1. Prawa i obowiązki podatnika przed doręczeniem decyzji o karcie podatkowej

Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Zobowiązani są jedynie wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury stwierdzające sprzedaż towaru lub wykonanie usługi oraz przechowywać ich kopie.

 
 
Uwaga!
Podanie w rachunku lub fakturze stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi danych istotnie niezgodnych ze stanem faktycznym (a więc w praktyce wykazanie innego, niż rzeczywisty, przedmiotu transakcji) skutkuje wygaśnięciem decyzji w sprawie karty podatkowej.
Niemniej jednak przed doręczeniem decyzji o karcie podatkowej (nie dłużej niż przez 4 miesiące) zwolnień tych się nie stosuje. Podatnicy ci, oczekując na decyzję, są zobowiązani prowadzić dotychczasową rachunkowość podatkową (np. PKPiR), a rozpoczynający działalność gospodarczą - PKPiR na zasadach ogólnych. Regulacja ta dla podatników jest wbrew pozorom korzystna – pozwala bowiem prowadzić im działalność w warunkach stabilizacji podatkowej, a kwoty podatku dochodowego zapłacone przed doręczeniem decyzji i tak zalicza się na poczet karty podatkowej.
 
2. Prawa i obowiązki podatnika po doręczeniu negatywnej decyzji o karcie podatkowej
 
Decyzja w przedmiocie karty podatkowej może być odmowna, gdy organ podatkowy stwierdzi brak warunków do zastosowania opodatkowania w tej formie lub pozytywna, ustalająca wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej.
W przypadku decyzji negatywnej podatnik ma obowiązek wybrać inną formę opodatkowania:
1)
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli spełnia warunki określone dla podatników ryczałtu,
2)
podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Dalej idą obowiązki podatnika, jeśli utracił wskutek wydania decyzji prawo do karty podatkowej – musi bowiem założyć odpowiednie księgi i ewidencje poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została doręczona decyzja negatywna. Jak wspomniałem podatnicy, którzy oczekują na pierwszą decyzję obowiązani są do prowadzenia dotychczasowych ewidencji, uzyskując decyzję odmowną kontynuują więc zaprowadzone urządzenia.
 
 
3. Prawa i obowiązki podatnika po doręczeniu pozytywnej decyzji o karcie podatkowej
 
W przypadku natomiast decyzji pozytywnej podatnik zaczyna odprowadzać ustalony w niej podatek, dotychczas zapłacony w roku podatkowym podatek dochodowy ma prawo zaliczyć na poczet karty podatkowej. Co więcej, po otrzymaniu decyzji pozytywnej podatnik może jeszcze zmienić zdanie. Może bowiem zrzec się opodatkowania w formie karty podatkowej w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej jej wysokość.
W przypadku decyzji zrzeczenia się karty podatnik ma obowiązek wybrać inną formę opodatkowania:
1)
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli spełnia warunki określone dla podatników ryczałtu,
2)
podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Znów nie może zatem zdecydować się na podatek liniowy.
W toku prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy zobowiązani są informować, w siedmiodniowym terminie, organ podatkowy o wszelkich zmianach, jakie zaszły od czasu złożenia wniosku PIT-16, o ile zmiany te powodują utratę prawa do karty lub mają wpływ na wysokość podatku.
W szczególności zgłaszać należy zmiany w zakresie zatrudnienia, miejsca prowadzenia działalności, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby stanowisk na parkingu oraz liczby i rodzaju urządzeń przy prowadzeniu usług rozrywkowych, liczby godzin przeznaczonych na wykonywanie wolnego zawodu w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego oraz wolnego zawodu w zakresie usług weterynaryjnych, liczby sprzedawanych posiłków domowych, liczby godzin sprawowania opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi, liczby godzin przeznaczonych na udzielanie lekcji, w zależności oczywiście od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.
 
Uwaga!
Niezgłoszenie w siedmiodniowym terminie zmian danych powodujących utratę prawa do karty, ewentualnie wpływających na podwyższenie podatku, skutkuje wygaśnięciem decyzji w sprawie karty podatkowej.
 
4. Prawa i obowiązki podatnika po przerwie w działalności gospodarczej
 
Jeśli podatnik zgłosi przerwę w prowadzeniu działalności najpóźniej w jej pierwszym i przedostatnim (zakończenie) dniu ma prawo do obniżenia karty podatkowej za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie, co najmniej 10 dni w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy.
 
Uwaga!
W przypadku zwolnienia chorobowego zgłoszenia przerwy należy dokonać najpóźniej w dniu wznowienia działalności. W przypadku zawieszenia działalności obniżenie przysługuje w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia, bez obowiązku zgłoszenia.
 
5. Prawa i obowiązki podatnika po zatrudnieniu pracownika
 
Obok obciążeń natury ubezpieczeniowej, z zakresu BHP, czy innych przepisów prawa pracy ustawa podatkowa wprowadza dodatkowy obowiązek dla podatników zatrudniających pracowników. Są oni mianowicie zobowiązani:
1)
prowadzić ewidencję zatrudnienia,
2)
zawiadamiać o zmianach: w stanie zatrudnienia, jeśli mają one wpływ na wysokość podatku.
Ewidencja zatrudnienia to zbroszurowana księga o kolejno ponumerowanych kartach. Podatnik ma obowiązek przechowywać ją w miejscu wykonywania działalności albo w miejscu wskazanym jako siedziba. Ewidencja ta powinna zawierać co najmniej:
1)
numer wpisu;
2)
imię i nazwisko osoby zatrudnionej
3)
numer PESEL osoby zatrudnionej,
4)
NIP osoby zatrudnionej,
5)
datę rozpoczęcia i zakończenia zatrudnienia oraz adnotacje o przerwach w zatrudnieniu.
 
Uwaga!
Ponieważ NIP nie jest obecnie identyfikatorem podatkowym osób fizycznych, nie powinny one się nim posługiwać, a zatem nie ma obowiązku ujmowania NIP w ewidencji zatrudnienia. Rozporządzenie o ewidencji zatrudnienia jest jednak archaiczne i nie zostało znowelizowane przy zmiana w systemie ewidencji podatników.
Natomiast zawiadomienie o o zmianach: w stanie zatrudnienia powinno nastąpić na piśmie. Nie musi ono odzwierciedlać wszystkich zmian w ewidencji zatrudnienia, ale jedynie te, które mają wpływ na wysokość podatku. Praktyką jednak niektórych organów podatkowych jest żądanie od podatników składania informacji o wszelkich zmianach, jako niezbędnej do ewentualnej zmiany decyzji w przedmiocie karty podatkowej. Wydaje się jednak, że żądania te nie mają uzasadnienia w ustawie.
 
Uwaga!
Brak ewidencji zatrudnienia bądź nierzetelne jej prowadzenie skutkuje wygaśnięciem decyzji w sprawie karty podatkowej, jeśli stwierdzony stan zatrudnienia jest wyższy od zgłoszonego. Taką sankcja grozi też niezgłoszenie w siedmiodniowym terminie zmian w zatrudnieniu lub podanie danych powodujących utratę prawa do karty, ewentualnie wpływających na podwyższenie podatku.
 
6. Prawa i obowiązki podatnika po likwidacji działalności gospodarczej
 
Likwidacja działalności gospodarczej opodatkowanej kartą powoduje obniżenie miesięcznego podatku - w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień. Podatnik jest zobowiązany powiadomić organ podatkowy o likwidacji działalności gospodarczej w siedmiodniowym terminie.
Ponadto podatnik, który likwiduje działalność gospodarczą (bądź występuje ze spółki cywilnej) zobowiązany jest sporządzić wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej (lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki). Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji.
Sporządzenie wykazu jest o tyle istotne, że odpłatne zbycie ujętych w nim składników majątku będzie opodatkowane, jako dochód z działalności gospodarczej, kartą podatkową. Korzystnym jest więc dla podatnika ujęcie w wykazie jak największej ilości składników, ich odpłatne zbycie nie spowoduje bowiem obowiązku odprowadzenia podatku (poza podatkiem ustalonym na zasadzie karty podatkowej).
 
7. Prawa i obowiązki podatnika po zakończeniu roku podatkowego
 
Podstawowym i w zasadzie jedynym prawem podatnika opodatkowanego kartą do ulgi podatkowej jest możliwość odliczenia zapłaconych składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu nie może jednak, tak jak i w innych przypadkach podobnych odliczeń, przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Jednocześnie jednak podatnicy zostali zobowiązani do złożenia po upływie roku podatkowego, w terminie do dnia 31 stycznia, rocznej deklarację o wysokości zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne (PIT-16A).
 
(...)