwiający w dalszej perspektywie ożywienie społeczno-gospodarcze terenu. Sformułowanie szczegółowego programu rewitalizacji należy do zadania konkursowego.

Dobrze przeprowadzona rewitalizacja powinna być poprzedzona partycypacją społeczną. To mieszkańcy powinni decydować o tym czy pragną zmian, czy też nie. W końcu to dla ludzi projektujemy daną przestrzeń, stąd tak ważne jest uwzględnienie ich potrzeb i pragnień. Zagospodarowanie przestrzeni przy współudziale mieszkańców i użytkowników, sprawi, iż będą się oni bardziej identyfikować z danym miejscem. Przez to wzrośnie ich poczucie przynależności do danego terenu. Bez przeprowadzenia konsultacji ze społeczeństwem proces rewitalizacji można uznać za bezskuteczny i nieważny.

Co daje rewitalizacja?


Rewitalizacja wpływa na wizerunek danego terenu – wpływa na atrakcyjność i jakość przestrzeni. Tym samym przyczynia się do poprawy jakości życia mieszkańców. Dlatego też procesem rewitalizacji powinna być objęta przestrzeń codziennej egzystencji człowieka – przestrzeń społeczna: przestrzeń prywatna oraz przestrzeń publiczna. W ramach przykładowych projektów powinna znaleźć się min. renowacja obiektów cennych ze względu na posiadane wartości przestrzenne, stanowiące dorobek kulturowy dzielnicy/miasta/regionu, np. renowacja budynków o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym, m.in. zlokalizowanych w strefie ochrony konserwatorskiej, w tym prace konserwatorskie, odnowienie fasad i dachów budynków wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu. Ponad to prace restauracyjne przeprowadzone na terenie parków, remonty lub przebudowa infrastruktury technicznej, poprawa funkcjonalności ruchu kołowego, pieszego oraz wiele, wiele innych. Dzięki zastosowanym zabiegom obszar taki staje się bardziej wyrazisty, widoczny - staje się zauważany przez innych.

Co decyduje o wyrazistości obszaru?

Wyraźny charakter architektury, cenny ze względu na posiadane wartości przestrzenne; osoby oraz zdarzenia, które przydały dzielnicy sławy – sprawia, iż mieszkańcy są dumni z tradycji i historii miejsca – oraz czas, który tak na prawdę odgrywa kluczową rolę przy wyborze obszaru oraz obiektów objętych procesem zmian. Przyczynia się on do dewastacji i degradacji przestrzeni - ubożenia krajobrazu miasta. Dlatego by nie dopuścić do danego zjawiska, należy przeprowadzić rewitalizację. Dzięki temu obszar taki zyskuje na jakości – atrakcyjności dzielnicy, a przez to zapisuje się w pamięci mieszkańców jak i użytkowników zewnętrznych danej przestrzeni.

Czynniki w/w decydują oraz umacniają tożsamość danego miejsca. Przyczyniają się także do poczucia identyfikacji społeczeństwa z danym miejscem. Stąd proces rewitalizacji jest tak bardzo istotny. To jak ważny jest on dla miasta, świadczy sformułowanie celu - „Odnowa zdegradowanych obszarów miasta” – za cel główny działania 5.2. „Rewitalizacja miast” określonego w ramach Priorytetu V: „Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu”, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2013 (RPO WM).