Czy gmina jest legitymowana do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym mężu mieszkanki DPS, za której pobyt ponosi częściową odpłatność?

W przypadku osoby, która została skierowana do domu pomocy społecznej, częściową odpłatność ponosi ta osoba oraz gmina. Osoba jest osobą samotną, mąż jej zmarł, nie ma dzieci. Na dzień dzisiejszy osoba ta mieszka w DPS, ale nie jest uregulowana sprawa spadkowa po nieżyjącym mężu. Jest rodzina dalsza, która mogłaby sprawę spadku załatwić jednak nikt tego nie robi. Natomiast stan zdrowia osoby mieszkającej w DPS nie pozwala, aby osobiście to załatwić.

Pytanie:
Czy gmina ma prawo w takiej sytuacji wnieść sprawę o nabycie spadku po zmarłym mężu?
W jego skład wchodzi mieszkanie oraz dwie działki. Nikt nie zarządza tymi nieruchomościami, natomiast gmina ponosi odpłatność gdyż sprawa nie jest rozwiązana pod względem prawnym.

Odpowiedź:
Gmina będzie legitymowana do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym mężu mieszkanki DPS, w sytuacji, gdy wykaże interes w uregulowaniu stanu prawnego majątku po zmarłym.

Uzasadnienie:
Zgodnie z unormowaniem art. 1025 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny - dalej k.c. sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że krąg osób uprawnionych do wszczęcia postępowania ustawa zakreśla stosunkowo szeroko, osobą taką będzie każdy, kto ma interes w powstaniu skutków prawnych związanych z wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po określonym spadkodawcy przez osoby wymienione w orzeczeniu sądu. Termin "interes" należy więc interpretować stosunkowo szeroko, nie zawsze musi to być interes prawny, chodzi o jakikolwiek interes, o charakterze osobistym czy majątkowym (vide: A. Kidyba (red) E. Niezbecka, Komentarz do art. 1025 kodeksu cywilnego).
Podobne stanowisko prezentuje judykatura, gdzie przyjmuje się, że to okoliczności faktyczne każdej konkretnej sprawy decydują o przyjęciu, czy wnioskodawca jest "zainteresowanym", w rozumieniu art. 679 k.p.c., czy też nie, oraz że prawo, o którym mowa w tym przepisie, musi być skonkretyzowane i realne, a wpływ na nie wyniku postępowania spadkowego rzeczywisty. Zawsze zatem uzasadnieniem legitymacji do złożenia wniosku z art. 679 k.p.c. jest istnienie rzeczywistego, o charakterze obiektywnym interesu prawnego (postanowienie SN z dnia 6 lutego 2008 r., II CSK 433/07, postanowienie SN z dnia 1 czerwca 2000 r., IV CKN 470/00).
Mając na uwadze powyższe można uznać, że gmina będzie legitymowana do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym mężu mieszkanki DPS, w sytuacji, gdy wykaże interes w uregulowaniu stanu prawnego majątku po zmarłym. Niewątpliwie należy mieć na uwadze stanowisko prezentowane w orzecznictwie sądów administracyjnych, gdzie przyjmuje się, że fakt posiadanych znacznych środków pieniężnych przez beneficjenta pomocy społecznej jest tą okolicznością, która stanowi przesłankę ustalenia pełnej odpłatności przez organy ustalające warunki udzielania świadczeń z pomocy społecznej (wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 maja 2008 r., II SA/Wa 346/08). W sytuacji więc gdy gmina – we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku - uzasadni istnienie interesu w stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym mężu mieszkanki DPS, mając na uwadze kwestie ponoszenia odpłatności za pobyt w DPS, sąd podejmie postępowanie w sprawie.