Organ nadzoru budowlanego nałożył na inwestora grzywnę w celu przymuszenia w celu wykonania zaleceń decyzji. Inwestor wpłacił grzywnę i wykonał zalecenia decyzji. Obecnie inwestor zwrócił się do inspektoratu o zwrot grzywny.
Organ nadzoru budowlanego po otrzymaniu wniosku zobowiązanego o zwrot grzywny powinien w kolejności: ocenić, czy występuje uzasadniony przypadek, uzyskać od organu wyższego stopnia zgodę na zwrot, a następnie wydać postanowienie w przedmiocie zwrotu.
Zgodnie z treścią art. 126 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954) na wniosek zobowiązanego, który wykonał obowiązek, grzywny uiszczone lub ściągnięte w celu przymuszenia mogą być w uzasadnionych przypadkach zwrócone w całości lub w części.

O zwrocie grzywny postanawia organ egzekucyjny. Państwowe organy egzekucyjne mogą zwrócić grzywnę po uzyskaniu zgody organu wyższego stopnia. Przesłanką dopuszczalności zwrotu uiszczonej grzywny jest wykonanie obowiązku, co miało miejsce w sytuacji opisanej w pytaniu. Ponadto możliwość zwrotu grzywny jest uzależniona od istnienia szczególnych okoliczności uzasadniających zwrot stanowiących przedmiot oceny organu egzekucyjnego rozpatrującego wniosek zobowiązanego o zwrot grzywny. Rozstrzygnięcie to ma charakter uznaniowy [por. P. Przybysz, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2006, s. 400].

Konstrukcja omawianego przepisu skłania do wniosku, że co do zasady pobrana grzywna w celu przymuszenia powinna zostać zatrzymana. Dopiero w wyjątkowych sytuacjach (uzasadnionych przypadkach) możliwy jest zwrot grzywny przez organ nadzoru budowlanego. Mogą to być w szczególności przypadki dotyczące sytuacji majątkowej zobowiązanego albo braku jego zawinienia przy braku wykonania obowiązku (np. zdarzenia losowe). W zasadzie każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny. Wreszcie w przypadku państwowych organów egzekucyjnych niezbędna jest zgoda organu wyższego stopnia. Nie jest ona zatem potrzebna, jeżeli organem egzekucyjnym jest organ jednostki samorządu terytorialnego [por. P. Przybysz, Postępowanie..., j.w., s. 400]. Zarówno wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, jak i powiatowy inspektor nadzoru budowlanego są organami administracji państwowej (rządowej). Ten ostatni w szczególności pomimo zespolenia z administracją samorządową nie traci swojego rządowego charakteru. Z tego też względu organ nadzoru budowlanego powinien przed wydaniem postanowienia w przedmiocie zwrotu grzywny zwrócić się o wyrażenie zgody przez organ wyższego stopnia. Brak zgody stanowi nieusuwalną przeszkodę zwrotu ściągniętej lub uiszczonej grzywny w celu przymuszenia.

Konkludując, organ nadzoru budowlanego po otrzymaniu wniosku zobowiązanego o zwrot grzywny powinien w pierwszej kolejności ocenić, czy występuje uzasadniony przypadek, potem uzyskać od organu wyższego stopnia zgodę na zwrot, a następnie wydać postanowienie w przedmiocie zwrotu.