Wstęp
Ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215, poz. 1664) nowelizuje ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) – dalej p.o.ś., w części dotyczącej funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zmiany są konsekwencją obowiązku dostosowania obecnego systemu finansowania ochrony środowiska, w tym form organizacyjno prawnych instytucji ochrony środowiska, do rozwiązań zawartych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) - dalej u.f.p. oraz ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241) - dalej u.w.u.f.p., które weszły w życie, podobnie jak nowela p.o.ś w dniu 1 stycznia 2010 r.
Do podstawowych zmian należy likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, których środkami będą dysponować odpowiednio starostowie i wójtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast) oraz zmiana formy prawno-organizacyjnej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – dalej NFOŚiGW i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej - dalej WFOŚiGW. Ustawa systematyzuje i uzupełnia katalog celów z zakresu ochrony środowiska, na które będą przeznaczane środki przekształconych NFOŚiGW oraz WFOŚiGW oraz określa też struktury przekształconych organów, ich zadania i kompetencje, a także zasady gospodarki finansowej. Zakłada ponadto zastąpienie systemu subfunduszy w NFOŚiGW systemem zobowiązań wieloletnich. Zmiana formy prawno-organizacyjnej NFOŚiGW oraz WFOŚiGW, a także likwidacja funduszy powiatowych i gminnych jest uzasadniona uwzględnieniem w katalogu form prawno-organizacyjnych jednostek sektora finansów publicznych określonym w u.f.p. wyłącznie państwowych funduszy celowych pozbawionych osobowości prawnej.
Zgodnie z treścią art. 400 p.o.ś z dniem 1 stycznia 2010 r. NFOŚiGW oraz WFOŚiGW stały się odpowiednio państwową osobą prawną i samorządowymi osobami prawnymi w rozumieniu art. 9 pkt 14 u.f.p. Wyżej wymienione osoby prawne przejęły z tym dniem całość zadań przekształcanych funduszy celowych, a także ich nazwy. Nadzór nad działalnością NFOŚiGW sprawuje Minister właściwy do spraw środowiska, a nad WFOŚiGW - zarządy województw.
Ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 215, poz. 1664) nowelizuje ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) – dalej p.o.ś., w części dotyczącej funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zmiany są konsekwencją obowiązku dostosowania obecnego systemu finansowania ochrony środowiska, w tym form organizacyjno prawnych instytucji ochrony środowiska, do rozwiązań zawartych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) - dalej u.f.p. oraz ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241) - dalej u.w.u.f.p., które weszły w życie, podobnie jak nowela p.o.ś w dniu 1 stycznia 2010 r.
Do podstawowych zmian należy likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, których środkami będą dysponować odpowiednio starostowie i wójtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast) oraz zmiana formy prawno-organizacyjnej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – dalej NFOŚiGW i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej - dalej WFOŚiGW. Ustawa systematyzuje i uzupełnia katalog celów z zakresu ochrony środowiska, na które będą przeznaczane środki przekształconych NFOŚiGW oraz WFOŚiGW oraz określa też struktury przekształconych organów, ich zadania i kompetencje, a także zasady gospodarki finansowej. Zakłada ponadto zastąpienie systemu subfunduszy w NFOŚiGW systemem zobowiązań wieloletnich. Zmiana formy prawno-organizacyjnej NFOŚiGW oraz WFOŚiGW, a także likwidacja funduszy powiatowych i gminnych jest uzasadniona uwzględnieniem w katalogu form prawno-organizacyjnych jednostek sektora finansów publicznych określonym w u.f.p. wyłącznie państwowych funduszy celowych pozbawionych osobowości prawnej.
Zgodnie z treścią art. 400 p.o.ś z dniem 1 stycznia 2010 r. NFOŚiGW oraz WFOŚiGW stały się odpowiednio państwową osobą prawną i samorządowymi osobami prawnymi w rozumieniu art. 9 pkt 14 u.f.p. Wyżej wymienione osoby prawne przejęły z tym dniem całość zadań przekształcanych funduszy celowych, a także ich nazwy. Nadzór nad działalnością NFOŚiGW sprawuje Minister właściwy do spraw środowiska, a nad WFOŚiGW - zarządy województw.