uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 ,
(1) Lasy zapewniają różnorodne korzyści środowiskowe, gospodarcze i społeczne, w tym drewno i inne niedrzewne produkty leśne oraz zapewniają niezbędne dla ludzkości usługi ekosystemowe, gdyż są siedliskiem większości gatunków lądowych będących częścią różnorodności biologicznej Ziemi. Utrzymują one funkcje ekosystemów, pomagają chronić system klimatyczny, zapewniaj ą czyste powietrze i odgrywaj ą istotną rolę w oczyszczaniu wód i gleb, a także w retencji wody i zasilaniu wód gruntowych. Duże obszary leśne stanowią źródło wilgoci i pomagają zapobiegać pustynnieniu regionów kontynentalnych. Ponadto lasy zapewniaj ą utrzymanie i dochód około jednej trzeciej ludności świata, a ich wyniszczenie drastycznie ogranicza środki utrzymania osób najbardziej narażonych na zagrożenia, w tym ludności rdzennej i społeczności lokalnych, które są w dużym stopniu uzależnione od ekosystemów leśnych. Ponadto wylesianie i degradacja lasów przyczyniają się do zmniejszenia ilości niezbędnych pochłaniaczy dwutlenku węgla. Wylesianie i degradacja lasów również zwiększają prawdopodobie ń- stwo kontaktu dzikich zwierząt ze zwierzętami hodowlanymi i ludźmi, przez co wzrasta ryzyko rozprzestrzeniania się nowych chorób oraz ryzyko nowych epidemii i pandemii.
(2) Wylesianie i degradacja lasów postępują w alarmującym tempie. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) szacuje, że w latach 1990-2020 na całym świecie utracono 420 mln hektarów lasów, co odpowiada około 10 % pozostałych lasów na świecie, stanowiąc obszar większy niż powierzchnia całej Unii Europejskiej. Wylesianie i degradacja lasów są z kolei ważnymi czynnikami powodującymi globalne ocieplenie i utratę różnorodno ści biologicznej - dwa najważniejsze wyzwania środowiskowe naszych czasów. Każdego roku na świecie wciąż ubywa jednak 10 mln hektarów lasów. Na lasy silnie oddziałuje również zmiana klimatu, dlatego należy podjąć szereg wyzwań, aby w nadchodzących dziesięcioleciach zapewnić zdolność dostosowawczą lasów i ich odporność.
(3) Wylesianie i degradacja lasów w wieloraki sposób przyczyniaj ą się do globalnego kryzysu klimatycznego. Co najważniejsze, powoduj ą wzrost emisji gazów cieplarnianych wskutek związanych z nimi pożarów lasów, trwale pozbawiając dany obszar zdolno ści do pochłaniania dwutlenku węgla, zmniejszając jego odporność na zmianę klimatu i znacząco ograniczając jego różnorodność biologiczną oraz odporność na choroby i szkodniki. Samo wylesianie odpowiada za 11 % emisji gazów cieplarnianych, jak określono w sprawozdaniu specjalnego Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) w sprawie zmiany klimatu i gruntów z 2019 r.
(4) Kryzys klimatyczny przyczynia się do globalnej utraty różnorodności biologicznej, która z kolei pogłębia zmianę klimatu - są to zatem zjawiska nierozerwalnie ze sobą powiązane, co potwierdzono w ostatnich badaniach. Różnorodność biologiczna i zdrowe ekosystemy mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju odpornego na zmianę klimatu. Owady, ptaki i ssaki pełnią funkcję zapylaczy i rozsiewaczy nasion, a także mogą bezpośrednio lub pośrednio przyczyniać się do skuteczniejszego składowania dwutlenku węgla. Lasy zapewniają również stałe uzupełnianie zasobów wodnych oraz zapobiegają suszom i ich szkodliwym skutkom dla społeczności lokalnych, w tym ludności rdzennej. Drastyczne ograniczenie wylesiania i degradacji lasów oraz systematyczne odtwarzanie lasów i innych ekosystemów to najważniejsze oparte na zasobach przyrody rozwiązanie umożliwiające łagodzenie zmiany klimatu.
(5) Różnorodność biologiczna ma zasadnicze znaczenie dla odporności ekosystemów i ich usług zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Ponad połowa światowego produktu krajowego brutto zależy od przyrody i jej usług. Trzy kluczowe sektory gospodarki - budownictwo, rolnictwo oraz żywność i napoje - są w wysokim stopniu zależne od przyrody. Utrata różnorodności biologicznej zagraża zrównowa żonemu cyklowi hydrologicznemu oraz systemom żywnościowym, narażając na szwank bezpieczeństwo żywnościowe i żywieniowe. Ponad 75 % rodzajów upraw roślin spożywczych na świecie jest uzależnione od zapylania przez zwierzęta. Ponadto różnorodność genetyczna i usługi ekosystemowe to krytyczne elementy wykorzystywane przez szereg sektorów przemysłu w procesie produkcji, przede wszystkim leków, w tym środków przeciwdrobnoustrojowych.
(6) Zmiana klimatu, utrata różnorodności biologicznej i wylesianie są problemami o najwyższym znaczeniu globalnym, które mają wpływ na przetrwanie ludzkości i zrównoważone warunki życia na Ziemi. Przyspieszenie zmiany klimatu, utrata różnorodności biologicznej i degradacja środowiska, w połączeniu z namacalnymi przykładami ich niszcz ących skutków dla przyrody, warunków życia ludzi i lokalnych gospodarek, doprowadziły do uznania zielonej transformacji za decyduj ący cel naszych czasów oraz za kwestię równouprawnienia płci i sprawiedliwości międzypokoleniowej.
(7) Obrońcy praw człowieka w dziedzinie środowiska, którzy dążą do ochrony i promowania praw człowieka związanych ze środowiskiem, w tym dostępu do czystej wody, powietrza i ziemi, często mogą stać się celem prześladowań i ataków śmiertelnych. Ataki te w nieproporcjonalny sposób dotykają ludność rdzenną. Według sprawozdań z 2020 r. ponad dwie trzecie ofiar tych ataków pracowało na rzecz ochrony światowych lasów przed wylesianiem i rozwojem przemysłowym.
(8) Konsumpcja w Unii jest istotnym czynnikiem powodującym wylesianie i degradację lasów w skali globalnej. W ocenie skutków niniejszego rozporządzenia oszacowano, że bez odpowiedniej interwencji regulacyjnej konsumpcja i produkcja w Unii tylko sześciu towarów (bydła, kakao, kawy, palmy olejowej, soi oraz drewna) spowodowałaby do 2030 r. wzrost do około 248 000 hektarów wylesionych obszarów rocznie.
(9) Jeżeli chodzi o sytuację lasów w Unii, w sprawozdaniu pt. "Stan lasów Europy w 2020 r." stwierdzono, że w latach 1990-2020 powierzchnia lasów w Europie zwiększyła się o 9 %, ilość dwutlenku węgla składowanego w biomasie wzrosła o 50 %, a podaż drewna wzrosła o 40 %. Zagrożeniem dla lasów pierwotnych i naturalnie odnawiających się jest m.in. intensywne gospodarowanie, a ich unikatowa różnorodność biologiczna i cechy strukturalne są w niebezpieczeństwie. Ponadto Europejska Agencja Środowiska zauważyła, że mniej niż 5 % europejskich obszarów leśnych uznaje się obecnie za niezakłócone ludzką działalnością lub za naturalne, natomiast 10 % europejskich obszarów leśnych sklasyfikowano jako intensywnie gospodarowane. Ekosystemy leśne muszą radzić sobie z wieloma obciążeniami spowodowanymi zmianą klimatu, począwszy od ekstremalnych zjawisk pogodowych po szkodniki, a także z działalnością człowieka, która negatywnie oddziałuje na ekosystemy i siedliska. W szczególności intensywna gospodarka lasów jednowiekowych ze względu na zręby zupełne i usuwanie drewna posuszowego może wywierać poważny wpływ na całe siedliska.
(10) W 2019 r. Komisja przyjęła szereg inicjatyw mających na celu zaradzenie kryzysowi środowiskowemu na świecie, w tym konkretne działania przeciwdziałające wylesianiu. W swoim komunikacie z dnia 23 lipca 2019 r. dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów (zwanym dalej "komunikatem dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów") Komisja wskazała jako priorytet zmniejszenie unijnego śladu gruntowego związanego z konsumpcj ą i zachęciła do konsumpcji w Unii produktów z łańcuchów dostaw niepowoduj ących wylesiania. W komunikacie z dnia 11 grudnia 2019 r. dotyczącym Europejskiego Zielonego Ładu Komisja przedstawiła nową strategię na rzecz wzrostu gospodarczego, której celem jest przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, bazującej na zrównoważonym i opartym na zasadach wolnym handlu, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych, a żadna osoba ani miejsce nie zostanie pominięte. Jej celem jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli i przyszłych pokoleń przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Ponadto celem Europejskiego Zielonego Ładu jest zapewnienie obywatelom i przyszłym pokoleniom między innymi świeżego powietrza, czystej wody, zdrowej gleby i różnorodności biologicznej. W tym celu komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r. dotyczący "unijnej strategii na rzecz bioróżno- rodności 2030 - Przywracanie przyrody do naszego życia (zwanej dalej "unijną strategią na rzecz bioróżnorod- ności 2030"), komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r. dotyczący strategii Od pola do stołu na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego (zwanej dalej "strategią »Od pola do stołu"), komunikat Komisji z dnia 16 lipca 2021 r. dotyczący nowej strategii leśnej UE 2030, komunikat Komisji z dnia 12 maja 2021 r. dotyczący drogi do zdrowej planety dla wszystkich, -Plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby oraz innych odpowiednich strategiach, takich jak komunikat Komisji z dnia 30 czerwca 2021 r. dotyczący długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE - W kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r., opracowanych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu podkreślono znaczenie działań na rzecz ochrony lasów i ich odporności. W szczególności celem unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 jest ochrona przyrody i odwrócenie procesu degradacji ekosystemów. Ponadto komunikat Komisji z dnia 11 października 2018 r. dotyczący zrównoważonej biogospodarki dla Europy: wzmocnienie powiązań między gospodarką, społeczeństwem i środowiskiem" przyczynia się do zwiększenia ochrony środowiska i ekosystemów, odpowiadaj ąc jednocześnie na rosnące zapotrzebowanie na żywność, paszę, energię, materiały i produkty poprzez poszukiwanie nowych sposobów produkcji i konsumpcji.
(11) Państwa członkowskie wielokrotnie wyrażały zaniepokojenie z powodu utrzymującego się problemu wylesiania degradacji lasów. Podkreślały, że ponieważ obecna polityka i obecne działania na szczeblu globalnym w zakresie ochrony lasów, ich odtwarzania i zrównoważonej gospodarki leśnej nie wystarczaj ą, aby powstrzymać wylesianie, degradacj ę lasów i utratę różnorodności biologicznej, konieczne jest zintensyfikowanie działań Unii, aby skuteczniej przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju w ramach Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, która została przyjęta w 2015 r. przez wszystkie państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). W szczególności Rada poparła zapowiedź Komisji zawartą w jej komunikacie dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów, że dokona ona oceny dodatkowych środków regulacyjnych i nieregulacyjnych oraz że przedstawi wnioski dla obu rodzajów środków. Unia i państwa członkowskie zatwierdziły również oenzetowską Dekadę Działań na rzecz celów zrównoważonego rozwoju, Dekadę Restytucji Ekosystemów oraz Dekadę Rolnictwa Rodzinnego.
(12) Parlament Europejski podkreślił, że postępujący proces wylesiania, degradacji i przekształcania lasów i ekosystemów naturalnych na świecie, jak również naruszenia praw człowieka, są w znacznym stopniu związane z rozwojem produkcji rolnej, w szczególno ści ze względu na przekształcanie lasów w grunty rolne przeznaczone do produkcji szeregu towarów i produktów, na które jest duży popyt. W dniu 22 października 2020 r., zgodnie z art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), Parlament Europejski przyjął rezolucj ę, w której zwrócił się do Komisji o przedstawienie, zgodnie z art. 192 ust. 1 TFUE, wniosku dotyczącego ram prawnych UE mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE w oparciu o obowiązkową należytą staranność.
(13) Zwalczanie wylesiania i degradacji lasów stanowi istotną część pakietu środków niezbędnych do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz do wypełnienia zobowiązań Unii wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu, jak również z porozumienia klimatycznego z Paryża przyjętego na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 3 (zwanego dalej "porozumieniem paryskim"), z ósmego programu działań w zakresie środowiska przyjętego decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/591 4 oraz z prawnie wiążącego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 5 zobowiązania do osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r. i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 55 % w porównaniu do poziomów z 1990 r.
(14) Zwalczanie wylesiania i degradacji lasów stanowi także ważną część pakietu środków potrzebnych do przeciwdziałania utracie różnorodności biologicznej i do wywiązywania się z zobowiązań Unii w ramach Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej (CBD) 6 , Europejskiego Zielonego Ładu, unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz towarzyszących celów Unii w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych.
(15) Lasy pierwotne są wyjątkowe i niezastąpione. Plantacje leśne i lasy zasadzone przez człowieka mają inny skład różnorodności biologicznej i zapewniaj ą inne usługi ekosystemowe w porównaniu z lasami pierwotnymi i naturalnie odnawiaj ącymi się.
(16) Ekspansja rolna odpowiada za blisko 90 % wylesiania na świecie, przy czym ponad połowa utraty zasobów leśnych spowodowana jest przekształcaniem lasów w grunty uprawne, zaś wypas zwierząt gospodarskich odpowiada za blisko 40 % utraty zasobów leśnych.
(17) Produkcja paszy dla zwierząt gospodarskich może przyczyniać się do wylesiania i degradacji lasów. Promowanie alternatywnych, zrównoważonych praktyk rolniczych może być sposobem na sprostanie wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym oraz zapobiegać wylesianiu i degradacji lasów na całym świecie. Zachęty do stosowania bardziej zrównoważonej, zdrowszej i bogatszej w składniki odżywcze diety oraz bardziej zrównoważonego stylu życia mogą zmniejszyć presję na grunty i zasoby.
(18) W latach 1990-2008 Unia odpowiadała za przywóz i konsumpcję jednej trzeciej będących przedmiotem globalnego handlu produktów rolnych związanych z wylesianiem. W tym okresie konsumpcja w Unii odpowiadała za 10 % światowego wylesiania związanego z wytwarzaniem towarów lub świadczeniem usług. Nawet jeżeli zmniejsza się względny udział konsumpcji w Unii, konsumpcja w Unii jest nieproporcjonalnie dużym czynnikiem powodującym wylesianie. Unia powinna zatem podjąć działania w celu zminimalizowania wylesiania i degradacji lasów na świecie spowodowanych konsumpcj ą niektórych towarów i produktów, a tym samym dążyć do zmniejszenia swojego udziału w emisji gazów cieplarnianych i utracie różnorodności biologicznej na świecie, a także propagować zrównoważone struktury produkcji i konsumpcji w Unii i na świecie. Aby osiągnąć jak największy efekt, politykę Unii należy zorientować na wywieranie wpływu na rynek światowy, a nie tylko na łańcuchy dostaw do Unii. W tym zakresie zasadniczą rolę odgrywaj ą partnerstwa i skuteczna współpraca międzynarodowa, w tym umowy o wolnym handlu, z krajami będącymi producentami i konsumentami.
(19) Zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 37, który stanowi, że wysoki poziom ochrony środowiska i poprawa jakości środowiska mają być zintegrowane z politykami Unii i zapewnione zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, Unia jest zaangażowana w propagowanie i wdrażanie ambitnych polityk w zakresie środowiska i klimatu na całym świecie. W ramach zewnętrznego wymiaru Europejskiego Zielonego Ładu działania podejmowane na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny uwzględniać znaczenie istniejących światowych porozumień, zobowiązań i ram przyczyniaj ących się do ograniczenia wylesiania i degradacji lasów, takich jak Strategiczny plan ONZ dla lasów na lata 2017-2030 i jego globalne cele leśne, Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) i porozumienie paryskie, CBD i jej globalne ramy różnorodności biologicznej na okres po 2020 r., globalny strategiczny plan na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011-2020 i jego cele z Aichi w zakresie ochrony różnorodności biologicznej oraz konwencja ONZ w sprawie zwalczania pustynnienia, a także wielostronne ramy wspieraj ące zwalczanie pierwotnych przyczyn wylesiania i degradacji lasów, takie jak cele zrównoważonego rozwoju ONZ i Deklaracja Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach ludności rdzennej.
(20) Powstrzymanie wylesiania i odtworzenie zdegradowanych lasów stanowi istotny element celów zrównoważonego rozwoju. Niniejsze rozporządzenie powinno przyczynić się w szczególności do osiągnięcia celów dotyczących życia na lądzie (cel zrównoważonego rozwoju nr 15), działań w dziedzinie klimatu (cel zrównoważonego rozwoju nr 13), odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji (cel zrównoważonego rozwoju nr 12), celu "zero głodu" (cel zrównoważonego rozwoju nr 2) oraz celu dotyczącego dobrego zdrowia i jakości życia (cel zrównoważonego rozwoju nr 3). Odpowiedni cel nr 15.2 dotyczący zatrzymania wylesiania do 2020 r. nie został osiągnięty, co świadczy o pilnej potrzebie podjęcia ambitnych i skutecznych działań.
(21) Niniejsze rozporządzenie powinno również stanowić odpowiedź na deklarację nowojorską w sprawie lasów, niewiążącą prawnie deklaracj ę polityczn ą, w której zatwierdzono światowy harmonogram działań zmierzających do zmniejszenia o połowę utraty lasów naturalnych do 2020 r. oraz zatrzymania tego procesu do 2030 r. Deklaracja została zatwierdzona przez dziesiątki rządów, wiele największych światowych przedsiębiorstw oraz wpływowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego i organizacje ludności rdzennej. Wezwano w niej również sektor prywatny do osiągnięcia celu, jakim jest wyeliminowanie wylesiania z produkcji towarów rolnych, takich jak olej palmowy, soja, papier i wyroby z mięsa wołowego, nie później niż do 2020 r., który to cel nie został osiągnięty. Ponadto niniejsze rozporządzenie powinno przyczynić się do realizacji Strategicznego planu ONZ na rzecz lasów na lata 2017-2030, którego globalnym celem leśnym nr 1 jest odwrócenie utraty zasobów leśnych na świecie poprzez zrównoważoną gospodarkę leśną, w tym ochronę, odtwarzanie, zalesianie i odnawianie lasu, oraz zwiększanie starań na rzecz zapobiegania degradacji lasów i wkład do globalnego wysiłku w przeciwdziałaniu zmianie klimatu.
(22) Niniejsze rozporządzenie powinno również stanowić odpowiedź na wydaną w Glasgow w listopadzie 2021 r. podczas konferencji klimatycznej ONZ deklaracj ę przywódców w sprawie lasów i użytkowania gruntów, w której uznano, że "osiągnięcie naszych celów w zakresie użytkowania gruntów, klimatu, różnorodności biologicznej i celów zrównoważonego rozwoju, zarówno na poziomie globalnym, jak i krajowym, będzie wymagało dalszych działań związanych z transformacj ą we wzajemnie powiązanych obszarach zrównoważonej produkcji i konsumpcji, rozwoju infrastruktury, handlu, finansów i inwestycji oraz wsparcia drobnych producentów rolnych, ludności rdzennej i społeczności lokalnych". Sygnatariusze zobowiązali się do wspólnej pracy na rzecz zatrzymania i odwrócenia procesu utraty lasów i degradacji gruntów do 2030 r. oraz podkreślili, że wzmocnią swoje wspólne starania na rzecz ułatwienia polityki handlowej i rozwojowej na poziomie międzynarodowym i krajowym, która propaguje zrównoważony rozwój oraz zrównoważoną produkcję i konsumpcję towarów, a także przynosi krajom wzajemne korzyści.
(23) Jako członek Światowej Organizacji Handlu (WTO) Unia jest zobowiązana do wspierania powszechnego, opartego na zasadach, otwartego, przejrzystego, przewidywalnego, włączającego, niedyskryminuj ącego i sprawiedliwego wielostronnego systemu handlowego w ramach WTO, jak również otwartej, zrównoważonej i asertywnej polityki handlowej. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem obejmować towary i produkty wytwarzane w Unii, jak również towary i produkty przywożone do Unii.
(24) Wyzwaniom, przed którymi stoi świat w związku ze zmianą klimatu i utratą różnorodności biologicznej, można stawić czoła jedynie poprzez działania globalne. Unia powinna odgrywać silną rolę na arenie międzynarodowej, zarówno dając przykład, jak i przejmując inicjatywę we współpracy międzynarodowej w celu stworzenia otwartego i sprawiedliwego systemu wielostronnego, w którym zrównoważony handel będzie kluczowym czynnikiem umożliwiającym przejście na zieloną gospodarkę w celu zwalczania zmiany klimatu i odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej.
(25) Niniejsze rozporządzenie jest również zgodne z komunikatem Komisji z dnia 22 czerwca 2022 r. dotyczącym siły partnerstw handlowych: współpracy na rzecz zielonego i sprawiedliwego wzrostu oraz komunikatem Komisji z dnia 18 lutego 2021 r. dotyczącym przeglądu polityki handlowej - otwartej, zrównoważonej i asertywnej polityki handlowej, w których stwierdzono, że w obliczu nowych wyzwań wewnętrznych i zewnętrznych, a w szczególności nowego, bardziej zrównoważonego modelu rozwoju określonego przez Europejski Zielony Ład i europejską strategię cyfrową UE, zamieszczoną w komunikacie Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. dotyczącym kształtowania cyfrowej przyszłości Europy, Unia potrzebuje nowej strategii w zakresie polityki handlowej - takiej, która będzie wspierać osiąganie celów polityki wewnętrznej i zewnętrznej oraz promować bardziej zrównoważony rozwój zgodnie z zobowiązaniem do pełnej realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ. Polityka handlowa musi w pełni odegrać swoją rolę w procesie wychodzenia Unii z pandemii COVID-19 oraz w procesie ekologicznej i cyfrowej transformacji gospodarki, a także tworzenia bardziej odpornej Unii na świecie.
(26) Zgodnie z komunikatem z dnia 22 czerwca 2022 r. dotyczącym siły partnerstw handlowych: wspólnie na rzecz zielonego i sprawiedliwego wzrostu Komisja intensyfikuje współpracę z partnerami handlowymi w celu wspierania zgodności z międzynarodowymi normami pracy i ochrony środowiska. W komunikacie przewidziano wprowadzanie obszernych rozdziałów dotyczących zrównoważonego rozwoju, zawierających klauzule dotyczące wylesiania i degradacji lasów. Zapewnienie egzekwowania obecnych i zawierania nowych umów handlowych zawierających takie rozdziały uzupełni cele niniejszego rozporządzenia.
(27) Niniejsze rozporządzenie powinno stanowić uzupełnienie innych środków zaproponowanych w komunikacie dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów", w szczególności nawiązywania partnerstw z krajami będącymi producentami w celu wspierania ich w eliminowaniu pierwotnych przyczyn wylesiania, takich jak słabe zarządzanie, nieskuteczne egzekwowanie prawa i korupcja, oraz rozwijania współpracy międzynarodowej z krajami będącymi największymi konsumentami poprzez, między innymi, wspieranie handlu produktami niepowoduj ącymi wylesiania oraz przyjmowanie podobnych środków mających na celu unikanie wprowadzania do obrotu produktów z łańcuchów dostaw, z którymi wiążą się wylesianie i degradacja lasów.
(28) Niniejsze rozporządzenie powinno uwzględniać zasadę spójności polityki na rzecz rozwoju i służyć promowaniu i ułatwianiu współpracy z krajami rozwijającymi się, w szczególności z krajami najsłabiej rozwiniętymi, między innymi poprzez udzielanie pomocy technicznej i finansowej, w miarę możliwości i w stosownych przypadkach.
(29) W koordynacji z państwami członkowskimi Komisja powinna kontynuować współpracę w ramach partnerstw z krajami będącymi producentami i ogólniej współpracę z organizacjami i podmiotami międzynarodowymi, a także z aktywnymi w terenie odpowiednimi zainteresowanymi stronami poprzez dialog z udziałem wielu zainteresowanych stron. Komisja powinna oferować większe wsparcie i lepsze zachęty związane z ochroną lasów i przechodzeniem na produkcj ę niepowoduj ącą wylesiania, uznawaniem i wzmacnianiem roli i praw ludności rdzennej, społeczności lokalnych, drobnych producentów rolnych oraz mikro-przedsi ębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), poprawą zarządzania i praw własności gruntów, poprawą egzekwowania prawa i propagowaniem zrównoważonej gospodarki leśnej z naciskiem na praktyki w zakresie leśnictwa bliższego przyrodzie, bazując na wskaźnikach i progach opartych na podstawach naukowych, ekoturystyki, rolnictwa odpornego na zmianę klimatu, dywersyfikacji, agroekologii oraz systemu rolno-leśnego. Komisja powinna przy tym w pełni uznawać rolę i prawa ludności rdzennej i społeczności lokalnych w ochronie lasów z uwzględnieniem zasady dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody. Opieraj ąc się na doświadczeniach zdobytych i wnioskach wyciągniętych w kontekście istniejących inicjatyw, Unia i państwa członkowskie powinny współpracować na rzecz partnerstw z krajami będącymi producentami, na ich wniosek, i odpowiadać na globalne wyzwania, przy jednoczesnym - zgodnie z komunikatem dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów - zaspokajaniu lokalnych potrzeb i uwzględnianiu wyzwań stojących przed drobnymi producentami rolnymi. Podejście oparte na partnerstwie powinno pomóc krajom będącym producentami i ich częściom w ochronie, odtwarzaniu i zrównoważonym użytkowaniu lasów i przyczyniać się w ten sposób do realizacji celu niniejszego rozporządzenia zakładającego ograniczenie wylesiania i degradacji lasów, w tym poprzez wykorzystanie technologii cyfrowych, informacji geoprzestrzennych i budowanie potencjału.
(30) Podmioty i podmioty handlowe powinny być związane obowiązkami wynikaj ącymi z niniejszego rozporządzenia niezależnie od tego, czy udostępnianie na rynku odbywa się w sposób tradycyjny czy przez internet. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem zapewniać, aby w każdym łańcuchu dostaw był mający siedzibę w Unii podmiot w rozumieniu niniejszego rozporządzenia, który może być pociągnięty do odpowiedzialności w przypadku niewypełniania obowiązków wynikaj ących z niniejszego rozporządzenia. Komisja i państwa członkowskie powinny monitorować wdrażanie niniejszego rozporządzenia i określić, czy rozwój cyfrowy i technologiczny będzie w przyszłości wymagać, stosownie do przypadku, dalszych specyfikacji lub inicjatyw.
(31) Kolejnym istotnym działaniem ogłoszonym w komunikacie dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów jest ustanowienie unijnego obserwatorium wylesiania, degradacji lasów, zmian powierzchni terenów zalesionych na świecie oraz powiązanych czynników (zwanego dalej "unijnym obserwatorium"), które zainicjuje Komisja w celu lepszego monitorowania zmian powierzchni terenów zalesionych na świecie i powiązanych czynników. Opieraj ąc się na istniejących narzędziach służących monitorowaniu, w tym produktach programu Copernicus i innych źródłach dostępnych publicznie lub prywatnie, unijne obserwatorium powinno ułatwiać podmiotom publicznym, konsumentom i przedsiębiorcom uzyskiwanie dostępu do informacji dotyczących łańcuchów dostaw, przekazuj ąc przystępne dane i informacje ukazujące związki między wylesianiem, degradacją lasów i zmianami powierzchni zasobów leśnych na świecie a unijnym popytem na towary i produkty lub handlem towarami i produktami. Unijne obserwatorium powinno zatem wspierać wykonanie niniejszego rozporządzenia, dostarczaj ąc dowody naukowe dotyczące globalnego wylesiania i globalnej degradacji lasów oraz powiązanej z nimi wymiany handlowej. Unijne obserwatorium powinno zapewnić mapy pokrycia terenu, również z szeregiem czasowym od daty granicznej określonej w niniejszym rozporządzeniu, oraz szereg klas umożliwiających zbadanie struktury krajobrazu. Unijne obserwatorium powinno uczestniczyć w opracowywaniu systemu wczesnego ostrzegania łączącego zdolności w zakresie badań i monitorowania. W odniesieniu do niniejszego rozporządzenia, gdy technicznie wykonalne, należy dążyć do tego, by system wczesnego ostrzegania był elementem platformy mogącej wspierać właściwe organy, podmioty, podmioty handlowe i inne odpowiednie zainteresowane strony i zapewniać stałe monitorowanie i wczesne powiadomianie o ewentualnej działalności wylesiania lub degradacji lasów. Platforma ta powinna zacząć funkcjonować jak najszybciej. Unijne obserwatorium powinno współpracować z właściwymi organami, odpowiednimi organizacjami i organami międzynarodowymi, instytutami badawczymi, organizacjami pozarządowymi, podmiotami, podmiotami handlowymi, państwami trzecimi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami.
(32) Obowiązujące ramy legislacyjne Unii koncentrują się na walce z nielegalnym pozyskiwaniem drewna i powiązaną z tym wymianą handlową, lecz nie zapewniają bezpośredniej odpowiedzi na problem wylesiania. Obejmują one rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 995/2010 7 oraz rozporządzenie Rady (WE) nr 2173/2005 8 . Obydwa te rozporządzenia poddano ocenie adekwatności, w której wykazano, że chociaż prawodawstwo to ma pozytywny wpływ na gospodarkę leśną, nie osiągnięto celów tych dwóch rozporządzeń - a mianowicie ograniczenia nielegalnego pozyskiwania drewna i związanego z nim handlu oraz ograniczenia konsumpcji nielegalnie pozyskanego drewna w Unii - i stwierdzono, że koncentrowanie się wyłącznie na legalności drewna nie jest wystarczaj ące do osiągnięcia wyznaczonych celów.
(33) Z dostępnych sprawozdań wynika, że znaczna część trwających procesów wylesiania jest zgodna z prawem kraju produkcji. W najnowszym sprawozdaniu pt: Inicjatywa dotycząca handlu i finansowania polityki leśnej (ang. Forest Policy Trade and Finance Initiative) opublikowanej w maju 2021 r. oszacowano, że w latach 2013-2019 ok. 30 % wylesiania do celów komercyjnej działalności rolniczej w krajach tropikalnych było zgodne z prawem. Dostępne dane skupiają się zazwyczaj na krajach charakteryzuj ących się słabym zarządzaniem - globalny udział nielegalnego wylesiania może być niższy, dostarcza już jednak jasnych danych, które są sygnałem, że pomijanie legalnego wylesiania w kraju produkcji obniża skuteczność środków z zakresu polityki.
(34) W ocenie skutków możliwych środków z zakresu polityki mających na celu rozwiązanie problemu wylesiania i degradacji lasów, w konkluzjach Rady z dnia 16 grudnia 2019 r. oraz w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 22 października 2020 r. jasno określono potrzebę uznania wylesiania i degradacji lasów za przewodnie kryteria na potrzeby przyszłych unijnych środków. Skupienie się wyłącznie na legalności mogłoby potencjalnie wiązać się z ryzykiem obniżenia norm środowiskowych w celu uzyskania dostępu do rynku. Nowe unijne ramy prawne powinny zatem uwzględniać zarówno problem legalności, jak i kwestię, czy produkcja odnośnych towarów i odnośnych produktów nie powoduje wylesiania.
(35) Definicja pojęcia "niepowoduj ące wylesiania" powinna być wystarczaj ąco szeroka, aby obejmować wylesianie i degradację lasów, powinna zapewniać jasność prawa oraz zakładać wymierność na podstawie ilościowych, obiektywnych i uznanych międzynarodowo danych.
(36) Do celów niniejszego rozporządzenia rolnicze użytkowanie należy zdefiniować jako użytkowanie gruntów do celów rolnictwa. W tym celu Komisja powinna opracować wytyczne w celu wyjaśnienia interpretacji tej definicji, w szczególności w odniesieniu do przekształcania lasów w grunty, które nie są przeznaczone do użytkowania rolniczego.
(37) Zgodnie z definicjami FAO systemy rolno-leśne, w tym w przypadku upraw rosnących pod pokrywą drzew, a także systemy rolno-leśno-uprawowe, leśnopastwiskowe i rolno-leśno-pastwiskowe, nie powinny być uznawane za lasy, lecz za użytkowanie rolnicze.
(38) Niniejsze rozporządzenie powinno obejmować towary, których konsumpcja w Unii ma największy wpływ na globalne wylesianie i globalną degradacj ę lasów oraz w przypadku których interwencja polityczna Unii mogłaby przynieść największe korzyści w przeliczeniu na jednostkę wartości handlu. Jako część badania wspierającego ocenę skutków niniejszego rozporządzenia przeprowadzono obszerny przegląd odnośnej literatury naukowej, tj. głównych źródeł, w których szacuje się wpływ konsumpcji w Unii na globalne wylesianie i łączy ten ślad środowiskowy z konkretnymi towarami, i dokonano kontroli krzyżowej tego przeglądu, przeprowadzaj ąc szeroko zakrojone konsultacje z zainteresowanymi stronami. Wynikiem tego procesu było stworzenie pierwszego wykazu zawierającego osiem towarów. Drewno włączono bezpośrednio do wykazu, gdyż zostało już ono ujęte w rozporządzeniu (UE) nr 995/2010. Zgodnie z jednym z najnowszych opracowań badawczych 9 wykorzystanym do analizy wydajności, spośród ośmiu analizowanych w nim towarów siedem ma największy udział w wylesianiu powodowanym przez Unię: olej palmowy (34,0 %), soja (32,8 %), drewno (8,6 %), kakao (7,5 %), kawa (7,0 %), bydło (5,0 %) i kauczuk (3,4 %).
(39) Aby niniejsze rozporządzenie osiągnęło swoje cele, ważne jest zapewnienie, aby produkcja paszy dla zwierząt gospodarskich objęta zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia nie prowadziła do wylesiania. W związku z tym podmioty wprowadzaj ące do obrotu lub wywożące odnośne produkty zawierające lub wytworzone przy wykorzystaniu bydła, które było karmione odnośnymi produktami zawierającymi inne odnośne towary lub odnośne produkty lub wytworzonymi przy ich użyciu, powinny zapewnić, w ramach swojego systemu należytej staranności, aby pasza ta nie powodowała wylesiania. W takim przypadku wymogi dotyczące geolokalizacji określone w niniejszym rozporządzeniu powinny być ograniczone do podania położenia geograficznego każdego z zakładów, w których bydło było hodowane, i nie należy wymagać informacji geolokalizacyjnych dotyczących samej paszy. Jeżeli właściwy organ uzyska istotne informacje, w tym informacje oparte na uzasadnionych zastrzeżeniach przedstawionych przez strony trzecie, lub zostanie powiadomiony o takich informacjach, z których wynika, że istnieje ryzyko, iż pasza nie jest zgodna z niniejszym rozporządzeniem, właściwy organ powinien niezwłocznie zwrócić się o szczegółowe informacje na temat takiej paszy. Jeżeli pasza została już poddana procedurze należytej staranności na poprzednim etapie łańcucha dostaw, podmioty powinny wykorzystać jako dowód odpowiednie faktury, numery referencyjne odpowiednich oświadczeń o należytej staranności lub jakąkolwiek odpowiednią dokumentacj ę wskazuj ącą, że pasza nie powoduje wylesiania, i podmioty te mogą być zobowiązane do udostępnienia tych dowodów na żądanie właściwym organom. Dowody powinny obejmować okres życia zwierząt, maksymalnie do pięciu lat.
(40) Z uwagi na to, że należy zachęcać do wykorzystywania odnośnych towarów i odnośnych produktów pochodzących z recyklingu oraz że włączenie takich towarów i produktów w zakres niniejszego rozporządzenia stanowiłoby nieproporcjonalne obciążenie dla podmiotów, zużyte towary i produkty, których cykl życia zakończył się i które w innym przypadku zostałyby usunięte jako odpady, zdefiniowane w art. 3 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 10 , należy wyłączyć z zakresu niniejszego rozporządzenia. Nie powinno to jednak mieć zastosowania do niektórych produktów ubocznych procesu produkcyjnego.
(41) W niniejszym rozporządzeniu należy określić obowiązki w zakresie odnośnych towarów i odnośnych produktów, aby skutecznie zwalczać wylesianie i degradacj ę lasów i propagować łańcuchy dostaw niepowoduj ące wylesiania, uwzględniając ochronę praw człowieka oraz praw ludności rdzennej i społeczności lokalnych zarówno w Unii, jak i w państwach trzecich.
(42) Przy ocenie ryzyka wystąpienia niezgodności w przypadku odnośnych towarów i odnośnych produktów, w odniesieniu do których planowane jest wprowadzenie do obrotu lub dokonanie ich wywozu, należy uwzględniać naruszenia praw człowieka związane z wylesianiem lub degradacj ą lasów, w tym praw ludności rdzennej, społeczności lokalnych i posiadaczy zwyczajowego prawa własności ziemi.
(43) W dziedzinie wylesiania i degradacji lasów, na których opieraj ą się definicje ujęte w niniejszym rozporządzeniu działało wiele organizacji i podmiotów międzynarodowych, takich jak FAO, IPCC, Program ONZ ds. Ochrony Środowiska, oraz Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody, oraz zostały zawarte umowy międzynarodowe, takie jak porozumienie paryskie i CBD,.
(44) Zasadnicze znaczenie ma to, aby w niniejszym rozporządzeniu uwzględnić również kwestię degradacji lasów. Definicja degradacji lasów powinna opierać się na pojęciach uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym i zapewniać możliwość łatwego wypełnienia odnośnych obowiązków przez podmioty i właściwe organy. Obowiązki te powinny być wymierne i weryfikowalne, a także jasne i jednoznaczne, aby zapewnić pewność prawa. W związku z tym niniejsze rozporządzenie powinno koncentrować się na kluczowych elementach degradacji lasów, które zgodnie z najaktualniejszymi danymi naukowymi są wymierne i weryfikowalne oraz szczególnie istotne dla uniknięcia wpływu na środowisko. W tym celu definicja degradacji lasów powinna opierać się na uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym pojęciach zdefiniowanych przez FAO. Definicja degradacji lasów powinna zostać poddana przeglądowi, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, aby ocenić, czy należy ją rozszerzyć w celu objęcia nią szerszego zakresu czynników powoduj ących degradację lasów oraz ekosystemów leśnych na całym świecie, tak by dalej wspierać cele środowiskowe niniejszego rozporządzenia, z uwzględnieniem postępów poczynionych w trakcie międzynarodowych rozmów na ten temat, a także różnorodności ekosystemów i praktyk leśnych na całym świecie. Przegląd ten należy przeprowadzi ć na podstawie dogłębnej analizy, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi oraz po zasięgnięciu opinii odpowiednich zainteresowanych stron, organizacji i organów międzynarodowych i środowiska naukowego.
(45) Niniejsze rozporządzenie powinno zapewnić właściwą równowagę między ochroną uzasadnionych oczekiwań podmiotów i podmiotów handlowych wprowadzających do obrotu odnośne towary i odnośne produkty lub dokonuj ących ich wywozu, przy jednoczesnym zminimalizowaniu nagłych zakłóceń w łańcuchach dostaw, a podstawowym prawem do ochrony środowiska ustanowionym w art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W tym celu należy ustalić datę graniczną stanowiącą podstawę oceny, czy na danym obszarze dochodzi do wylesiania lub degradacji lasów, aby po tej dacie żadne towary i produkty objęte zakresem niniejszego rozporządzenia nie mogły być wprowadzane do obrotu, ani wywożone, jeżeli zostały wyprodukowane na obszarze, na którym dochodzi do wylesiania lub degradacji lasów.
(46) Data graniczna powinna odpowiadać określonym w celach zrównoważonego rozwoju i w deklaracji nowojorskiej w sprawie lasów istniejącym zobowiązaniom międzynarodowym, w których dąży się do powstrzymania wylesiania, odtworzenia zdegradowanych lasów oraz znacznego zwiększenia zalesiania i ponownego zalesiania na całym świecie do 2020 r.; zatem powinna ona zostać ustalona na dzień 31 grudnia 2020 r. Data ta jest spójna z ogłoszeniem przez Komisję zamiaru przeciwdziałania wylesianiu w komunikacie dotyczącym zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów, w Europejskim Zielonym Ładzie, w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz w strategii Od pola do stołu. Zgodnie z zasadą ostrożności, data graniczna we wniosku Komisji dotyczącym niniejszego rozporządzenia poprzedza wejście w życie niniejszego rozporządzenia. Data graniczna została wybrana w celu zapobieżenia uprzedniemu przyspieszeniu - między ogłoszeniem we wniosku Komisji a dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia - działań prowadzących do wylesiania i degradacji lasów i zapobiec takiemu przyspieszeniu. W niniejszym rozporz ądzeniu należy uwzględnić realizowany cel środowiskowy i potwierdzić proponowaną datę graniczną w celu zapewnienia, aby producenci i podmioty, którzy w okresie negocjowania niniejszego rozporządzenia dokonali wylesiania i degradacji lasów, nie mogli wprowadzać do obrotu odnośnych towarów ani odnośnych produktów wytworzonych na tych gruntach ani ich wywozić.
(47) Ograniczenia w wykonywaniu praw podstawowych i ochronie uzasadnionych oczekiwa ń podmiotów i podmiotów handlowych wynikające z wyboru daty granicznej powinny być proporcjonalne i ściśle niezbędne do osiągnięcia celu leżącego w interesie ogólnym, jakim jest ochrona środowiska. Aby przyczyni ć się do osiągnięcia tego celu, niniejsze rozporz ądzenie nie powinno mieć zastosowania do odnośnych towarów i odnośnych produktów wyprodukowanych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporz ądzenia. Odroczone stosowanie przepisów niniejszego rozporządzenia regulujących obowiązki podmiotów i podmiotów handlowych, które zamierzaj ą wprowadzić odnośne towary i odnośne produkty do obrotu lub je wywieźć, również daje im rozsądny termin na dostosowanie się do nowych wymogów niniejszego rozporz ądzenia.
(48) W celu zwiększenia wkładu Unii w powstrzymanie wylesiania i degradacji lasów oraz zapewnienia, aby nie wprowadzać do obrotu ani nie wywozić z tego rynku produktów pochodzących z łańcuchów dostaw związanych z wylesianiem i degradacją lasów, nie należy wprowadzać do obrotu, udostępniać na rynku odnośnych produktów ani ich z niego wywozić, chyba że nie powodują one wylesiania i zostały wytworzone zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji. Aby potwierdzić taki stan rzeczy, należy zawsze dołączać do nich oświadczenie o należytej staranności.
(49) Opierając się na podejściu systemowym, podmioty powinny podejmować odpowiednie kroki w celu zapewnienia, że odnośne produkty, które zamierzają wprowadzić do obrotu, są zgodne z wymogami dotyczącymi niepowo- dowania wylesiania i legalności określonymi w niniejszym rozporządzeniu. W tym celu podmioty powinny ustanowić i wdrożyć systemy należytej staranności. Te systemy należytej staranności powinny obejmować trzy elementy, a mianowicie wymogi informacyjne, ocenę ryzyka i środki zmniejszające ryzyko uzupełnione obowiązkami sprawozdawczymi. Systemy należytej staranności należy opracować w taki sposób, aby zapewniały dostęp do informacji na temat źródeł i dostawców towarów i produktów wprowadzanych do obrotu, w tym informacji wskazujących na spełnienie wymogów dotyczących niepowodowania wylesiania i degradacji lasów oraz wymogu legalności, m.in. dzięki określeniu kraju produkcji lub jego części, w tym i współrzędnych geolokalizacyjnych danych działek. Na potrzeby takich współrzędnych geolokalizacyjnych, które są zależne od czasu, pozycjonowania lub obserwacji Ziemi, można wykorzystywać dane satelitarne i usługi w ramach programu kosmicznego Unii (EGNOS/Galileo i program Copernicus). Na podstawie tych informacji podmioty powinny przeprowadzić ocenę ryzyka. Po określeniu ryzyka podmioty powinny podjąć działania zmniejszaj ące to ryzyko, aby całkiem je wyeliminować lub obniżyć do poziomu, na którym będzie ono znikome. Podmiotowi można zezwolić na wprowadzenie odnośnego produktu do obrotu lub na jego wywóz tylko, gdy podmiot stwierdzi po przeprowadzeniu należytej staranności, że nie istnieje ryzyko, że odnośny produkt będzie niezgodny z przepisami niniejszego rozporządzenia, lub ryzyko takie jest znikome.
(50) Przy pozyskiwaniu produktów należy podjąć rozsądne wysiłki w celu zapewnienia producentom, w szczególności małym producentom rolnym, uczciwej ceny, tak aby zapewnić im dochód pozwalaj ący na utrzymanie i skutecznie przeciwdziałać ubóstwu będącemu podstawową przyczyną wylesiania.
(51) Podmioty powinny formalnie przyjąć odpowiedzialno ść za zgodność odnośnych produktów, które zamierzają wprowadzić do obrotu lub je wywozić, przedstawiaj ąc oświadczenie o należytej staranności. Niniejsze rozporządzenie powinno określić wzór takiego oświadczenia. Oczekuje się, że takie oświadczenie o należytej staranności ułatwi właściwym organom i sądom egzekwowanie przepisów niniejszego rozporządzenia, a także zwiększy przestrzeganie tych przepisów przez podmioty.
(52) Aby uznać dobre praktyki, w procedurze oceny ryzyka można wykorzystywać certyfikacj ę lub inne systemy zweryfikowane przez osoby trzecie. Nie powinny one jednak zastępować odpowiedzialności podmiotu w zakresie należytej staranności.
(53) Podmioty handlowe powinny odpowiadać za gromadzenie i przechowywanie informacji służących zapewnieniu przejrzystości łańcucha dostaw odnośnych produktów, które udostępniają na rynku. Duże podmioty handlowe, które nie są MŚP, mają znaczący wpływ na łańcuchy dostaw i odgrywają istotną rolę w zapewnianiu, aby łańcuchy dostaw nie powodowały wylesiania. Powinny one zatem mieć takie same obowiązki jak podmioty, przyjmować odpowiedzialno ść za zgodność odnośnych produktów z niniejszym rozporządzeniem oraz przed udostępnieniem na rynku odnośnych produktów zapewniać, aby w sposób spełniający odpowiednie wymogi dochowano wobec nich należytej staranności zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i stwierdziły, że nie ma żadnego ryzyka lub stwierdzono jedynie znikome ryzyko, że odnośne produkty są niezgodne z niniejszym rozporządzeniem.
(54) Aby sprzyjać przejrzystości i ułatwić egzekwowanie przepisów, podmioty, które nie należą do kategorii MŚP, w tym mikroprzedsiębiorstw ani osób fizycznych, powinny co roku składać publiczne sprawozdanie dotyczące ich systemu należytej staranności, w tym kroków podejmowanych w celu wykonania ich zobowiązań.
(55) Podmioty powinny mieć możliwość otrzymywania uzasadnionych zastrzeżeń od zainteresowanych stron, w tym drogą elektroniczną, oraz powinny dokładnie zbadać wszystkie otrzymane uzasadnione zastrzeżenia.
(56) Inne akty prawne Unii określają wymogi w zakresie należytej staranności w łańcuchu wartości w odniesieniu do niekorzystnego wpływu na prawa człowieka lub środowisko powinny mieć zastosowanie, o ile w niniejszym rozporządzeniu nie ma żadnych przepisów szczegółowych o tym samym celu, charakterze i skutku, które można by dostosować w świetle przyszłych zmian aktów prawnych Unii. Istnienie niniejszego rozporządzenia nie powinno wykluczać stosowania innych aktów prawnych Unii, w których ustanowiono wymogi dotyczące należytej staranności w łańcuchu wartości. W przypadku gdy w takich aktach prawnych Unii przewidziano bardziej szczegółowe przepisy lub dodano wymogi do przepisów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, przepisy takie należy stosować w związku z niniejszym rozporządzeniem. Ponadto w przypadku, gdy niniejsze rozporządzenie zawiera bardziej szczegółowe przepisy, nie należy ich interpretować w sposób, który osłabiałby skuteczne stosowanie innych aktów prawnych Unii dotyczących należytej staranności lub osiągnięcie ich ogólnego celu. Komisja powinna mieć możliwość wydawania jasnych i łatwych do zrozumienia wytycznych dotyczących przestrzegania niniejszego rozporządzenia przez podmioty i podmioty handlowe, w szczególności MŚP.
(57) Poszanowanie praw ludności rdzennej w odniesieniu do lasów oraz zasady dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody, w tym zgodnie z Deklaracją ONZ o prawach ludności rdzennej, przyczynia się do ochrony różnorodności biologicznej, łagodzenia zmiany klimatu i ujęcia kwestii związanych z tym obaw co do interesu publicznego. Ludność rdzenna ma tradycyjną wiedzę o wartości ekologicznej i medycznej oraz bardzo często proponuje model zrównoważonego wykorzystania zasobów leśnych. Może to przyczyniać się do ochrony in situ, zgodnie z celami
CBD. Ponadto z badań wynika, że ludność rdzenna zajmująca się leśnictwem odgrywa podwójną rolę w walce ze zmianą klimatu: po pierwsze, zazwyczaj sprzeciwia się zajmowaniu i wylesianiu gruntów, które zamieszkuje od pokoleń, a po drugie, niektóre społeczności rdzenne uznają za swoją odpowiedzialność ochronę lasów w celu łagodzenia zmiany klimatu.
(58) Zasady ustanowione w deklaracji ONZ z Rio de Janeiro z 1992 r. w sprawie środowiska i rozwoju, w szczególności zasady nr 10 dotyczącej znaczenia świadomości i udziału społeczeństwa w zakresie zagadnień środowiskowych i zasady nr 22 dotyczącej istotnej roli odgrywanej przez ludność rdzenną w zakresie zarządzania środowiskiem i rozwoju są ważne w kontekście zrównoważonej gospodarki leśnej.
(59) Koncepcja dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody ludności rdzennej jest rozwijana od czasu zatwierdzenia konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy w sprawie ludności rdzennej i plemiennej (1989) (nr 169) i jest odzwierciedlona w Deklaracji ONZ o prawach ludności rdzennej. Ma ona stanowić zabezpieczenie zapewniaj ące, że potencjalny wpływ na ludność rdzenną będzie brany pod uwagę w procesie podejmowania decyzji w zakresie projektów, które jej dotyczą.
(60) Podmioty objęte zakresem stosowania innych aktów prawnych Unii określających wymogi w zakresie należytej staranności w łańcuchu wartości w odniesieniu do niekorzystnego wpływu na prawa człowieka lub środowisko powinny być w stanie spełnić obowiązki sprawozdawcze wynikające z niniejszego rozporządzenia, podając wymagane informacje przy sporządzaniu sprawozdań na podstawie pozostałych aktów prawnych Unii.
(61) Odpowiedzialno ść za egzekwowanie niniejszego rozporządzenia powinna spoczywać na państwach członkowskich, a właściwe organy państw członkowskich zapewniają pełne przestrzeganie niniejszego rozporządzenia. Jednolite egzekwowanie niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do odnośnych produktów wprowadzanych na rynek lub go opuszczaj ących można osiągnąć wyłącznie dzięki systematycznej wymianie informacji i współpracy między właściwymi organami, organami celnymi i Komisj ą.
(62) Skuteczne i efektywne wdrożenie i egzekwowanie niniejszego rozporządzenia ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia jego celów. Z tego względu Komisja powinna ustanowić system informacyjny, który będzie wspierał podmioty i właściwe organy w przedstawianiu niezbędnych informacji dotyczących odnośnych produktów wprowadzanych do obrotu i w uzyskiwaniu dostępu do takich informacji, oraz zarządzać takim systemem. Podmioty powinny przedkładać poprzez system informacyjny oświadczenia o należytej staranności. System informacyjny powinien być dostępny dla właściwych organów i organów celnych, aby ułatwić im wypełnianie ich obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, oraz powinien ułatwiać przekazywanie informacji między państwami członkowskimi, właściwymi organami i organami celnymi. Dane nieobj ęte tajemnicą handlową powinny być również dostępne dla szerszej opinii publicznej, z zastrzeżeniem, że dane powinny zostać zanonimizowane, z wyjątkiem informacji dotyczących wykazu ostatecznych wyroków wydanych przeciw osobom prawnym za naruszenia niniejszego rozporządzenia oraz kar na nie nakładanych, i powinny być przedstawione w otwartym i nadającym się do odczytu maszynowego formacie zgodnie z unijną polityką otwartych danych, określona w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 11 .
(63) W przypadku odnośnych produktów wprowadzanych na rynek lub go opuszczaj ących, na właściwych organach powinno spoczywać zadanie sprawdzenia zgodności odnośnych produktów z niniejszym rozporządzeniem na podstawie, między innymi, oświadczeń o należytej staranności przedłożonych przez podmioty. Rolą organów celnych powinno być zapewnienie, aby w stosownych przypadkach podano im odniesienie do oświadczenia o należytej staranności. Dodatkowo, od chwili, w której dostępny będzie elektroniczny interfejs służący wymianie informacji między organami celnymi a właściwymi organami, organy celne powinny sprawdzić oznaczenie w systemie informacyjnym statusu oświadczenia o należytej staranności po przeprowadzeniu przez właściwe organy wstępnej analizy ryzyka. Organy celne powinny podjąć stosowne działanie, takie jak zawieszenie lub odmowa dotyczące odnośnego towaru lub odnośnego produktu, jeżeli istnieje taki wniosek na podstawie statusu oświadczenia o należytej staranności oznaczonego w systemie informacyjnym. Ta szczególna organizacja kontroli sprawia, że rozdział VII rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 12 nie ma zastosowania w zakresie dotyczącym stosowania i egzekwowania niniejszego rozporządzenia.
(64) Państwa członkowskie powinny zapewniać stałą dostępność odpowiednich zasobów finansowych, aby właściwe organy były odpowiednio obsadzone i wyposażone. Do prowadzenia efektywnych kontroli niezbędny jest wysoki poziom zasobów, dlatego w każdej chwili powinny być dostępne stabilne zasoby na poziomie odpowiednim do
potrzeb w zakresie egzekwowania przepisów. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość uzupełnienia finansowania publicznego dzięki odzyskiwaniu od odpowiednich podmiotów gospodarczych kosztów poniesionych podczas prowadzenia kontroli dotyczących odnośnych towarów i odnośnych produktów uznanych za niezgodne z wymogami.
(65) Niniejsze rozporządzenie nie narusza innych aktów prawnych Unii dotyczących towarów i produktów wprowadzanych na rynek lub go opuszczających, w szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 13 w odniesieniu do uprawnień organów celnych i do kontroli celnej. Importerzy powinni pamiętać, że w myśl art. 220, 254, 256, 257 i 258 tego rozporządzenia produkty wprowadzane na rynek, które wymagaj ą dalszego przetworzenia, mają podlegać odpowiedniej procedurze celnej umożliwiającej takie przetworzenie. Co do zasady dopuszczenia do obrotu lub wywozu nie należy uznawać za dowód zgodności z prawem Unii, gdyż takie dopuszczenie lub wywóz niekoniecznie obejmuje pełną kontrolę zgodności.
(66) Aby zoptymalizować i odciążyć, w tym poprzez minimalizację obciążeń administracyjnych, proces kontroli odnośnych produktów wprowadzanych na rynek lub go opuszczaj ących, należy stworzyć międzyoperacyjny elektroniczny interfejs umożliwiający automatyczne przesyłanie danych między systemami celnymi a systemem informacyjnym właściwych organów. Unijne środowisko jednego okienka w dziedzinie ceł jest naturalnym kandydatem umożliwiającym obsługę takich transferów danych. Interfejsy powinny być wysoce zautomatyzowane i łatwe w obsłudze oraz ułatwiać działania organom celnym i podmiotom. Ponadto, mając na uwadze niewielkie różnice między danymi, które należy udostępnić organom celnym i które mają być umieszczone w oświadczeniu o należytej staranności, należy również zaproponować podejście w zakresie wymiany danych między przedsiębiorstwami a administracj ą publiczną, w ramach którego podmioty handlowe i podmioty gospodarcze będą udostępniały oświadczenie o należytej staranności odnośnego produktu za pośrednictwem krajowego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł, a oświadczenie to będzie automatycznie przekazywane do systemu informacyjnego na podstawie niniejszego rozporządzenia stosowanego przez właściwe organy. Organy celne i właściwe organy powinny brać udział w określeniu danych, jakie mają być przekazywane, i wszelkich innych wymogów technicznych.
(67) Ryzyko wprowadzenia do obrotu produktów niezgodnych z wymogami lub ich wywozu różni się w zależności od towaru i produktu, a także od ich kraju pochodzenia i produkcji lub jego części. Podmioty pozyskuj ące towary i produkty z krajów lub ich części o niskim ryzyku uprawy, pozyskiwania lub produkowania odnośnych towarów z naruszeniem niniejszego rozporządzenia powinny mieć mniej obowiązków, co ograniczy koszty przestrzegania przepisów i obciążenie administracyjne, chyba że podmiot ten wie lub ma powody, aby przypuszczać, że istnieje ryzyko nieprzestrzegania niniejszego rozporządzenia. W przypadku gdy właściwy organ dowie się o ryzyku obchodzenia niniejszego rozporządzenia, np. gdy odnośny towar lub odnośny produkt wyprodukowany w kraju wysokiego ryzyka będzie następnie przetwarzany w kraju lub wywożony z kraju niskiego ryzyka, lub jego części, skąd wprowadzany jest do obrotu, wprowadzany na rynek lub opuszcza rynek, a zgłoszenie celne lub oświadczenie o należytej staranności wskazują, że odnośny towar lub odnośny produkt wyprodukowano w kraju niskiego ryzyka, właściwy organ powinien sprawdzić poprzez dalsze kontrole, czy istnieje jakakolwiek niezgodność, i w razie potrzeby podjąć odpowiednie działania, np. zająć odnośny towar lub odnośny produkt i zawiesić jego wprowadzanie do obrotu, a także przeprowadzi ć dalsze kontrole. Należy wymagać od właściwych organów stosowanie zaostrzonej kontroli towarów i produktów pochodzących z krajów lub ich części o wysokim ryzyku.
(68) Ponadto Komisja powinna oceniać stopień wylesiania i degradacji lasów na poziomie kraju lub jego części, na podstawie szeregu kryteriów odzwierciedlaj ących ilościowe, obiektywne i uznane międzynarodowo dane, jak i wskazania, że kraje te angażują się aktywnie w zwalczanie wylesiania i degradacji lasów. Takie informacje oparte na systemie wskaźników powinny ułatwiać podmiotom w Unii stosowanie należytej staranności oraz właściwym organom monitorowanie i egzekwowanie zgodności z wymogami, dając jednocześnie zachętę dla krajów będących producentami do zwiększania zrównoważonego charakteru ich systemów produkcji rolnej i ograniczania ich wpływu na wylesianie. Powinno to pomóc w zwiększeniu przejrzystości i zrównoważonego charakteru łańcuchów dostaw. Taki system wskaźników powinien opierać się na trzystopniowym systemie klasyfikacji krajów, jako kraje o niskim, standardowym lub wysokim ryzyku. Aby zapewnić odpowiedni stopień przejrzystości i jasności, Komisja powinna w szczególności udostępniać publicznie dane wykorzystywane do celów systemu wskaźników, uzasadnienie proponowanej zmiany klasyfikacji i odpowiedź kraju, którego dotyczy analiza. W odniesieniu do odnośnych produktów pochodzących z krajów o niskim ryzyku lub ich części należy umożliwić podmiotom stosowanie uproszczonej należytej staranności. W odniesieniu do odnośnych produktów pochodzących z krajów o wysokim ryzyku lub ich części od właściwych organów należy wymagać stosowania wzmocnionej kontroli. Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych służących określaniu wykazu krajów lub ich części, w których występuje niskie lub wysokie ryzyko.
(69) Komisja powinna współpracować z krajami, które zostały sklasyfikowane lub mogą zostać skalsyfikowane jako kraje o wysokim ryzyku, oraz z odpowiednimi zainteresowanymi stronami w tych krajach, aby działać na rzecz obniżenia poziomu ryzyka.
(70) Właściwe organy powinny przeprowadzać kontrole podmiotów i podmiotów handlowych w regularnych odstępach czasu w celu sprawdzenia, czy skutecznie wypełniają one obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto właściwe organy powinny przeprowadzać kontrole na podstawie posiadania stosownych informacji, w tym zgłoszonych uzasadnionych zastrzeżeń przez osoby trzecie. Aby zidentyfikować kontrole, które należy przeprowadzić, właściwe organy powinny opierać się na podejściu opartym na analizie ryzyka. W odniesieniu do odnośnych produktów z krajów sklasyfikowanych jako kraje o wysokim ryzyku, lub ich części, odpowiednich podmiotów i podmiotów handlowych oraz wielkości ich udziału w odnośnych towarach i produktach, należy zastosować dwojakie podejście, które zapewni kompleksowe uwzględnienie. Właściwe organy powinny być zatem zobowiązane do prowadzenia kontroli określonego odsetka podmiotów i podmiotów handlowych, przy jednoczesnym uwzględnieniu również konkretnego odsetka odnośnych produktów. W odniesieniu do odpowiednich produktów z krajów lub ich części sklasyfikowanych jako kraje o niskim lub standardowym ryzyku właściwe organy powinny być zobowiązane do kontrolowania co najmniej określonego odsetka podmiotów i podmiotów handlowych. Poziom kontroli powinien być wyższy w przypadku odnośnych produktów pochodzących z krajów o wysokim ryzyku lub ich części, natomiast może być niższy w przypadku krajów o standardowym lub niskim ryzyku lub ich części. Podczas przeglądu niniejszego rozporządzenia Komisja powinna ocenić i określić cele ilościowe dotyczące corocznych kontroli przeprowadzanych przez właściwe organy, które to cele są odpowiednie do zapewnienia egzekwowania niniejszego rozporządzenia i zharmonizowanego podejścia w całej Unii.
(71) Kontrole podmiotów i podmiotów handlowych prowadzone przez właściwe organy powinny obejmować systemy należytej staranności i zgodność odnośnych produktów z niniejszym rozporządzeniem. Podstawą kontroli powinien być plan kontroli oparty na analizie ryzyka. Plany takie powinny zawierać kryteria ryzyka umożliwiające właściwym organom przeprowadzenie analizy ryzyka na podstawie oświadczeń o należytej staranności przedłożonych przez podmioty i podmioty handlowe. W kryteriach ryzyka należy uwzględnić ryzyko wylesiania związane z odnośnymi produktami w kraju produkcji, historię niewypełniania przez podmioty i podmioty handlowe obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia i wszelkie inne istotne informacje dostępne właściwym organom. Analiza ryzyka na podstawie oświadczeń o należytej staranności powinna umożliwić właściwym organom zidentyfikowanie podmiotów, podmiotów handlowych i odnośnych produktów, które należy poddać kontroli. Tę analizę ryzyka należy przeprowadzać, stosując techniki elektronicznego przetwarzania danych w systemie informacyjnym, za pośrednictwem którego składa się oświadczenia o należytej staranności. W przypadku gdy będzie to konieczne i technicznie możliwe, właściwe organy, po konsultacji i w ścisłej współpracy z organami państw trzecich, powinny być w stanie również przeprowadzać kontrole na miejscu.
(72) Jeżeli analiza ryzyka na podstawie oświadczeń o należytej staranności wykaże wysokie ryzyko niezgodności konkretnych odnośnych produktów, właściwe organy powinny być w stanie wprowadzić niezwłoczne środki tymczasowe w celu zapobieżenia wprowadzenia tych towarów i produktów do obrotu lub udostępnienia tych produktów na rynku, bądź też ich wywozu. Jeżeli takie odnośne produkty zostały wprowadzane na rynek lub go opuściły, właściwe organy powinny zwrócić się z wnioskiem do organów celnych o zawieszenie dopuszczenia do obrotu lub wywozu, aby umożliwić właściwym organom przeprowadzenie niezbędnych kontroli. Wniosek taki należy przekazać przy pomocy systemu będącego interfejsem między organami celnymi i właściwymi organami. Zawieszenie wprowadzania do obrotu na rynek lub udostępniania na nim, dopuszczenia do obrotu lub wywozu powinno ograniczać się do trzech dni roboczych lub 72 godzin w przypadku odnośnych produktów łatwo psujących się, poza sytuacjami, w których właściwe organy potrzebuj ą dodatkowego czasu, by ocenić zgodność odnośnych towarów i odnośnych produktów z przepisami niniejszego rozporządzenia. W takich przypadkach właściwe organy powinny wprowadzić dodatkowe środki tymczasowe, aby wydłużyć ten okres zawieszenia, lub - w przypadku wprowadzania odnośnych produktów na rynek lub opuszczenia go - zwrócić się do organów celnych z wnioskiem o takie wydłużenie.
(73) Właściwe organy powinny regularnie aktualizowa ć swoje plany kontroli w oparciu o wyniki dotycz ące realizacji tych kontroli. Podmioty wykazuj ące się stałą zgodnością z przepisami można rzadziej poddawać kontrolom.
(74) Aby zapewnić wdrożenie i skuteczne egzekwowanie niniejszego rozporz ądzenia, państwa członkowskie powinny być uprawnione do wycofania i odzyskania odnośnych produktów niezgodnych z wymogami oraz podjęcia odpowiednich działań naprawczych. Powinny one również zapewnić, aby stosowano skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje za naruszenia niniejszego rozporz ądzenia przez podmioty i podmioty handlowe.
(75) Aby zwiększyć odpowiedzialno ść podmiotów i podmiotów handlowych, Komisja powinna opublikowa ć na swojej stronie internetowej wykaz prawomocnych wyroków wydanych wobec osób prawnych za naruszenia niniejszego rozporządzenia oraz nałożonych na nie kar. Informacje te mogłyby pomóc właściwym organom, innym podmiotom i podmiotom handlowym w przeprowadzaniu ich ocen ryzyka oraz zwiększyć świadomość konsumentów i społeczeństwa obywatelskiego na temat podmiotów i podmiotów handlowych naruszających niniejsze rozporządzenie.
(76) Wdrożenie niniejszego rozporządzenia będzie wymagało wystarczaj ących zasobów i zdolności. W związku z tym, dodatkowo do zasobów krajowych, państwa członkowskie powinny w jak największym stopniu wykorzystywać możliwości i opcje wsparcia dostępne na poziomie Unii i za pomocą innych środków, w tym funduszy spójności i instrumentów budowania zdolności, zwłaszcza w kontekście Instrumentu Wsparcia Technicznego ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 14 .
(77) Ze względu na międzynarodowy charakter wylesiania i degradacji lasów oraz związanego z nimi handlu właściwe organy powinny współpracować ze sobą oraz z organami celnymi państw członkowskich, Komisją oraz z organami administracyjnymi państw trzecich. Właściwe organy powinny również współpracować z właściwymi organami odpowiedzialnymi za nadzór i egzekwowanie innych aktów prawnych Unii określających wymogi w zakresie należytej staranności w łańcuchu wartości w odniesieniu do niekorzystnego wpływu na prawa człowieka lub środowisko.
(78) Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zadaniem sądów państw członkowskich jest zapewnienie ochrony sądowej praw osób na mocy prawa Unii. Ponadto art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia środków niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach objętych prawem Unii. W tym względzie państwa członkowskie powinny zapewnić, aby społeczeństwo, w tym osoby fizyczne lub prawne zgłaszające uzasadnione zastrzeżenia zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, miały dostęp do wymiaru sprawiedliwości zgodnie ze zobowiązaniami, na jakie te państwa członkowskie zgodziły się jako strony Konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (EKG ONZ) o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska podpisanej dnia 25 czerwca 1998 r. (zwanej dalej "konwencją z Aarhus").
(79) W celu zapewnienia, aby niniejsze rozporządzenie pozostało aktualne i zgodne z rozwojem handlu, nauki i technologii, należy zgodnie z art. 290 TFUE przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów w odniesieniu do wykazu kodów CN odnośnych produktów określonych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami ustanowionymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 15 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymuj ą wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji powinni systematycznie brać udział w posiedzeniach grup ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(80) W rozporządzeniu (UE) nr 995/2010 zakazuje się wprowadzania do obrotu w Unii nielegalnie pozyskanego drewna oraz produktów pochodzących z takiego drewna. Ustanowiono w nim w odniesieniu do podmiotów wprowadzaj ących drewno po raz pierwszy do obrotu obowiązki w zakresie przeprowadzania procedury należytej staranności, oraz w odniesieniu do podmiotów handlowych - w zakresie prowadzenia rejestru umożliwiającego zidentyfikowanie ich dostawców i klientów. W niniejszym rozporz ądzeniu należy utrzymać obowiązek zapewniania legalności odnośnych produktów, w tym drewna i produktów z drewna, wprowadzanych do obrotu, i uzupełnić ten obowiązek o wymóg dotyczący zrównoważonego charakteru. Rozporządzenie (UE) nr 995/2010 i powiązane rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 607/2012 16 stają się zatem zbędne w świetle niniejszego rozporz ądzenia i należy je uchylić. Drewno i produkty z drewna zdefiniowane w art. 2 lit. a) rozporz ą- dzenia (UE) nr 995/2010 są odpowiednikami drewna i produktów z drewna, które są wymienione w załączniku I do niniejszego rozporządzenia oraz które zawierają drewno lub zostały wytworzone przy użyciu drewna.
(81) Rozporządzenie (WE) nr 2173/2005 (ustanawia system zezwoleń w zakresie egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) na przywóz drewna do Unii. System zezwoleń jest wdrażany w oparciu o umowy o dobrowolnym partnerstwie z krajami produkującymi drewno, których celem jest powstrzymanie nielegalnego pozyskiwania drewna oraz poprawa zarządzania lasami i związanego z tym handlu. Niniejsze rozporządzenie powinno opierać się na pozytywnych wynikach osiągniętych zgodnie z FLEGT, w szczególności pod względem większego udziału zainteresowanych stron i lepszego zarządzania lasami. W szczególnych przypadkach dobrowolne umowy o partnerstwie mogłyby uzupełniać niniejsze rozporz ądzenie w odniesieniu do legalności produktów z drewna. W celu poszanowania bieżących zobowiązań dwustronnych oraz utrzymania osiągniętego z krajami partnerskimi posiadającymi system operacyjny (etap wydawania zezwoleń FLEGT) postępu i - w stosownych i uzgodnionych przypadkach - trwających prac z obecnymi partnerami w ramach dobrowolnej
umowy o partnerstwie na rzecz osiągnięcia tego etapu niniejsze rozporządzenie powinno zawierać przepis uznający drewno i produkty z drewna objęte ważnym zezwoleniem FLEGT za spełniające wymóg legalności na podstawie rozporządzenia (WE) nr 2173/2005.
(82) Chociaż niniejsze rozporządzenie odnosi się do wylesiania i degradacji lasów, jak przewidziano w komunikacie dotyczącym zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów, ochrona lasów nie powinna prowadzić do przekształcania ani degradacji innych ekosystemów naturalnych. Ekosystemy, w tym ekosystemy zarządzane, takie jak tereny podmokłe, sawanny i torfowiska, mają szczególne znaczenie dla globalnych starań na rzecz zwalczania zmiany klimatu i kryzysu różnorodności biologicznej, jak również dla realizacji innych celów zrównoważonego rozwoju, a ich przekształcanie lub degradacja wymagaj ą szczególnie pilnego działania i należy im zapobiegać. Z uwagi na ślad środowiskowy Unii w odniesieniu do innych niż leśne naturalnych ekosystemów Komisja powinna ocenić i, w stosownych przypadkach, przedstawić wniosek ustawodawczy w sprawie rozszerzenia zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia na inne tereny zalesione najpóźniej rok po dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Ponadto nie później niż dwa lata po tym dniu wejścia w życie Komisja powinna ocenić i, w stosownych przypadkach, przedstawić wniosek ustawodawczy w celu rozszerzenia zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia na inne ekosystemy naturalne, w tym na inne tereny zasobne w węgiel pierwiastkowy i mające wysoką wartość z punktu widzenia różnorodności biologicznej, takie jak użytki zielone, torfowiska i tereny podmokłe. Ekosystemy są również coraz bardziej narażone na przekształcenia i degradację w związku z produkcją towarów na rynek unijny. Najpóźniej dwa lata od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia Komisja powinna również ocenić potrzebę i wykonalność rozszerzenia zakresu stosowania na dodatkowe towary. Jednocześnie Komisja powinna również dokonać przeglądu wykazu kodów CN odnośnych produktów określonych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.
(83) Biorąc pod uwagę wniosek Parlamentu Europejskiego zawarty w rezolucji z dnia 22 października 2020 r. pt. "Unijne ramy prawne mające na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE" oraz zdanie zdecydowanej większości spośród prawie 1,2 mln uczestników konsultacji publicznych Komisji, Komisja powinna skoncentrować swoją ocenę i jakikolwiek przyszły wniosek ustawodawczy na rozszerzenie zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia na ekosystemy nieleśne oraz ich przekształcanie i degradację.
(84) W przypadku gdy do celów niniejszego rozporządzenia konieczne będzie przetwarzanie danych osobowych, dane te należy przetwarzać zgodnie z prawem Unii w zakresie ochrony danych osobowych. Wszelkie przetwarzanie danych osobowych na potrzeby niniejszego rozporządzenia podlega, odpowiednio, przepisom rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 17 i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 18 .
(85) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wspieranie walki z wylesianiem i degradacj ą lasów poprzez ograniczenie wpływu konsumpcji w Unii, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalno ści określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu.
(86) Podmiotom, podmiotom handlowym i właściwym organom należy dać rozsądny termin na przygotowanie się do spełniania wymogów niniejszego rozporządzenia,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
13.03.2025
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025
Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025
500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.2025
1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2023.150.206 |
| Rodzaj: | Rozporządzenie |
| Tytuł: | Rozporządzenie 2023/1115 w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010 |
| Data aktu: | 31/05/2023 |
| Data ogłoszenia: | 09/06/2023 |
| Data wejścia w życie: | 30/12/2025, 29/06/2023, 30/06/2026 |