a także mając na uwadze, co następuje:(1) w art. 14 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1724 zobowiązuje się Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi utworzyła system techniczny wymiany dowodów wymagany na potrzeby procedur online wymienionych w załączniku II do tego rozporządzenia oraz procedur przewidzianych w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/36/WE 2 " 2006/123/WE 3 " 2014/24/UE 4 i 2014/25/UE 5 .
(2) Zawarte w niniejszym rozporządzeniu specyfikacje techniczne i operacyjne systemu technicznego opartego na zasadzie jednorazowości (OOTS) powinny określać główne komponenty architektury OOTS oraz techniczne i operacyjne role i obowiązki Komisji, państw członkowskich, podmiotów występujących z wnioskiem o dowody, podmiotów przekazujących dowody i platform pośrednictwa. Ponadto w specyfikacjach tych należy ustanowić system rejestru w celu monitorowania wymian oraz określenia odpowiedzialności za utrzymanie, funkcjonowanie i bezpieczeństwo OOTS.
(3) Aby umożliwić utworzenie OOTS w terminie określonym w rozporządzeniu (UE) 2018/1724, przewiduje się uzupełnienie niniejszego rozporządzenia bardziej szczegółowymi, niewiążącymi dokumentami projektu technicznego sporządzanymi w drodze konsensusu przez Komisję we współpracy z państwami członkowskimi w ramach grupy koordynacyjnej Portalu i zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Wytycznymi dotyczącymi wykonania programu prac na lata 2021-2022 przewidzianego w rozporządzeniu w sprawie utworzenia jednolitego portalu cyfrowego. Jeżeli jednak zostanie to uznane za konieczne w świetle nowych osiągnięć technicznych, dyskusji lub różnic zdań w grupie koordynacyjnej Portalu, w szczególności w odniesieniu do finalizacji dokumentów projektu technicznego i ważnych decyzji dotyczących projektu, lub gdy pojawi się potrzeba nadania charakteru wiążącego niektórym elementom dokumentów projektu technicznego, możliwe będzie uzupełnienie/zmiana specyfikacji technicznych i operacyjnych określonych w niniejszym rozporządzeniu zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 37 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1724.
(4) Aby ograniczyć koszty związane z utworzeniem OOTS i potrzebny na to czas, struktura OOTS powinna w miarę możliwości opierać się na rozwiązaniach wielokrotnego użytku, być neutralna pod względem technologii wdrożenia i uwzględniać różne rozwiązania krajowe. OOTS powinien na przykład mieć możliwość korzystania z istniejących krajowych - w tym centralnych, regionalnych i lokalnych - portali procedur, usług danych lub platform pośrednictwa, które utworzono do użytku krajowego. Komponenty opracowane przez Komisję powinny być udostępniane na podstawie licencji otwartego oprogramowania, która sprzyja ponownemu wykorzystaniu i współpracy.
(5) Jednym z takich rozwiązań wielokrotnego użytku opracowanych na szczeblu Unii jest system węzłów eIDAS określony w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2015/1501 6 , które to węzły dzięki umożliwianiu komunikacji z innymi węzłami sieci eIDAS mogą przetwarzać wnioski o transgraniczne uwierzytelnienie użytkownika i zapewniać takie uwierzytelnienie. Węzły eIDAS powinny umożliwiać podmiotom występującym z wnioskiem o dowody oraz, w stosownych przypadkach, podmiotom przekazującym dowody identyfikację użytkowników wnioskujących o wymianę dowodów za pośrednictwem OOTS, tak aby podmioty przekazujące dowody mogły dopasować dane identyfikacyjne do swoich istniejących rejestrów.
(6) OOTS powinien opierać się na już przeprowadzonych pracach i wykorzystywać synergie z innymi istniejącymi systemami wymiany dowodów lub informacji między organami właściwymi dla procedur, o których mowa w art. 14 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1724, w tym z systemami nieobjętymi art. 14 ust. 10 tego rozporządzenia. Na przykład jeżeli chodzi o dane z rejestru pojazdów i praw jazdy, OOTS powinien uwzględniać już opracowane modele danych i w miarę możliwości tworzyć pomosty techniczne ułatwiające połączenie z OOTS właściwym organom, które już korzystają z innych istniejących sieci (RESPER 7 lub EUCARIS 8 ), w celu dostarczania dowodów na potrzeby procedur objętych OOTS. Podobne podejście należy przyjąć w odniesieniu do innych systemów, takich jak m.in.: grupa użytkowników EMREX (EUG) 9 w dziedzinie edukacji, system elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego (EESSI) na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 10 w obszarze zabezpieczenia społecznego, europejski system przekazywania informacji z rejestrów karnych ustanowiony decyzją Rady 2009/316/WSiSW 11 do celów współpracy sądowej oraz eCertis 12 stosowany w procedurach udzielania zamówień publicznych. Współpraca między tymi systemami a OOTS powinna być określana indywidualnie dla każdego przypadku.
(7) Do celów transgranicznego uwierzytelniania użytkownika architektura OOTS powinna zostać dostosowana do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 13 . W dniu 3 czerwca 2021 r. Komisja przyjęła zalecenie w sprawie wspólnego unijnego zestawu narzędzi na potrzeby skoordynowanego podejścia do europejskich ram tożsamości cyfrowej 14 . Zalecenie to ustanawia zorganizowany proces współpracy między państwami członkowskimi, Komisją i, w stosownych przypadkach, podmiotami z sektora prywatnego na potrzeby pracy nad aspektami technicznymi europejskich ram tożsamości cyfrowej. Aby zapewnić niezbędne dostosowanie między tym procesem a OOTS, Komisja powinna zapewnić odpowiednią koordynację, w szczególności za pośrednictwem grupy kontaktowej ds. synergii i interoperacyjności, między siecią współpracy ustanowioną decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2015/296 15 a grupą koordynacyjną Portalu.
(8) Aby zapewnić bezpieczeństwo transgranicznych usług doręczenia elektronicznego do celów OOTS, państwa członkowskie powinny zapewnić zgodność takich usług z wymogami dotyczącymi usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego określonymi w art. 44 rozporządzenia (UE) nr 910/2014. W tym celu OOTS powinien korzystać z punktów dostępu eDelivery, aby utworzyć sieć węzłów na potrzeby bezpiecznej cyfrowej wymiany danych. Oprócz umożliwienia bezpiecznego transgranicznego dostarczania eDelivery zapewnia funkcje usług metadanych, które to funkcje mogą obsługiwać przyszłe wersje OOTS z większą liczbą bezpiecznych węzłów wymiany danych. W tych ramach państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyboru dostawców oprogramowania eDelivery.
(9) Aby zapewnić elastyczność w stosowaniu niniejszego rozporządzenia, należy dać państwom członkowskim możliwość zdecydowania się na posiadanie jednego punktu dostępu eDelivery albo kilku takich punktów w ramach OOTS. Państwo członkowskie powinno zatem mieć możliwość wdrożenia jednego punktu dostępu zarządzającego wszystkimi komunikatami eDelivery związanymi z OOTS przesyłanymi za pomocą platformy pośrednictwa, w stosownych przypadkach, do podmiotów występujących z wnioskiem o dowody lub podmiotów przekazujących dowody lub ewentualnie wdrożenia wielu punktów dostępu na dowolnym poziomie hierarchicznym lub w odniesieniu do określonych dziedzin lub sektorów, lub poziomów geograficznych swoich administracji publicznych.
(10) Zgodnie z prawem Unii, w tym dyrektywami 2005/36/WE, 2006/123/WE, 2014/24/UE, 2014/25/UE i rozporządzeniem (UE) 2018/1724, niektóre procedury administracyjne mają być udostępniane użytkownikom online. Ponieważ te procedury i wymagane dowody nie są zharmonizowane na mocy prawa Unii, należy ustanowić usługi wspólne umożliwiające transgraniczną wymianę za pośrednictwem OOTS dowodów wymaganych do celów tych procedur.
(11) W przypadku braku uzgodnionego rodzaju dowodów, które są zharmonizowane w całej Unii i które wszystkie państwa członkowskie mogą dostarczyć, broker dowodów powinien pomóc w ustaleniu, jakie rodzaje dowodów można zaakceptować do celów konkretnej procedury.
(12) Broker dowodów powinien opierać się na treści przepisów dostarczonej przez państwa członkowskie i powinien zapewniać państwom członkowskim mechanizm online umożliwiający kwerendę w ich wymogach informacyjnych i zestawach rodzajów dowodów. Broker dowodów powinien umożliwiać państwom członkowskim zarządzanie informacjami na temat przepisów dotyczących rodzajów dowodów oraz wymianę tych informacji.
(13) W przypadkach, w których konieczna jest interoperacyjność między portalem procedur a usługami danych i usługami wspólnymi, powinny ją przewidywać dokumenty projektu technicznego.
(14) W niniejszym rozporządzeniu należy określić, kiedy dowody ustrukturyzowane i nieustrukturyzowane, które są wymagane do celów procedur wymienionych w art. 14 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1724, uznaje się za wydane zgodnie z prawem w formacie elektronicznym umożliwiającym automatyczną wymianę. Dowody nie- ustrukturyzowane wydane w formacie elektronicznym mogą być wymieniane za pośrednictwem OOTS, jeżeli są uzupełnione elementami metadanych modelu metadanych ogólnych OOTS zawartymi w repozytorium semantycznym, o którym mowa w art. 7 ust. 1 niniejszego rozporządzenia. Dowody ustrukturyzowane mogą być wymieniane za pośrednictwem OOTS, jeżeli są uzupełnione elementami metadanych modelu metadanych ogólnych OOTS, o którym mowa w art. 7 ust. 1 niniejszego rozporządzenia, i są zgodne z modelem danych OOTS dla odpowiedniego rodzaju dowodów, o którym mowa w art. 7 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, albo towarzyszy im wersja czytelna dla człowieka.
(15) Państwa członkowskie powinny mieć swobodę decydowania o tym, kiedy dokonują konwersji dowodów do formatu elektronicznego, który umożliwia ich zautomatyzowaną wymianę za pośrednictwem OOTS. Jednak w celu zwiększenia użyteczności OOTS dla użytkowników oraz z uwagi na fakt, że ogólnie bardzo zalecane jest stosowanie modeli danych i schematów metadanych w przypadku zarówno formatów nieustrukturyzowanych, jak i ustruktury- zowanych, Komisja powinna wspierać państwa członkowskie w działaniach ukierunkowanych na osiągnięcie tego celu.
(16) Aby uniknąć powielania działań, zapewnić synergię i dać użytkownikom wybór, opracowywanie modeli danych OOTS w odniesieniu do rodzajów dowodów ustrukturyzowanych oraz standaryzacja przypadków użycia do celów dostarczania danych uwierzytelniających zgodnie ze zorganizowanym procesem przewidzianym w zaleceniu Komisji (UE) 2021/946 z dnia 3 czerwca 2021 r. w sprawie wspólnego unijnego zestawu narzędzi na potrzeby skoordynowanego podejścia do europejskich ram tożsamości cyfrowej 16 powinny odbywać się w ścisłej współpracy i przy ich wzajemnym dostosowywaniu w odniesieniu do dowodów objętych art. 14 rozporządzenia (UE) 2018/1724, w tym przez identyfikację wspólnych przypadków użycia. Dostosowanie modeli danych OOTS i standaryzowanych przypadków użycia na podstawie wyżej wspomnianego zalecenia Komisji powinno umożliwić użytkownikom korzystanie z alternatywnych środków dostarczania dowodów objętych art. 14 rozporządzenia (UE) 2018/1724 niezależnie od OOTS lub w połączeniu z tym systemem. W przypadku wprowadzenia zmian w modelach danych i schematach metadanych dotyczących dowodów zawartych w repozytorium semantycznym państwa członkowskie powinny mieć 12 miesięcy od przyjęcia jakichkolwiek aktualizacji na zastosowanie wszelkich zmian w tych dowodach.
(17) Aby zminimalizować ilość wymienianych danych, w przypadku dowodów ustrukturyzowanych, jeżeli we wniosku o dowody żądany jest tylko podzbiór danych, podmiot przekazujący dowody lub platforma pośrednictwa, w stosownych przypadkach, może umożliwiać zautomatyzowane filtrowanie danych oraz - jeżeli jest to konieczne do przekazania danych - przekształcenie danych w imieniu odpowiedzialnego administratora danych, tak aby wymieniano wyłącznie żądane dane.
(18) Jeżeli państwa członkowskie zarządzają krajowymi rejestrami i usługami, które odgrywają taką samą lub równoważną rolę jak katalog usług danych lub broker dowodów, nie powinny być zobowiązane do powielania działań przez wnoszenie wkładu w odpowiednie usługi wspólne. W takim przypadku państwa członkowskie powinny jednak zapewnić, aby ich usługi krajowe były połączone z usługami wspólnymi w taki sposób, aby mogły z nich korzystać inne państwa członkowskie. Ewentualnie te państwa członkowskie powinny mieć możliwość kopiowania odpowiednich danych z krajowych rejestrów lub usług do katalogu usług danych lub brokera dowodów.
(19) W Deklaracji z Tallina z 2017 r. w sprawie administracji elektronicznej 17 państwa członkowskie potwierdziły, że zobowiązują się do postępów w łączeniu swoich publicznych usług elektronicznych i do wdrażania zasady jednora- zowości w celu zapewnienia skutecznych i bezpiecznych cyfrowych usług publicznych, które ułatwią życie obywatelom i przedsiębiorstwom. W Deklaracji berlińskiej w sprawie społeczeństwa cyfrowego i administracji cyfrowej opartej na wartościach 18 z 2020 r. uwzględniono zasady projektowania zorientowanego na użytkownika i przyjaz- ności dla użytkownika oraz określono dalsze kluczowe zasady, na których powinny opierać się cyfrowe usługi publiczne, w tym zaufanie i bezpieczeństwo w zakresie interakcji cyfrowych w administracji oraz suwerenność technologiczną i interoperacyjność. Niniejsze rozporządzenie powinno służyć realizacji tych zobowiązań poprzez umieszczenie użytkowników w centrum systemu oraz wymóg informowania użytkowników o OOTS, działaniach w tym systemie i konsekwencjach korzystania z niego.
(20) Ważne jest, aby istniał odpowiedni system umożliwiający użytkownikom identyfikację do celów wymiany dowodów. Jedyne ramy wzajemnego uznawania krajowych środków identyfikacji elektronicznej na szczeblu Unii określono w rozporządzeniu (UE) nr 910/2014. Podmioty występujące z wnioskiem o dowody powinny zatem wykorzystywać środki identyfikacji elektronicznej, które wydano w ramach systemów identyfikacji elektronicznej notyfikowanych zgodnie z tym rozporządzeniem, do uwierzytelnienia tożsamości użytkownika, zanim użytkownik złoży wyraźny wniosek o stosowanie OOTS. W przypadku gdy identyfikacja odpowiedniego podmiotu przekazującego dowody wymaga dostarczenia atrybutów wykraczających poza atrybuty obowiązkowe minimalnego zestawu danych wymienione w załączniku do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2015/1501, podmiot występujący z wnioskiem o dowody powinien również zażądać takich dodatkowych atrybutów od użytkownika i przekazać je podmiotowi przekazującemu dowody lub platformie pośrednictwa, w stosownych przypadkach, we wniosku o dowody.
(21) W przypadku niektórych procedur wymienionych w art. 14 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1724 istnieje wymóg, aby możliwe było wystąpienie o dowody w imieniu osoby prawnej lub fizycznej. Na przykład niektóre procedury są istotne dla przedsiębiorstw, dlatego przedsiębiorcy powinni mieć możliwość zwrócenia się o wymianę dowodów we własnym imieniu lub za pośrednictwem przedstawiciela. Rozporządzenie (UE) nr 910/2014 zapewnia zaufane ramy prawne dotyczące środków identyfikacji elektronicznej wydawanych osobom prawnym lub osobom fizycznym reprezentującym osoby prawne. Wzajemne uznawanie krajowych środków identyfikacji elektronicznej na mocy tego rozporządzenia ma zastosowanie do tych przypadków reprezentacji. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem opierać się na rozporządzeniu (UE) nr 910/2014 i wszelkich aktach wykonawczych przyjętych na jego podstawie do celów identyfikacji użytkowników w przypadkach reprezentacji. Grupa koordynacyjna Portalu i jej podgrupy powinny ściśle współpracować ze strukturami zarządzania ustanowionymi na mocy rozporządzenia (UE) nr 910/2014, aby pomóc w opracowaniu rozwiązań w zakresie uprawnień do reprezentacji i w zakresie upoważnień. Biorąc pod uwagę fakt, że niektóre procedury objęte OOTS opierają się na strukturach ustanowionych rozporządzeniem (UE) nr 910/2014, powinna również istnieć możliwość przetwarzania za pośrednictwem OOTS dowodów, o które wnioskują przedstawiciele, kiedy zostaną znalezione takie rozwiązania oraz w zakresie, w jakim te rozwiązania to umożliwiają.
(22) Aby skrócić czas wdrożenia OOTS i ograniczyć związane z tym koszty oraz aby umożliwić wzajemne korzystanie z doświadczeń w zakresie wdrażania, Komisja powinna wspierać państwa członkowskie i propagować współpracę między nimi w zakresie opracowywania technicznych rozwiązań i komponentów wielokrotnego użytku, które można stosować do wdrażania krajowych portali procedur, przestrzeni podglądu i usług danych.
(23) Aby zagwarantować, że użytkownicy zachowują kontrolę nad swoimi danymi osobowymi przez cały czas korzystania z OOTS, jak przewidziano w rozporządzeniu (UE) 2018/1724, system ten powinien umożliwiać użytkownikom wyrażenie decyzji w odniesieniu do tych danych w dwóch przypadkach. Po pierwsze, należy zapewnić, aby użytkownicy otrzymywali wystarczające informacje umożliwiające im wystąpienie ze świadomym i wyraźnym wnioskiem o przetworzenie wniosku o dowody za pośrednictwem OOTS zgodnie z art. 14 ust. 3 lit. a) i art. 14 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2018/1724. Następnie OOTS powinien zapewnić użytkownikom możliwość podglądu dowodów, które mają być wymieniane, w bezpiecznej przestrzeni podglądu, zanim użytkownicy podejmą decyzję, czy wymiana dowodów ma być przeprowadzona zgodnie z art. 14 ust. 3 lit. f) rozporządzenia (UE) 2018/1724, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 14 ust. 5 tego rozporządzenia.
(24) Odpowiedzialność za utworzenie OOTS jest dzielona między państwa członkowskie i Komisję, a zatem grupa koordynacyjna Portalu powinna odgrywać główną rolę w zarządzaniu tym systemem. Ze względu na techniczny charakter prac grupy koordynacyjnej Portalu oraz w celu ułatwienia wdrożenia dokumentów projektu technicznego w istniejących systemach krajowych prace grupy powinny być wspierane i przygotowywane przez ekspertów zrzeszonych w jednej podgrupie lub kilku podgrupach utworzonych zgodnie z regulaminem wewnętrznym grupy. Funkcjonowanie tego zarządzania OOTS należy ocenić w sprawozdaniu, które Komisja ma obowiązek przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 12 grudnia 2022 r. zgodnie z art. 36 rozporządzenia (UE) 2018/1724.
(25) Aby zapewnić szybką reakcję na wszelkie możliwe incydenty i przestoje, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie OOTS, państwa członkowskie i Komisja powinny ustanowić sieć punktów kontaktowych ds. wsparcia technicznego. Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie OOTS, te punkty kontaktowe ds. wsparcia technicznego powinny dysponować uprawnieniami oraz wystarczającymi zasobami ludzkimi i finansowymi pozwalającymi im na wykonywanie zadań.
(26) Aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie i utrzymanie OOTS, należy jasno rozdzielić odpowiedzialność za jego różne komponenty. Jako właściciel i operator usług wspólnych Komisja powinna być odpowiedzialna za utrzymanie, hosting i bezpieczeństwo tych usług. Każde państwo członkowskie powinno być odpowiedzialne za zapewnienie utrzymania i bezpieczeństwa tych elementów OOTS, które są ich własnością i za które odpowiadają, takich jak: węzły eIDAS, punkty dostępu eDelivery lub rejestry krajowe, zgodnie z odpowiednimi przepisami unijnymi i krajowymi.
(27) Aby zapewnić odpowiednią ochronę danych osobowych zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 19 , należy określić w niniejszym rozporządzeniu rolę państw członkowskich, w szczególności rolę odpowiednich właściwych organów działających w charakterze podmiotu występującego z wnioskiem o dowody lub podmiotu przekazującego dowody, oraz rolę platform pośrednictwa, w stosownych przypadkach, w odniesieniu do danych osobowych zawartych w dowodach wymienianych za pośrednictwem OOTS.
(28) Aby zapewnić ochronę usług wspólnych przed potencjalnymi zagrożeniami szkodzącymi poufności, integralności lub dostępności systemów teleinformatycznych Komisji, do usług tych zastosowanie powinna mieć decyzja Komisji (UE, Euratom) 2017/46 20 .
(29) Art. 14 ust. 1-8 i ust. 10 rozporządzenia (UE) 2018/1724 stosuje się od dnia 12 grudnia 2023 r. W związku z tym wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu również powinny mieć zastosowanie od tego dnia.
(30) Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych 21 , który przedłożył uwagi formalne w dniu 6 maja 2021 r. 22 .
(31) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią komitetu ds. jednolitego portalu cyfrowego,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: