Założenia projektu nowelizacji ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (nr UC73), mające wdrożyć cześć tzw. dyrektywy plastikowej wzbudzają kontrowersje wśród przedsiębiorców. Celem zmian jest zniechęcanie konsumentów do kupowania opakowań jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na rzecz produktów z alternatywnych materiałów lub produktów wielokrotnego użytku. Projekt przewiduje wprowadzenie trzech opłat (czasami krzyżują się):

  • opłata od kubkowa w wysokości maksymalnie 1 zł za jedną sztukę opakowania jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego, która będzie doliczana do sprzedawanego w nim produktu.
  • opłata za sprzątanie, która przewiduje, że przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego (wymienione w załączniku nr 9) ma ponosić coroczną opłatę na pokrycie kosztów zagospodarowania tych odpadów oraz utworzenie i utrzymanie publicznych systemów zbierania. Opłata ma wynosić maksymalnie 5 groszy od każdego wprowadzonego produktu.
  • opłata edukacyjna w wysokości 0,1 proc.  przychodu netto z tytułu sprzedaży produktów określonych ustawą.

Piotr Nowakowski prezes Polskiej Izby Odzysku i Recyklingu Opakowań przypomina, że dyrektywa unijna w tym zakresie została sformułowana przed wybuchem pandemii, która zdemolowała branże gastronomiczną, HoReCa, turystyczną i hotelarską, a to tych przedsiębiorców dotkną przede wszystkim zmiany. Dlatego jego zdaniem, obowiązki powinny być wprowadzane stopniowo, dając firmom z tych sektorów, a także branży opakowaniowej czas na dostosowanie się i wprowadzenie stosownych zmian, a de facto po uzyskaniu odpowiednich materiałów zastępczych, akceptowanych przez społeczeństwo i producentów opakowań.

Czytaj w LEX: UE walczy z plastikowymi jednorazówkami >

Przedsiębiorcy nie chcą być zaskakiwani kosztami

Federacja Przedsiębiorców Polskich apeluje zaś o całościową publikację wszystkich przepisów związanych z dyrektywą plastikową (Single Use Plastics), rozszerzoną odpowiedzialnością producenta oraz pozostałych regulacji pakietu odpadowego w jednym czasie. Zdaniem organizacji jest to niezbędne, aby każdy przedsiębiorca miał pełny ogląd czekających go obowiązków i kosztów, a zaprojektowany system odpowiedzialności producenta był transparentny i efektywny. Zdaniem FPP w obecnie zaprezentowanych projektach ustaw brakuje postanowień dotyczących butelek po napojach, przede wszystkim:

  • obowiązku zbiórki butelek plastikowych po napojach, a co za tym idzie przepisów dotyczących tej zbiórki, w tym regulujących system kaucyjny jako rekomendowanego przez dyrektywę instrumentu zbiórki,
  • obowiązku zawarcia recyklatu w napojowych butelkach z tworzyw sztucznych,
  • obowiązku mocowania zakrętek do butelek na napoje,

Ponadto projektodawca w żadnym z dokumentów udostępnionych do konsultacji nie wykazał:

  • wysokości faktycznych kosztów związanych ze zbieraniem z miejsc publicznie dostępnych i uprzątaniem z terenów publicznych danych rodzajów odpadów objętych opłatą, a następnie przekazania tych odpadów do recyklingu,
  • sposobu wykorzystania środków z tej opłaty przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na pokrycie kosztów związanych ze zbieraniem z miejsc publicznie dostępnych i uprzątaniem z terenów publicznych danych rodzajów odpadów, a następnie przekazaniem tych odpadów do recyklingu

FPP podnosi również, że brakuje także postanowień wspierających recykling produktów z tworzyw sztucznych objętych zakresem regulacji (innych niż objętych zakazem wprowadzenia na rynek).

Biznes obawia się opłaty kubkowej i nie rozumie jej zasad>>

 

System kaucyjny powinien objąć nie tylko opakowania szklane, ale i plastikowe

Sylwia Szczepańska, dyrektor ds. dialogu Federacji Przedsiębiorców Polskich, ekspert Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej wskazuje, że postanowienia regulujące rozszerzoną odpowiedzialność producenta są niezbędnym narzędziem przeniesienia odpowiedzialności za produkt na producenta oraz wspierającym rozwój gospodarki cyrkularnej. Uważa, że idealnym przykładem wdrożenia schematu ROP jest system kaucyjny na jednorazowe opakowania po napojach, w tym butelki plastikowe.

- Ten sposób realizacji obowiązków wynikających z ROP na te opakowania umożliwia osiągnięcie celu zawartego w art. 9 ust. 1 dyrektywy SUP, czyli 90 procentowy poziom zbiórki tych opakowań. Bez dobrze działającego systemu kaucyjnego Polska nie jest w stanie osiągnąć zakładanych celów. Niewątpliwie uregulowania tego projektu wpłyną na funkcjonowanie wielu firm, również na tak doświadczoną w okresie pandemii gastronomię oraz ich pracowników, wprowadzając szereg obowiązków i wzrost kosztów poprzez wprowadzenie nowych opłat – zwraca uwagę Sylwia Szczepańska.

Czytaj w LEX: Opłata produktowa - odpady opakowaniowe i poużytkowe >

Podkreśla, że z założeń projektu ustawy wynika, że wpłynie ona na wszystkich mieszkańców kraju, 100 producentów opakowań jednorazowych, 37 058 podmiotów wprowadzających opakowania i produkty do obrotu. - Dlatego tak ważne jest spojrzenie na wdrożenie dyrektywy z szerszej perspektywy z uwzględnieniem jej celów, które były nakierowane na ochronę środowiska i zmniejszenie zaśmiecenie przestrzeni publicznej: lasów, łąk, plaż. Tymczasem proponowana regulacja jest niepełna i mało precyzyjna - przekonuje Sylwia Szczepańska.

Co do zasady za słuszne postulaty Federacji Przedsiębiorców Polskich uważa także dr Katarzyna Barańska z Kancelarii Kochański i Partnerzy.  - Najlepiej by było, aby obecnie projekty ustaw implementujące regulacje tzw. pakietu odpadowego oraz dyrektywy plastikowej były procedowane wspólnie, tworząc spójny zbiór nowych obowiązków dla rynku. Biorąc jednak pod uwagę złożony charakter i obszerną a także budzącą wiele konfliktów tematykę do uregulowania jest mało prawdopodobne, aby ta implementacja odbyła się jednocześnie. Pozostaje nam zatem czekać na kolejne elementy systemu gospodarki odpadami, transponowane zgodnie z unijnymi przepisami – podsumowuje Katarzyna Barańska.

Czytaj w LEX: Skutki przywrócenia biegu terminów w postępowaniach z zakresu ochrony środowiska >