Odpowiedź:
Eksploatacja tego rodzaju infrastruktury wiąże się z przeprowadzaniem systematycznych przeglądów i kontroli jej stanu technicznego, w tym wykonywania prac konserwacyjnych w celu utrzymania jej w odpowiedniej sprawności. Wydaje się, że każde z planowanych działań związanych z opróżnianiem sieci na potrzeby przeprowadzania takich prac wymaga zastosowania odpowiednich procedur, w tym prowadzących do zagospodarowania wody zrzucanej z magistrali, np. jej odprowadzenie do kanalizacji lub wywiezienie do ustalonego punktu zlewnego. Takie rozwiązanie wydaje się optymalne, gdyż nie wymagałoby uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w trybie ustawy z 18.07.2001 r. Prawo wodne - dalej pr. wod., bowiem nie wiązałoby się ze szczególnym korzystaniem z wód w rozumieniu art. 37 pr. wod.
Jednakże mam wątpliwości co do sytuacji, kiedy w trakcie prowadzenia planowej naprawy czy przebudowy sieci ciepłowniczych woda zostanie wprowadzona do środowiska (szczególnie, że woda taka może być zabarwiona fluorosceiną). Według mnie wodę z sieci ciepłowniczych należałoby postrzegać w kategorii ścieków przemysłowych, co oznacza, że sytuacje dotyczące celowego, określonego w miejscu i czasie wprowadzania tego rodzaju ścieków do środowiska należałoby potraktować jako czynność wymagającą uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w trybie art. 122 ust. 1 pkt 1 pr. wod.
Natomiast awaryjne opróżnianie sieci ciepłowniczej postrzegałabym raczej jako sytuację szczególną, która według mojej oceny może jedynie wymagać zastosowania odpowiednich procedur mających na celu minimalizowanie ewentualnych skutków dla środowiska. Stąd wydaje się, że takiej nadzwyczajnej sytuacji nie będzie można uregulować na drodze decyzji administracyjnej typu pozwolenie wodnoprawne. Decyzja taka jest bowiem formą swoistej reglamentacji na określone w czasie oraz w rozmiarze korzystanie z zasobu środowiskowego. Przykładowo, w sytuacji poboru wody w decyzji takiej muszą zostać określone ilości pobieranej wody, a w przypadku wprowadzania ścieków do środowiska konieczne jest określenie czasowej ilości oraz jakości tych ścieków. Dlatego też wydaje się, że w hipotetycznym pozwoleniu wodnoprawnym regulującym takie nadzwyczajne sytuacje nie będzie można wyprzedzająco określić ilości ścieków, które wydostałyby się w trakcie awarii, jak również wskazać miejsca jej wystąpienia czy też ewentualnego odbiornika tych ścieków.
Kwestie dotyczące podmiotu uprawnionego do ubiegania się o pozwolenie wodnoprawne w sytuacjach zaplanowanego zrzutu do środowiska wody z magistrali ciepłowniczej należy przeanalizować w kontekście art. 138 p.o.ś. Zgodnie z tym przepisem eksploatacja instalacji powodującej emisję jest obowiązkiem jej właściciela, chyba że wykaże on, że władający instalacją jest na podstawie tytułu prawnego inny podmiot. W rozumieniu art. 3 pkt 41 p.o.ś. tytułem prawnym jest prawo własności, użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, ograniczone prawo rzeczowe lub stosunek zobowiązaniowy.
Ponadto, procedura związana z wydawaniem pozwoleń na wprowadzanie do środowiska substancji i energii, w tym dotyczących wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi - art. 181 ust. 1 pkt 3 ustawy z 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska - dalej p.o.ś., jednoznacznie wskazuje, że pozwolenie takie wydawane jest na wniosek prowadzącego instalację (art. 184 ust. 1 p.o.ś.). W analizowanej sprawie należy przywołać także art. 131 pr. wod., który wskazuje, że pozwolenie wodnoprawne wydaje się na wniosek, nie ograniczając kręgu podmiotów, które mogą się o takie pozwolenie ubiegać. Ustawa określa podmioty korzystające z wód w ramach korzystania szczególnego (w tym wprowadzające ścieki do wód lub do ziemi) mianem zakładu. Natomiast biorąc pod uwagę brzmienie art. 122 ust. 1 pkt 1 pr. wod., należy stwierdzić, że ten zakład, który wprowadza ścieki, powinien legitymować się stosownym pozwoleniem. W rozważanym przypadku wskazano jedynie, że dana firma eksploatuje sieć, nie będąc jej właścicielem, nie przybliżając, na jakich zasadach odbywa się takie działanie (na podstawie jakiego tytułu prawnego odbywa się władanie tą instalacją). Trudno zatem o stanowisko w tej kwestii.
