Będą zmiany w systemie szkolnictwa dla architektów?

Edukacja architektoniczna staje się tematem coraz bardziej aktualnym. Specjaliści z kręgu architektury, urbanistyki postulują o zmianę programu polskiego szkolnictwa opracowania standardw do wprowadzenia programw edukacji architektonicznej. W tym celu potrzebna jest reforma ustawy oświaty w zakresie podstawy programowej oraz kształcenia tylko zapis prawny stanie się gwarancją respektowania przepisw przez władze szkł. Aktualnie podstawa programowa szkolnictwa, zawierająca zapis dotyczący kształcenia w zakresie architektury, dyskutowana jest w Ministerstwie Edukacji.

Specjaliści z kręgu architektury twierdzą, iż edukacja architektoniczna powinna być wprowadzana już na poziomie szkolnictwa podstawowego - im wcześniej tym lepszy będzie oczekiwany rezultat: poczucie szacunku do danej przestrzeni. Dariusz Śmiechowski, sekretarz generalny SARP uważa iż: „ szacunek do własnego środowiska świadczy o poziomie kultury narodu”. W tym celu organizowanych jest szereg konferencji i debat poświęconych tematowi edukacji architektonicznej. W czasie tegorocznego Światowego Dnia Architektury (dzień obchodzony w pierwszy poniedziałek października, w tym roku Światowy Dzień Architektury obchodzony był 5 października) w Warszawie tematem rozmów była min. konieczność rozwoju edukacji architektonicznej. Pretekstem stała się druga edycja książeczki przeznaczonej dla najmłodszych odbiorców: „D.O.M.E.K” (I edycja otrzymała główną nagrodę w kategorii graficznej konkursu Książka Roku 2008 Polskiej Sekcji IBBY) , która ukazała się kilka dni temu. Książka w sposób jasny i zrozumiały dla najmłodszych odbiorców przybliża co zostało zrealizowane na przestrzeni parunastu lat w zakresie architektury- domu mieszkalnego.

Jakie inne publikacje?
Inną publikacją przybliżającą temat architektury najmłodszym jest książka Zofii Dubkowskiej- Grynberg „Zachęta do sztuki”, która w zwięzły sposób opisuje dzieła współczesnych jak i minionych artystów z kręgu min. malarstwa, rysunku, filmu. Z kolei wydawnictwo Dwie Siostry przygotowuje książkę poświęconą min. designowi. Książki edukacyjne stanowią jedną z metod edukacji architektonicznej. Pomagają zrozumieć najmłodszym, ale i nie tylko, na czym polega architektura.

Jakie jeszcze inne metody?

W czasie tegorocznego VI Kongresu Kultury Polskiej w Krakowie (23-25 września) Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP) postulowało o utworzenie Polskiego Instytutu Architektury. Głównym zadaniem Instytutu miałaby być szeroka promocja architektury, teorii, krytyki i edukacji architektonicznej.
Jakie zadania w ramach działalności Instytutu?
•Systematyczna i kompleksowa dokumentacja rodzimej twórczości architektonicznej poprzez tworzenie profesjonalnych baz danych;
•Wspieranie i prowadzenie badań naukowych dotyczących środowiska zbudowanego - architektury i dziedzin pokrewnych;
•Udział w promocji polskiej architektury w kraju i za granicą;
•Animowanie i wspieranie debaty publicznej (m.in. w mediach publicznych) oraz profesjonalnej krytyki architektonicznej;
• Promocjakultury przestrzeni za pośrednictwem różnych działań i mediów (m.in. poprzez wspieranie działalności Centrów i Rad architektury);
•Popularyzacjawiedzy na temat architektury, urbanistyki, planowania przestrzennego, poprzez metody aktywizujące i bezpośrednie uczestnictwo;
•Inicjowanie, wspieranie i koordynowanie działań z zakresu powszechnej edukacji architektonicznej;
•Wspieraniedziałalności samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych ukierunkowanej na podnoszenie jakości środowiska zbudowanego i uwrażliwianie obywateli na wartości przestrzeni;
•Wspieranie edukacji ustawicznej, doskonalenia zawodowego architektów
i profesjonalistów dziedzin pokrewnych;
•Budowaniesieci kontaktów wspomagającej „efekt synergii” - m.in. pośród organizacji zawodowych, organizacji pozarządowych, instytucji i ośrodków kultury, placówek naukowych i edukacyjnych.

Oprócz utworzenia Polskiego Instytutu Architektonicznego członkowie SARP’u postulowali także o wdrożenie programu „Architektura+” dotyczącego powszechnej edukacji architektonicznej. Jaki jest cel programu? „Celem programu jest utworzenie systemu powszechnej edukacji architektonicznej przewidującego podjęcie skoordynowanych działań w dziedzinie uwrażliwienia społeczeństwa na jakość otoczenia przestrzennego. Działania te, prowadzone dotychczas w rozproszeniu i na niewielką skalę, powinny zostać trwale włączone w zakres zainteresowań instytucji i ośrodków kultury, we współpracy z władzami i placówkami edukacyjnymi. Podstawowe aktywności w ramach Programu to: gromadzenie, udostępnianie, aktywne przekazywanie wiedzy i doświadczeń w obszarze architektury oraz dziedzin pokrewnych, tworzenie sieci kontaktów krajowych i międzynarodowych, doradztwo i wspieranie inicjatyw rządowych, pozarządowych i samorządowych” -wynika z  treści listu SARP’u skierowanego do uczestników VI Kongresu Kultury Polskiej.

Jak w innych krajach?

Utworzenie Polskiego Instytutu Architektury jest instytucją wzorowaną na instytucjach działających w Europie oraz w Stanach. W Europie działa min. Holenderski Instytut Architektury, gdzie program edukacyjny obejmuje zarówno tych najmłodszych jak i starszych – studentów. W Stanach z kolei działa Amerykański Instytut Architektury, który razem z fundacją Michigan/Michigan opracował program edukacji architektonicznej dla nauczycieli przedszkoli oraz szkół podstawowych. W Finlandii działa Szkoła Architektury „Arkki”, która jest pierwszą szkołą organizującą warsztaty, kursy, obozy, zajęcia pozaszkolne rozszerzające wiedzę o architekturze oraz środowisku. Odbiorcami szkoły są: dzieci w przedziale wiekowym 3-18 lat, rodzice dzieciaków, nauczyciele szkolni (szkoła organizuje wykłady, warsztaty).

A w Polsce?

W 2006 r. Stowarzyszenie „Akademia Łucznica” na terenie Osiecka oraz Łucznicy zainicjowała warsztaty międzynarodowe PLAYCE dla dzieci oraz młodzieży z niewielkiej szkoły podstawowej oraz gimnazjum w Osiecku. Warsztaty prowadzone przez szkockiego pedagoga oraz animatora Gary’ego Johnson’a pozwoliły poznać bliżej lokalnej młodzieży ich okolicę, zrozumieć znaczenie miejsca, w którym przebywają na co dzień, w jaki sposób dbać o przestrzeń, jak kształtować dane środowisko. Warsztaty dzięki temu wywołały wśród dzieciaków jak i młodzieży poczucie identyfikacji z miejscem, w którym żyją. Finałem warsztatów było zorganizowanie wystawy prac uczniów szkoły „Podróże w zapomnianym krajobrazie”.  Współpraca ze szkockim architektem stała się początkiem działań w ramach edukacji architektonicznej dzieciaków z Osiecka, impulsem do dalszego zainteresowania i działania w ramach przestrzeni oraz architektury. W 2007 r. do Łucznicy przybyli uczniowie ze Szkocji, zaś rok później dzieciaki z Osiecka odwiedziły swoich rówieśników w Szkocji. Wydaje się, że zorganizowanie warsztatów międzynarodowych PLAYCE zainicjowały szereg innych działań w ramach edukacji architektonicznej na terenie naszego kraju. W 2008 r. w Czaplinku realizowany był program edukacyjny popularyzujący budownictwo ryglowe, potocznie zwane „pruskim murem”. Program skierowany był do wszystkich, przy szczególnym uwzględnieniu młodzieży z gimnazjum. Głównym celem programu było zahamowanie zanikania i degradacji obiektów budownictwa ryglowego na terenie Czaplinka (Pomorze Zachodnie) poprzez pobudzenie świadomości o wartości i potrzebie zachowania tego typu budownictwa na danym terenie. W ramach programu został wytyczony „spacerowy szlak budownictwa ryglowego”, który miał na celu ułatwić edukację w ramach budownictwa ryglowego.