Pytanie:
Czy jesteśmy podmiotami powiązanymi?
Na podobne pytanie: "osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie ma udziały w spółce jawnej, czy te podmioty są powiązane" w dniu 22 sierpnia 2011 r. odpowiedział Pan A. Bartosiewicz "w przypadku opisanym w pytaniu mamy do czynienia z krajowymi podmiotami powiązanymi". Wydawałoby się że mamy odpowiedź na nasze pytanie, gdyby nie to, że zapoznaliśmy się z literaturą pod red. naukową dr Macieja Jamrożego wyd. 2010 r. "Dokumentacja podatkowa cen transferowych" (rozd. I 3.3 wspólnicy spółki osobowej str. 37) oraz z orzeczeniem NSA z dnia 31 stycznia 2006 r., II FSK 381/05.
Z powyższego wynika:
1) spółki osobowe nie są podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych w rozumieniu ustawy z 26 lipca 1991 r., a więc nie mogą być traktowane jako podmioty krajowe,
2) przepis art. 25 ust. 4 pkt 2 u.p.d.o.f. posługuje się pojęciem "podmiot krajowy" w oznaczeniu podmiotu będącego podatnikiem,
3) zdaniem NSA -z punktu widzenia prawa podatkowego- transakcje dokonywane przez osobę fizyczną samodzielnie prowadzącą działalność gospodarczą a spółką osobową, w której ta osoba jest wspólnikiem są transakcjami wykonywanymi przez jednego i tego samego podatnika
4) relacje pomiędzy dwoma podmiotami krajowymi (art. 25 ust. 4 pkt 2) zachodziłyby gdyby te podmioty podlegały odrębnemu opodatkowaniu. Ten ustawowy warunek w transakcjach pomiędzy osobą fizyczną samodzielnie prowadzącą działalność gospodarczą będącą wspólnikiem spółki osobowej nie został zdaniem NSA spełniony.
Czy jesteśmy podmiotami krajowymi powiązanymi czy nie jesteśmy?

 

Odpowiedź:
Istotnie, obecnie upubliczniła się i zdaje się dominować wykładnia, według której w przypadku spółek osobowych (w tym komandytowej) i ich wspólników nie może być mowy o podmiotach powiązanych w znaczeniu ustaw o podatkach dochodowych.

Uwagi:
W przeszłości brak obowiązku sporządzania dokumentacji dla transakcji ze spółkami osobowymi nie był zawsze był w pełni akceptowany przez organy podatkowe.
Wskazując w odpowiedzi aktualną i powszechnie stosowaną wykładnię (jak wyżej) muszę wszakże zaznaczyć (zgłosić pewne "zdanie odrębne" - czy może wyartykułować wątpliwości), że owszem spółki osobowe nie są podatnikami, ale taki status mają ich wspólnicy. Tymczasem w regulacjach art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, i odpowiednio w art. 25 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych posługują się pojęciami "podmiotu" a nie "podatnika"; to moim zdaniem stanowi przesłankę, do postawienia tezy, iż przepisy jednak mają zastosowanie w przypadku transakcji ze spółkami osobowymi - muszę jednak raz jeszcze podkreślić, że obecnie zaprezentowana przeze mnie w (w ramach owego "zdania odrębnego") interpretacja nie jest stosowana.
Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika należy wskazać, iż aktualnie zwykło się przyjmować, że jeżeli chodzi o spółki osobowe (w tym spółkę komandytową) i jej wspólników (tak komandytariuszy jak i komplementariuszy), to z uwagi na to, iż nie są one podatnikami podatku dochodowego nie mają wobec nich zastosowania regulacje dotyczące transakcji (w tym dokumentacji) pomiędzy podmiotami powiązanymi (zob. np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16 czerwca 2011 r., ILPB3/423-96/11-4/EK); to by oznaczało, że brak jest podstaw do sporządzania dokumentacji podatkowej dotyczącej transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Podkreślić jednak trzeba, że nie zmienia to faktu, iż w transakcjach ze spółką komandytową muszą być zachowane warunki rynkowe.
[Uwaga! Odpowiedź na to pytanie jest już nieaktualna od 1 I 2018 r.]