14 lutego 2013 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 12 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. poz. 139).
Celem ustawy jest usprawnienie finansowania tzw. zielonych inwestycji ze sprzedaży przez Polskę praw do emisji gazów cieplarnianych (ang. Assigned Amount Unit - AAU) na mocy protokołu z Kioto z 1997 r. Ten dokument przyjęty w ramach ONZ zobowiązuje kraje sprzedające nadwyżki uprawnień do emisji CO2 do przeznaczania pozyskanych w ten sposób środków na projekty związane z szeroko pojętą ochroną klimatu.
Zmiany zaproponowane w nowelizacji mają wzmocnić pozycję naszego kraju jako sprzedawcy praw do emisji gazów cieplarnianych i zmaksymalizować obrót nimi. Uchwalona ustawa ma na celu ułatwienie realizacji projektów wspólnych wdrożeń, które mogą przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, jak również ułatwienie realizacji i monitorowania projektów w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji.
W celu osiągnięcia powyższych założeń ustawa m.in.:
- zmniejsza obciążenia organizacyjne i finansowe beneficjentów w zakresie sprawozdawczości z postępów w realizacji programu lub projektu oraz osiągniętych efektów związanych z uniknięciem lub redukcją emisji gazów cieplarnianych, w odniesieniu do programów i projektów dofinansowywanych ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym,
- ujednolica system monitorowania efektów związanych z uniknięciem lub redukcją emisji gazów cieplarnianych w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji oraz upraszcza system monitorowania wydatkowania przez beneficjentów środków uzyskanych z Rachunku klimatycznego i postępów w realizacji programów i projektów dofinansowanych ze środków zgromadzonych na tym rachunku,
- dopuszcza możliwość refinansowania ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej ze środków własnych na realizację programów lub projektów w obszarach, o których mowa w art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji,
- wprowadza podział programów lub projektów pozytywnie ocenionych (wstępnie wybranych) przez Krajowego operatora na podstawowe i rezerwowe,
- umożliwia udzielanie finansowania dotacyjnego programom lub projektom rezerwowym ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym oraz innych środków Narodowego Funduszu;
wprowadza możliwość przekazywania przez Narodowy Fundusz oraz wojewódzkie fundusze środków innych niż wpływy pochodzące ze sprzedaży jednostek Kioto do rezerwy budżetu państwa w celu finansowania zadań państwowych jednostek budżetowych, obejmujących realizację programów i projektów w obszarach, o których mowa w art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r.
Ustawa przewiduje m.in., że dofinansowanie udzielone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i jego wojewódzkie odpowiedniki, z innych środków niż tych na tzw. rachunku klimatycznym, będzie mogło być refinansowane z tego specjalnego konta. Na rachunek klimatyczny prowadzony przez NFOŚiGW trafiają zyski z handlu uprawnieniami do emisji CO2.
Ponadto zniesione zostaną obciążenia dla beneficjentów zielonych inwestycji (np. samorządów czy biogazowni rolniczych) w zakresie monitorowania stanu realizacji tych projektów oraz sprawozdawczości dotyczącej wydanych środków i osiągniętych efektów ekologicznych. Odpowiedzialny za monitorowanie postępów inwestycji będzie NFOŚiGW.
Nowelizacja wprowadza też podział programów i projektów pozytywnie ocenionych w trakcie naboru przez NFOŚiGW na podstawowe i rezerwowe.
Finansowanie zielonych inwestycji na nowych zasadach
Finansowanie zielonych inwestycji ze sprzedaży praw do emisji gazów cieplarnianych będzie łatwiejsze. Od 14 lutego obowiązuje ustawa o zmianie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. poz. 139), która ułatwi realizację i monitoring projektów w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji.