W warunkach konkurencji na rynku sprawy bezpieczeństwa pracy coraz silniej wpływają na sprawy ekonomiczne. Dlatego termin “bezpieczeństwo pracowników” należy poszerzyć i mówić o “bezpieczeństwie przedsiębiorstwa”, bowiem każde zakłócenie w jego funkcjonowaniu, a każdy wypadek jest takim zakłóceniem, powoduje określone straty. Dla przedsiębiorstwa „bezpiecznie" oznacza “bez strat możliwych do uniknięcia”.

Te straty to także urazy i choroby pracowników. Ich ograniczenie skutkuje przede wszystkim poprawą wyników ekonomicznych przedsiębiorstwa. Dla pracowników ważna są ochrona ich zdrowia i życia, jak i wyniki przedsiębiorstwa, które daje im pracę oraz zarobek. Brak dostatecznego panowania nad poziomem strat może prowadzić do upadku przedsiębiorstwa. Znane są przypadki, że jeden poważny wypadek wystarczył, aby upadło duże przedsiębiorstwo.

Obowiązujące wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych określa w szczególności rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401) – dalej r.b.h.r.b. Zgodnie z nim inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych właściwego inspektora pracy na 7 dni przed rozpoczęciem budowy lub rozbiórki, jeżeli przewiduje się wykonywanie robót budowlanych trwających dłużej niż 30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 osób, albo na której planowany zakres robót przekroczy 500 osobodni. Natomiast wykonawcy, tj. uczestnicy procesu budowlanego są obowiązani współdziałać ze sobą w zakresie bhp w procesie przygotowania i realizacji budowy.

Bezpośredni nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy na budowie sprawują odpowiednio: kierownik robót oraz mistrz budowlany – zgodnie z zakresem obowiązków.

Stanowiska pracy powinny umożliwiać swobodę ruchu, niezbędną do wykonywania pracy, a stanowiska pracy o niestałym charakterze, jak np. rusztowania, ruchome podesty robocze należy poddawać sprawdzeniu pod względem ich stabilności, zamocowań oraz zabezpieczeń przed upadkiem osób i przedmiotów. Sprawdzenia należy dokonać po każdej zmianie usytuowania, po każdej przerwie w pracy trwającej dłużej niż 7 dni, a dla stanowisk usytuowanych na zewnątrz budynku - po silnym wietrze, opadach śniegu lub oblodzeniu. Stan techniczny narzędzi i urządzeń pomocniczych powinny być codziennie sprawdzone przez kierownika robót lub mistrza.

Wszystkie osoby przebywające na terenie budowy obowiązuje stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej (kasków, rękawic, obuwia ochronnego itp.).

Montaż rusztowań i ruchomych podestów roboczych oraz ich eksploatacja i demontaż powinny być wykonywane zgodnie z instrukcją producenta albo projektem indywidualnym oraz wymaganiami określonymi w r.b.h.r.b. Montaż, eksploatacja i demontaż rusztowań są zabronione, jeżeli o zmroku nie zapewniono oświetlenia pozwalającego na dobrą widoczność, w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu oraz gołoledzi oraz w czasie burzy lub wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s.

Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowań oraz monterzy ruchomych podestów roboczych powinni posiadać wymagane uprawnienia. Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę.

Usytuowanie rusztowania w obrębie ciągów komunikacyjnych wymaga zgody właściwych organów nadzorujących te ciągi oraz zastosowania wymaganych środków bezpieczeństwa.

Przed przystąpieniem do prac na wysokości (np. na dachach i rusztowaniach), przy których zdarza się najwięcej wypadków należy dokonać szczegółowych oględzin dachu i stwierdzić czy istniejące konstrukcje, np. kominy, balustrady, gzymsy, ławy kominiarskie, itp. mają odpowiednią wytrzymałość pozwalającą na mocowanie do nich lin, zabezpieczeń, osłon, podestów, itp. Na dachach, których wytrzymałość nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich osób, należy wykonać stałe lub przenośne mostki i kładki zabezpieczające. Pracownicy bezwzględnie powinni być zabezpieczeni przed upadkiem z dachu za pomocą szelek bezpieczeństwa i lin asekuracyjnych, których długość powinna być tak dobrana, aby pracownicy nie mogli przekroczyć krawędzi dachu. Gdy zachodzi niebezpieczeństwo upadku pracownika do wnętrza budynku, zaleca się zastosowanie siatek ochronnych. Powinne one być zamocowane do trwałych elementów konstrukcji, a ich oczka nie mogą być większe niż 10 cm. Siatka powinna znajdować się nie więcej niż 6 m poniżej stanowisk pracy, na których występuje zagrożenie upadkiem z wysokości. Należy przy tym zachować bezpieczną odległość od podłoża uwzględniającą elastyczność siatki w momencie upadku na nią człowieka. Krawędzie siatki powinny rozciągać co najmniej 1,5 m poza obszar prac. Na dachach płaskich, ale otoczonych barierami o sprawdzonej wytrzymałości, dopuszcza się wykonywanie robót bez używania szelek bezpieczeństwa.