Odpowiedź:
Co do zasady za usunięcie drzew naliczana jest opłata, zgodnie z art. 84 ust. 1 u.o.p. Wyjątki od tej zasady określa art. 86 ust. 1 u.o.p. i nie ma możliwości zwolnienia z opłaty, jeżeli nie zachodzi żaden z przypadków wskazanych w tym przepisie. A contrarioorgan nie może nałożyć opłaty za usunięcie drzew spełniających kryteria wskazane w art. 86 ust. 1 pkt 7 u.o.p., tj. w przypadku gdy obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm nie przekracza:
a) 120 cm - w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
b) 80 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew
Jeżeli podmiot prowadzi działalność niezgodną z MPZP, ale prowadzenie tej działalności rozpoczął zanim uchwalono (lub zmieniono) miejscowy plan zawierający postanowienie zakazujące prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju na tym terenie, to nie ma przeszkód, aby organ zezwolenie wydał, zwalniając zakład z opłaty na podstawie art. 86 ust. 1 pkt 7 u.o.p.
Jeśli jednak działalność została podjęta wbrew zakazom miejscowego planu, to organ powinien odmówić wydania zezwolenia. Stwierdzenie sprzeczności lokalizacji przedsięwzięcia z postanowieniami MPZP zwalnia organ prowadzący postępowanie z konieczności przeprowadzania postępowania wyjaśniającego w szerszym zakresie (wyrok NSA z dnia 16 września 2008 r., II OSK 1036/07, LEX nr 489569).
Co więcej, wójt powinien podjąć działania w oparciu o art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – dalej u.p.z.p., jeśli podmiot podjął już działania powodujące przekształcenie terenu. Regulacja zawarta art. 59 ust. 3 u.p.z.p. znajduje odpowiednie zastosowanie w przypadku zmiany zagospodarowania terenu dokonanej niezgodnie z ustaleniami obowiązującego MPZP (wyrok NSA z 21 stycznia 2009 r., OSK6/08).
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 15 ust. 2 pkt 1 u.p.z.p., w MPZP określa się obowiązkowo m.in. przeznaczenie terenów objętych tym planem. W przypadku gdy prowadzona działalność jest niezgodna z zapisami planu, nie tylko można, ale należy zakazać jej prowadzenia. Zanim jednak zostaną podjęte działania na podstawie art. 59 ust. 3 u.p.z.p., należy dokonać oceny prowadzonej działalności gospodarczej pod kątem kontroli legalności zagospodarowania terenu. Przepis ten stanowi, że zmiana zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, z zastrzeżeniem art. 50 ust. 1 i art. 86 u.p.z.p., wymaga ustalenia, w drodze decyzji, warunków zabudowy. Artykuł 50 ust. 2 u.p.z.p. stosuje się odpowiednio.
Jakkolwiek powyższy przepis odnosi problem zmiany zagospodarowania terenu do nieruchomości, dla której nie uchwalono planu miejscowego, to jednak należy uznać, że poprzez zastosowanie wykładni pozajęzykowej, przepis ten znajduje odpowiednie zastosowanie również w przypadku zmiany zagospodarowania terenu dokonanej w sposób niezgodny z ustaleniami MPZP. Stwierdzić bowiem trzeba, że bez względu na to, czy niezgodna z przepisami zmiana sposobu zagospodarowania terenu następuje na terenie nieobjętym planem, czy też na terenie, dla którego uchwalono MPZP, to takie zdarzenie prawne należy ocenić jako bezprawne, zatem wymagające w państwie prawa, jakim jest Rzeczpospolita Polska - art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - odpowiedniego przeciwdziałania ze strony powołanych do tego organów państwa. W przypadku samowolnej zmiany zagospodarowania terenu, a więc w przypadku braku planu miejscowego, właściwy organ administracji dysponuje instrumentem prawnym umożliwiającym doprowadzenie terenu do stanu zgodnego z prawem, tym instrumentem jest możliwość wydania decyzji na podstawie art. 59 ust. 3 u.p.z.p. (wyrok NSA z 21 stycznia 2009 r., II OSK 6/08).
Czy organ może zwolnić z opłat za usuniecie drzew podmiot, który zamierza zrealizować inwestycję niezgodną z MPZP?
Pytanie pochodzi z publikacji Prawo Ochrony Środowiska: Spółka zamierza usunąć drzewa pod działalność gospodarczą. Jeżeli wskazana działalność nie jest zgodna z MPZP, to czy organ może wydać zezwolenie na usunięcie drzew, naliczając opłatę bez zastosowania art. 86 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - dalej u.o.p.? W jakiej sytuacji organ może wydać decyzję na usunięcie drzew, stosując art. 86 ust. 1 pkt 7 lit. a u.o.p.?
