Inwestycje współfinasowane przez UE muszą spełniać wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej

Przepisy Ramowej Dyrektywy Wodnej nie wyłączają możliwości realizacji nowych inwestycji wpływających na stan zasobów wodnych, pod warunkiem spełnienia określonych dyrektywą wymogów. Zgodnie z zaleceniami projekty, dla których procedura wydawania decyzji środowiskowych została wszczęta przed wejściem w życie nowelizacji prawa wodnego z 5 stycznia 2011 r., muszą zostać poddane weryfikacji i ponownej ocenie zgodnie z przedmiotowymi zaleceniami.

Minister Infrastruktury i Rozwoju, Minister Środowiska oraz Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podpisali zalecenia dla inwestorów/beneficjentów oraz właściwych instytucji w zakresie weryfikacji i zapewnienia spełniania przez przedsięwzięcia współfinansowane z funduszy unijnych w okresie programowania 2007-2013 wymagań wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW).

Potrzeba wydania zaleceń

RDW nakłada na każde państwo członkowskie obowiązek osiągnięcia dobrego stanu wód do roku 2015 (jedynie w uzasadnionych przypadkach może to nastąpić w terminie późniejszym). Przepisy RDW nie wyłączają możliwości realizacji nowych inwestycji wpływających na stan zasobów wodnych, pod warunkiem spełnienia określonych dyrektywą wymogów. Polska rozpoczęła transpozycję RDW jeszcze przed przystąpieniem do Unii Europejskiej tj. w roku 2001, jednakże Komisja Europejska zakwestionowała poprawność tej transpozycji m.in. kwestionując prawidłowość przygotowania planów gospodarowania wodami dorzecza. Art. 4 ust. 7 RDW został transponowany ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 32 poz. 159), która weszła w życie 18 marca 2011 r. Zgodnie z podpisanymi właśnie zaleceniami projekty, dla których procedura wydawania decyzji środowiskowych została wszczęta przed wejściem w życie ww. ustawy, muszą zostać poddane weryfikacji i ponownej ocenie zgodnie z przedmiotowymi zaleceniami.

Cel zaleceń

Zalecenia zostały wydane celem wskazania sposobu przygotowania dokumentacji wykazującej zgodność projektu z postanowieniami RDW, sposobu przeprowadzania weryfikacji tej dokumentacji przez właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz najważniejszych kwestii na jakie powinni zwrócić uwagę inwestorzy przygotowujący projekty obejmujące przedsięwzięcia o charakterze hydrotechnicznym. Zalecenia te będą obowiązywały, aż do przyjęcia zaktualizowanych planów gospodarowania wodami zgodnych z RDW. Dofinansowanie z funduszy unijnych w okresie programowania 2007-2013 będą mogły otrzymać tylko projekty, których ocena dokonana zgodnie z opisywanymi zaleceniami wykaże zgodność z RDW.

Kategorie projektów podlegających weryfikacji

Przeprowadzenie oceny wpływu przedsięwzięć na środowisko wodne pod kątem wymagań RDW zgodnie z Zaleceniami powinno nastąpić w ramach:
• działań zmierzających do przygotowania aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, poza tym zgodność inwestycji z przepisami RDW powinna zostać wykazana w procesie przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięcia,
• działań zamierzających do przygotowania uzupełniających dokumentów planistycznych, tzw. Masterplanów. Ich rola w okresie przejściowym ma być analogiczna do roli planów zagospodarowania wodami w dorzeczach. Masterplany będą obowiązywały do czasu zaktualizowania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy.
• indywidualnej analizy zgodności - tryb ten ma zastosowanie do czasu sporządzenia Masterplanów i wymaga sporządzenia ekspertyzy, która powinna zostać poddana autoryzacji przez organ ochrony środowiska, który przed sformułowaniem wniosków z przeprowadzonej analizy dokumentacji, podda ją udziałowi społeczeństwa na zasadach analogicznych do tych wskazanych w ustawie ooś. Ekspertyza ta wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę do jej opracowania, a także pozytywnie zaopiniowana w ramach autoryzacji przez właściwy organ ochrony środowiska, stanowić będzie materiał umożliwiający ocenę zgodności projektu z wymogami RDW. Jeżeli ocena wykaże, iż przedsięwzięcie nie będzie zgodne z wymaganiami RDW, konieczne będzie zaproponowanie działań naprawczych usuwających zidentyfikowaną niezgodność. Takie przedsięwzięcie bez koniecznych zaproponowanych działań naprawczych nie otrzyma dofinansowania z funduszy UE.

@page_break@

Ekspertyzy dotyczące zgodności projektu z RDW

Jak już wspomniano weryfikacji i ponownej ocenie zgodnie z Zaleceniami będą podlegały projekty, dla których procedura wydawania decyzji środowiskowych została wszczęta przed 18 maca 2011 i których nie objęła nowelizacja prawa wodnego z 5 stycznia 2011 r. Przeprowadzenie oceny wpływu na środowisko wodne przedsięwzięć pod kątem wymagań RDW może się różnić w zależności od momentu, w którym otrzymano na dany projekt pozwolenie na budowę. Zgodnie z Planem działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej, dla projektów realizowanych, na wykonanie których pozwolenie na budowę przyznano przed 31 grudnia 2012 r. ocena powinna określić środki służące odwróceniu spowodowanych presji, w tym identyfikację potrzeby stosowania derogacji zgodnie z zapisami RDW i wdrożenia odpowiedniego programu działań. Dla projektów, dla których pozwolenia na budowę nie zostało wydane do dnia 31 grudnia 2012r., ocena powinna być zgodna z całą procedurą zawartą w RDW. Materiałem referencyjnym dla sporządzenia ekspertyzy powinny być dane pozyskane od właściwych organów administracji publicznej, w szczególności do KZGW oraz IMiGW
 

Wedle zalecenia procedurę przeprowadzania ekspertyzy można podzielić na trzy etapy:

Etap I polega na zidentyfikowaniu celu środowiskowego dla jednolitej części wód (JCW).
Etap II polega na identyfikacji oddziaływań mających wpływ na osiągnięcie celów środowiskowych lub powodujących pogorszenie stanu w rozumieniu RDW.
Etap III polega na określeniu dalszego postępowania w procesie uzasadniania wyłączeń.

Sposób weryfikacji ekspertyz dotyczących zgodności projektu z RDW przez organy ochrony środowiska


Ekspertyza dotycząca zgodności projektu z RDW podlega autoryzacji przez właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska. W tym celu inwestor musi złożyć ją do właściwej regionalnej dyrekcji ochrony środowiska. Ekspertyza jest oceniania wraz z załącznikami w postaci dokumentów, na podstawie których została opracowana.

RDOŚ po przeanalizowaniu ekspertyzy może:
- zatwierdzić ekspertyzę i wydać zaświadczenie według odpowiedniego wzoru (stanowiącego załącznik do zaleceń)
- zakwestionować ekspertyzę, zwłaszcza z zakresie: oceny oddziaływania na stan wód, wykazania braku wariantów alternatywnych, wykazania wdrożenia koniecznych środków minimalizujących i innych aspektów związanych ze spełnieniem przesłanek art. 4 ust.7 RDW,
- w przypadku zakwestionowania ekspertyzy RDOŚ może zobowiązać inwestora do jej uzupełnienia lub korekty; stwierdzić brak możliwości spełnienia przesłanek z art. 4 ust. 7 – w takim przypadku przedsięwzięcie nie może być kontynuowane w proponowanym zakresie i zostanie przeprowadzona ponowna ocena wariantów w celu doprowadzenia do zgodności z RDW; stwierdzić potrzebę wdrożenia dodatkowych środków minimalizujących oddziaływanie lub podjęcie działań naprawczych.
Do obowiązków RDOŚ należy zapewnienie udziału społecznego w sprawie autoryzacji ekspertyzy. W postępowaniu w sprawie autoryzacji ekspertyz z udziałem społeczeństwa uwagi i wnioski mogą być wnoszone w formie pisemnej, ustnie do protokołu oraz za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Dokumentowanie weryfikacji przedsięwzięć pod katem spełniania wymagań RDW na potrzeby wniosku o dofinansowanie ze środków unijnych

Do wniosku o dofinansowanie dotyczące projektów obejmujących przedsięwzięcia poddane indywidualnej analizie zgodności załącza się: ekspertyzę dotyczącą zgodności projektu z RDW oraz autoryzację regionalnego dyrektora ochrony środowiska. W przypadku dużych projektów ekspertyza w całości zostanie przekazana Komisji Europejskiej. Natomiast w stosunku do pozostałych projektów zostanie przeprowadzona weryfikacja przeprowadzonej oceny z wymaganiami RDW oraz omawianego zalecenia. Na tej podstawie sporządzony zostanie raport na temat zgodności projektów małych z wymaganiami RDW, który następnie zostanie przekazany Komisji Europejskiej.

Wyniki i ustalenia dokonanej analizy powinny w sposób syntetyczny zostać streszczone w punkcie F.7 wniosku o dofinansowanie.
W punkcie F.5 wniosku powinny zostać zamieszczone informacje na temat działań zapewniających zgodność z RDW, jeżeli wystąpi konieczność zastosowania działań naprawczych.

W punkcie F.6 należy podać koszty przyjętych rozwiązań w celu minimalizacji negatywnego wpływu na osiągnięcie celów RDW.

W punkcie F.1 podaje się informację dotyczącą sposobu przyczyniania się inwestycji do osiągnięcia trwałości środowiska naturalnego.

W części dotyczącej celów projektu wskazuje się w jaki sposób projekt wypełnia wymogi prawa w zakresie aktów prawnych wyznaczających kierunki i cele polityki unijnej, dotyczących ochrony środowiska i wód powierzchniowych, walorów przyrodniczo-krajobrazowych, gatunków i siedlisk, mających również wpływ np. na uwarunkowania ochrony przeciwpowodziowej oraz przyczynia się do realizacji celów właściwego programu operacyjnego.

Opis celów projektu powinien być spójny z opisem projektu. Opis projektu powinien zawierać syntetyczne informacje na temat przeprowadzonej analizy opcji z uwzględnieniem wymogów wynikających z RDW.