W gminie zadanie w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków realizuje zakład wodociągów i kanalizacji będący zakładem budżetowym gminy. Planowane jest przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę z o.o., w której 100% udziałów będzie mieć gmina.

Obowiązki zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków sp. z o.o. przejmie po zakładzie budżetowym.

Czy zakład wodociągów i kanalizacji będący sp. z o.o. (100% udziałów gminy) na podstawie ustawy z dnia 7 czerwca 2001 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, z późn. zm.) jest przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym i musi uzyskać zezwolenie?

Czy po przekształceniu w spółkę z o.o. wymagane jest przepisanie dotychczas wydanych pozwoleń wodnoprawnych i decyzji na spółkę z o.o.?
Zakład wodociągów i kanalizacji po przekształceniu w spółkę prawa handlowego będzie przedsiębiorstwem będącym następcą prawnym zakładu budżetowego. Nie przejmie on jednak automatycznie pozwoleń wodnoprawnych swojego poprzednika, jeśli wiążą się one z eksploatacją instalacji. Przejęcie pozwolenia może nastąpić w trybie art. 132 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) – dalej pr. wod. w zw. z art. 190 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150) - dalej p.o.ś., który stanowi, że zainteresowany nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji może złożyć do właściwego organu wniosek o przeniesienie na niego praw i obowiązków wynikających z pozwolenia dotyczącego tej instalacji. Pod pojęciem instalacji rozumie stacjonarne urządzenia techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, a także budowle nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może powodować emisje (art. 3 pkt 6 p.o.ś.). Natomiast emisją jest m.in. bezpośrednie lub pośrednie wprowadzanie do wody lub ziemi substancji, które powstają w wyniku działalności człowieka (art. 3 pkt 4 p.o.ś.). Zatem, jeśli przed przekształceniem zakładu w spółkę przedsiębiorstwo nie wystąpi o przeniesienie na niego pozwoleń wynikających z eksploatacji instalacji, to po przekształceniu zakładu w spółkę będzie ona musiała wystąpić o wydanie pozwolenia wodnoprawnego.

Spółka jest odrębną od gminy jednostką organizacyjną rządzącą się ustawą z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.) także wtedy, gdy powstała z przekształcenia gminnego zakładu budżetowego. Kwestię sukcesji praw i obowiązków publicznoprawnych w sferze ochrony środowiska oraz w zakresie pozwolenia wodnoprawnego dotyczącego eksploatacji instalacji inaczej normuje pr. wod. Konsekwencją tego jest, iż zasada sukcesji generalnej praw i obowiązków spółki przejmowanej na rzecz spółki przejmującej nie ma zastosowania, jeśli spółka przejmująca wcześniej nie złoży wniosku o przeniesienie na nią praw i obowiązków.
Przepisy pr. wod. nie zawierają procedury przenoszenia pozwolenia wodnoprawnego. Stosownie do art. 134 ust. 1 pr. wod. następca prawny zakładu, który uzyskał pozwolenie wodnoprawne wprost na podstawie tego przepisu przejmuje prawa i obowiązki wynikające z tego pozwolenia. Dotyczy to wszystkich pozwoleń wodnoprawnych zarówno na wykonanie urządzeń wodnych, jak i na szczególne korzystanie z wód, z wyjątkiem eksploatacji instalacji, która podlega p.o.ś. Jeśli pozwolenie wodnoprawne dotyczy wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, czyli dotyczy eksploatacji instalacji, to do takiego pozwolenia wodnoprawnego stosuje się art. 134 ust. 2 pr. wod., w myśl którego przejęcie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodoprawnego następuje na zasadach określonych w art. 189-191 p.o.ś. W tym przypadku przeniesienie praw i obowiązków następuje w drodze decyzji, przy czym wniosek o przeniesienie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego zainteresowany składa przed nabyciem tytułu prawnego do instalacji.