a także mając na uwadze, co następuje:(1) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 2 ustanowiono Eurojust, a także określono jego zadania, właściwość i funkcje.
(2) Decyzja Rady 2005/671/WSiSW 3 stanowi, że w walce z terroryzmem kluczowe znaczenie dla odpowiednich służb ma posiadanie jak najbardziej kompletnych i aktualnych informacji. Decyzja ta zobowiązuje właściwe organy państw członkowskich do przekazywania Eurojustowi informacji dotyczących ścigania sądowego i skazań w sprawach dotyczących przestępstw terrorystycznych, które mają lub mogą mieć wpływ na co najmniej dwa państwa członkowskie.
(3) W wyniku niespójności w wykładni decyzji 2005/671/WSiSW, w niektórych przypadkach informacje nie są przekazywane terminowo, nie są wcale przekazywane, lub nie wszystkie istotne informacje są przekazywane. Eurojust powinien otrzymywać wystarczające informacje pozwalające na identyfikację powiązań między transgranicznymi postępowaniami przygotowawczymi.
(4) Pomaganie właściwym organom państw członkowskich w zapewnieniu jak najlepszej koordynacji postępowań przygotowawczych oraz wniesionych i popieranych oskarżeń, w tym w identyfikacji powiązań między tymi postępowaniami przygotowawczymi i oskarżeniami, jest ważnym zadaniem Eurojustu przewidzianym w rozporządzeniu (UE) 2018/1727. Rozporządzenie to umożliwia Eurojustowi przyjmowanie bardziej proaktywnego podejścia i świadczenie lepszych usług na rzecz państw członkowskich, na przykład poprzez sugerowanie wszczęcia postępowania przygotowawczego i identyfikowanie potrzeb w zakresie koordynacji, potencjalnych przypadków wymagających zastosowania zasady ne bis in idem oraz luk dotyczących ścigania.
(5) We wrześniu 2019 r. Eurojust utworzył europejski sądowy rejestr antyterrorystyczny na podstawie decyzji 2005/671/WSiSW, którego konkretnym celem jest identyfikacja potencjalnych powiązań między postępowaniami sądowymi prowadzonymi przeciwko osobom podejrzanym o popełnienie przestępstw terrorystycznych oraz wynikających z tych powiązań ewentualnych potrzeb w zakresie koordynacji.
(6) Europejski sądowy rejestr antyterrorystyczny utworzono po przyjęciu rozporządzenia (UE) 2018/1727, w związku z czym rejestr ten nie jest dobrze zintegrowany z infrastrukturą techniczną Eurojustu ani nie ma o nim wzmianki w tym rozporządzeniu. Należy zatem naprawić tę sytuację.
(7) W celu efektywnego zwalczania terroryzmu zasadnicze znaczenie ma prowadzenie między właściwymi organami a agencjami Unii efektywnej wymiany informacji na potrzeby prowadzenia postępowań przygotowawczych lub wnoszenia i popierania oskarżeń dotyczących przestępstw terrorystycznych. Posiadanie jak najpełniejszych i aktualnych informacji ma kluczowe znaczenie.
(8) Organizacje terrorystyczne są w coraz większym stopniu zaangażowane w inne formy poważnej przestępczości i często należą do zorganizowanych sieci przestępczych. Organizacje te angażują się w inne poważne przestępstwa, takie jak handel ludźmi, handel narkotykami, przestępstwa finansowe i pranie pieniędzy. Konieczne jest dokonywanie kontroli krzyżowej postępowań sądowych dotyczących takich poważnych przestępstw.
(9) W celu umożliwienia Eurojustowi identyfikowania powiązań między transgranicznymi postępowaniami sądowymi prowadzonymi przeciwko podejrzanym o przestępstwa terrorystyczne, jak również powiązań między postępowaniami sądowymi prowadzonymi przeciwko podejrzanym o przestępstwa terrorystyczne a informacjami przetwarzanymi przez Eurojust w innych sprawach dotyczących poważnych przestępstw, konieczne jest, aby Eurojust otrzymywał jak najszybciej od właściwych organów krajowych, zgodnie z odnośnymi przepisami niniejszego rozporządzenia, niezbędne informacje umożliwiające mu identyfikowanie tych powiązań w drodze kontroli krzyżowych.
(10) W celu zapewnienia takich danych Eurojustowi właściwe organy krajowe muszą wiedzieć dokładnie, jakiego rodzaju informacje powinny przekazywać, na jakim etapie krajowego postępowania karnego i w jakich sprawach. Właściwe organy krajowe powinny przekazywać informacje Eurojustowi w sposób ustrukturyzowany, zorganizowany, systematyczny i półautomatyczny. Sposób półautomatyczny to sposób, w którym tryb stosowany do przekazywania informacji jest częściowo zautomatyzowany, a częściowo kontrolowany przez człowieka. Oczekuje się, że taki sposób przekazywania informacji znacznie zwiększy jakość i znaczenie informacji otrzymywanych przez Eurojust.
(11) W związku z wymianą danych, przechowywaniem ich i prowadzeniem kontroli krzyżowych znacznie zwiększy się ilość danych przetwarzanych przez Eurojust. Elementy te należy uwzględnić przy określaniu, przy zastosowaniu istniejących procedur i ram, zasobów finansowych, ludzkich i technicznych, potrzebnych Eurojustowi.
(12) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 4 , transponowana do prawa krajowego, stanowi punkt odniesienia dla właściwych organów krajowych w zakresie zdefiniowania przestępstw terrorystycznych.
(13) Wymiana wiarygodnych danych identyfikacyjnych ma kluczowe znaczenie, aby Eurojust mógł zidentyfikować powiązania między postępowaniami przygotowawczymi dotyczącymi terroryzmu a postępowaniami sądowymi przeciwko podejrzanym o przestępstwa terrorystyczne. Kluczowe jest również, aby Eurojust mógł tworzyć i przechowywać zbiór danych zapewniający wiarygodną identyfikację osób, wobec których toczą się takie postępowania przygotowawcze lub postępowania sądowe dotyczące terroryzmu. Istotne jest zatem wykorzystywanie danych biometrycznych, biorąc pod uwagę niepewność związaną z danymi alfanumerycznymi, w szczególności w przypadku obywateli państw trzecich, fakt, że podejrzani posługują się niekiedy fałszywymi lub podwójnymi tożsamościami, oraz to, że na etapie postępowania przygotowawczego dane biometryczne często stanowią jedyne powiązanie z podejrzanymi. W związku z tym, w przypadku gdy na mocy prawa krajowego dotyczącego postępowania karnego lub praw procesowych w postępowaniu karnym właściwe organy krajowe przechowują i gromadzą dane biometryczne i są uprawnione do ich przekazywania, organy te powinny mieć możliwość przekazywania takich danych, gdy są one dostępne, Eurojustowi. Ze względu na wrażliwy charakter danych biometrycznych oraz wpływ ich przetwarzania na poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego oraz ochronę danych osobowych zapisane w art. 7 i 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, dane takie powinny być przekazywane w sposób ściśle zgodny z zasadami konieczności, proporcjonalności i celowości oraz wyłącznie w celu identyfikacji osób, wobec których toczy się postępowanie karne związane z przestępstwami terrorystycznymi.
(14) Ponieważ informacje o istniejących powiązaniach z innymi postępowaniami sądowymi są najbardziej przydatne na wczesnym etapie postępowania przygotowawczego, konieczne jest, aby właściwe organy krajowe przekazywały informacje Eurojustowi, gdy tylko sprawa zostaje przekazana organowi sądowemu zgodnie z prawem krajowym. Sprawę należy uznać za przekazaną organowi sądowemu, jeżeli na przykład organ sądowy jest informowany o toczącym się postępowaniu przygotowawczym, zatwierdza lub nakazuje przeprowadzenie czynności dochodzeniowej lub postanawia wszcząć postępowanie, w zależności od mającego zastosowanie prawa krajowego. Jeśli właściwy organ krajowy jest już świadomy powiązań między postępowaniem karnym w jego państwie członkowskim a postępowaniem karnym w innym państwie członkowskim, powinien poinformować o tym Eurojust.
(15) Biorąc pod uwagę fakt, że w systemach i tradycjach prawnych niektórych państw członkowskich organ sądowy nie nadzoruje postępowań przygotowawczych i jest angażowany dopiero na późniejszych etapach postępowania, niniejsze rozporządzenie nie powinno uniemożliwiać właściwym organom krajowym przekazywania swoim przedstawicielom krajowym informacji na temat postępowań przygotowawczych dotyczących terroryzmu na wcześniejszym etapie, zgodnie z ich prawem krajowym.
(16) Aby zapewnić prawidłowość danych w europejskim sądowym rejestrze antyterrorystycznym, zidentyfikowanie powiązań lub ustalenie tożsamości osób podejrzanych na jak najwcześniejszym etapie postępowania przygotowawczego, oraz aby zapewnić dotrzymywanie terminów, właściwe organy krajowe powinny aktualizować przekazane przez siebie informacje. Takie aktualizacje powinny obejmować nowe informacje dotyczące osoby, wobec której prowadzone jest postępowanie przygotowawcze, orzeczenia sądowe, takie jak tymczasowe aresztowanie, wszczęcie postępowania sądowego, uniewinnienia oraz ostateczne decyzje o odmowie ścigania, a także wnioski o współpracę sądową lub zidentyfikowane powiązania z innymi jurysdykcjami.
(17) Właściwe organy krajowe nie powinny być zobowiązane do przekazywania informacji na temat przestępstw terrorystycznych Eurojustowi na jak najwcześniejszym etapie, jeżeli zagrażałoby to toczącym się postępowaniom przygotowawczym lub bezpieczeństwu danej osoby lub gdy byłoby to sprzeczne z podstawowymi interesami bezpieczeństwa danego państwa członkowskiego. Takie odstępstwa od obowiązku przekazywania informacji powinny być stosowane wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach i w drodze analizy każdego indywidualnego przypadku. Rozważając zastosowanie takiego odstępstwa, właściwe organy krajowe powinny odpowiednio uwzględnić fakt, że Eurojust przetwarza otrzymane od nich informacje zgodnie z prawem Unii dotyczącym ochrony danych, oraz uwzględnić tajemnicę postępowania sądowego.
(18) Do celów wymiany wrażliwych danych między właściwymi organami krajowymi a Eurojustem i przetwarzania takich danych, aby chronić takie dane przez nieuprawnionym ujawnieniem i cyberatakami, należy korzystać z bezpiecznych połączeń telekomunikacyjnych, takich jak zdecentralizowany system informatyczny lub bezpieczne połączenie telekomunikacyjne, o którym mowa w decyzji Rady 2008/976/WSiSW 5 . Korzystanie z takich kanałów powinno pozostawać bez uszczerbku dla przyszłego postępu technologicznego.
(19) W celu bezpiecznej wymiany danych oraz ochrony integralności komunikacji i wymiany danych, zautomatyzowany system zarządzania sprawami powinien być podłączony do bezpiecznych kanałów komunikacji i spełniać wysokie normy cyberbezpieczeństwa. Takie bezpieczne kanały komunikacji mogą być również wykorzystywane do łączenia zautomatyzowanego systemu zarządzania sprawami z innymi unijnymi systemami informacyjnymi w zakresie, w jakim akty prawne ustanawiające te systemy przewidują dostęp Eurojustu.
(20) Zdecentralizowany system informatyczny powinien umożliwiać bezpieczną wymianę danych między właściwymi organami krajowymi a Eurojustem, bez angażowania jakiejkolwiek instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii w merytoryczną część takiej wymiany. Zdecentralizowany system informatyczny powinien składać się z systemów back-end państw członkowskich i Eurojustu połączonych wzajemnie przez interoperacyjne punkty dostępu. Punkty dostępu zdecentralizowanego systemu informatycznego powinny być oparte na systemie e-CODEX.
(21) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do utworzenia i wykorzystania zdecentralizowanego systemu informatycznego dla spraw objętych zakresem niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 6 .
(22) Przekazywanie danych nieustrukturyzowanych powoduje konieczność ręcznej interwencji, stwarza dodatkowe obciążenie administracyjne i obniża jakość wyników kontroli krzyżowych. Dlatego też właściwe organy krajowe powinny przekazywać dane w sposób ustrukturyzowany przy zachowaniu minimalnych wymogów dotyczących interoperacyjności określonych w europejskich ramach interoperacyjności, o których mowa w komunikacie Komisji z dnia 23 marca 2017 r. zatytułowanym "Europejskie Ramy Interoperacyjności - strategia wdrażania". Ponadto przekazywanie danych powinno być jak najbardziej zautomatyzowane, aby zmniejszyć obciążenie administracyjne właściwych organów krajowych oraz zapewnić regularne i szybkie przekazywanie niezbędnych danych.
(23) Zmodernizowany zautomatyzowany system zarządzania sprawami jest niezbędny do tego, aby Eurojust mógł bezpiecznie przetwarzać wrażliwe dane osobowe. Nowy system powinien uwzględniać funkcje europejskiego sądowego rejestru antyterrorystycznego i umożliwiać korzystanie z nich oraz poprawić możliwości Eurojustu w zakresie wykrywania powiązań, korzystając przy tym w pełni z istniejących krajowych i unijnych mechanizmów porównywania danych biometrycznych.
(24) Ważne jest utrzymanie kontroli przedstawicieli krajowych nad danymi, które otrzymują od właściwych organów krajowych oraz ich odpowiedzialności za te dane. Operacyjne dane osobowe nie powinny być przekazywane innemu państwu członkowskiemu domyślnie. Operacyjne dane osobowe należy przekazywać jedynie w zakresie, w jakim właściwe organy krajowe zezwalają na wymianę danych. W celu cyfryzacji i przyspieszenia działań następczych w związku z potencjalnymi powiązaniami, przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej kontroli nad danymi, należy wprowadzić kody postępowania.
(25) Obecnie terroryzm oraz poważna i zorganizowana przestępczość są bardzo dynamicznymi i zglobalizowanymi zjawiskami, które często dotyczą dwóch lub większej liczby państw członkowskich. Choć terroryzm miał już silny wymiar ponadnarodowy, wykorzystywanie i dostępność komunikacji elektronicznej sprawiły, że ponadnarodowa współpraca między przestępcami terrorystycznymi znacznie się zwiększyła. Ponadnarodowy charakter przestępstwa terrorystycznego może nie być znany w momencie przekazania sprawy do organu sądowego, ale może zostać stwierdzony podczas kontroli krzyżowych danych przeprowadzanych przez Eurojust. Prowadzenie postępowań przygotowawczych dotyczących przestępstw terrorystycznych lub ściganie tych przestępstw wymaga w związku z tym koordynacji i współpracy między organami ścigania lub wymaga wspólnego ścigania, jak przewidziano w art. 85 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Informacje na temat spraw związanych z terroryzmem powinny być przekazywane do Eurojustu w sposób terminowy, chyba że szczególne okoliczności sprawy wskazują wyraźnie na ich wyłącznie krajowy charakter.
(26) Brak wymiany informacji między krajowymi organami śledczymi i organami ścigania często utrudnia postępowania przygotowawcze oraz wnoszenie i popieranie oskarżeń w sprawach związanych z terroryzmem. Aby móc przeprowadzać kontrole krzyżowe nowych postępowań przygotowawczych w sprawie terroryzmu z wcześniejszymi postępowaniami przygotowawczymi i ustalać potencjalne powiązania, konieczne jest zapewnienie, by okres zatrzymywania danych dotyczących wszelkich wcześniejszych postępowań przygotowawczych oraz wyroków skazujących był odpowiedni względem działań operacyjnych. Dlatego też konieczne jest przedłużenie terminów przechowywania danych w europejskim sądowym rejestrze antyterrorystycznym.
(27) Możliwość przeprowadzenia kontroli krzyżowej nowych postępowań przygotowawczych w sprawie terroryzmu z wcześniejszymi postępowaniami przygotowawczymi może doprowadzić do ustalenia możliwych powiązań i stwierdzenia potrzeby współpracy. Taka kontrola krzyżowa może ujawnić, że osoba podejrzana lub oskarżona w związku z toczącą się sprawą w jednym państwie członkowskim była podejrzana lub oskarżona w związku z zakończoną już sprawą w innym państwie członkowskim. Może ona również pozwolić na ustalenie powiązań między toczącymi się postępowaniami przygotowawczymi lub wniesionymi i popieranymi oskarżeniami, które to powiązania w przeciwnym razie mogłyby pozostać niewykryte. Ma to zastosowanie nawet wtedy, gdy poprzednie postępowania przygotowawcze zakończyły się uniewinnieniem lub ostateczną decyzją o odmowie ścigania. W związku z tym w stosownych przypadkach konieczne jest przechowywanie danych dotyczących wszelkich wcześniejszych postępowań przygotowawczych, nie tylko wyroków skazujących.
(28) Należy zapewnić, aby dane pochodzące z postępowań przygotowawczych, które zakończyły się uniewinnieniem lub ostateczną decyzją o odmowie ścigania, były przetwarzane jedynie do celów ścigania. Danych tych nie można wykorzystywać do celów innych niż identyfikowanie powiązań z toczącymi się postępowaniami przygotowawczymi oraz wniesionymi i popieranymi oskarżeniami oraz wspieranie tych postępowań i oskarżeń. O ile właściwy organ krajowy nie postanowi inaczej w poszczególnych przypadkach, Eurojust powinien mieć możliwość dalszego przetwarzania takich danych operacyjnych. Jeżeli właściwy organ krajowy zdecyduje, że nie jest konieczne przetwarzanie danych osób uniewinnionych lub osób, wobec których odmówiono ścigania, po tym jak odnośne decyzje stały się ostateczne, w tym ze względu na specyfikę sprawy lub podstawy uniewinnienia lub odmowy ścigania, dane takie należy usunąć.
(29) Eurojust zawarł 12 umów o współpracy z państwami trzecimi, które pozwalają na przekazywanie operacyjnych danych osobowych i oddelegowanie do Eurojustu prokuratorów łącznikowych z państw trzecich. Ponadto umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony 7 pozwala na oddelegowanie prokuratora łącznikowego. W marcu 2021 r. Rada upoważniła Komisję do negocjowania umów o współpracy między Eurojustem a 13 kolejnymi państwami trzecimi, a mianowicie Algierią, Argentyną, Armenią, Bośnią i Hercegowiną, Brazylią, Egiptem, Izraelem, Jordanią, Kolumbią, Libanem, Marokiem, Tunezją i Turcją.
(30) Mimo iż rozporządzenie (UE) 2018/1727 stanowi podstawę prawną do współpracy i wymiany danych z państwami trzecimi, nie zawiera ono jednak żadnych przepisów dotyczących formalnych i technicznych aspektów współpracy z prokuratorami łącznikowymi z państw trzecich oddelegowanymi do Eurojustu, w szczególności w zakresie ich dostępu do zautomatyzowanego systemu zarządzania sprawami. W interesie pewności prawa w rozporządzeniu (UE) 2018/1727 należy zapewnić wyraźną podstawę prawną współpracy między Eurojustem a prokuratorami łącznikowymi z państw trzecich oraz ich dostępu do zautomatyzowanego systemu zarządzania sprawami. Eurojust powinien wprowadzić odpowiednie zabezpieczenia i środki bezpieczeństwa w celu ochrony danych i praw podstawowych za pomocą zaktualizowanej konfiguracji technicznej i rygorystycznych przepisów wewnętrznych.
(31) Przetwarzając operacyjne dane osobowe zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, Eurojust powinien zapewnić wysoki poziom ochrony danych. W odniesieniu do przetwarzania operacyjnych danych osobowych Eurojust podlega przepisom art. 3 i rozdziału IX rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 8 , a także przepisom szczegółowym dotyczącym przetwarzania operacyjnych danych osobowych przewidzianym w rozporządzeniu (UE) 2018/1727 zmienionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/838 9 oraz niniejszym rozporządzeniem. Przepisy te mają zastosowanie do przetwarzania wszystkich operacyjnych danych osobowych przetwarzanych przez Eurojust. W szczególności mają one zastosowanie do wszystkich operacyjnych danych osobowych przetwarzanych w zautomatyzowanym systemie zarządzania sprawami, niezależnie od tego, czy są one przetwarzane przez przedstawicieli krajowych, korespondentów krajowych, prokuratorów łącznikowych czy inne upoważnione osoby zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1727.
(32) Decyzje dotyczące tego, czy i w jaki sposób Eurojust powinien wspierać koordynację i współpracę między organami prowadzącymi postępowania przygotowawcze i organami właściwymi w zakresie wnoszenia i popierania oskarżeń, powinny pozostać wyłącznie w gestii właściwych organów zainteresowanych państw członkowskich, z zastrzeżeniem mającego zastosowanie prawa krajowego, prawa unijnego lub prawa międzynarodowego, w tym konwencji lub innych umów międzynarodowych o wzajemnej pomocy w sprawach karnych.
(33) W celu zapewnienia pewności prawa należy doprecyzować związek między wymianą informacji dotyczących spraw związanych z terroryzmem między właściwymi organami krajowymi a Eurojustem na podstawie decyzji 2005/671/WSiSW i na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/1727. W związku z tym z decyzji 2005/671/WSiSW należy usunąć odpowiednie przepisy i dodać je do rozporządzenia (UE) 2018/1727.
(34) Podczas gdy niektóre właściwe organy krajowe są już podłączone do bezpiecznego połączenia telekomunikacyjnego, o którym mowa w art. 9 decyzji 2008/976/WSiSW, wiele właściwych organów krajowych nie jest jeszcze podłączonych do tego bezpiecznego połączenia telekomunikacyjnego ani do bezpiecznych kanałów komunikacji. Aby zagwarantować państwom członkowskim wystarczająco dużo czasu na zapewnienie właściwym organom krajowym takiego połączenia, należy wprowadzić okres przejściowy na wdrożenie.
(35) Zgodnie z art. 1 i 2 oraz art. 4a ust. 1 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i do TFUE, bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje.
(36) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje,
(37) Zgodnie z art. 42 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 26 stycznia 2022 r.,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: