Odpowiedź: jak wynika z pytania, wpis do ewidencji działalności gospodarczej oddzielnie uzyskali zarówno mąż, jak i jego żona. Należy zatem ich traktować jako odrębne podmioty gospodarcze. Co istotne, nie ma tutaj znaczenia fakt, czy istnieje pomiędzy małżonkami wspólność majątkowa, czy też nie. Obie te osoby, prowadzące działalność gospodarczą, stosują przepisy ustawy o rachunkowości, jak ma to miejsce w omawianej sytuacji.
Jeżeli w maju 2013 r. mąż kupił lokal biurowy w stanie surowym i ponosił nakłady na jego wykończenie przed oddaniem do użytkowania, to zakup lokalu powinien zostać zaksięgowany na konto 080 Środki trwałe w budowie. Na konto powyższe księgowane powinny być także koszty dokończenia lokalu. Po oddaniu lokalu do użytkowania następuje przeksięgowanie środka trwałego na konto:
Wn konto 012 Budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej
Ma konto 080 Środki trwałe w budowie.
Na koncie 012 oraz w ewidencji środków trwałych powinien znajdować się lokal w okresie wynajmowania go prowadzącej odrębną działalność gospodarczą małżonce. Firma męża ewidencjonowała w tym czasie przychody z najmu, wystawiając faktury za najem, obciążające działalność żony, naliczając amortyzację budynku.
W październiku 2014 r. mąż dokonał zniesienia współwłasności ustawowej w zakresie lokalu i przepisał aktem notarialnym lokal do majątku odrębnego małżonki, która ma zamiar wykorzystywać ww. lokal do celów związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą.
Pytanie brzmi, na jakich kontach i po jakich wartościach zaksięgować ww. nieruchomość w księgach żony prowadzącej działalność a na jakich kontach wyksięgować środek trwały z ksiąg męża?
Przekazanie lokalu do odrębnego majątku małżonki, z rachunkowego punktu widzenia może być potraktowane jako trwałe zmniejszenie majątku zaangażowanego w działalność gospodarczą tej osoby fizycznej. Niezależnie od tego, czy budynek ten zostałby przeniesiony do majątku "prywatnego" męża, czy żony, jego wyłączenie z działalności powinno być zaksięgowane na zmniejszenie kapitału właściciela:
Wn konto 062 Umorzenie budynków, lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej – dotychczasowe umorzenie
Wn konto 803 Kapitał właściciela – nieumorzona wartość netto wyłączonego z działalności lokalu
Ma konto 012 Budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej - wartość początkowa środka trwałego (lokalu).
Żona, która stała się właścicielką tego lokalu, może wprowadzić go do ewidencji środków trwałych, w wartościach w jakich znajdował się on w ewidencji męża:
Wn konto 012 Budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej - wartość początkowa środka trwałego (lokalu)
Ma konto 062 Umorzenie budynków, lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej – dotychczasowe umorzenie
Ma konto 803 Kapitał właściciela – nieumorzona wartość netto wyłączonego lokalu,
ewentualnie w oszacowanej wartości rynkowej:
Wn konto 012 Budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej
Ma konto 803 Kapitał właściciela.