Prof. Małgorzata Omilanowska stwierdziła w trakcie rozmowy, że najtrudniejsze w dotychczasowej pracy było dla niej to, co wiąże się z procesem legislacyjnym. Wynika to z samego charakteru tego procesu, który w państwie demokratycznym jest długi i wymaga na każdym etapie konsultacji z ciałami pomocniczymi. Jako przykład podała planowaną nowelizację ustawy o ochronie zabytków, której nie udało się przedłożyć Sejmowi do końca roku. Minister wyraziła nadzieję, że proponowane zmiany uda się przyjąć w tej kadencji Sejmu. Zmiany mają dotyczyć ograniczenia wpływu osób niebędących fachowcami na decyzje w sferze ochrony zabytków. W 2003 r. wprowadzono zmiany prawne - negatywnie ocenione przez minister Omilanowską - w myśl których Generalnym Konserwatorem Zabytków jest jeden z wiceministrów. Według minister regułą powinno być to, że tę funkcję pełni osoba z wykształceniem kierunkowym. Dużo ważniejszą zmianą ma być zerwanie z podporządkowaniem służb konserwatorskich urzędom wojewódzkim. Rozwiązanie jest wprawdzie skuteczne w sytuacjach kryzysowych, ale tworzy system, w którym konserwator jest oderwany od swojego zaplecza eksperckiego i zmuszony do podejmowania decyzji nieuwzględniających aspektu uznaniowego ochrony zabytków, na których ta ochrona jest oparta. Minister podkreśliła także, że ochrona zabytków opiera się nie tylko na sprawnych służbach konserwatorskich, ale także na świadomości społecznej. Należy dążyć do takiego poziomu odpowiedzialności obywatelskiej, który gwarantowałby, że właściciel czy zarządca będzie z troską podchodził do zabytków. I tu konieczne są inwestycje w edukację. Konserwator wojewódzki musi mieć świadomość społecznego wsparcia swoich decyzji, także tych, które doraźnie są niekorzystne finansowo dla miasta. Zapytana o powody do satysfakcji, minister wymieniła kilka nowych instytucji kultury, które dostały na starcie finansowanie na poziomie zapewniającym świetną ofertę kulturalną. Są wśród nich nowa siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Europejskie Centrum Solidarności, Teatr Szekspirowski, Muzeum Historii Żydów Polskich, filharmonia w Szczecinie, Cricoteka i wiele innych mniejszych instytucji.

(www.mkidn.gov.pl)