Pytanie:
Organ nadzoru budowlanego prowadzi postępowanie administracyjne dotyczące wykonania robót budowlanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę. Organ nadzoru budowlanego podjął w trakcie prowadzonego postępowania decyzję o ukaraniu osób winnych, odpowiedzialnych za stwierdzone wykroczenie, tj. inwestora i kierownika budowy i ukarał ich mandatem karnym na podstawie art. 93 pkt 6 ustawy - Prawo budowlane. Strona postępowania wystąpiła z wnioskiem na podstawie art. 9 Kodeksu postępowania administracyjnego o poinformowanie jej czy w stosunku do uczestników procesu budowlanego zapadło orzeczenie o czyn określony w art. 93 pkt 6 ustawy - Prawo budowlane oraz czy organ o przedmiotowej sprawie poinformował samorząd zawodowy i policję.
Czy organ nadzoru budowlanego może informować stronę postępowania o orzekaniu w sprawach o czyny, określone w art. 92 i art. 93 ustawy - Prawo budowlane?
Ponadto, czy organ nadzoru budowlanego, w przypadku stwierdzenia istotnego odstąpienia od pozwolenia na budowę, w związku z odpowiedzialnością zawodową kierownika budowy, powinien zawiadamiać organ samorządu i policję?
Odpowiedź:
Stosownie do treści art. 9 ustawy z 14.06.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego - dalej k.p.a., organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Jak wynika z literatury i orzecznictwa, obowiązek informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych spoczywający na organach jest traktowany szeroko. "Artykuł 9 stanowi o obowiązku udzielania informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania. Ze sformułowania "będących przedmiotem postępowania" wynikałoby, iż organy obowiązane są udzielać informacji wyłącznie w sprawach, w których toczy się postępowanie. Taka wykładnia jest nie do przyjęcia. Przez prawa i obowiązki będące przedmiotem postępowania należy bowiem rozumieć takie sprawy, które zgodnie z przepisami prawa podlegają rozpatrzeniu w trybie postępowania administracyjnego. Obowiązek zatem udzielania informacji stronie obejmuje cały tok postępowania – od wszczęcia postępowania do jego zakończenia decyzją" (Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Wyd. 15, Warszawa 2017).
Udzielając zatem odpowiedzi na zadane pytanie "czy organ nadzoru budowlanego może informować stronę postępowania o orzekaniu w sprawach o czyny, określone w art. 92 i art. 93 pr. bud." wskazać należy, iż poinformowanie strony jest obowiązkiem organu – o ile orzeczenie w zakresie nałożenia mandatu – zostało wydane w ramach postępowania, w którym wnioskujący o udzielenie przedmiotowej informacji jest stroną.
Stosownie do treści art. 93 ust. 6 ustawy z 7.07.1994 r. - Prawo budowlane - dalej pr. bud., kto wykonuje roboty budowlane w sposób odbiegający od ustaleń i warunków określonych w przepisach, pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę bądź w zgłoszeniu budowy lub rozbiórki, bądź istotnie odbiegający od zatwierdzonego projektu, podlega karze grzywny. Natomiast czyny stypizowane w art. 92 i 93 pr. bud. są wykroczeniami w rozumieniu ustawy z 20.05.1970 r. - Kodeks wykroczeń - dalej k.w.
Natomiast, zgodnie z art. 304 § 1 ustawy z 6.06.1997 r. - Kodeks postępowania karnego - dalej k.p.k. każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Jednocześnie, zgodnie z art. 304 § 2 k.p.k. instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. Wskazać należy, iż – jak wynika z treści powyżej cytowanych przepisów - obowiązek denuncjacji dotyczy jedynie przestępstw. Brak jest analogicznych przepisów w zakresie obowiązku zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu wykroczenia.
Udzielając odpowiedzi, na kolejne z zadanych pytań, wskazać należy zatem, iż skoro czyny stypizowane w art. 93 i 94 pr. bud. to wykroczenia to organ nadzoru budowlanego, w przypadku ich stwierdzenia nie ma obowiązku zawiadomienia organów ścigania. Oczywiście, organ może zawiadomić właściwe organy, mimo braku takiego obowiązku.
