Katastrofa budowlana podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych

Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (pr. bud.) katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementw rusztowań, elementw urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopw. W myśl art. 73 ust. 2 pr. bud. pojęcie katastrofy budowlanej nie obejmuje natomiast uszkodzenia elementu wbudowanego w obiekt budowlany, nadającego się do naprawy lub wymiany (pkt 1), uszkodzenia lub zniszczenia urządzeń budowlanych związanych z budynkami (pkt 2), awarii instalacji (pkt 3).

Obowiązki kierownika budowy (robót) w przypadku katastrofy budowlanej powstałej podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych
Artykuł 75 ust. 1 pr. bud. stanowi, iż w przypadku katastrofy budowlanej w budowanym, rozbieranym lub użytkowanym obiekcie budowlanym, kierownik budowy (robót), właściciel, zarządca lub użytkownik jest obowiązany: zorganizować doraźną pomoc poszkodowanym i przeciwdziałać rozszerzaniu się skutków katastrofy (pkt 1), zabezpieczyć miejsce katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania wyjaśniającego w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej (pkt 2), niezwłocznie zawiadomić o katastrofie budowlanej właściwy organ nadzoru budowlanego (pkt 3 lit. a), niezwłocznie zawiadomić o katastrofie budowlanej właściwego miejscowo prokuratora i Policję (pkt 3 lit. b), jeśli katastrofa nastąpiła w trakcie budowy – niezwłocznie zawiadomić o katastrofie inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego i projektanta obiektu budowlanego (pkt 3 lit. c), niezwłocznie zawiadomić o katastrofie budowlanej inne organy lub jednostki organizacyjne zainteresowane przyczynami lub skutkami katastrofy z mocy przepisów szczególnych (pkt 3 lit. d). W przypadku powstania katastrofy budowlanej podczas prowadzenia robót budowlanych, wskazane powyżej obowiązki kierowane są do kierownika budowy (robót).

Obowiązek zabezpieczenia miejsca katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania wyjaśniającego w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej powstałej podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych nie dotyczy przypadków, gdy konieczne jest podjęcie czynności mających na celu ratowanie życia lub zabezpieczenie przed rozszerzaniem się skutków katastrofy. We wskazanych powyżej sytuacjach należy szczegółowo opisać stan po katastrofie budowlanej oraz zmiany w nim wprowadzone z zaznaczeniem miejsc ich wprowadzenia na szkicach oraz – w miarę możliwości – na fotografiach (art. 75 ust. 2 pr. bud.).
Niedopełnienie wskazanych powyżej obowiązków stanowi wykroczenie zagrożone karą aresztu, karą ograniczenia wolności albo karą grzywny (art. 92 ust. 1 pkt 1 pr. bud.).

Postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej powstałej podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych
Otrzymanie przez właściwy organ zawiadomienia o katastrofie budowlanej powstałej podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych skutkuje wszczęciem postępowania wyjaśniającego w sprawie przyczyn tej katastrofy.
Organ prowadzący postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej powstałej podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych
Zgodnie z art. 74 pr. bud. postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej powstałej podczas prowadzenia w obiekcie robót budowlanych toczy się przed właściwym organem nadzoru budowlanego. Co do zasady organem tym jest – jako organ nadzoru budowlanego pierwszej instancji – powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (art. 83 ust. 1 pr. bud.). Natomiast zgodnie z art. 83 ust. 3 w zw. z art. 82 ust. 3 pr. bud. wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego jest właściwy dla prowadzenia postępowania wyjaśniającego przyczyny katastrofy budowlanej powstałej podczas prowadzenia robót budowlanych w obiektach: usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego (pkt 1), hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi (pkt 2), dróg publicznych krajowych i wojewódzkich, wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do dróg ekspresowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek (pkt 3), usytuowanych na obszarze kolejowym (pkt 3a), lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi (pkt 4), usytuowanych na terenach zamkniętych (pkt 5). Podkreślić należy, że katalog obiektów budowlanych, w sprawach których organem nadzoru budowlanego pierwszej instancji jest wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, może zostać poszerzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia (art. 83 ust. 3 w zw. z art. 82 ust. 4 pr. bud.).

Postępowanie wyjaśniające przyczyny i okoliczności powstania katastrofy budowlanej podczas wykonywania robót budowlanych prowadzone przez powiatowego inspektora nadzoru budowlanego może zostać przejęte przez wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego lub Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego (art. 77 pr. bud.). Zgodnie z powyższą regulacją prowadzone przez wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego postępowanie wyjaśniające przyczyny i okoliczności powstania katastrofy budowlanej powstałej podczas wykonywania robót budowlanych może zostać przejęte przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.