Pytanie:
W art. 83f ust. 1 pkt 13 i 14 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) - dalej u.o.p. - określono dwa z kilkunastu przypadków, kiedy nie jest wymagane zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów. Następnie podmioty określone w tych przepisach, w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, przekazują do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew (art. 83f ust. 2 u.o.p.).

Jak powinna wyglądać taka procedura w przypadku usuwania drzew lub krzewów przez straż pożarną? Czy faktycznie straż powinna takie informacje przesyłać do organu, a nie posiadacz nieruchomości, na terenie której rosły takie drzewa, bo tak naprawdę to on jest zobowiązany do uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew, a w tych określonych przypadkach takiego obowiązku nie ma. Straż pożarna to jednostka ratownicza, której celem jest jak najszybsze zniwelowanie istniejącego zagrożenia i w czasie prowadzonej akcji tak naprawdę nie ma czasu chociażby na sporządzanie zdjęć czy ustalenia dokładnej lokalizacji terenu, na którym rosło drzewo (jest to potrzebne, aby ww. informację przekazać do organu właściwego).

Odpowiedź:
Obowiązek przekazania dokumentacji związanej z usuwaniem drzew w przypadkach wskazanych w art. 83f ust. 1 pkt 13 i 14 u.o.p. spoczywa na jednostkach, które drzewa usuwają (w analizowanym przypadku - na straży pożarnej), a nie na posiadaczach nieruchomości. Ci ostatni nie występują o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew w tych przypadkach, a samo usuwanie drzew następuje w związku z zaistnieniem zdarzenia wymagającego przeprowadzenia akcji ratowniczej lub w przypadku usuwania złomów i wywrotów.

Obowiązek przedłożenia dokumentacji przez jednostki usuwające drzewo wynika wprost z art. 83f ust. 2 u.o.p., który stanowi, że w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 13 i pkt 14 lit. a, podmioty określone w tych przepisach (a więc m.in. straż pożarna), w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, przekazują do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

Akt u.o.p. nie określa szczegółowo procedury związanej z usuwaniem drzew w przypadkach wskazanych w art. 83f ust. 1 pkt 13 i 14 u.o.p. Niemniej można przyjąć, że procedura taka mogłaby mieć następujący przebieg. Straż pożarna otrzymuje informację o konieczności przeprowadzenia akcji ratunkowej, bo np. w czasie wichury zostało złamanych kilka drzew, które przewróciły się na drogę.

Zgłoszenia może dokonać każdy: zarządca drogi, jej użytkownik lub osoba, która to stwierdziła. Zgłoszenie powinno zostać odnotowane, podobnie jak czas wyjazdu straży na akcję. Oczywiste jest, że miejsce akcji powinno zostać zabezpieczone na czas prowadzenia działań.

Następnie drzewa, które się przewróciły, powinny zostać sfotografowane, aby udokumentować, że stanowią one zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu i należy je usunąć z drogi jak najszybciej. Następnie drzewa powinny zostać usunięte, a po akcji powinien zostać sporządzony protokół dokumentujący szczegółowo prowadzone działania (a nie po sporządzeniu dokumentacji fotograficznej), tj. należy w nim wskazać miejsce usuwanych drzew, ich liczbę i gatunek, przyczynę usunięcia, a w przypadku krzewów także powierzchnię usuniętych krzewów. Protokół powinien zostać podpisany co najmniej przez prowadzącego akcję. Na przekazanie całej dokumentacji do organu ochrony środowiska straż ma 30 dni.

Może oczywiście zdarzyć się, że interweniująca straż nie będzie miała możliwości sporządzenia dokumentacji fotograficznej, bo zaistnieje konieczność natychmiastowego przystąpienia do działań ratowniczych, np. w związku z tym, że drzewo przewróciło się na dom. Wtedy po akcji można sfotografować usunięte drzewo, a w protokole opisać całe zdarzenie, wraz ze wskazaniem przyczyny, z której nie sporządzono dokumentacji fotograficznej przed rozpoczęciem akcji.