Czy za wydane zaświadczenie w trybie paragrafu 5 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych potwierdzającego powierzchnię użytkową domu należy pobierać opłatę skarbową?
Wskazany w pytaniu § 5 ust. 2 rozporządzenia rady Ministrów z dnia z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz. U. Nr 156, poz. 1817 z późn. zm.) - dalej r.d.m. stanowi, że wnioskodawca będący właścicielem domu jednorodzinnego powinien złożyć ponadto zaświadczenie organu właściwego w sprawie wydania pozwolenia na budowę, potwierdzające powierzchnię użytkową, w tym łączną powierzchnię pokoi i kuchni, oraz wyposażenie techniczne domu, a także przedstawić rachunki dotyczące wydatków.
Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 z późn. zm.) - dalej u.o.s. podlegają opłacie skarbowej w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej zaświadczenia wydawane na wniosek.
Jednakże, na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.s. opłacie skarbowej nie podlega dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego. Tak więc w niniejszej sprawie niezbędnym jest dokonanie ustalenie czy wydane zaświadczenia o samodzielności lokalu jest zaświadczeniem w sprawie budownictwa mieszkaniowego.
Sama ustawa o opłacie skarbowej nie definiuje pojęcia spraw z zakresu budownictwa mieszkaniowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy - Izba Cywilna w uzasadnieniu uchwały z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 106/2003; OSNC 2005, z. 4, poz. 59, leksykalne znaczenie pojęcia "budownictwo" obejmuje wznoszenie, konserwację i remontowanie budowli. Połączenie wymienionych działań z mieszkaniowym charakterem budowli oznacza, iż mamy do czynienia z budownictwem mieszkaniowym.
Z kolei w piśmie Ministerstwa Finansów Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 8 października 2003 r. (nr LK-1953/LM/JB/2003; Biul. Skarb. 2003, nr 6) stwierdzono, iż przez budownictwo mieszkaniowe należy rozumieć wznoszenie, odbudowę, rozbudowę, nadbudowę oraz przebudowę, a także prace polegające na montażu, remoncie lub rozbiórce budynków mieszkalnych wraz z instalacjami i urządzeniami budowlanymi zapewniającymi właściwe funkcjonowanie budynku mieszkalnego.
Istnieją też poglądy, że sprawa dodatków mieszkaniowych jest sprawą budownictwa mieszkaniowego. Pogląd taki wyraził np.: Z. Ofiarski ("Komentarz do art. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U.06.225.1635)", [w:] Z. Ofiarski, Ustawy: o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, 2009, wyd. III) wskazując, że wyłączenie od opłaty skarbowej dotyczące dokonania czynności urzędowej, wydania zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego należy rozumieć szeroko. Dotyczy ono ogółu spraw mieszkaniowych związanych nie tylko z samym budownictwem mieszkaniowym, ale również innych spraw, jak np. kredytowanie, dodatki mieszkaniowe, administrowanie budynkami mieszkalnymi itp. Oznacza to, że czynności urzędowe, zaświadczenia i zezwolenia w sprawie budowy np.: instalacji gazowej, elektrycznej itp. w budynkach mieszkalnych również nie podlegają opłacie skarbowej.
Pogląd ten wydaje się jednak oparty na zbytnim zbliżeniu pojęć "sprawy budownictwa" i "sprawy mieszkaniowe". Pierwszoplanowe powinno mieć znaczenie to, że ustawodawca zwolnił z opłaty sprawy budownictwa (a nie mieszkalnictwa, w czym mieszczą się dodatki mieszkaniowe), zawężając jego zakres do budownictwa mieszkaniowego.
Jako dodatkowy argument można wskazać, że ustawodawca wyraźnie w załączniku do ustawy (cześć I pkt 53 kol 4) zwolnił z opłaty skarbowej wydanie decyzji w sprawie przyznania dodatku mieszkaniowego. Tym samym sprawy dodatków mieszkaniowych nie są zwolnione z opłaty skarbowej z mocy ogólnej normy w art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.s., skoro ustawodawca musiał wprost wskazać jedną z czynności urzędowy z tego zakresu zwolnioną z opłaty.
Mając powyższe na uwadze trzeba stwierdzić, iż uzasadnionym jest pogląd, że zaświadczenie o powierzchni lokalu na potrzeby dodatku mieszkaniowego nie jest zaświadczeniem w sprawach budownictwa mieszkaniowego, gdyż nie wiąże się bezpośrednio z czynnościami związanymi z budową mieszkaniową - art. 2 ust. 1 pkt 2. u.o.s.
Szymon Jackowski
Wskazany w pytaniu § 5 ust. 2 rozporządzenia rady Ministrów z dnia z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz. U. Nr 156, poz. 1817 z późn. zm.) - dalej r.d.m. stanowi, że wnioskodawca będący właścicielem domu jednorodzinnego powinien złożyć ponadto zaświadczenie organu właściwego w sprawie wydania pozwolenia na budowę, potwierdzające powierzchnię użytkową, w tym łączną powierzchnię pokoi i kuchni, oraz wyposażenie techniczne domu, a także przedstawić rachunki dotyczące wydatków.
Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 z późn. zm.) - dalej u.o.s. podlegają opłacie skarbowej w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej zaświadczenia wydawane na wniosek.
Jednakże, na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.s. opłacie skarbowej nie podlega dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego. Tak więc w niniejszej sprawie niezbędnym jest dokonanie ustalenie czy wydane zaświadczenia o samodzielności lokalu jest zaświadczeniem w sprawie budownictwa mieszkaniowego.
Sama ustawa o opłacie skarbowej nie definiuje pojęcia spraw z zakresu budownictwa mieszkaniowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy - Izba Cywilna w uzasadnieniu uchwały z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 106/2003; OSNC 2005, z. 4, poz. 59, leksykalne znaczenie pojęcia "budownictwo" obejmuje wznoszenie, konserwację i remontowanie budowli. Połączenie wymienionych działań z mieszkaniowym charakterem budowli oznacza, iż mamy do czynienia z budownictwem mieszkaniowym.
Z kolei w piśmie Ministerstwa Finansów Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 8 października 2003 r. (nr LK-1953/LM/JB/2003; Biul. Skarb. 2003, nr 6) stwierdzono, iż przez budownictwo mieszkaniowe należy rozumieć wznoszenie, odbudowę, rozbudowę, nadbudowę oraz przebudowę, a także prace polegające na montażu, remoncie lub rozbiórce budynków mieszkalnych wraz z instalacjami i urządzeniami budowlanymi zapewniającymi właściwe funkcjonowanie budynku mieszkalnego.
Istnieją też poglądy, że sprawa dodatków mieszkaniowych jest sprawą budownictwa mieszkaniowego. Pogląd taki wyraził np.: Z. Ofiarski ("Komentarz do art. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U.06.225.1635)", [w:] Z. Ofiarski, Ustawy: o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, 2009, wyd. III) wskazując, że wyłączenie od opłaty skarbowej dotyczące dokonania czynności urzędowej, wydania zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego należy rozumieć szeroko. Dotyczy ono ogółu spraw mieszkaniowych związanych nie tylko z samym budownictwem mieszkaniowym, ale również innych spraw, jak np. kredytowanie, dodatki mieszkaniowe, administrowanie budynkami mieszkalnymi itp. Oznacza to, że czynności urzędowe, zaświadczenia i zezwolenia w sprawie budowy np.: instalacji gazowej, elektrycznej itp. w budynkach mieszkalnych również nie podlegają opłacie skarbowej.
Pogląd ten wydaje się jednak oparty na zbytnim zbliżeniu pojęć "sprawy budownictwa" i "sprawy mieszkaniowe". Pierwszoplanowe powinno mieć znaczenie to, że ustawodawca zwolnił z opłaty sprawy budownictwa (a nie mieszkalnictwa, w czym mieszczą się dodatki mieszkaniowe), zawężając jego zakres do budownictwa mieszkaniowego.
Jako dodatkowy argument można wskazać, że ustawodawca wyraźnie w załączniku do ustawy (cześć I pkt 53 kol 4) zwolnił z opłaty skarbowej wydanie decyzji w sprawie przyznania dodatku mieszkaniowego. Tym samym sprawy dodatków mieszkaniowych nie są zwolnione z opłaty skarbowej z mocy ogólnej normy w art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.s., skoro ustawodawca musiał wprost wskazać jedną z czynności urzędowy z tego zakresu zwolnioną z opłaty.
Mając powyższe na uwadze trzeba stwierdzić, iż uzasadnionym jest pogląd, że zaświadczenie o powierzchni lokalu na potrzeby dodatku mieszkaniowego nie jest zaświadczeniem w sprawach budownictwa mieszkaniowego, gdyż nie wiąże się bezpośrednio z czynnościami związanymi z budową mieszkaniową - art. 2 ust. 1 pkt 2. u.o.s.
Szymon Jackowski