Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) - dalej u.p.a., nie reguluje umów licencyjnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów utworów. Stąd też co do zasady do umów licencyjnych, których przedmiotem są twórcze projekty, stosować należy ogólne rozwiązania ustawowe, z wyjątkiem jednego szczególnego domniemania, przewidzianego w art. 61 u.p.a., które poniżej zostanie omówione.


Istota umów licencyjnych

Umowa licencyjna, czyli licencja, określona została w art. 41 ust. 2 u.p.a. jako umowa o korzystanie z utworu oraz przeciwstawiona innej podstawowej umowie z zakresu prawa autorskiego, jaką jest umowa o przeniesienie majątkowych praw autorskich. Z tego ustawowego stwierdzenia wynikają następujące wnioski, jeżeli chodzi o istotę umów licencyjnych, także tych, których przedmiotem są twórcze projekty.


Po pierwsze celem zawarcia i skutkiem umowy licencyjnej nie jest przeniesienie majątkowych praw autorskich do projektu przez projektanta na inny podmiot, czyli mimo zawarcia umowy licencyjnej przez projektanta majątkowe prawa autorskie do projektu pozostają nadal przy nim, wobec czego jest on nadal podmiotem wyłącznie uprawnionym w stosunku do swojego, licencjonowanego projektu (jego „właścicielem”).


Po drugie celem umowy licencyjnej jest udostępnienie przez projektanta własnego projektu innemu podmiotowi celem skorzystania z tego projektu w określonym zakresie. Pod tym względem umowy licencyjne można zestawiać, biorąc pod uwagę istniejące podobieństwa, z takimi umowami dotyczącymi rzeczy (przedmiotów materialnych), jak np. umowy najmu czy dzierżawy. Udzielenie licencji przez projektanta na skorzystanie z jego projektu wykazuje więc widoczną analogię np. do wynajęcia samochodu przez jego właściciela. Różnica między tymi dwoma przypadkami polega na tym, że w przeciwieństwie do samochodu projekt jest dobrem niematerialnym, który może być jednocześnie wykorzystywany przez więcej niż jeden podmiot.


Umów licencyjnych nie należy więc mylić z umowami o przeniesienie majątkowych praw autorskich do projektów. Mimo to między tymi dwoma rodzajami umów istnieje pewna zależność. Mianowicie projektant może udzielać licencji na korzystanie z projektu jego autorstwa, dopóki nie przeniesie majątkowych praw autorskich do niego. Jednym z majątkowych praw autorskich jest bowiem prawo do rozporządzania utworem (por. art. 17 u.p.a.), czyli m.in. do udzielania licencji na korzystanie z niego.


Jeśli majątkowe prawa autorskie, a więc także prawo do udzielania licencji, zostanie przeniesione na inny podmiot, podmiot ten staje się wskutek tego „właścicielem” projektu i to właśnie ten podmiot będzie uprawniony po nabyciu majątkowych praw autorskich do decydowania o udzielaniu licencji.


Warto w tym miejscu powołać art. 65 u.p.a., zgodnie z którym w braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa uważa się, że twórca udzielił licencji. Tylko zatem wyraźne postanowienie w umowie z projektantem, że przenosi on na swojego kontrahenta majątkowe prawa autorskie do swojego projektu, będzie wywierało zamierzony skutek prawny. Z przeniesieniem majątkowych praw autorskich nie mogą być zatem utożsamiane takie np. niejednoznaczne zwroty jak przekazanie projektu czy udzielenie projektu, które można ewentualnie interpretować jako szczególne przypadki dorozumianej licencji.
(...)

Pełna treść komentarza autorstwa Rafała Golata pt. Rozporządzanie projektem na podstawie umowy licencyjnej dostępna jest w Serwisie Budowlanym>>>