Korekta kosztów w PIT i CIT jest obowiązkowa

Od dnia 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe przepisy mające na celu zwalczanie zatorów płatniczych. Nowelizacja ustawy o PIT i CIT nakłada na dłużników obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów, jeśli nie uregulowali oni swych zobowiązań w określonych wskazanymi ustawami terminach.

Nowe przepisy powodują w praktyce liczne problemy interpretacyjne, nadto może budzić kontrowersje także ich rygoryzm – m.in. w porównaniu z ulgą na złe długi w VAT.

W Kompasie Księgowo-Kadrowym prezentujemy na przykładach obowiązkową korektę kosztów w PIT i CIT.

Przykład 1 (faktura wystawiona w 2012 r. bądź koszty poniesione w 2012 r., a termin płatności w 2013 r.)

Czy obowiązkowa korekta kosztów występuje w sytuacji, gdy zaliczenie wydatków poniesionych w 2012 r. do kosztów uzyskania przychodów miało miejsce w 2012 r., a termin płatności zobowiązania na rzecz kontrahenta przypadał na rok 2013?

Nowe przepisy ustaw o podatkach dochodowych stosuje się do kwot wynikających z faktury lub innego dokumentu, które zaliczono do kosztów podatkowych od dnia 1 stycznia 2013 r. Jeśli kwota wynikająca z faktury/innego dokumentu zaliczona została do kosztów przed dniem 1 stycznia 2013 r., to nowe regulacje nie będą miały zastosowania, nawet jeżeli termin płatności przypada w 2013 r.

Z kolei okoliczność, że faktura została wystawiona jeszcze w 2012 r. (ale już ujęta w kosztach w 2013 r.) – prowadzi do konieczności zastosowania nowej regulacji, tj. zastosowania obowiązkowej korekty kosztów. Innymi słowy – jeśli podatnik otrzymał dnia 16 grudnia 2012 r. fakturę z 30-dniowym terminem płatności, który przypada na dzień 15 stycznia 2013 r. i jednocześnie w styczniu 2013 r. zaliczył kwotę z faktury do kosztów uzyskania przychodu, to był już zobowiązany do stosowania instytucji obowiązkowej korekty kosztów.

Przykład 2 (pożyczka udzielona przez sprzedawcę na spłatę zobowiązania)

Czy jest możliwa sytuacja, że dłużnik sfinansuje zakup określonych towarów z pożyczki otrzymanej od sprzedającego przed upływem terminów obligujących do dokonania obowiązkowej korekty kosztów? Czy wówczas przepisy o wskazanej korekcie nie będą miały zastosowania? Wartość pożyczki odpowiadałaby ustalonej cenie transakcji sprzedaży towarów.

Podstawowe znaczenie ma okoliczność, że zobowiązanie z tytułu nabycia określonych towarów zostanie uregulowane (wygaśnie). Nie ma tu znaczenia „źródło finansowania", czyli że przykładowo jest nim pożyczka udzielona przez sprzedawcę. Można tylko zauważyć, że powstanie tu nowe zobowiązanie (tj. z tytułu umowy pożyczki).

W praktyce również może dochodzić do sytuacji, kiedy to wspólnik spółki pokryje należność wobec kontrahenta (spółki) ze środków prywatnych. Wówczas również zobowiązanie względem kontrahenta zostaje uregulowane, zaś pojawia się nowe zobowiązanie – spółki w stosunku do wspólnika.

Przykład 3 (transakcje zagraniczne)

Czy do transakcji z podmiotami zagranicznymi ma zastosowanie zasada wyłączenia wydatku z kosztów uzyskania przychodów, o ile nie zostanie uregulowany w ustawowym terminie?

Przepisy regulujące zagadnienie tzw. zatorów płatniczych nie zawierają wyjątków w odniesieniu do przypadków transakcji z podmiotami zagranicznymi. Z obowiązkowej korekty kosztów nie zostali zatem wyłączeni podatnicy zakupujący towary czy usługi od podmiotów zagranicznych. Wyłączenie takie prowadziłoby do naruszenia równości w traktowaniu podatników, innymi słowy – miałoby miejsce uprzywilejowanie tych polskich podatników, którzy nabywają towary lub usługi od podmiotów zagranicznych. Zatem korekta kosztów ma miejsce niezależnie od statusu podmiotu (tzn. bez względu na to, kto jest kontrahentem podatnika). Dotyczy to zatem transakcji krajowych, importu czy wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (czy odpowiednio importu usług).

Przykład 4 (faktury wystawiane przez rolników ryczałtowych i małych podatników)

Czy należy dokonać korekty kosztów w przypadku nieuregulowania należności względem rolnika ryczałtowego bądź małego podatnika VAT?

Również i tu przepisy nie przewidują wyjątków (wyłączeń).

Przykład 5 (obliczanie terminów – zasada podstawowa)

Podatnik nabył dnia 15 lutego 2014 r. usługę udokumentowaną fakturą. Jednocześnie w lutym zaliczył kwotę wynikającą z faktury do kosztów podatkowych. Ustalony termin płatności: 14 dni od wykonania usługi (i jej zafakturowania), czyli 1 marca 2014 r. Kiedy podatnik będący nabywcą usługi byłby ewentualnie zobowiązany do korekty kosztów podatkowych?

Dodatkowy termin 30 dni (od umownego terminu płatności) upływa w dniu 31 marca 2014 r., zatem w razie nieuregulowania w tym terminie kwoty wynikającej z faktury, podatnik będzie zobowiązany do dokonania korekty kosztów podatkowych w marcu. Korekty dokonuje się bowiem nie w miesiącu upływu terminu płatności ustalonego między stronami, a w miesiącu, w którym upływa dodatkowe 30 dni, wskazywane przepisami ustawy.

WAŻNE!

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) – kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów.

(...)

Czytaj więcej: Kompas Księgowo-Kadrowy