a także mając na uwadze, co następuje:(1) W ostatnich latach Unia przyjęła przełomowe środki mające na celu wzmocnienie walki z agresywnym planowaniem podatkowym na rynku wewnętrznym. W dyrektywach w sprawie przeciwdziałania unikaniu opodatkowania ustanowiono przepisy mające na celu zapobieganie erozji podstaw opodatkowania na rynku wewnętrznym i przenoszeniu zysków poza rynek wewnętrzny. Przepisy te przekształciły w prawo unijne zalecenia wydane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ramach inicjatywy dotyczącej przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysków w celu zapewnienia, aby zyski przedsiębiorstw międzynarodowych (MNE) były opodatkowywane tam, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza generująca te zyski i gdzie tworzona jest wartość.
(2) W ramach ciągłych starań zmierzających do położenia kresu praktykom podatkowym MNE umożliwiającym im przenoszenie zysków do jurysdykcji, w których nie podlegają one żadnemu opodatkowaniu lub podlegają bardzo niskiemu opodatkowaniu, OECD opracowała też zestaw międzynarodowych zasad podatkowych w celu zapewnienia, aby MNE ponosiły w odpowiednim stopniu ciężar opodatkowania niezależnie od miejsca prowadzenia działalności. Ta poważna reforma ma na celu ograniczenie konkurencji w zakresie stawek podatku dochodowego od osób prawnych przez ustanowienie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania. Dzięki wyeliminowaniu znacznej części korzyści wynikających z przenoszenia zysków do jurysdykcji, w których nie podlegają one żadnemu opodatkowaniu lub podlegają bardzo niskiemu opodatkowaniu, reforma wprowadzająca globalny podatek minimalny wyrówna warunki działania przedsiębiorstw na całym świecie i umożliwi jurysdykcjom lepszą ochronę ich podstaw opodatkowania.
(3) Ten cel polityczny przełożono na Wyzwania podatkowe wynikające z cyfryzacji gospodarki - modelowe globalne zasady przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania (filar drugi) (modelowe zasady OECD) zatwierdzone w dniu 14 grudnia 2021 r. przez Otwarte ramy OECD do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku, do których przestrzegania zobowiązały się państwa członkowskie. W swoim sprawozdaniu dla Rady Europejskiej dotyczącym kwestii podatkowych, zatwierdzonym przez Radę w dniu 7 grudnia 2021 r., Rada potwierdziła swoje zdecydowane poparcie dla reformy dotyczącej globalnego podatku minimalnego i zobowiązała się do szybkiego wdrożenia tej reformy za pomocą przepisów Unii. W tym kontekście istotne jest, aby państwa członkowskie skutecznie wywiązały się ze swojego zobowiązania do osiągnięcia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania.
(4) W Unii o ściśle zintegrowanych gospodarkach przeprowadzenie reformy dotyczącej globalnego podatku minimalnego w dostatecznie spójny i skoordynowany sposób ma zasadnicze znaczenie. Biorąc pod uwagę skalę, szczegółowość i aspekty techniczne tych nowych międzynarodowych zasad podatkowych, jedynie wspólne ramy unijne zapobiegną fragmentacji rynku wewnętrznego przy ich wdrażaniu. Ponadto wspólne ramy unijne opracowane w taki sposób, aby były zgodne z podstawowymi wolnościami zagwarantowanymi w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zapewniłyby podatnikom pewność prawa przy wdrażaniu takich zasad.
(5) Konieczne jest ustanowienie przepisów w celu stworzenia skutecznych i spójnych ram dotyczących globalnego minimalnego poziomu opodatkowania na szczeblu Unii. Ramy te tworzą system dwóch powiązanych ze sobą zasad, zwanych łącznie zasadami GloBE, za pomocą których powinno się pobierać dodatkową kwotę podatku (zwaną dalej "podatkiem wyrównawczym"), zawsze gdy efektywna stawka podatkowa danego MNE w danej jurysdykcji jest niższa niż 15 %. W takich przypadkach jurysdykcję taką uznaje się za jurysdykcję o niskim poziomie opodatkowania. Te dwie powiązane ze sobą zasady to zasada włączenia dochodu do opodatkowania (IIR) i zasada niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR). Według tego systemu jednostka dominująca MNE z siedzibą w państwie członkowskim powinna mieć obowiązek stosowania zasady IIR do swojego udziału w podatku wyrównawczym dotyczącym każdej nisko opodatkowanej jednostki wchodzącej w skład grupy, niezależnie od tego, czy jednostka ta ma siedzibę w Unii czy poza nią. Zasada UTPR powinna funkcjonować jako mechanizm zabezpieczający dla zasady IIR przez ponowne przydzielanie ewentualnej pozostałej kwoty podatku wyrównawczego w przypadkach, w których jednostki dominujące nie mogły pobrać całej kwoty podatku wyrównawczego odnoszącego się do jednostek nisko opodatkowanych w wyniku zastosowania zasady IIR.
(6) Konieczne jest wdrożenie uzgodnionych przez państwa członkowskie modelowych zasad OECD w taki sposób, aby pozostały one jak najbardziej zbliżone do globalnego porozumienia, w celu zapewnienia, by zasady wdrażane przez państwa członkowskie na podstawie niniejszej dyrektywy były kwalifikowane w rozumieniu modelowych zasad OECD. Niniejsza dyrektywa ściśle nawiązuje do treści i struktury modelowych zasad OECD. Aby zapewnić zgodność z prawem pierwotnym Unii, a w szczególności z zasadą swobody przedsiębiorczości, przepisy niniejszej dyrektywy powinny mieć zastosowanie do jednostek będących rezydentami państwa członkowskiego, jak również do jednostek niebędących rezydentami, należących do jednostki dominującej z siedzibą w tym państwie członkowskim. Niniejsza dyrektywa powinna mieć również zastosowanie do dużych grup o charakterze czysto krajowym. Dzięki temu ramy prawne byłyby zaprojektowane w sposób pozwalający uniknąć ryzyka dyskryminacji sytuacji transgranicznych i krajowych. Wszystkie jednostki z siedzibą w państwie członkowskim o niskim poziomie opodatkowania, w tym jednostka dominująca stosująca zasadę IIR, powinny podlegać podatkowi wyrównawczemu. Podobnie podatkowi wyrównawczemu powinny podlegać jednostki składowe tej samej jednostki dominującej, które mają siedzibę w innym państwie członkowskim o niskim poziomie opodatkowania.
(7) Chociaż konieczne jest zadbanie o to, aby zniechęcać do stosowania praktyk unikania opodatkowania, należy zapobiec negatywnym skutkom dla mniejszych MNE na rynku wewnętrznym. W tym celu niniejsza dyrektywa powinna mieć zastosowanie wyłącznie do jednostek z siedzibą w Unii, które wchodzą w skład grup MNE lub dużych grup krajowych osiągających roczny próg skonsolidowanych przychodów w wysokości co najmniej 750 000 000 EUR. Próg ten byłby spójny z progiem obowiązujących międzynarodowych zasad podatkowych, takich jak zasady raportowania według krajów, określone w dyrektywie Rady 2011/16/UE 4 oraz wprowadzone dyrektywą Rady (UE) 2016/881 5 . Jednostki objęte zakresem niniejszej dyrektywy określa się mianem "jednostek składowych". Niektóre jednostki należy wyłączyć z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy ze względu na ich szczególny cel i status. Należy wyłączyć jednostki, które zasadniczo nie prowadzą działalności handlowej lub gospodarczej, a wykonują działalność w interesie ogólnym, taką jak publiczna opieka zdrowotna i edukacja lub budowa infrastruktury publicznej, i które z tych powodów mogą nie podlegać opodatkowaniu w państwie członkowskim, w którym mają siedzibę. Należy zatem wyłączyć z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy podmioty rządowe, organizacje międzynarodowe, fundusze emerytalne oraz organizacje nienastawione na zysk, w tym organizacje do celów takich jak zdrowie publiczne. Organizacje nienastawione na zysk powinny mieć również możliwość włączenia jednostek świadczących ubezpieczenie zdrowotne, które to jednostki nie dążą do osiągnięcia ani nie osiągają żadnych zysków innych niż na rzecz publicznej opieki zdrowotnej. Z zakresu niniejszej dyrektywy należy również wyłączyć fundusze inwestycyjne i wehikuły inwestujące w nieruchomości, jeżeli znajdują się one na szczycie łańcucha własności, ponieważ uzyskany przez te jednostki dochód jest opodatkowywany na poziomie ich właścicieli.
(8) Najważniejszym elementem systemu jest jednostka dominująca najwyższego szczebla grupy MNE lub dużej grupy krajowej, jeżeli ta jednostka dominująca - bezpośrednio lub pośrednio - posiada udział konsolidujący we wszystkich pozostałych jednostkach składowych grupy MNE lub dużej grupy krajowej. Ponieważ jednostka dominująca najwyższego szczebla jest zazwyczaj zobowiązana do konsolidowania sprawozdań finansowych wszystkich jednostek wchodzących w skład grupy MNE lub dużej grupy krajowej lub - jeżeli tak nie jest - byłaby do tego zobowiązana na podstawie przyjętego standardu rachunkowości finansowej, jest ona w posiadaniu najważniejszych informacji i ma najlepsze możliwości, aby zapewnić zgodność poziomu opodatkowania grupy w poszczególnych jurysdykcjach z ustaloną minimalną stawką podatkową. Jeżeli jednostka dominująca najwyższego szczebla ma siedzibę w Unii, powinien zatem na podstawie niniejszej dyrektywy na niej ciążyć główny obowiązek stosowania zasady IIR do przypadającego na nią udziału w podatku wyrównawczym dotyczącym wszystkich nisko opodatkowanych jednostek składowych grupy MNE, niezależnie od tego, czy mają one siedzibę w Unii czy poza nią. Jednostka dominująca najwyższego szczebla stojąca na czele dużej grupy krajowej powinna stosować zasadę IIR do całej kwoty podatku wyrównawczego w odniesieniu do swoich nisko opodatkowanych jednostek składowych.
(9) W niektórych okolicznościach obowiązek stosowania zasady IIR powinien zostać przeniesiony na niższy szczebel, tj. na inne jednostki składowe grupy MNE z siedzibą w Unii. Po pierwsze, jeżeli jednostka dominująca najwyższego szczebla jest jednostką wyłączoną lub ma siedzibę w jurysdykcji państwa trzeciego, która nie wdrożyła modelowych zasad OECD ani zasad równoważnych i w związku z tym nie stosuje kwalifikowanej zasady IIR, jednostki dominujące niższego szczebla znajdujące się w łańcuchu własności poniżej jednostki dominującej najwyższego szczebla i z siedzibą w Unii powinny zostać zobowiązane na podstawie niniejszej dyrektywy do stosowania zasady IIR do wysokości przypadającego na nie udziału w podatku wyrównawczym. Jeżeli jednak jednostka dominująca niższego szczebla, która jest zobowiązana do stosowania zasady IIR, posiada udział konsolidujący w innej jednostce dominującej niższego szczebla, zasadę IIR powinna stosować ta pierwsza jednostka dominująca niższego szczebla.
(10) Po drugie, niezależnie od tego, czy jednostka dominująca najwyższego szczebla ma siedzibę w jurysdykcji, która stosuje kwalifikowaną zasadę IIR, jednostki dominujące znajdujące się w częściowym posiadaniu z siedzibą w Unii i należące w ponad 20 % do posiadaczy udziałów spoza grupy powinny być zobowiązane na podstawie niniejszej dyrektywy do stosowania zasady IIR do wysokości przypadającego na nie udziału w podatku wyrównawczym. Takie jednostki dominujące znajdujące się w częściowym posiadaniu nie powinny jednak stosować zasady IIR, jeżeli należy ona w całości do innej jednostki dominującej znajdującej się w częściowym posiadaniu, która ma obowiązek stosowania zasady IIR. Po trzecie, jeżeli jednostka dominująca najwyższego szczebla jest jednostką wyłączoną lub ma siedzibę w jurysdykcji niestosującej kwalifikowanej zasady IIR, jednostki składowe grupy powinny stosować zasadę UTPR do wszelkiej pozostałej kwoty podatku wyrównawczego, która nie została objęta zasadą IIR, proporcjonalnie do wzoru przydziału opartego na liczbie pracowników i rzeczowych aktywach trwałych. Po czwarte, jeżeli jednostka dominująca najwyższego szczebla ma siedzibę w jurysdykcji państwa trzeciego stosującej kwalifikowaną zasadę IIR, jednostki składowe grupy MNE powinny stosować zasadę UTPR do jednostek składowych z siedzibą w tej jurysdykcji państwa trzeciego, w przypadkach gdy ta jurysdykcja państwa trzeciego jest jurysdykcją o niskim poziomie opodatkowania na podstawie efektywnej stawki podatkowej wszystkich jednostek składowych w tej jurysdykcji, w tym jurysdykcji jednostki dominującej najwyższego szczebla.
(11) Zgodnie z celami politycznymi reformy dotyczącej globalnego podatku minimalnego w zakresie uczciwej konkurencji podatkowej między poszczególnymi jurysdykcjami obliczanie efektywnej stawki podatkowej powinno odbywać się na poziomie jurysdykcji. Do celów obliczania efektywnej stawki podatkowej niniejsza dyrektywa powinna zapewniać wspólny zbiór szczegółowych zasad obliczania podstawy opodatkowania, zwanej "kwalifikowanym dochodem lub stratą", oraz zapłaconych podatków, zwanych "podatkami kwalifikowanymi". Punktem wyjścia powinny być sprawozdania finansowe stosowane do celów konsolidacji, które następnie poddaje się szeregowi korekt, uwzględniających między innymi różnice w czasie, w celu uniknięcia ewentualnych zakłóceń między jurysdykcjami. Ponadto kwalifikowany dochód lub strata oraz podatki kwalifikowane niektórych jednostek powinny być przypisywane innym odpowiednim jednostkom w ramach grupy MNE w celu zapewnienia neutralności w traktowaniu podatkowym kwalifikowanego dochodu lub straty, które mogą podlegać podatkom kwalifikowanym w kilku jurysdykcjach, czy to ze względu na charakter jednostek (jednostki pośredniczące, podmioty hybrydowe bądź stałe zakłady), czy też ze względu na szczególne traktowanie podatkowe dochodu (np. wypłata dywidendy bądź system opodatkowania zagranicznych jednostek kontrolowanych). W odniesieniu do podatków kwalifikowanych przepisy niniejszej dyrektywy należy interpretować w świetle wszelkich dalszych wytycznych OECD, które powinny być brane pod uwagę przez państwa członkowskie w celu zapewnienia jednolitej identyfikacji podatków kwalifikowanych we wszystkich państwach członkowskich i jurysdykcjach państw trzecich.
(12) Efektywną stawkę podatkową grupy MNE w każdej jurysdykcji, w której prowadzi ona działalność, lub dużej grupy krajowej należy porównać z uzgodnioną minimalną stawką podatkową wynoszącą 15 % w celu ustalenia, czy grupa MNE lub duża grupa krajowa powinna być zobowiązana do zapłacenia podatku wyrównawczego, a tym samym - czy powinny zastosować zasadę IIR lub UTPR. Minimalna stawka podatkowa w wysokości 15 %, uzgodniona przez Otwarte ramy OECD do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku, odzwierciedla równowagę między stawkami podatku od osób prawnych na całym świecie. W celu zachowania zgodności z globalnie uzgodnioną minimalną efektywną stawką wynoszącą 15 %, w przypadkach gdy efektywna stawka podatkowa grupy MNE jest niższa od minimalnej stawki podatkowej w danej jurysdykcji, podatek wyrównawczy należy przypisać jednostkom w tej grupie MNE, które są zobowiązane do zapłaty podatku zgodnie z zastosowaniem zasad IIR i UTPR. Jeżeli efektywna stawka podatkowa dużej grupy krajowej jest niższa od minimalnej stawki podatkowej, jednostka dominująca najwyższego szczebla znajdująca się na szczycie dużej grupy krajowej powinna zastosować zasadę IIR w odniesieniu do swoich nisko opodatkowanych jednostek składowych w celu zapewnienia, aby taka grupa była zobowiązana do zapłaty podatku według minimalnej efektywnej stawki podatkowej wynoszącej 15 %.
(13) Aby państwa członkowskie mogły czerpać korzyści z dochodów z tytułu podatku wyrównawczego pobieranego od nisko opodatkowanych jednostek składowych z siedzibą na ich terytorium, należy dać państwom członkowskim możliwość wyboru, czy chcą stosować system kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego. Państwa członkowskie powinny powiadamiać Komisję, gdy zdecydują się na stosowanie kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego, w celu zapewnienia organom podatkowym innych państw członkowskich i jurysdykcji państw trzecich, a także grupom MNE wystarczającej pewności co do stosowalności kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego do nisko opodatkowanych jednostek składowych w tym państwie członkowskim. Jednostki składowe grupy MNE z siedzibą w państwie członkowskim, które zdecydowało się na wprowadzenie takiego systemu do swojego własnego krajowego systemu podatkowego, powinny płacić podatek wyrównawczy temu państwu członkowskiemu. System taki powinien zapewniać, aby minimalne skuteczne opodatkowanie kwalifikowanego dochodu lub straty jednostek składowych było obliczane w taki sam sposób, jak obliczany jest podatek wyrównawczy zgodnie z niniejszą dyrektywą.
(14) Aby zapewnić proporcjonalne podejście, w niniejszej inicjatywie należy wziąć pod uwagę pewne szczególne sytuacje, w których ryzyka związane z erozją podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku są mniejsze. W związku z tym niniejsza dyrektywa powinna zawierać wyłączenie dla jednostek posiadających substrat majątkowoosobowy na podstawie kosztów związanych z pracownikami i wartości rzeczowych aktywów trwałych w danej jurysdykcji. Takie wyłączenie rozwiązuje w pewnym stopniu sytuacje, w których grupa MNE lub duża grupa krajowa prowadzi działalność gospodarczą wymagającą obecności fizycznej w jurysdykcji o niskim poziomie opodatkowania, ponieważ w takim przypadku mało prawdopodobne jest, by rozwinęły się praktyki związane z erozją podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku. Należy również uwzględnić szczególny przypadek grup MNE, które znajdują się w początkowej fazie swojej działalności międzynarodowej, aby nie zniechęcać do rozwijania działalności transgra- nicznej takich grup, które czerpią korzyści z niskiego opodatkowania w swojej jurysdykcji krajowej, w której głównie prowadzą działalność. W związku z tym nisko opodatkowana działalność krajowa takich grup powinna zostać wyłączona ze stosowania przedmiotowych zasad na pięcioletni okres przejściowy, pod warunkiem że grupa MNE nie posiada jednostek składowych w więcej niż sześciu jurysdykcjach. Aby zapewnić równe traktowanie dużych grup krajowych, dochód z działalności takich grup również należy wyłączyć na okres przejściowy wynoszący pięć lat.
(15) Ponadto, w celu uwzględnienia szczególnej sytuacji państw członkowskich, w których siedzibę główną ma bardzo niewiele grup i w których mieści się tak niewielka liczba jednostek składowych, że natychmiastowe wymaganie stosowania zasady IIR i zasady UTPR przez administracje podatkowe tych państw członkowskich byłoby nieproporcjonalne, a także biorąc pod uwagę status wspólnego podejścia zawartego w zasadach GloBE, należałoby umożliwić tym państwom członkowskim dokonanie wyboru o niestosowaniu zasad IIR i UTPR przez ograniczony okres czasu. Państwa członkowskie dokonujące takiego wyboru powinny powiadomić Komisję przed upływem terminu do transpozycji niniejszej dyrektywy.
(16) Państwa członkowskie, które zdecydują się nie stosować tymczasowo zasad IIR i UTPR, powinny transponować niniejszą dyrektywę w taki sposób, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie systemu minimalnego globalnego opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw i dużych grup krajowych w Unii. Dotyczy to w szczególności spoczywającego na krajowych jednostkach składowych w tych państwach członkowskich obowiązku informowania jednostek składowych w innych państwach członkowskich i państwach trzecich, tak aby inne państwa członkowskie i państwa trzecie mogły stosować zasadę UTPR. Obciążenia administracyjne dla administracji podatkowych państw członkowskich, które skorzystały z tej możliwości, powinny być w możliwie największym stopniu ograniczone, przy jednoczesnym zachowaniu skutecznego stosowania niniejszej dyrektywy w całej Unii. W związku z tym te państwa członkowskie powinny mieć również możliwość rozpoczęcia dialogu z Komisją, zwracając się do niej o poradę i pomoc w celu osiągnięcia wspólnego rozumienia praktycznych warunków transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego.
(17) Sektor żeglugi ze względu na swój bardzo zmienny charakter i długi cykl koniunkturalny podlega tradycyjnie alternatywnym lub dodatkowym uregulowaniom podatkowym w państwach członkowskich. Aby nie podważać tej polityki i umożliwić państwom członkowskim dalsze stosowanie szczególnego traktowania podatkowego sektora żeglugi zgodnie z praktyką międzynarodową i zasadami pomocy państwa, dochody z żeglugi powinny zostać wyłączone z przedmiotowego systemu.
(18) Aby zachować równowagę między celami reformy dotyczącej globalnego podatku minimalnego a obciążeniem administracyjnym dla administracji podatkowych i podatników, niniejsza dyrektywa powinna przewidywać wyłączenie de minimis dla grup MNE lub dużych grup krajowych, których średni przychód wynosi mniej niż 10 000 000 EUR, a średni kwalifikowany dochód lub strata - mniej niż 1 000 000 EUR w danej jurysdykcji. Takie grupy MNE lub duże grupy krajowe nie powinny płacić podatku wyrównawczego, nawet jeśli ich efektywna stawka podatkowa jest niższa od minimalnej stawki podatkowej w danej jurysdykcji.
(19) Zastosowanie przepisów niniejszej dyrektywy do grup MNE i dużych grup krajowych, które po raz pierwszy wchodzą w jej zakres, mogłoby spowodować zakłócenia wynikające z istnienia atrybutów podatkowych, w tym strat z poprzednich lat podatkowych, lub z różnic w czasie, tak więc konieczne są przepisy przejściowe w celu wyeliminowania takich zakłóceń. Aby umożliwić płynne przejście na nowy system podatkowy, należy również zastosować stopniowe obniżanie stawek w odniesieniu do wyłączeń dotyczących płac i rzeczowych aktywów trwałych przez okres dziesięciu lat.
(20) Biorąc pod uwagę, że grupy MNE i duże grupy krajowe powinny płacić podatek na minimalnym poziomie w danej jurysdykcji i w danym roku podatkowym, celem podatku wyrównawczego powinno być wyłącznie zapewnienie, aby zyski takich grup podlegały opodatkowaniu według minimalnej efektywnej stawki podatkowej w danym roku podatkowym. Z tego powodu przepisy dotyczące podatku wyrównawczego nie powinny funkcjonować jako podatek pobierany bezpośrednio od dochodu jednostki, powinny mieć natomiast zastosowanie do nadwyżki zysku zgodnie z ustandaryzowaną podstawą i szczególnym mechanizmem obliczania podatku w celu zidentyfikowania nisko opodatkowanego dochodu w ramach odnośnych grup i nałożenia podatku wyrównawczego, wskutek czego efektywna stawka podatkowa danej grupy z tytułu tego dochodu osiągnęłaby uzgodniony minimalny poziom opodatkowania. Koncepcja IIR i UTPR jako podatków wyrównawczych nie uniemożliwia jednak jurysdykcji stosowania tych przepisów w ramach systemu podatku od osób prawnych w jej prawie krajowym.
(21) W wyniku porozumienia politycznego osiągniętego na szczeblu międzynarodowym, systemy podatku dochodowego od osób prawnych oparte na opodatkowaniu wypłaty zysku uwzględnione w przepisach GloBE powinny być systemami obowiązującymi w dniu 1 lipca 2021 r. lub przed tą datą, tj. w dniu pierwszego oświadczenia Otwartych ram OECD do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku w oświadczeniu pt. "Oświadczenie w sprawie dwufilarowego rozwiązania pozwalającego sprostać wyzwaniom podatkowym wynikającym z cyfryzacji gospodarki", dotyczącego cyfryzacji gospodarki, w którym uzgodniono szczególne traktowanie kwalifikowanych systemów podatku od osób prawnych opartych na opodatkowaniu wypłaty zysku. Nie powinno to uniemożliwiać wprowadzania zmian w obowiązującym w danej jurysdykcji systemie podatku dochodowego od osób prawnych opartym na opodatkowaniu wypłaty zysku, które to zmiany są zgodne z istniejącą strukturą takiego systemu.
(22) Kluczowe znaczenie dla skutecznego stosowania systemu ma koordynacja procedur na poziomie grupy. Konieczne będzie wdrożenie systemu zapewniającego niezakłócony przepływ informacji w ramach grupy MNE oraz do administracji podatkowych jurysdykcji, w których jednostki składowe mają siedzibę. Odpowiedzialność za złożenie deklaracji dotyczącej podatku wyrównawczego powinna spoczywać przede wszystkim na samej jednostce składowej. Zwolnienie z tej odpowiedzialności powinno jednak mieć zastosowanie, jeżeli grupa MNE wyznaczyła inną jednostkę do składania deklaracji dotyczącej podatku wyrównawczego. Może to być zarówno jednostka lokalna, jak i jednostka z innej jurysdykcji, która zawarła umowę między właściwymi organami z państwem członkowskim, w którym siedzibę ma jednostka składowa. Informacje składane w ramach deklaracji dotyczącej podatku wyrównawczego powinny umożliwiać administracjom podatkowym, w których mają siedzibę jednostki składowe, dokonanie oceny prawidłowości zobowiązania danej jednostki składowej z tytułu podatku wyrównawczego lub kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego, w zależności od przypadku, poprzez zastosowanie procedur krajowych, w tym dotyczących składania krajowych deklaracji podatkowych. Dalsze wytyczne, które mają zostać opracowane w kontekście uzgodnionych na forum OECD ram wdrażania GLoBE będą użytecznym źródłem przykładów i interpretacji w tym względzie, a państwa członkowskie mogłyby zdecydować się na wprowadzenie takich wytycznych do prawa krajowego. Biorąc pod uwagę dostosowania konieczne do zapewnienia zgodności z tym systemem, których wymaga wdrożenie niniejszej dyrektywy, grupom, które po raz pierwszy wchodzą w zakres niniejszej dyrektywy, należy przyznać 18-miesięczny okres na spełnienie wymogów informacyjnych.
(23) Biorąc pod uwagę korzyści płynące z transparentności w dziedzinie podatków, pozytywne jest to, że znaczna ilość informacji będzie przekazywana organom podatkowym we wszystkich jurysdykcjach uczestniczących w systemie. Grupy MNE objęte zakresem niniejszej dyrektywy powinny być zobowiązane do dostarczania wyczerpujących i szczegółowych informacji na temat swoich zysków i efektywnej stawki podatkowej w każdej jurysdykcji, w której mają siedzibę ich jednostki składowe. Można oczekiwać, że tak obszerne raportowanie przyczyni się do zwiększenia transparentności.
(24) Wdrażając niniejszą dyrektywę, państwa członkowskie powinny wykorzystać modelowe zasady OECD oraz wyjaśnienia i przykłady z dokumentu pt. "Wyzwania podatkowe wynikające z cyfryzacji gospodarki - modelowe globalne zasady przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania (filar drugi)", zawarte w komentarzu OECD do zasad GloBE w ramach filaru drugiego, a także ramy wdrażania GloBE, łącznie z ich zasadami "bezpiecznej przystani", jako źródło ilustracji lub interpretacji w celu zapewnienia spójności stosowania we wszystkich państwach członkowskich w zakresie, w jakim są te źródła zgodne z przepisami niniejszej dyrektywy i z prawem Unii. Takie zasady "bezpiecznej przystani" powinny mieć znaczenie z punktu widzenia grup MNE oraz dużych grup krajowych.
(25) Skuteczność i sprawiedliwość reformy dotyczącej globalnego podatku minimalnego zależy w dużej mierze od jej przeprowadzenia w skali światowej. W celu zapewnienia właściwego egzekwowania przepisów na podstawie niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny stosować odpowiednie kary, w szczególności wobec jednostek, które nie wywiązują się ze swoich obowiązków w zakresie składania deklaracji dotyczącej podatku wyrównawczego i płacenia swojej części podatku wyrównawczego. Przy określaniu tych kar państwa członkowskie powinny w szczególności uwzględnić potrzebę przeciwdziałania ryzyku, że grupa MNE nie zadeklaruje informacji niezbędnych do stosowania UTPR. Aby zaradzić temu ryzyku, państwa członkowskie powinny ustanowić odstraszające kary.
(26) Istotne będzie również, aby wszyscy najważniejsi partnerzy handlowi Unii stosowali kwalifikowaną zasadę IIR albo równoważny zbiór zasad dotyczących minimalnego opodatkowania. Co do kwestii, czy zasada IIR wdrożona przez jurysdykcję państwa trzeciego, które przestrzega globalnego porozumienia, jest kwalifikowaną zasadą IIR w rozumieniu globalnego porozumienia, należy odnieść się do oceny, która ma zostać przeprowadzona na szczeblu OECD. Ponadto oraz w celu zapewnienia pewności prawa i skuteczności zasad dotyczących globalnego podatku minimalnego należy doprecyzować warunki, na jakich zasady wdrożone w jurysdykcji państwa trzeciego, która nie transponuje zasad globalnego porozumienia, mogą zostać uznane za równoważne z kwalifikowaną zasadą IIR. Celem oceny równoważności jest przede wszystkim doprecyzowanie i określenie stosowania przez państwo członkowskie niniejszej dyrektywy, w szczególności w odniesieniu do UTPR. W tym celu niniejsza dyrektywa powinna przewidywać - przygotowaną przez Komisję w związku z oceną na szczeblu OECD - ocenę kryteriów równoważności na podstawie określonych parametrów szczególnych. Określenie jurysdykcji państw trzecich stosujących ramy prawne uznane za równoważne z kwalifikowaną zasadą IIR powinno bezpośrednio wynikać z obiektywnych kryteriów określonych w niniejszej dyrektywie i powinno być ściśle zgodne z oceną na szczeblu OECD. W związku z tym w takim szczególnym kontekście można uznać za właściwe, by przewidzieć akt delegowany. W szczególności zastosowania aktu delegowanego w tym szczególnym kontekście nie należy traktować jako precedensu dla innych instrumentów ustawodawczych przyjmowanych w ramach specjalnej procedury ustawodawczej, biorąc pod uwagę proces decyzyjny właściwy dla kwestii podatkowych.
(27) Zasadnicze znaczenie ma zapewnienie spójnego stosowania przepisów określonych w niniejszej dyrektywie w odniesieniu do każdej jurysdykcji państwa trzeciego, która nie transponuje zasad globalnego porozumienia i nie uzyskuje potwierdzenia równoważności jej krajowych przepisów z kwalifikowaną zasadą IIR. W tym kontekście konieczne jest opracowanie wspólnej metodyki przydzielania kwot, które byłyby traktowane jako podatki kwalifikowane na podstawie zasad globalnego porozumienia, jednostkom wchodzącym w skład grupy MNE, które podlegałyby podatkowi wyrównawczemu zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy. W tym celu państwa członkowskie powinny stosować wytyczne dotyczące uzgodnionych na forum OECD ram wdrażania GloBE jako punkt odniesienia przy przydzielaniu takich podatków kwalifikowanych.
(28) W celu uzupełnienia niektórych elementów niniejszej dyrektywy innych niż istotne należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w celu określenia, po dokonaniu oceny przez Komisję, jurysdykcji, których krajowe ramy prawne można uznać za równoważne z kwalifikowaną zasadą IIR. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 6 .
(29) Ponieważ niniejsza dyrektywa wchodzi w życie w 2022 r., a termin transpozycji przez państwa członkowskie został wyznaczony najpóźniej na dzień 31 grudnia 2023 r., Unia będzie działać zgodnie z harmonogramem określonym w oświadczeniu w sprawie dwufilarowego rozwiązania pozwalającego sprostać wyzwaniom podatkowym wynikającym z cyfryzacji gospodarki uzgodnionym przez Otwarte ramy OECD do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku z dnia 8 października 2021 r. (zwanym dalej "oświadczeniem w kontekście Otwartych ram OECD do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku z października 2021 r."), zgodnie z którym drugi filar ma zostać przełożony na przepisy prawne w 2022 r., tak by stał się skuteczny w 2023 r., a zasada UTPR powinna wejść w życie w 2024 r.
(30) Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące stosowania zasady UTPR powinny mieć zastosowanie od 2024 r., aby umożliwić jurysdykcjom państw trzecich stosowanie zasady IIR w pierwszej fazie wdrażania modelowych zasad OECD.
(31) W oświadczeniu Otwartych ram do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku z października 2021 r. przewidziano rozwiązanie dwufilarowe. Szczegółowy plan wdrażania zawarty w załączniku do oświadczenia Otwartych ram określa harmonogram wdrażania każdego z filarów. Ponieważ celem niniejszej dyrektywy jest wdrożenie filaru drugiego, podczas gdy prace nad pierwszym filarem oczekują na ukończenie, należy upewnić się, że filar pierwszy również zostanie wdrożony. W tym celu niniejsza dyrektywa przewiduje klauzulę zobowiązującą Komisję do przygotowania sprawozdania oceniającego postępy poczynione na forum Otwartych ram do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku. Uznaje się, że Komisja może, o ile uzna to za stosowne, przedłożyć do rozważenia państwom członkowskim wniosek ustawodawczy w celu sprostania wyzwaniom podatkowym wynikającym z cyfryzacji gospodarki.
(32) Przed końcem każdego półrocza, począwszy od dnia 1 lipca 2022 r., Rada powinna ocenić sytuację w zakresie wdrażania filaru pierwszego zawartego w oświadczeniu Otwartych ram do spraw erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysku z października 2021 r.
(33) Cel niniejszej dyrektywy, jakim jest stworzenie wspólnych ram na potrzeby globalnego minimalnego poziomu opodatkowania w Unii na podstawie wspólnego podejścia zawartego w modelowych zasadach OECD, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez każde państwo członkowskie działające samodzielnie, ponieważ niezależne działania państw członkowskich zwiększyłyby ryzyko fragmentacji rynku wewnętrznego oraz ponieważ decydujące znaczenie ma przyjęcie rozwiązań, które są efektywne dla całego rynku wewnętrznego, cel ten, ze względu na skalę reformy dotyczącej globalnego podatku minimalnego, może zostać lepiej osiągnięty na poziomie Unii. Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności ustanowioną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(34) Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 7 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał formalne uwagi w dniu 10 lutego 2022 r. Do przetwarzania danych osobowych prowadzonego w ramach niniejszej dyrektywy stosuje się prawo do ochrony danych osobowych na mocy art. 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679 8 ,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
