Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w celu zebrania materiału dowodowego w postępowaniach administracyjnych korzysta z wypisów z ewidencji gruntów oraz map sytuacyjnych, ewidencyjnych itp., które zamawia w Ośrodku Dokumentacji Kartograficznej przy Urzędzie Miasta.
Czy istnieje przepis prawny umożliwiający występowanie o wymienione materiały nieodpłatnie, tak jak ma to miejsce przy występowaniu do Sądów o odpisy z ksiąg wieczystych?
Czy poniesionymi kosztami na odpisy, mapy itp. można obciążyć strony postępowania?
W postępowaniach prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego organ ten nie jest zwolniony z ponoszenia kosztów uzyskania odpowiedniej dokumentacji geodezyjno - kartograficznej (wypisy z ewidencji gruntów, mapy sytuacyjne, mapy ewidencyjne). Z kolei obciążanie stron postępowania tymi kosztami, byłoby możliwe, o ile koszty te wynikły z winy strony lub zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikały z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. W postępowaniach prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego obciążanie stron kosztami uzyskania powyższych dokumentów jest co do zasady nieuzasadnione.
Zasadą wynikającą z ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 z późn. zm.) - dalej u.p.g.k. jest odpłatność udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, a także wykonywanie czynności związanych z udostępnianiem tych informacji, opracowań i materiałów zgromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym oraz wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego, z tym że ustawa powyższa przewiduje w tym zakresie wyjątki. W myśl art. 40 ust. 3d u.p.g.k. - wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego wydaje się nieodpłatnie na żądanie: prokuratury; sądów działających w sprawach publicznych, organów kontroli państwowej w związku z wykonywaniem przez te organy ich ustawowych zadań, organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego. W odniesieniu jednak do tych organów warunkiem nieodpłatnego wydania powyższych dokumentów jest istnienie związku z ich działaniami mającymi na celu ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, przeniesienie praw do nieruchomości Skarbu Państwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego albo przeniesienie praw do nieruchomości jednostki samorządu terytorialnego na rzecz Skarbu Państwa. Z powyższego wynika, że w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej załatwianych w drodze decyzji administracyjnej przez te podmioty, które nie dotyczą stosunkowo wąskiego zakresu przedmiotowego opisanego w art. 40 ust. 3d u.p.g.k. uzyskanie żądanych dokumentów wiąże się z koniecznością uiszczenia opłat z tego tytułu (przykładowo w sprawach prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego, które obejmującą co do zasady zagadnienia legalności lub prawidłowości prowadzenia robót budowlanych). Ustosunkowując się natomiast do kwestii obciążenia kosztami strony postępowania, warto nawiązać w tym przedmiocie do art. 262 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a., w myśl którego stronę obciążają te koszty postępowania, które wynikły z winy strony lub zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. W uzasadnionych przypadkach organ administracji publicznej może zażądać od strony złożenia zaliczki w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania. Zasadą jest zatem rozdział kosztów postępowania na stronę (strony) i organ prowadzący postępowanie. Wyliczenie to ma charakter zamknięty, co oznacza, że stronę obciążają wyłącznie koszty wymienione w tym przepisie. Z treści tego przepisu można także wyprowadzić wniosek, że inne koszty postępowania, niewymienione w tym przepisie, obciążają organ administracyjny. Zakres czynności postępowania, które organ może przeprowadzić z urzędu, może wynikać z art. 77 k.p.a., jak również przepisów szczególnych administracyjnego prawa materialnego. Koszty postępowania poniesione w interesie lub na żądanie strony będą związane z dodatkowymi czynnościami postępowania dowodowego, np. gdy strona domaga się dodatkowych opinii biegłych. Należy jednak przypomnieć, że ciężar dowodu w postępowaniu administracyjnym spoczywa na organie administracji publicznej. Oprócz zatem środków dowodowych przeprowadzonych przez organ we własnym zakresie, organ ten winien także uwzględniać żądania strony dotyczące przeprowadzenia dowodu, jeżeli jego przedmiotem byłaby okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. Tak więc kosztami postępowania można obciążyć stronę wyłącznie wtedy, gdyby organ ten spełnił jej żądanie w sprawie przeprowadzenia dowodu, nie posiadając jednocześnie jakichkolwiek wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy i stwierdzając, że przeprowadzenie takiego dowodu jest całkowicie zbędne. Konieczność zweryfikowania istotnych okoliczności sprawy przez organ nadzoru budowlanego w oparciu o dokumentację geodezyjno - kartograficzną należy do obowiązków tego organu wywodzonych z realizowania zasady prawdy obiektywnej i brak jest podstaw, aby tymi kosztami obciążać strony postępowania. Inaczej jest owszem w postępowaniach, w których przepis prawa materialnego nakłada bezpośrednio na strony obowiązek przedłożenia odpowiedniej dokumentacji, np. map. W tych przypadkach to strony pokryją koszty ich uzyskania, z tym że zazwyczaj dokumenty te stanową załącznik do wniosku wymagany już na etapie wszczęcia postępowania.
Tomasz Gawroński
Czy istnieje przepis prawny umożliwiający występowanie o wymienione materiały nieodpłatnie, tak jak ma to miejsce przy występowaniu do Sądów o odpisy z ksiąg wieczystych?
Czy poniesionymi kosztami na odpisy, mapy itp. można obciążyć strony postępowania?
W postępowaniach prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego organ ten nie jest zwolniony z ponoszenia kosztów uzyskania odpowiedniej dokumentacji geodezyjno - kartograficznej (wypisy z ewidencji gruntów, mapy sytuacyjne, mapy ewidencyjne). Z kolei obciążanie stron postępowania tymi kosztami, byłoby możliwe, o ile koszty te wynikły z winy strony lub zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikały z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. W postępowaniach prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego obciążanie stron kosztami uzyskania powyższych dokumentów jest co do zasady nieuzasadnione.
Zasadą wynikającą z ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 z późn. zm.) - dalej u.p.g.k. jest odpłatność udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, a także wykonywanie czynności związanych z udostępnianiem tych informacji, opracowań i materiałów zgromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym oraz wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego, z tym że ustawa powyższa przewiduje w tym zakresie wyjątki. W myśl art. 40 ust. 3d u.p.g.k. - wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego wydaje się nieodpłatnie na żądanie: prokuratury; sądów działających w sprawach publicznych, organów kontroli państwowej w związku z wykonywaniem przez te organy ich ustawowych zadań, organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego. W odniesieniu jednak do tych organów warunkiem nieodpłatnego wydania powyższych dokumentów jest istnienie związku z ich działaniami mającymi na celu ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, przeniesienie praw do nieruchomości Skarbu Państwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego albo przeniesienie praw do nieruchomości jednostki samorządu terytorialnego na rzecz Skarbu Państwa. Z powyższego wynika, że w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej załatwianych w drodze decyzji administracyjnej przez te podmioty, które nie dotyczą stosunkowo wąskiego zakresu przedmiotowego opisanego w art. 40 ust. 3d u.p.g.k. uzyskanie żądanych dokumentów wiąże się z koniecznością uiszczenia opłat z tego tytułu (przykładowo w sprawach prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego, które obejmującą co do zasady zagadnienia legalności lub prawidłowości prowadzenia robót budowlanych). Ustosunkowując się natomiast do kwestii obciążenia kosztami strony postępowania, warto nawiązać w tym przedmiocie do art. 262 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a., w myśl którego stronę obciążają te koszty postępowania, które wynikły z winy strony lub zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. W uzasadnionych przypadkach organ administracji publicznej może zażądać od strony złożenia zaliczki w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania. Zasadą jest zatem rozdział kosztów postępowania na stronę (strony) i organ prowadzący postępowanie. Wyliczenie to ma charakter zamknięty, co oznacza, że stronę obciążają wyłącznie koszty wymienione w tym przepisie. Z treści tego przepisu można także wyprowadzić wniosek, że inne koszty postępowania, niewymienione w tym przepisie, obciążają organ administracyjny. Zakres czynności postępowania, które organ może przeprowadzić z urzędu, może wynikać z art. 77 k.p.a., jak również przepisów szczególnych administracyjnego prawa materialnego. Koszty postępowania poniesione w interesie lub na żądanie strony będą związane z dodatkowymi czynnościami postępowania dowodowego, np. gdy strona domaga się dodatkowych opinii biegłych. Należy jednak przypomnieć, że ciężar dowodu w postępowaniu administracyjnym spoczywa na organie administracji publicznej. Oprócz zatem środków dowodowych przeprowadzonych przez organ we własnym zakresie, organ ten winien także uwzględniać żądania strony dotyczące przeprowadzenia dowodu, jeżeli jego przedmiotem byłaby okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. Tak więc kosztami postępowania można obciążyć stronę wyłącznie wtedy, gdyby organ ten spełnił jej żądanie w sprawie przeprowadzenia dowodu, nie posiadając jednocześnie jakichkolwiek wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy i stwierdzając, że przeprowadzenie takiego dowodu jest całkowicie zbędne. Konieczność zweryfikowania istotnych okoliczności sprawy przez organ nadzoru budowlanego w oparciu o dokumentację geodezyjno - kartograficzną należy do obowiązków tego organu wywodzonych z realizowania zasady prawdy obiektywnej i brak jest podstaw, aby tymi kosztami obciążać strony postępowania. Inaczej jest owszem w postępowaniach, w których przepis prawa materialnego nakłada bezpośrednio na strony obowiązek przedłożenia odpowiedniej dokumentacji, np. map. W tych przypadkach to strony pokryją koszty ich uzyskania, z tym że zazwyczaj dokumenty te stanową załącznik do wniosku wymagany już na etapie wszczęcia postępowania.
Tomasz Gawroński