Toczy się postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia "Produkcja brykietu/paletu z odpadów organicznych w obiektach po byłym PGR". Wydane zostało postanowienie o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Inwestycja ma być zlokalizowana w centrum wsi, gdzie brak jest obowiązującego planu zagospodarowania terenu. Dla ww. zadania zlecono wykonanie opinii architektoniczno-urbanistycznej, z której wynika, że wprowadzenie w tym miejscu produkcji nie jest prawidłowe, gdyż funkcje przemysłowe lokalizować należy na uboczu (dostępne odrębną komunikacją).
W związku z tym, czy jeżeli raport dostarczony przez wnioskodawcę wykaże, że przedsięwzięcie nie spowoduje przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku i emisja pyłów do powietrza nie przekroczy norm obowiązujących w przepisach prawa, czy Burmistrz jako organ właściwy do rozpatrzenia ww. wniosku może na etapie decyzji środowiskowej nie wyrazić zgody na usytuowanie przedsięwzięcia w centrum wsi?
Na wstępie należy zauważyć, iż postawiony problem dotyczy w zasadzie zakresu uprawnień właściwych organów administracji w zakresie wydania odmownej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Katalog niektórych przypadków, w których należy odmówić ustalenia środowiskowych uwarunkowań, precyzyjnie określa ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) - dalej u.o.o.ś. W świetle art. 80 ust. 2 u.o.o.ś., przedmiotowa decyzja powinna być odmowna w razie niezgodności planowanego przedsięwzięcia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Nie dotyczy to jednak dróg publicznych, linii kolejowych o znaczeniu państwowym, przedsięwzięć Euro 2012 oraz przedsięwzięć wymagających koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin. Ponadto w świetle art. 81 ust. 1 u.o.o.ś., właściwy organ odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia w razie odrzucenia przez wnioskodawcę propozycji realizacji przedsięwzięcia w wariancie innym niż zaproponowany we wniosku. Pozytywna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie mogła być wydana również wówczas, gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 i nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Dz. U. Nr 151, poz. 1220).
Kolejnym fundamentalnym, choć nie wynikającym bezpośrednio z przepisów u.o.o.ś., powodem odmowy ustalenia środowiskowych uwarunkowań będzie niegodność planowanego przedsięwzięcia z przepisami szczególnymi dotyczącymi w szczególności ochrony środowiska. W świetle art. 144 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), eksploatacja instalacji, powodująca wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, emisja hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych nie powinny powodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego inwestor ma tytuł prawny. Tym samym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla zakładu produkującego brykiety z pewnością powinna być odmowna, jeśli z informacji przedłożonych przez wnioskodawcę (np. raportu o oddziaływaniu na środowisko) będzie wynikać, że poziomy hałasu określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) będą przekroczone na skutek jego użytkowania.
Odnosząc się zaś do kwestii protestów opinii publicznej, to jakkolwiek w żadnym wypadku nie należy ich bagatelizować, nie powinny one same w sobie stanowić powodów wydania decyzji odmownej. Mogą one jednak przyczynić się do poszukiwań optymalnych rozwiązań, w tym również lokalizacyjnych i ostatecznie zastosowania jednej z ww. przesłanek wydania decyzji odmownej. W celu wyjaśnienia tej kwestii warto posłużyć się interpretacją Ministerstwa Środowiska poświęconą przepisom ustawy – Prawo ochrony środowiska, niemniej znajdującą w pełni zastosowanie przy wyjaśnianiu obecnych zapisów. "Odmowa wydania przedmiotowej decyzji nie może być oparta wyłącznie na wystąpieniu protestów społeczności lokalnej co do realizacji danego przedsięwzięcia. Nie oznacza to jednak, iż w przypadku wystąpienia konfliktów społecznych organ jest zobligowany do wydania decyzji określającej miejsce realizacji przedsięwzięcia wskazane przez inwestora we wniosku. Na każdym etapie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko organ prowadzący to postępowanie może bowiem żądać, w trybie art. 50 § 1 Kpa, uzupełnienia informacji w raporcie o oddziaływaniu na środowisko. W szczególności nie ma tu żadnych przeszkód, aby wezwać wnioskodawcę do przedstawienia kolejnego, nowego wariantu realizacji planowanego przedsięwzięcia, uwzględniającego np. postulaty lokalnej społeczności. Za żądaniem przedstawienia przez wnioskodawcę dodatkowych wariantów planowanego przedsięwzięcia może przemawiać w przedmiotowym przypadku również (...) wymóg przedstawienia w raporcie o oddziaływaniu na środowisko przynajmniej - a nie jedynie - wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. W przedmiotowym przypadku został natomiast zaproponowany jedynie wariant "zerowy" oraz wariant wnioskowany przez inwestora, który niekoniecznie musi być jednocześnie wariantem najkorzystniejszym dla środowiska. Dlatego też, jeżeli w opinii organu, wnioskowany wariant nie jest najkorzystniejszym dla środowiska lub też ze względu na inne okoliczności (np. konflikty społeczne) zachodzi potrzeba rozważenia dodatkowych opcji planowanego przedsięwzięcia, organ powinien wezwać wnioskodawcę, w trybie art. 50 § 1 Kpa, do przedstawienia dodatkowych wariantów realizacji inwestycji. Należy przy tym podkreślić, iż tego typu braki w raporcie nie mogą stanowić przesłanki odmowy wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Są one jedynie podstawą do żądania uzupełnienia przez wnioskodawcę informacji o planowanym przedsięwzięciu. Jak już wspomniano na wstępie, organ będzie mógł odmówić wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dopiero w przypadku, gdy wnioskodawca nie zgodzi się na wskazany przez organ wariant realizacji danego przedsięwzięcia" (por. serwis internetowy Ministerstwa Środowiska – wyjaśnienia do przepisów).
Mając na uwadze przytroczony wywód trzeba przyznać rację autorowi pytania, który proponuje zrealizować planowane przedsięwzięcie w innym wariancie. W tym celu należałoby skutecznie wezwać wnioskodawcę do porównania w raporcie wariantu inwestycyjnego (preferowanego) z wariantem lokalizacji zakładu wytwarzania brykietów poza zabudową mieszkaniową (jako najkorzystniejszym dla środowiska). Jeśli przeprowadzona analiza potwierdzi przypuszczenia autora pytania (i opinii publicznej), należałoby nakłonić inwestora do zmiany koncepcji i ulokowania przedsięwzięcia poza centrum wsi (według wariantu społecznego). W razie braku akceptacji takiego rozwiązania wolno będzie, zgodnie z art. 81 ust. 1 u.o.o.ś., odmówić ustalenia środowiskowych uwarunkowań.
Artur Kawicki
W związku z tym, czy jeżeli raport dostarczony przez wnioskodawcę wykaże, że przedsięwzięcie nie spowoduje przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku i emisja pyłów do powietrza nie przekroczy norm obowiązujących w przepisach prawa, czy Burmistrz jako organ właściwy do rozpatrzenia ww. wniosku może na etapie decyzji środowiskowej nie wyrazić zgody na usytuowanie przedsięwzięcia w centrum wsi?
Na wstępie należy zauważyć, iż postawiony problem dotyczy w zasadzie zakresu uprawnień właściwych organów administracji w zakresie wydania odmownej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Katalog niektórych przypadków, w których należy odmówić ustalenia środowiskowych uwarunkowań, precyzyjnie określa ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) - dalej u.o.o.ś. W świetle art. 80 ust. 2 u.o.o.ś., przedmiotowa decyzja powinna być odmowna w razie niezgodności planowanego przedsięwzięcia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Nie dotyczy to jednak dróg publicznych, linii kolejowych o znaczeniu państwowym, przedsięwzięć Euro 2012 oraz przedsięwzięć wymagających koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin. Ponadto w świetle art. 81 ust. 1 u.o.o.ś., właściwy organ odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia w razie odrzucenia przez wnioskodawcę propozycji realizacji przedsięwzięcia w wariancie innym niż zaproponowany we wniosku. Pozytywna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie mogła być wydana również wówczas, gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 i nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Dz. U. Nr 151, poz. 1220).
Kolejnym fundamentalnym, choć nie wynikającym bezpośrednio z przepisów u.o.o.ś., powodem odmowy ustalenia środowiskowych uwarunkowań będzie niegodność planowanego przedsięwzięcia z przepisami szczególnymi dotyczącymi w szczególności ochrony środowiska. W świetle art. 144 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), eksploatacja instalacji, powodująca wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, emisja hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych nie powinny powodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego inwestor ma tytuł prawny. Tym samym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla zakładu produkującego brykiety z pewnością powinna być odmowna, jeśli z informacji przedłożonych przez wnioskodawcę (np. raportu o oddziaływaniu na środowisko) będzie wynikać, że poziomy hałasu określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) będą przekroczone na skutek jego użytkowania.
Odnosząc się zaś do kwestii protestów opinii publicznej, to jakkolwiek w żadnym wypadku nie należy ich bagatelizować, nie powinny one same w sobie stanowić powodów wydania decyzji odmownej. Mogą one jednak przyczynić się do poszukiwań optymalnych rozwiązań, w tym również lokalizacyjnych i ostatecznie zastosowania jednej z ww. przesłanek wydania decyzji odmownej. W celu wyjaśnienia tej kwestii warto posłużyć się interpretacją Ministerstwa Środowiska poświęconą przepisom ustawy – Prawo ochrony środowiska, niemniej znajdującą w pełni zastosowanie przy wyjaśnianiu obecnych zapisów. "Odmowa wydania przedmiotowej decyzji nie może być oparta wyłącznie na wystąpieniu protestów społeczności lokalnej co do realizacji danego przedsięwzięcia. Nie oznacza to jednak, iż w przypadku wystąpienia konfliktów społecznych organ jest zobligowany do wydania decyzji określającej miejsce realizacji przedsięwzięcia wskazane przez inwestora we wniosku. Na każdym etapie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko organ prowadzący to postępowanie może bowiem żądać, w trybie art. 50 § 1 Kpa, uzupełnienia informacji w raporcie o oddziaływaniu na środowisko. W szczególności nie ma tu żadnych przeszkód, aby wezwać wnioskodawcę do przedstawienia kolejnego, nowego wariantu realizacji planowanego przedsięwzięcia, uwzględniającego np. postulaty lokalnej społeczności. Za żądaniem przedstawienia przez wnioskodawcę dodatkowych wariantów planowanego przedsięwzięcia może przemawiać w przedmiotowym przypadku również (...) wymóg przedstawienia w raporcie o oddziaływaniu na środowisko przynajmniej - a nie jedynie - wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. W przedmiotowym przypadku został natomiast zaproponowany jedynie wariant "zerowy" oraz wariant wnioskowany przez inwestora, który niekoniecznie musi być jednocześnie wariantem najkorzystniejszym dla środowiska. Dlatego też, jeżeli w opinii organu, wnioskowany wariant nie jest najkorzystniejszym dla środowiska lub też ze względu na inne okoliczności (np. konflikty społeczne) zachodzi potrzeba rozważenia dodatkowych opcji planowanego przedsięwzięcia, organ powinien wezwać wnioskodawcę, w trybie art. 50 § 1 Kpa, do przedstawienia dodatkowych wariantów realizacji inwestycji. Należy przy tym podkreślić, iż tego typu braki w raporcie nie mogą stanowić przesłanki odmowy wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Są one jedynie podstawą do żądania uzupełnienia przez wnioskodawcę informacji o planowanym przedsięwzięciu. Jak już wspomniano na wstępie, organ będzie mógł odmówić wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dopiero w przypadku, gdy wnioskodawca nie zgodzi się na wskazany przez organ wariant realizacji danego przedsięwzięcia" (por. serwis internetowy Ministerstwa Środowiska – wyjaśnienia do przepisów).
Mając na uwadze przytroczony wywód trzeba przyznać rację autorowi pytania, który proponuje zrealizować planowane przedsięwzięcie w innym wariancie. W tym celu należałoby skutecznie wezwać wnioskodawcę do porównania w raporcie wariantu inwestycyjnego (preferowanego) z wariantem lokalizacji zakładu wytwarzania brykietów poza zabudową mieszkaniową (jako najkorzystniejszym dla środowiska). Jeśli przeprowadzona analiza potwierdzi przypuszczenia autora pytania (i opinii publicznej), należałoby nakłonić inwestora do zmiany koncepcji i ulokowania przedsięwzięcia poza centrum wsi (według wariantu społecznego). W razie braku akceptacji takiego rozwiązania wolno będzie, zgodnie z art. 81 ust. 1 u.o.o.ś., odmówić ustalenia środowiskowych uwarunkowań.
Artur Kawicki