Małym firmom będzie łatwiej prowadzić księgi rachunkowe

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt ustawy zmieniającej ustawę o rachunkowości, której celem jest wprowadzenie ułatwień dla najmniejszych podmiotów prowadzących księgi rachunkowe. Jest to kolejne działanie rządu zmierzające do poprawy warunków wykonywania działalności gospodarczej i ograniczenia lub zniesienia barier hamujących rozwój przedsiębiorczości poprzez obniżenie kosztów przygotowywania sprawozdania finansowego oraz kosztów bieżącego prowadzenia rachunkowości przez najmniejsze podmioty. W tym celu została wprowadzona definicja jednostki mikro, dla której zostały przewidziane znaczne uproszczenia.

Jednostka mikro, czyli jaka?
Przedstawiony projekt ustawy zmieniającej ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) - dalej u.o.r. - wprowadza definicję jednostki mikro, do której zaliczane są:
1) spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji), spółki cywilne oraz inne osoby prawne, z wyłączeniem jednostek sektora finansów publicznych, a także oddziałów przedsiębiorców zagranicznych, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, nie przekroczyły co najmniej dwóch z trzech wielkości:
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej 350.000 euro (1.486.380 zł),
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej 700.000 euro (2.972.760 zł),
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 10 osób;

Uwaga!
Powyższe kwoty wyrażone w walucie euro są przeliczane na walutę polską po stałym kursie 4,2468 zł, a więc nie ulegały zmianą co roku.

2) stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, organizacje dobroczynności i opieki społecznej, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych - jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej;
3) osoby fizyczne, w tym osoby fizyczne nieposiadające obywatelstwa polskiego, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły równowartość w walucie polskiej nie więcej niż 2.000.000 euro.
Przepisy ustawy o rachunkowości po zmianach będą zawierały dwa istotne limity dla jednostek wymienionych powyżej:
- 1.200.000 euro - powstanie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych,
- 2.000.000 euro - brak możliwości stosowania uproszczeń przewidzianych dla jednostek mikro i konieczność prowadzenia tzw. pełnej księgowości.

Uwaga!
Powyższe limity są co roku przeliczane na walutę polską po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy.

Zaproponowany w projekcie limit 2.000.000 euro dla jednostek mikro jest spójny z limitem dla mikroprzedsiębiorcy określonym w art. 104 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672).

Z jakich uproszczeń będą mogły skorzystać mikrojednostki?
Podmioty, które spełnią powyższe kryteria będą mogły skorzystać z uproszczeń przewidzianych dla jednostek mikro, jeżeli ich organ zatwierdzający podejmie decyzję o sporządzaniu sprawozdania finansowego przy zastosowaniu przepisów przewidzianych dla jednostki mikro.

Uwaga!
Jednostki mikro nie mają obowiązku skorzystania z uproszczeń przewidzianych w ustawie.

Podmioty, które skorzystają z tzw. reżimu mikro, będą mogły:
1) sporządzić bilans i rachunek zysków i strat w bardzo uproszczonej wersji (wg wzoru z załącznika nr 4 do u.o.r.),
2) zrezygnować ze sporządzania informacji dodatkowej
Jednostki mikro zostaną zwolnione z obowiązku sporządzania informacji dodatkowej, pod warunkiem że w przypisie do bilansu zostaną ujawnione informacje dotyczące:
- stosowanych zasad rachunkowości przewidzianych dla jednostek mikro z wyszczególnieniem wybranych uproszczeń,
- zobowiązań z tytułu gwarancji i poręczeń, w tym wobec jednostek powiązanych,
Pożyczek i świadczeń o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących albo administrujących spółek handlowych,
- wybranych informacji odnoszących się do nabytych akcji (udziałów) własnych.
3) zrezygnować ze sporządzania sprawozdania z działalności
Projektowane przepisy umożliwiają rezygnację ze sporządzania sprawozdania z działalności pod warunkiem, że niektóre informacje dotyczące nabycia akcji (udziałów) własnych zostaną przedstawione w informacji dodatkowej, a w przypadku jej nie sporządzania w informacji uzupełniającej do bilansu.
Zakres wymaganych informacji obejmuje:
- podstawę nabycia akcji (udziałów) własnych dokonanego w roku obrotowym,
- liczbę i wartość nominalną nabytych oraz zbytych w roku obrotowym akcji (udziałów), a w przypadku braku wartości nominalnej, ich wartość księgową, jak też część kapitału podstawowego, którą te akcje (udziały) reprezentują,
- w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego, równowartość tych akcji (udziałów),
- liczbę i wartość nominalną lub, w razie braku wartości nominalnej, wartość księgową wszystkich akcji (udziałów) nabytych lub zatrzymanych, jak również część kapitału podstawowego, którą te akcje (udziały) reprezentują.
4) zrezygnować z wyceny aktywów i pasywów w wartości godziwej i skorygowanej cenie nabycia
Proponowana zmiana przepisów wynika z faktu, iż w chwili obecnej spółki, których sprawozdania finansowe podlegają badaniu przez biegłego rewidenta zobowiązane są do stosowania postanowień rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. Nr 149, poz. 1674 z późn. zm.). Rozporządzenie to nakłada na podmioty zobligowanego do jego stosowania obowiązek wyceny instrumentów finansowych w wartości godziwej oraz w skorygowanej cenie nabycia.
Do podmiotów takich należą wszystkie spółki akcyjne, gdyż zgodnie z art. 64 ust. 1 pkt 3 u.o.r. zawsze podlegają obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta. Jednak dzięki wprowadzonym zmianom z obowiązku tego będą zwolnione spółki akcyjne, które spełniają kryteria jednostki mikro.
Jak wskazano powyżej projekt zmian w ustawie o rachunkowości przewiduje znaczne uproszczenia w prowadzeniu ksiąg rachunkowych dla najmniejszych jednostek. Oczywiście również obecnie część jednostek może korzystać z możliwości sporządzania uproszczonej sprawozdawczości, jednak rozwiązania przewidziane dla jednostek mikro są daleko dalej idące.

Wejście przepisów w życie
Projektowana zmiana, w zakresie uproszczeń w sprawozdawczości finansowej dla jednostek mikro będzie miała zastosowanie do sprawozdań finansowych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie ustawy (14 dni od jej ogłoszenia).