Kiedy odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych?

Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy projektować i budować w sposób określony, między innymi, w przepisach techniczno-budowlanych. Prawodawca przewidział jednak sytuacje, w których realizacja inwestycji na danej działce będzie możliwa mimo niespełnienia wszystkich wymagań określonych w przepisach techniczno-budowlanych.

Służy temu instytucja odstępstwa od ww. przepisów, do udzielenia której upoważniony jest organ administracji architektoniczno-budowlanej, po otrzymaniu zgody właściwego ministra. Michał Bursztynowicz wskazał inwestorom w jaki sposób mogą uzyskać odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych oraz ułatwienie organom administracji architektoniczno-budowlanej prawidłowe prowadzenie postępowań w tym zakresie.

1. Przesłanki udzielenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – dalej pr. bud., w przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 – ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz nie powinno powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.

1.1. Przepis art. 9 pr. bud., jako wyjątek od zasady

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 5 ust. 1 pr. bud., obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych. Z powyższym koresponduje art. 20 ust. 1 pkt 1 pr. bud., który stanowi, że do podstawowych obowiązków projektanta należy opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej, art. 20 ust. 2 pr. bud., który stanowi, że projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności, a także art. 20 ust. 4 pr. bud., zgodnie z którym, projektant, a także sprawdzający, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego dołącza oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.


W związku z powyższymi przepisami regulacja przewidziana w art. 9 pr. bud. musi być traktowana jako wyjątek od zasady, zgodnie z którą obiekt budowlany musi być projektowany i budowany w sposób określony w przepisach techniczno-budowlanych. Regulacja ta wskazuje również, że sam ustawodawca z góry przewidział, że nie we wszystkich przypadkach będzie możliwe spełnienie wymagań wynikających z przepisów techniczno-budowlanych, a więc konieczne jest wprowadzenie elastyczności w stosowaniu pr. bud., poprzez zastąpienie, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, regulacji powszechnie obowiązujących regulacjami indywidualnymi, dla zapewnienia możliwie najefektywniejszej realizacji zasady wolności zabudowy.

W tym miejscu należy także zauważyć, że art. 9 pr. bud. dotyczy tylko i wyłącznie odstępstw od aktów prawnych wydanych na podstawie art. 7 pr. bud., ale już nie na podstawie art. 8 pr. bud. (zgodnie z tym przepisem Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki służące bezpieczeństwu lub obronności państwa, albo których przepisów, wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1, nie stosuje się do tych budynków, biorąc pod uwagę funkcję tych budynków oraz potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa lub obronności państwa).

(...)