Pytanie:
Czy w rozumieniu rozporządzenia każda praca na wysokości powyżej 1 m jest pracą szczególnie niebezpieczną?
Czy właśnie w wykazie prac szczególnie niebezpiecznych pracodawca ma ująć prace na wysokości, które jego zdaniem są szczególnie niebezpieczne?
Jakie kryteria należy wtedy przyjąć?
Czy wchodzenie pracowników po drabinie na silosy (powyżej 3 m, przy czym powierzchnia na silosie, gdzie wykonywana jest praca, otoczona jest barierkami lub ścianami) albo mycie regałów wysokiego składowania z kosza unoszonego na wózku widłowym należy zaliczyć do prac szczególnie niebezpiecznych?
Odpowiedź:
Każda praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi jest pracą na wysokości, przez co powinna być traktowana jako praca szczególnie niebezpieczna i ujęta przez pracodawcę w wykazie prac niebezpiecznych. Barierki ochronne czy kosze są traktowane jako ochrona zbiorowa pracowników pracujących na wysokości, ochrona zbiorowa nie zmienia charakteru pracy, wykonywana praca przy użyciu wymienionych zabezpieczeń jest nadal traktowana jako praca na wysokości i zaliczana do prac szczególnie niebezpiecznych.
Uzasadnienie:
Jeżeli powierzchnia, na której pracujemy osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi lub wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości nie traktujemy pracy jak pracy na wysokości.
Do prac szczególnie niebezpiecznych zaliczamy: 1) roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części; 2) prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych; 3) prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych; 4) prace na wysokości.
Pracą na wysokości w rozumieniu § 105 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta: 1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi; 2) wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.
Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości, co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości, co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób.
Ochrona zbiorowa jest skuteczna, jeśli pracownik w trakcie wykonywania pracy nie musi wychylać się poza jej obrys. W przypadku konieczności wychylania się poza obrys balustrady lub kosza, pracownicy od wysokości powyżej 2 m są zobowiązani używać środki ochrony indywidualnej np. szelki.
Pracodawca podczas wykonywania prac szczególnie niebezpieczny jest zobowiązany do:
1) ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy;
2) określenia szczegółowych wymagań bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych,
3) zapewnienia bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi przez wyznaczone w tym celu osoby,
4) zapewnienia instruktażu pracowników obejmującego w szczególności: imienny podział pracy, kolejność wykonywania zadań, wymagania bhp przy poszczególnych czynnościach.
Pracodawca zapewnienia:
1) dobór odpowiednich środków zabezpieczających – środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej,
2) dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych jedynie dla osób upoważnionych i odpowiednio poinstruowanych.
Do pracy na wysokości można skierować pracownika, który:
1) posiada aktualne szkolenie w dziedzinie bhp, którego program obejmował zagadnienia dotyczące bhp pracy na wysokości (szkolenie stanowiskowe),
2) posiada ważne i aktualne badania lekarskie stwierdzające zdolność do wykonywania pracy na wysokości (skierowanie na badania wysokościowe powinno zawierać wyraźną adnotację o pracy powyżej lub poniżej 3 m - związane jest to z różnymi badaniami wykonywanymi pracownikowi),
3) został zapoznany z oceną ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.
W celu zabezpieczenia pracowników wykonujących pracę na wysokości powinny być stosowane środki ochrony zbiorowej, chroniące ich przed upadkiem. Takimi środkami są: balustrady, siatki ochronne, siatki bezpieczeństwa, rusztowania ochronne.
Jeżeli za pomocą wymienionych środków zagrożenia upadkiem z wysokości nie można uniknąć lub wystarczająco ograniczyć należy zastosować środki ochrony indywidualnej, takie jak:
1) szelki bezpieczeństwa,
2) amortyzatory włókiennicze z linką bezpieczeństwa,
3) aparaty samozaciskowe,
4) urządzenia samohamowne,
5) hełmy ochronne.
Zastosowanie środków ochrony indywidualnej powinno:
1) być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować jego zwiększenia,
2) uwzględniać warunki istniejące w miejscu pracy,
3) uwzględniać wymagania ergonomii i stan zdrowia pracownika,
4) być odpowiednio dopasowane do użytkownika - po wykonaniu niezbędnych regulacji,
5) spełniać wymagania zasadnicze w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
6) być przeznaczone do osobistego użytku.