Jak stanowi art. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy – dalej u.p.i.p. – Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.

Postępowanie kontrolne inspekcji pracy ma na celu:

•ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad BHP, przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz

•udokumentowanie dokonanych ustaleń (art. 21 u.p.i.p.).

Zgodnie z przepisami art. 22 u.p.i.p. kontrole przeprowadzają inspektorzy pracy działający w ramach właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy, przy czym Główny Inspektor Pracy (GIP) może wyznaczyć inspektora pracy do wykonywania określonych czynności kontrolnych i stosowania środków prawnych na obszarze działania innego okręgowego inspektoratu pracy, a także poza terytorium RP, gdzie stosunek pracy podlega przepisom polskiego prawa pracy.

Czytaj: W trakcie kontroli inspektor PIP może używać aparatu

Uwaga!

Wspomniane wyżej kontrole, wspólnie z właściwymi inspektorami pracy, mogą również przeprowadzać pracownicy nadzorujący czynności kontrolne oraz podinspektorzy pracy na podstawie imiennego upoważnienia wydanego odpowiednio przez GIP lub okręgowego inspektora pracy.

Warto podkreślić, że inspektorzy pracy są uprawnieni do przeprowadzania, bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy, kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności stanu BHP, oraz kontroli przestrzegania przepisów dotyczących legalności zatrudnienia w zakresie określonym w art. 10 ust. 1 pkt 3 i 4 u.p.i.p.

Należy pamiętać też, że:

•kontrolę przedsiębiorcy przeprowadza się po okazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do jej przeprowadzenia,

•jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli u przedsiębiorcy, może być ona podjęta po okazaniu legitymacji służbowej; kontrolowanemu należy niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia podjęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.

Kontrolę przeprowadza się w siedzibie podmiotu kontrolowanego oraz w innych miejscach wykonywania jego zadań lub przechowywania dokumentów finansowych i kadrowych (art. 26 ust. 1 u.p.i.p.), przy czym:

1.poszczególne czynności kontrolne mogą być wykonywane także w siedzibie jednostki organizacyjnej PIP,

2.przed podjęciem czynności kontrolnych inspektor pracy zgłasza swoją obecność podmiotowi kontrolowanemu, z wyjątkiem przypadków, gdy zgłoszenie to mogłoby mieć wpływ na wynik kontroli.

Warto pamiętać, że inspektor pracy jest upoważniony do swobodnego poruszania się po terenie podmiotu kontrolowanego bez obowiązku uzyskiwania przepustki oraz jest zwolniony od rewizji osobistej, także w przypadku, jeżeli przewiduje ją wewnętrzny regulamin podmiotu kontrolowanego.

Podczas wykonywania czynności kontrolnych kontrolujący mają obowiązek przestrzegania przepisów BHP, przepisów przeciwpożarowych oraz przepisów o ochronie informacji niejawnych.

Podmiot kontrolowany ma obowiązek zapewnić inspektorowi pracy warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli, a w szczególności:

•niezwłocznie przedstawić żądane dokumenty i materiały,

•zapewnić terminowe udzielanie informacji przez osoby, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 3 u.p.i.p., tj. zatrudnionych lub wykonujących pracę,

•udostępnić urządzenia techniczne oraz, w miarę możliwości, oddzielne pomieszczenie z odpowiednim wyposażeniem.