Pytanie:
Czy budowa "witacza" wsi składającego się z fundamentu zbrojonego siatką oraz gotowego kamiennego bloku o wysokości ok. 4 m i szer. 1,8 m wymaga uzyskania pozwolenia na budowę czy zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej?
Odpowiedź:
Nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi na zadane pytanie. "Witacz" wsi kwalifikuję jako urządzenie reklamowe. Ustawa z 7.07.1994 r. - Prawo budowlane - dalej pr. bud. stanowi, że zgłoszenia wymaga "instalacja urządzeń reklamowych". Nie zawiera przy tym definicji tegoż pojęcia. W orzecznictwie przyjmuje się, że zgłoszenia wymaga instalacja urządzeń wolnostojących niezwiązanych trwale z gruntem, o lekkiej konstrukcji, przenośnych, o małych gabarytach (wyrok WSA w Warszawie VII SA/Wa 1293/16, wyrok WSA w Gdańsku II SA/Gd 63/16). Kwalifikacja konkretnych robót budowlanych wymaga zatem ich szczegółowej analizy, a dodatkowo podlega uznaniu organów administracji architektoniczno-budowlanej i Sądów. Biorąc pod uwagę poglądy orzecznictwa, skłaniałbym się do uznania, że urządzenie reklamowe składające się z gotowego kamiennego bloku o wysokości 4 m posadowionego na fundamencie betonowym zbrojonym siatką o szerokości 1,8 m wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Zamontowanie urządzenia odbywać się będzie z użyciem maszyn, a w celu zachowania względów bezpieczeństwa, stabilności konstrukcji, ciężar urządzenia wymaga trwałego związania z gruntem.
Uzasadnienie:
Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 28 ust. 1 pr. bud.). Wyjątki od tej zasady, wymienione w art. 29-31 pr. bud., powinny być w związku z tym interpretowane ściśle. Jednym z tych wyjątków jest wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - dalej u.o.z.o.z. oraz z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów ustawy z 20.06.1997 r. o ruchu drogowym - dalej u.r.d. - art. 29 ust. 2 pkt 6 oraz art. 30 ust. 1 pkt 2 pr. bud. - które wymaga jedynie zgłoszenia. Natomiast pozwolenia na budowę – na zasadach ogólnych – wymaga budowa wolno stojącego trwale związanego z gruntem urządzenia reklamowego, które w myśl art. 3 pkt 3 pr. bud. jest budowlą.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się, że o tym czy urządzenie reklamowe jest trwale związane z gruntem czy też nie, nie decyduje sposób i metoda związania z gruntem, nie decyduje również technologia wykonania fundamentu i możliwości techniczne przeniesienia nośnika reklamowego w inne miejsce, ale to czy wielkość tego urządzenia, jego konstrukcja, przeznaczenie i względy bezpieczeństwa wymagają takiego trwałego związania (wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 5.01.2011 r., II OSK 25/10, z 10.10.2010 r., II OSK 1596/09, z 1.10.2009 r., II OSK 1461/08, z 11.12.2015 r., II OSK 954/14).
Z wyżej przedstawionym poglądem nie zgadza się Artur Kosicki. Autor komentarza do art. 29 pr. bud. podniósł, że "jeżeli inwestor przedstawił w formie zgłoszenia zamiar realizacji inwestycji dotyczącej urządzenia reklamowego, o którym mowa w art. 29 ust. 2 pkt 6 pr. bud., zaś zarówno z tego faktu, jak i załączonej do niego dokumentacji wynika jednoznacznie wola inwestora co do tego, że nie ma mowy o urządzeniu jako części, która ma być połączona trwale, więc na stałe z nieruchomością gruntową, stanowiąc wraz z nią jedną całość w rozumieniu art. 47 i 48 ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny: składającą się z części (gruntu) i przedmiotowego urządzenia, to należy przyjąć za wiążącą wolę inwestora, a także oczywiście właściciela gruntu (A. Kosicki, Prawo budowlane, Komentarz pod red. A. Plucińskiej-Filipowicz, LEX, 2017). Pogląd, że to od woli inwestora zależy, czy mamy w sprawie do czynienia z urządzeniem reklamowym stale połączonym z nieruchomością gruntową (budowlą) czy też z instalacją posadowioną dla przemijającego użytku (nie mylić z tymczasowym obiektem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 5 pr. bud.) nie znalazł jak dotąd akceptacji w orzecznictwie sądowoadministracyjnym.
