Rozporządzenie 2021/2115 ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/2115

z dnia 2 grudnia 2021 r.

ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 42 i art. 43 ust. 2,

uwzględniając Akt przystąpienia z 1979 r., w szczególności pkt 6 dołączonego do niego protokołu nr 4 dotyczącego bawełny,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Trybunału Obrachunkowego ¹ ,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego ² ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów ³ ,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą ⁴ ,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Komunikat Komisji z dnia 29 listopada 2017 r. zatytułowany "Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności" określa wyzwania, cele i kierunki przyszłej wspólnej polityki rolnej (WPR) po 2020 r. Cele te obejmują wyraźniejsze ukierunkowanie WPR na rezultaty i na rynek, przyspieszenie modernizacji i pogłębienie zrównoważoności - w tym pod względem gospodarczym, społecznym oraz w zakresie środowiska i klimatu - obszarów rolnych, leśnych i wiejskich, oraz pomoc w zmniejszeniu związanych z prawodawstwem Unii obciążeń administracyjnych dla beneficjentów.

(2) W celu podjęcia kwestii globalnego wymiaru i wpływu WPR Komisja powinna zapewnić spójność z unijną polityką zewnętrzną w innych obszarach i spójność z zewnętrznymi instrumentami unijnymi, w szczególności w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju i w dziedzinie handlu. Zobowiązanie Unii do zachowania spójności polityki na rzecz rozwoju wymaga uwzględnienia celów i zasad rozwoju przy nakreślaniu polityki.

(3) Ponieważ należy udoskonalić sposób, w jaki WPR odpowiada na wyzwania i możliwości pojawiające się na poziomie międzynarodowym, unijnym, krajowym, regionalnym, lokalnym oraz na poziomie gospodarstw, konieczne jest usprawnienie zarządzania WPR, a także poprawienie realizacji celów Unii i istotne zmniejszenie obciążeń administracyjnych. WPR powinna opierać się na realizacji celów (zwanej dalej "modelem realizacji"). Unia powinna zatem określić podstawowe parametry polityki, takie jak cele WPR i ich podstawowe wymogi, natomiast odpowiedzialność za sposób realizacji celów i celów końcowych powinna w większym stopniu spoczywać na państwach członkowskich. Udoskonalenie pomocniczości pozwala na lepsze uwzględnianie lokalnych warunków i potrzeb oraz szczególnego charakteru działalności rolniczej, który wynika ze struktury społecznej rolnictwa oraz różnic strukturalnych i naturalnych między poszczególnymi regionami rolniczymi, poprzez takie dostosowywanie wsparcia, aby maksymalnie zwiększyć jego wkład w osiągnięcie celów Unii.

(4) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (zwanym dalej "rozporządzeniem finansowym") ⁵  i określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrolę odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują również ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii,

(5) Przepisy dotyczące środków łączących skuteczność funduszy unijnych z należytym zarządzaniem gospodarczym, dotyczące rozwoju terytorialnego i widoczności wsparcia z funduszy unijnych, określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 ⁶ , powinny mieć również zastosowanie do wsparcia rozwoju obszarów wiejskich na mocy niniejszego rozporządzenia, aby zapewnić spójność z odnośnymi funduszami unijnymi w odniesieniu do tych aspektów.

(6) Synergie między EFRROW a programem "Horyzont Europa", ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 ⁷  powinny zachęcić do jak najlepszego wykorzystania w ramach EFRROW wyników działalności badawczej i innowacyjnej, a w szczególności rezultatów projektów finansowanych ze środków programu "Horyzont Europa" oraz europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa (EPI), co zwiększy innowacyjność w sektorze rolnictwa i na obszarach wiejskich.

(7) Z uwagi na znaczenie przeciwdziałania radykalnej utracie różnorodności biologicznej wsparcie na podstawie niniejszego rozporządzenia powinno przyczynić się do uwzględnienia działań na rzecz różnorodności biologicznej w politykach Unii oraz do zrealizowania ambicji przeznaczenia 7,5 % rocznych wydatków w ramach wieloletnich ram finansowych (WRF) na cele dotyczące różnorodności biologicznej w 2024 r. oraz 10 % rocznych wydatków w ramach WRF na cele dotyczące różnorodności biologicznej w latach 2026 i 2027.

(8) Należy pozwolić państwom członkowskim na elastyczność w określaniu niektórych definicji i warunków w swoich planach strategicznych WPR. Aby zapewnić równe warunki działania, należy jednak ustanowić na poziomie unijnym pewne ramy określające niezbędne wspólne elementy, które należy uwzględnić w wyżej wspomnianych definicjach i warunkach (zwanych dalej "definicjami ramowymi").

(9) Aby zwiększyć rolę rolnictwa w dostarczaniu dóbr publicznych, konieczne jest ustanowienie odpowiedniej ramowej definicji działalności rolniczej. Ponadto, aby zapewnić, by Unia mogła wypełnić swoje międzynarodowe zobowiązania dotyczące wsparcia wewnętrznego określone w Porozumieniu w sprawie rolnictwa WTO, a w szczególności aby podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważoności i związane z nim typy interwencji były nadal zgłaszane jako wsparcie kategorii zielonej, które nie powoduje zakłóceń handlu ani zmian w produkcji, lub też czyni to najwyżej w minimalnym stopniu, w ramowej definicji "działalności rolniczej" należy uwzględnić zarówno wytwarzanie produktów rolnych, jak i utrzymywanie użytków rolnych, pozostawiając rolnikom wybór między tymi dwoma rodzajami działalności. Aby dostosować się do warunków lokalnych państwa członkowskie powinny określić obowiązujące definicje "działalności rolniczej" oraz odpowiednie warunki w swoich planach strategicznych WPR.

(10) Aby zachować istotny, wspólny dla całej Unii element zapewniający porównywalność między decyzjami państw członkowskich, nie ograniczając przy tym jednak tych państw w realizacji celów Unii, należy ustanowić ramową definicję terminu "użytek rolny". Powiązane ramowe definicje terminów "grunty orne", "uprawy trwałe" i "trwałe użytki zielone" należy sformułować ogólnie, tak aby umożliwić państwom członkowskim ich doprecyzowanie zgodnie z lokalnymi warunkami.

(11) Ramową definicję terminu "grunty orne" należy sformułować w taki sposób, aby umożliwiała ona państwom członkowskim uwzględnienie różnych form produkcji oraz aby wprowadzała wymóg włączenia obszarów gruntów ugorowanych w celu zapewnienia oddzielenia interwencji od wielkości produkcji.

(12) W ramowej definicji terminu "uprawy trwałe" należy uwzględnić obszary rzeczywiście wykorzystywane do celów produkcyjnych oraz obszary nieprodukcyjne, a także szkółki i zagajniki o krótkiej rotacji, które mają zdefiniować państwa członkowskie.

(13) Ramową definicję terminu "trwałe użytki zielone" należy sformułować w taki sposób, aby w przypadkach, w których przeważają trawy i inne zielne rośliny pastewne, nie wykluczała ona innych gatunków, które mogą nadawać się do wypasu. Powinna ona także umożliwiać państwom członkowskim określenie dalszych kryteriów i włączenie gatunków innych niż trawy lub inne zielne rośliny pastewne, które nadają się do produkcji paszy, niezależnie od tego, czy rzeczywiście stosuje się je do celów produkcji. Może to obejmować gatunki roślin, których części, takie jak liście, kwiaty, łodygi lub owoce, mogą się nadawać do wypasu bezpośrednio lub gdy opadną na ziemię. Państwa członkowskie powinny również mieć możliwość decydowania o ewentualnym ograniczeniu uwzględnienia gruntów, na których trawy i inne zielne rośliny pastewne nie są roślinnością przeważającą lub nie występują na obszarach wypasu, w tym do gruntów stanowiących część utrwalonych praktyk lokalnych.

(14) Ramowe definicje "użytków rolnych" powinny zapewniać uwzględnianie w nich przez państwa członkowskie systemów rolno-leśnych, w których drzewa są uprawiane na działkach rolnych, na których prowadzona jest działalność rolnicza, w celu poprawy zrównoważonego użytkowania gruntów.

(15) Aby prawo gwarantowało wypłacanie wsparcia na użytek rolny, który znajduje się w dyspozycji rolnika, i na którym prowadzona jest działalność rolnicza, należy ustanowić definicję ramową terminu "kwalifikujący się hektar" zawierającą najważniejsze elementy. W szczególności państwa członkowskie powinny ustanowić warunki pozwalające na ustalenie, czy grunty znajdują się w dyspozycji rolnika. Ze względu na prawdopodobieństwo okazjonalnego i tymczasowego wykorzystywania gruntów rolnych do działalności niezwiązanej bezpośrednio z rolnictwem oraz potencjał niektórych rodzajów działalności pozarolniczej w zakresie dywersyfikacji dochodów gospodarstw rolnych, państwa członkowskie powinny ustanowić odpowiednie warunki, aby użytki rolne wykorzystywane także do działalności pozarolniczej uznawać za kwalifikujące się hektary.

(16) Ze względu na wysoki poziom ambicji WPR w zakresie ochrony środowiska nie należy zmniejszać kwalifikującego się obszaru w wyniku wdrożenia określonych zasad warunkowości oraz schematów na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt (zwanych dalej "ekoschematami") w ramach płatności bezpośrednich. Użytki rolne nie powinny przestawać kwalifikować się do płatności bezpośrednich, jeżeli są na nich uprawiane produkty nierolne w wyniku użytkowania torfowisk w ramach schematów unijnych albo krajowych, które przyczyniają się do osiągnięcia co najmniej jednego celu Unii związanego ze środowiskiem lub klimatem. Ponadto użytki rolne powinny nadal kwalifikować się do płatności bezpośrednich, jeżeli podlegają niektórym wymogom unijnym dotyczącym ochrony środowiska lub gdy są zalesione w ramach środków rozwoju obszarów wiejskich, w tym zalesione w ramach programów krajowych zgodnych z odnośnymi przepisami, lub gdy są to obszary objęte niektórymi zobowiązaniami dotyczącymi odłogowania.

(17) Ponadto, biorąc pod uwagę potrzebę uproszczenia, państwa członkowskie powinny mieć możliwość decydowania, że elementy krajobrazu, które nie utrudniają w istotny sposób prowadzenia działalności rolniczej na działce, pozos- tają częścią kwalifikującego się obszaru. Przy obliczaniu kwalifikującego się obszaru trwałych użytków zielonych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania uproszczonej metodyki przy odliczaniu powierzchni zajmowanych przez niekwalifikujące się elementy.

(18) W odniesieniu do obszarów wykorzystywanych do produkcji konopi, w celu ochrony zdrowia publicznego i zapewnienia spójności z innymi przepisami, wykorzystywanie odmian nasion konopi o zawartości tetrahydrokanabinolu poniżej 0,3 % powinno być zawarte w definicji kwalifikującego się hektara.

(19) W celu dalszej poprawy realizacji celów WPR wsparcie dochodu należy ukierunkować na rolników aktywnych zawodowo. Aby zapewnić wspólne podejście na poziomie unijnym, należy ustanowić ramową definicję terminu "rolnik aktywny zawodowo" zawierającą najważniejsze elementy. W swoich planach strategicznych WPR państwa członkowskie powinny na podstawie obiektywnych warunków określić, których rolników uznaje się za rolników aktywnych zawodowo. Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyznawania płatności bezpośrednich małym gospodarstwom, które również przyczyniają się do witalności obszarów wiejskich, oraz ustanawiania negatywnego wykazu rodzajów działalności pozarolniczej, w porównaniu z którymi działalność rolnicza jest zazwyczaj marginalna. Wykaz negatywny nie powinien być jedynym sposobem określenia definicji, lecz powinien być wykorzystywany jako narzędzie uzupełniające pomagające w identyfikacji takiej działalności pozarolniczej, bez uszczerbku dla możliwości udowodnienia przez zainteresowane osoby, że spełniają kryteria definicji rolnika aktywnego zawodowo. Aby zapewnić lepsze dochody, wzmocnić strukturę społecznoekonomiczną obszarów wiejskich lub osiągnąć związane z tym cele, definicja rolnika aktywnego zawodowo nie powinna wykluczać przyznania wsparcia rolnikom prowadzącym działalność rolniczą i nierolniczą lub prowadzącym działalność rolniczą w niepełnym wymiarze godzin, którzy oprócz działalności rolniczej prowadzą również działalność pozarolniczą.

(20) Aby w ramach realizacji celu wymiany pokoleń zapewnić spójność między rodzajami interwencji w formie płatności bezpośrednich a rodzajami interwencji związanymi z rozwojem obszarów wiejskich, należy ustanowić na poziomie unijnym ramową definicję terminu "młody rolnik" zawierającą najważniejsze elementy.

(21) Aby w ramach realizacji celu ułatwiania rozwoju działalności gospodarczej na obszarach wiejskich zapewnić spójność między rodzajami interwencji w formie płatności bezpośrednich a rodzajami interwencji związanymi z rozwojem obszarów wiejskich, należy ustanowić na poziomie unijnym ramową definicję terminu "nowy rolnik" zawierającą wspólne elementy.

(22) Aby skonkretyzować cele WPR określone w art. 39 TFUE oraz zapewnić, by Unia w odpowiedni sposób odpowiadała na stojące przed nią najnowsze wyzwania, należy określić zestaw celów ogólnych odzwierciedlających kierunki wyznaczone w komunikacie Komisji pt. "Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności". Na poziomie Unii należy doprecyzować zestaw celów szczegółowych, które powinny być stosowane przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR, z uwzględnieniem faktu, że w państwach członkowskich rolnictwo stanowi sektor ściśle powiązany z gospodarką w ujęciu ogólnym. Zachowując równowagę między różnymi aspektami zrównoważonego rozwoju zgodnie z oceną skutków, te cele szczegółowe powinny umożliwić przełożenie celów ogólnych WPR na bardziej konkretne priorytety z uwzględnieniem odpowiedniego prawodawstwa Unii, w szczególności w odniesieniu do klimatu, energii i środowiska.

(23) Bardziej inteligentna, nowoczesna i zrównoważona WPR musi wykorzystywać badania naukowe i innowacje, aby mogła wspierać wielofunkcyjność unijnych systemów rolnictwa, leśnictwa i produkcji żywności poprzez inwestowanie w rozwój technologiczny i cyfryzację, a także usprawnianie absorpcji i skutecznego zastosowania technologii, w szczególności technologii cyfrowych oraz poprawę dostępu do bezstronnej, rzetelnej, odpowiedniej i nowej wiedzy oraz jej zwiększone upowszechnianie.

(24) Unia musi dążyć do nowoczesnego, konkurencyjnego, odpornego i zróżnicowanego sektora rolnictwa, czerpiącego korzyści z wysokiej jakości produkcji i zasobooszczędności oraz zapewniającego długoterminowe bezpieczeństwo żywnościowe w ramach konkurencyjnego i produktywnego sektora rolno-spożywczego, chroniąc jednocześnie model gospodarstwa rodzinnego.

(25) Aby wspierać godziwe dochody gospodarstw rolnych i odporność sektora rolnictwa w całej Unii w celu zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego, istnieje potrzeba poprawy pozycji rolników w łańcuchu wartości, w szczególności poprzez zachęcanie do form współpracy, które angażują rolników i przynoszą im korzyści, a także poprzez promowanie krótkich łańcuchów dostaw i poprawę przejrzystości rynku.

(26) Unia musi lepiej reagować na potrzeby społeczne w zakresie żywności i zdrowia, w tym żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i produkowanej w zrównoważony sposób. Aby poczynić postępy w tym kierunku konieczne będzie promowanie konkretnych zrównoważonych praktyk rolniczych, takich jak rolnictwo ekologiczne, integrowana ochrona roślin, agroekologia, agroleśnictwo lub rolnictwo precyzyjne. Należy również stymulować działania promujące wyższy poziom dobrostanu zwierząt oraz inicjatywy na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

(27) Model realizacji nie powinien prowadzić do sytuacji, w której będziemy mieli do czynienia z 27 różnymi krajowymi politykami rolnymi, co będzie groziło utratą wspólnego charakteru WPR i zagrozi rynkowi wewnętrznemu. Państwa członkowskie powinny jednak zachować pewien stopień elastyczności w obrębie solidnych wspólnych ram regulacyjnych. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem wyznaczać cele Unii i ustalić rodzaje interwencji, a także wspólne wymogi unijne mające zastosowanie do państw członkowskich, zapewniając tym samym wspólny charakter WPR. Państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za przełożenie tych unijnych ram regulacyjnych na rozwiązania dotyczące wsparcia mające zastosowanie do beneficjentów przy wykorzystaniu zwiększonego poziomu elastyczności. W tym kontekście państwa członkowskie powinny działać zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej i ogólnymi zasadami prawa Unii oraz zapewnić, by ramy prawne przyznawania wsparcia unijnego beneficjentom opierały się na krajowych planach strategicznych WPR i były zgodne z zasadami i wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 ⁸ . Powinny one również wdrażać swoje plany strategiczne WPR zatwierdzone przez Komisję.

(28) Płatności bezpośrednie są nadal istotnym elementem służącym zagwarantowaniu rolnikom sprawiedliwego wsparcia dochodów, by wspierać inteligentny i odporny sektor rolnictwa. Aby zwiększyć korzyści rynkowe dla rolników, konieczne są także inwestycje w restrukturyzację gospodarstw, modernizację, innowacje, dywersyfikację i absorpcję nowych praktyk i technologii.

(29) W kontekście wyraźniejszego zorientowania WPR na rynek, jak określono w komunikacie Komisji pt. "Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności", ekspozycja na działanie sił rynkowych, zmiana klimatu i związana z nią częstotliwość i nasilenie ekstremalnych zdarzeń pogodowych, a także kryzysy sanitarne i fitosanitarne mogą wiązać się z ryzykiem zmienności cen i większą presją na dochody, w szczególności w przypadku producentów pierwotnych. W związku z tym, chociaż to rolnicy ponoszą ostatecznie odpowiedzialność za kształtowanie strategii dotyczących swoich gospodarstw oraz za poprawę odporności swoich gospodarstw, należy ustanowić solidne ramy zapewniające odpowiednie zarządzanie ryzykiem.

(30) W kontekście przyszłości unijnego rolnictwa i leśnictwa bardzo wysoki priorytet ma wspieranie i ulepszanie ochrony środowiska i działań na rzecz klimatu oraz przyczynianie się do osiągnięcia unijnych celów dotyczących środowiska i klimatu. WPR powinna przyczyniać się zarówno do ograniczania negatywnego wpływu na środowisko i klimat, w tym na różnorodność biologiczną, oraz do większego dostarczania środowiskowych dóbr publicznych - na wszystkich rodzajach gruntów rolnych i leśnych (w tym na obszarach o wysokiej wartości przyrodniczej) oraz na obszarach wiejskich w ujęciu ogólnym. Struktura WPR powinna zatem odzwierciedlać większe ambicje względem tych celów. Powinna obejmować elementy, które wspierają lub w inny sposób pobudzają szeroki zakres działań służących realizacji celów - w rolnictwie, produkcji żywności, leśnictwie i na obszarach wiejskich w ujęciu ogólnym.

(31) Najlepsza kombinacja rodzajów działań służących osiągnięciu tych celów będzie różna w poszczególnych państwach członkowskich. Równolegle z potrzebą zwiększenia wysiłków w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, duże znaczenie dla łagodzenia zmiany klimatu ma zarówno redukcja emisji gazów cieplarnianych, jak i zwiększenie sekwestracji węgla. Produkcja i wykorzystanie energii wspierane w ramach WPR powinny dotyczyć energii, która wyraźnie wykazuje cechy zrównoważoności, w tym w odniesieniu do gazów cieplarnianych. W kwestii gospodarowania zasobami naturalnymi, szczególnie pomocne może być zmniejszenie zależności od substancji chemicznych, takich jak nawozy sztuczne i pestycydy, w tym w odniesieniu do ochrony różnorodności biologicznej, w przypadku której w wielu częściach Unii istnieje pilna potrzeba w odpowiednim czasie zmniejszenia uzależnienia od pestycydów oraz podjęcia działań mających na celu powstrzymanie i odwrócenie spadku liczebności owadów zapylających.

(32) Ponieważ wiele obszarów wiejskich w Unii cierpi na problemy strukturalne, takie jak brak atrakcyjnych możliwości zatrudnienia, niedobór wykwalifikowanej siły roboczej, niedoinwestowanie sektora sieci szerokopasmowych, infrastruktury cyfrowej i innej oraz podstawowych usług, a także odpływ młodzieży, zasadnicze znaczenie ma wzmocnienie struktury społecznoekonomicznej na tych obszarach, zgodnie z deklaracją Cork 2.0. "Lepsze życie na obszarach wiejskich", w szczególności poprzez tworzenie miejsc pracy i wymianę pokoleń, wprowadzenie na obszarach wiejskich programu Komisji w zakresie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, wspieranie włączenia społecznego, pomoc młodym ludziom, wymianę pokoleń i rozwój "inteligentnych wsi" w rejonach wiejskich w całej Unii Europejskiej, oraz przez przyczynienie się do łagodzenia zjawiska wyludniania się.

(33) Równość kobiet i mężczyzn jest podstawową zasadą Unii, a uwzględnianie aspektu płci jest ważnym narzędziem służącym włączeniu tej zasady do WPR. Należy zatem poświęcić szczególną uwagę promowaniu udziału kobiet w rozwoju społecznoekonomicznym obszarów wiejskich, kładąc specjalny nacisk na rolnictwo i wspierając kluczową rolę kobiet. Państwa członkowskie powinny być zobowiązane do oceny sytuacji kobiet w rolnictwie i do podejmowania wyzwań w swoich planach strategicznych WPR. Zasady równości płci powinny stanowić integralną część przygotowania, realizacji i oceny ewaluacji w ramach WPR. Ponadto państwa członkowskie powinny również umacniać swoje zdolności w zakresie uwzględniania aspektu płci i gromadzenia danych zdezagregowanych według płci.

(34) W celu ustabilizowania i zdywersyfikowania gospodarki wiejskiej należy wspierać rozwój, tworzenie i stabilność przedsiębiorstw prowadzących działalność pozarolniczą. Jak wskazano w komunikacie pt. "Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności", nowe łańcuchy wartości na obszarach wiejskich, takie jak energia ze źródeł odnawialnych, rozwijająca się biogospodarka, gospodarka o obiegu zamkniętym i ekoturystyka, mogą oferować duże możliwości w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia na tych obszarach przy jednoczesnej ochronie zasobów naturalnych. W tym kontekście kluczową rolę w zapewnieniu dostępu do finansowania oraz we wzmacnianiu zdolności gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw do rozwoju mogą odegrać instrumenty finansowe oraz wykorzystanie gwarancji UE w ramach InvestEU, ustanowionego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 ⁹ . Obszary wiejskie mają potencjał, jeśli chodzi o możliwości zatrudniania legalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz wspieranie ich integracji społecznej i ekonomicznej, zwłaszcza w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność.

(35) WPR powinna nadal zapewniać bezpieczeństwo żywnościowe, które należy rozumieć jako stały dostęp do wystarczającej ilości bezpiecznej i bogatej w składniki odżywcze żywności. Ponadto powinna ona przyczyniać się do poprawy reagowania unijnego rolnictwa na nowe potrzeby społeczne w zakresie żywności i zdrowia, w tym dotyczące zrównoważonej produkcji rolnej, zdrowszego odżywiania, dobrostanu zwierząt, oraz ograniczenia marnowania żywności. WPR powinna nadal promować produkcję o szczególnych i cennych cechach, wspierając rolników w aktywnym dostosowywaniu produkcji do sygnałów płynących z rynku i oczekiwań konsumentów.

(36) Z uwagi na zakres reform, które są niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów i zareagowania na zgłoszone obawy, należy ustanowić nowe ramy prawne w postaci jednego rozporządzenia regulującego wsparcie Unii finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i zastępującego ustalenia określone obecnie w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 ¹⁰  oraz rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/ 2013 ¹¹ .

(37) W niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić przepisy mające zastosowanie do unijnego wsparcia finansowanego ze środków EFRG i EFRROW i przyznawanego w formie rodzajów interwencji określonych w planach strategicznych WPR sporządzonych przez państwa członkowskie i zatwierdzonych przez Komisję.

(38) Aby Unia mogła wywiązać się ze swoich międzynarodowych zobowiązań dotyczących wsparcia wewnętrznego, określonych w Porozumieniu w sprawie rolnictwa WTO, niektóre rodzaje interwencji przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu powinny być nadal zgłaszane jako wsparcie kategorii zielonej, które nie powoduje zakłóceń handlu ani zmian w produkcji, lub co najwyżej czyni to w minimalnym stopniu, lub jako wsparcie kategorii niebieskiej w ramach programów ograniczania produkcji, a zatem jest wyłączone z zobowiązań redukcyjnych. Chociaż przepisy niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do takich rodzajów interwencji są już zgodne z wymogami w zakresie kategorii zielonej określonymi w załączniku 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO lub wymogami w zakresie kategorii niebieskiej określonymi w art. 6 ust. 5 Porozumienia, należy zapewnić, aby interwencje zaplanowane przez państwa członkowskie w planach strategicznych WPR dla tych rodzajów interwencji były nadal zgodne z tymi wymogami. W szczególności płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny na podstawie niniejszego rozporządzenia powinna nadal być zaprojektowana tak, by pozostawać w zgodności z postanowieniami dotyczącymi kategorii niebieskiej.

(39) Należy zapewnić, aby interwencje, w tym wsparcie dochodów związane z produkcją, były zgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii. Obejmuje to wymogi protokołu ustaleń między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie nasion oleistych w ramach GATT ¹² , odpowiednio do zmian w oddzielnym obszarze bazowym Unii dla nasion oleistych, wynikających ze zmian w składzie Unii.

(40) Informacje i ocena realizacji celów WPR w oparciu o wdrażanie planów strategicznych WPR zostaną uwzględnione w regularnych ocenach Komisji dotyczących spójności polityki na rzecz zrównoważonego rozwoju, ustanowionych na podstawie Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030.

(41) Bazując na wcześniejszym systemie zasady wzajemnej zgodności wdrożonym do 2022 r., system nowej warunko- wości uzależnia otrzymanie pełnego wsparcia z WPR od zapewnienia przez rolników i innych beneficjentów zgodności z podstawowymi normami dotyczącymi środowiska, zmiany klimatu, zdrowia publicznego, zdrowia roślin i dobrostanu zwierząt. Podstawowe normy obejmują - w uproszczonej formie - wykaz wymogów podstawowych w zakresie zarządzania oraz norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Te podstawowe normy powinny lepiej uwzględniać wyzwania związane ze środowiskiem i zmianą klimatu oraz nową zieloną strukturę WPR, zapewniając tym samym wyższy poziom ambicji w zakresie ochrony środowiska i klimatu, określonych w komunikacie Komisji pt. "Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności" i w WRF na lata 2021-2027, ustanowionych rozporządzeniem Rady (UE, Euratom) 2020/2093 ¹³ .

(42) Warunkowość ma na celu przyczynienie się do rozwoju zrównoważonego rolnictwa poprzez zwiększenie świadomości beneficjentów co do potrzeby przestrzegania tych podstawowych norm. Ma ona również na celu większe dostosowanie WPR do oczekiwań społecznych poprzez poprawę spójności WPR z celami w dziedzinie środowiska, zdrowia publicznego, zdrowia roślin oraz dobrostanu zwierząt. Warunkowość powinna stać się integralną częścią zielonej struktury WPR i jednym z elementów tworzących podstawy dla bardziej ambitnych zobowiązań związanych z ochroną środowiska i klimatu. Powinna być też kompleksowo stosowana w całej Unii. Państwa członkowskie powinny zapewnić stosowanie proporcjonalnych, skutecznych i odstraszających kar zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/2116 w odniesieniu do rolników i innych beneficjentów, którzy nie spełniają tych wymogów.

(43) Ramy norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska mają na celu przyczynienie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, stawiania czoła wyzwaniom związanym z wodą, przyczynienie się do ochrony gleby i poprawy jej jakości oraz ochrony różnorodności biologicznej i poprawy jej jakości. Powyższe ramy należy udoskonalić, w szczególności uwzględniając praktyki określone do 2022 r. w ramach zazieleniania płatności bezpośrednich, a także łagodzenie zmiany klimatu oraz potrzebę poprawy zrównoważoności gospodarstw rolnych i ich przyczyniania się do różnorodności biologicznej. Uznaje się, że każda norma dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska przyczynia się do realizacji wielu celów. W celu wdrożenia przedmiotowych ram państwa członkowskie powinny określić normę krajową w odniesieniu do każdej normy ustanowionej na szczeblu unijnym, uwzględniając szczególne cechy danego obszaru, w tym warunki glebowe i klimatyczne, istniejące warunki gospodarki rolnej, praktyki rolnicze, wielkość gospodarstw i strukturę gospodarstw rolnych, użytkowanie gruntów oraz specyfikę regionów najbardziej oddalonych. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia innych krajowych norm w odniesieniu do głównych celów norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska celem osiągania lepszych wyników dotyczących środowiska i klimatu w ramach norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Biorąc pod uwagę istniejące praktyki w ramach systemu rolnictwa ekologicznego, w przypadku rolników ekologicznych nie powinno się nakładać żadnego dodatkowego wymogu dotyczącego zmianowania upraw. Ponadto, państwa członkowskie powinny mieć możliwość rozważenia wprowadzenia pewnych wyjątków od norm dotyczących zmianowania upraw i przeznaczania minimalnego odsetka gruntów ornych na poprawę różnorodności biologicznej w celu uniknięcia nadmiernego obciążenia mniejszych gospodarstw rolnych lub wyłączenia niektórych gospodarstw rolnych, które spełniają już cel norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, gdyż są pokryte w znacznym stopniu użytkami zielonymi, gruntami ugorowanymi lub roślinami strączkowymi. Należy również przewidzieć wyjątek dla wymogu różnorodności biologicznej dotyczący minimalnego odsetka gruntów ornych w przypadku państw członkowskich w przeważającym stopniu zalesionych.

(44) Państwa członkowskie muszą w pełni wdrożyć wymogi podstawowe w zakresie zarządzania, aby zaczęły one obowiązywać na poziomie gospodarstw i zapewniały równe traktowanie rolników. W celu zagwarantowania spójności przepisów dotyczących warunkowości podczas zwiększania zrównoważonego charakteru polityki, wymogi podstawowe w zakresie zarządzania powinny obejmować główne akty prawne Unii w dziedzinie środowiska, zdrowia publicznego, zdrowia roślin oraz dobrostanu zwierząt, wdrożone na poziomie krajowym, które nakładają na rolników indywidualnych i innych beneficjentów ściśle określone obowiązki, w tym obowiązki wynikające z dyrektywy Rady 92/43/EWG ¹⁴  i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE ¹⁵  lub dyrektywy Rady 91/676/EWG ¹⁶ . W nawiązaniu do wspólnego oświadczenia złożonego przez Parlament Europejski i Radę, załączonego do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 ¹⁷ , odpowiednie przepisy dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ¹⁸  i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE ¹⁹  powinny zostać włączone w zakres warunkowości w formie wymogów podstawowych w zakresie zarządzania oraz powinno się odpowiednio dostosować wykaz norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

(45) Aby przyczynić się do rozwoju zrównoważonego społecznie rolnictwa poprzez lepszą wiedzę beneficjentów wsparcia w ramach WPR na temat norm zatrudnienia i norm społecznych, należy wprowadzić nowy mechanizm uwzględniający kwestie społeczne.

(46) Taki mechanizm powinien łączyć pełne otrzymywanie w ramach WPR płatności bezpośrednich, a także płatności z tytułu zobowiązań środowiskowych, klimatycznych i innych zobowiązań w dziedzinie zarządzania, płatności dotyczących ograniczeń naturalnych lub innych szczególnych ograniczeń oraz płatności dotyczących niedogodności szczególne dla danego obszaru wynikające z niektórych obowiązkowych wymogów z przestrzeganiem przez rolników i innych beneficjentów podstawowych norm dotyczących warunków pracy i zatrudnienia pracowników gospodarstwa oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, w szczególności określonymi normami na mocy dyrektywy Rady 89/391/EWG ²⁰  oraz dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/104/WE ²¹  i (UE) 2019/1152 ²² . Do 2025 r. Komisja powinna ocenić wykonalność włączenia art. 7 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 ²³  oraz, w stosownym przypadku, powinna zaproponować odpowiednie przepisy.

(47) Państwa członkowskie powinny zapewnić stosowanie proporcjonalnych, skutecznych i odstraszających kar zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/2116 w stosunku do rolników i innych beneficjentów, którzy nie spełniają tych wymogów. Ze względu na zasadę niezawisłości sędziowskiej nie jest możliwe nałożenie na systemy sądowe szczególnych wymogów dotyczących sposobu wydawania orzeczeń i wyroków skazujących, innych niż wymogi przewidziane w przepisach, na których opierają się te orzeczenia i /wyroki skazujące.

(48) Przy ustanawianiu mechanizmu warunkowości społecznej, w celu poszanowania prawa państw członkowskich do określania podstawowych zasad ich systemów socjalnych i systemów pracy należy odpowiednio uwzględnić zróżnicowane ramy krajowe. W związku z tym należy rozważyć wybór przez państwa członkowskie metod egzekwowania, rokowań zbiorowych i roli partnerów społecznych, w tym, w stosownych przypadkach, we wdrażaniu dyrektyw w dziedzinie społecznej i zatrudnienia. Należy przestrzegać krajowych modeli rynku pracy i autonomii partnerów społecznych. Niniejsze rozporządzenie nie powinno nakładać żadnych obowiązków na partnerów społecznych ani na państwa członkowskie w odniesieniu do egzekwowania lub kontroli w obszarach, za które zgodnie z krajowymi modelami rynku pracy odpowiedzialni są partnerzy społeczni.

(49) Ze względu na złożoność tworzenia na szczeblu krajowym systemów zachowujących autonomię i specyfikę systemów krajowych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia decyzji o wdrożeniu warunkowości społecznej w późniejszym terminie, ale w żadnym wypadku nie później niż 1 stycznia 2025 r.

(50) Aby usprawnić zrównoważone zarządzanie i ogólne wyniki gospodarstw rolnych i podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na obszarach wiejskich, państwa członkowskie powinny zapewnić usługi doradcze dla rolników dostosowane do różnych typów produkcji, obejmujące aspekty gospodarcze, środowiskowe i społeczne, a także określające niezbędne działania usprawniające na poziomie gospodarstwa przewidziane w planach strategicznych WPR, w tym w zakresie cyfryzacji. Dzięki usługom doradczym rolnicy i inni beneficjenci wsparcia w ramach WPR powinni zyskać większą świadomość związku między prowadzeniem gospodarstwa i gospodarowaniem gruntami z jednej strony a niektórymi normami, wymogami i informacjami, w tym dotyczącymi środowiska i klimatu, z drugiej strony. Wykaz takich norm, wymogów i informacji obejmuje normy odnoszące się do rolników i innych beneficjentów WPR, w tym spółdzielni, lub dla nich istotne określone w planie strategicznym WPR, a także normy, wymogi i informacje wynikające z przepisów dotyczących wody i zrównoważonego stosowania pestycydów, gospodarki składnikami odżywczymi, jak również dotyczące inicjatyw w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Powinno być również dostępne doradztwo w zakresie zarządzania ryzykiem oraz wspierania innowacji w zakresie przygotowywania i wdrażania wyłaniających się projektów grup operacyjnych EPI, przy jednoczesnym uchwyceniu i wykorzystaniu oddolnych innowacyjnych pomysłów. W celu poprawy jakości i skuteczności doradztwa państwa członkowskie powinny włączyć wszystkich publicznych i prywatnych doradców świadczących usługi doradcze i sieci takich doradców do systemów wiedzy i innowacji w dziedzinie rolnictwa ("AKIS"), aby móc dostarczać aktualnych informacji technologicznych i naukowych opracowanych w ramach badań naukowych i innowacji.

(51) Aby wspierać realizację celów zarówno agronomicznych, jak i środowiskowych przez gospodarstwa rolne, informacje na temat gospodarowania składnikami odżywczymi ze szczególnym uwzględnieniem azotu i fosforanu, które to składniki odżywcze mogą stanowić szczególne wyzwanie z punktu widzenia ochrony środowiska i w związku z tym zasługują na szczególną uwagę, powinny być przekazywane indywidualnym rolnikom za pomocą specjalnego elektronicznego narzędzia dotyczącego zrównoważonego gospodarowania składnikami odżywczymi, udostępnianego przez państwa członkowskie. Narzędzie dotyczące zrównoważonego gospodarowania składnikami odżywczymi powinno zapewniać wsparcie w podejmowaniu decyzji w gospodarstwach rolnych. Aby zapewnić równe warunki działania dla rolników w całej Unii, Komisja powinna mieć możliwość wsparcia państw członkowskich w opracowywaniu narzędzia dotyczącego zrównoważonego gospodarowania składnikami odżywczymi.

(52) Aby lepiej informować rolników i doradzać im w zakresie ich obowiązków wobec pracowników w ramach społecznego wymiaru WPR, usługi doradcze dla rolników powinny obejmować informacje o wymogach dotyczących przekazywania na piśmie informacji, o których mowa w art. 4 dyrektywy (UE) 2019/1152, oraz o normach bezpieczeństwa i higieny pracy mających zastosowanie do gospodarstw rolnych.

(53) Aby zapewnić bardziej sprawiedliwy podział wsparcia dochodu, państwa członkowskie powinny mieć możliwość do określenia limitu lub zmniejszania kwot płatności bezpośrednich powyżej określonego pułapu, a uzyskaną kwotę należy wykorzystać do celów płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji, w tym w pierwszej kolejności jako uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności, albo przesunąć ją do EFRROW. Aby uniknąć negatywnego wpływu na miejsca pracy, przy stosowaniu tego mechanizmu państwa członkowskie powinny mieć możliwość uwzględniania kwestii zatrudnienia.

(54) Aby uniknąć nadmiernego obciążenia administracyjnego spowodowanego zarządzaniem licznymi płatnościami w małych kwotach oraz aby zapewnić skuteczny wkład wsparcia w realizację celów WPR, do których przyczyniają się płatności bezpośrednie, państwa członkowskie powinny określić w swoich planach strategicznych WPR wymogi dotyczące minimalnego obszaru lub minimalnej kwoty wsparcia uprawniających do otrzymywania płatności bezpośrednich. W przypadku gdy państwa członkowskie podejmą decyzję o przyznaniu wsparcia dochodów związanego z produkcją zwierzęcą, płatną na zwierzę, powinny zawsze ustalać próg w postaci kwoty minimalnej, aby nie pozbawiać wsparcia rolników, którzy kwalifikują się do jego otrzymania, ale których obszar jest poniżej progu. Ze względu na bardzo specyficzną strukturę rolniczą na mniejszych wyspach Morza Egejskiego Grecja powinna mieć możliwość decydowania, czy w tym obszarze należy stosować jakikolwiek minimalny próg.

(55) Biorąc pod uwagę znaczenie udziału rolników w narzędziach zarządzania ryzykiem, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przeznaczania pewnego odsetka płatności bezpośrednich na wsparcie wkładów rolników na rzecz takich narzędzi.

(56) Aby zagwarantować minimalny poziom wsparcia dochodów z działalności rolniczej dla wszystkich rolników aktywnych zawodowo oraz aby zachować zgodność z celem dotyczącym zapewniania odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej określonym w art. 39 ust. 1 lit. b) TFUE, należy ustanowić roczną płatność obszarową niezwiązaną z wielkością produkcji, należącą do rodzaju interwencji "podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważo- ności". Aby lepiej ukierunkować to wsparcie, powinno być możliwe zróżnicowanie kwot płatności dla różnych grup terytoriów w oparciu o warunki społecznoekonomiczne lub agronomiczne, lub zmniejszenie ich przy uwzględnieniu innych interwencji. W celu uniknięcia zaburzeń w dochodach rolników, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wdrożenia podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności w oparciu o uprawnienia do płatności. W takim przypadku wartość uprawnień do płatności przed jakąkolwiek dalszą konwergencją powinna być proporcjonalna do ich wartości określonej w ramach systemów płatności podstawowej zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1307/2013, z uwzględnieniem także płatności z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska. Państwa członkowskie powinny osiągnąć większą konwergencję, aby kontynuować stopniowe odchodzenie od wcześniejszych wartości.

(57) Przyznając bezpośrednie płatności niezwiązane z wielkością produkcji w oparciu o system uprawnień do płatności, państwa członkowskie powinny nadal zarządzać rezerwą krajową lub rezerwami krajowymi w podziale na grupy terytoriów. Rezerwy te należy wykorzystywać w pierwszej kolejności na rzecz młodych rolników i nowych rolników. Aby zagwarantować sprawne funkcjonowanie systemu, konieczne jest również ustanowienie przepisów dotyczących wykorzystywania i przekazywania uprawnień do płatności.

(58) Podstawą rolnictwa Unii pozostają małe gospodarstwa, które odgrywają bardzo istotną rolę we wspieraniu zatrudnienia na obszarach wiejskich i przyczyniają się do rozwoju terytorialnego. Aby promować bardziej zrównoważony podział wsparcia i zmniejszyć obciążenia administracyjne dla beneficjentów otrzymujących niewielkie kwoty, państwa członkowskie powinny mieć możliwość opracowania specjalnej interwencji dla małych gospodarstw zastępującej inne interwencje w formie płatności bezpośrednich. Aby zapewnić lepszej ukierunkowanie tego wsparcia, powinna istnieć możliwość zróżnicowania płatności. Aby umożliwić małym gospodarstwom wybór systemu najlepiej odpowiadającego ich potrzebom, udział rolników w interwencji powinien być opcjonalny.

(59) Ze względu na uznaną potrzebę promowania bardziej zrównoważonego podziału wsparcia dla małych i średnich gospodarstw w widoczny i wymierny sposób państwa członkowskie powinny wdrożyć uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności oraz przeznaczyć na takie wsparcie co najmniej 10 % puli płatności bezpośrednich. Aby umożliwić lepsze ukierunkowanie tego wsparcia uzupełniającego oraz z uwagi na różnice w strukturze gospodarstw w Unii, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wypłacania różnych kwot wsparcia uzupełniającego w zależności od zakresu, w jakim mieści się powierzchnia gospodarstw mierzona w hektarach, a także zróżnicowania wsparcia na poziomie regionalnym lub według tych samych grup terytoriów, jakie określono w ich planach strategicznych WPR dla podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności.

(60) Do obowiązków państw członkowskich należy zapewnienie ukierunkowanej dystrybucji płatności bezpośrednich oraz zwiększenie wsparcia dochodu dla tych, którzy tego najbardziej potrzebują. Do realizacji tego celu mogą skutecznie przyczynić się różne instrumenty dostępne dla państw członkowskich, w tym ograniczenia i degresywność a także interwencje, takie jak uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności i płatności dla małych gospodarstw. Przegląd działań państw członkowskich w tym zakresie powinien zostać przedstawiony w planie strategicznym WPR. W zależności od potrzeb w zakresie sprawiedliwszego podziału płatności bezpośrednich, w tym potrzeb opartych na konkretnej strukturze gospodarstw, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyboru między stosowaniem obowiązkowej płatności redystrybucyjnej i odpowiadającej jej minimalnej wartości procentowej, a stosowaniem innych odpowiednich środków, w tym płatności redystrybucyjnej o niższym odsetku.

(61) Zakładanie i rozwój nowej działalności gospodarczej w sektorze rolnictwa przez młodych rolników wymaga znacznych środków finansowych i stanowi element, który należy rozważyć przy planowaniu strategii interwencji odnośnie do przydziału środków i ukierunkowywania płatności bezpośrednich. Rozwój ten jest kluczowy dla konkurencyjności sektora rolnictwa w Unii i w związku z tym państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia uzupełniającego wsparcia dochodów dla młodych rolników. Taki rodzaj interwencji powinien zapewniać młodym rolnikom dodatkowe wsparcie dochodu po rozpoczęciu działalności. Na podstawie oceny potrzeb państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia decyzji w sprawie metody obliczania płatności: na hektar lub w formie płatności ryczałtowej, ewentualnie ograniczonej do maksymalnej liczby hektarów. Ponieważ powinna ona obejmować jedynie początkowy okres działalności gospodarczej, płatność taka powinna być przyznawana jedynie przez maksymalny okres po złożeniu wniosku o przyznanie pomocy i wkrótce po rozpoczęciu działalności. W przypadku gdy okres płatności wykracza poza 2027 r., państwa członkowskie powinny zapewnić, aby nie powstały żadne uzasadnione oczekiwania beneficjentów w odniesieniu do okresu po tym roku.

(62) WPR powinna zapewnić osiąganie przez państwa członkowskie lepszych wyników dotyczących środowiska poprzez poszanowanie lokalnych potrzeb i faktycznej sytuacji rolników. W swoich planach strategicznych WPR państwa członkowskie powinny wprowadzić, w ramach płatności bezpośrednich, ekoschematy, które są dobrowolne dla rolników i które powinny być w pełni skoordynowane z innymi odpowiednimi interwencjami. Państwa członkowskie powinny je określić jako płatność przyznawaną w charakterze zachęty do dostarczania dóbr publicznych lub wynagrodzenia za dostarczanie dóbr publicznych poprzez stosowanie praktyk rolniczych korzystnych dla środowiska i klimatu albo jako rekompensatę za stosowanie takich praktyk. W obu przypadkach powinny one mieć na celu lepszą realizację celów WPR związanych ze środowiskiem i klimatem, a zatem być opracowane w taki sposób, aby wychodziły poza obowiązkowe wymogi, które przewidziano już w systemie warunkowości.

(63) Aby zapewnić efektywność, ekoschematy powinny zasadniczo obejmować co najmniej dwa obszary działań na rzecz klimatu, środowiska, dobrostanu zwierząt i walki z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. W tym samym celu, podczas gdy rekompensata powinna opierać się na poniesionych kosztach, utraconych dochodach i kosztach transakcyjnych wynikających z podejmowanych praktyk rolniczych, przy uwzględnieniu celów określonych w ramach ekoschematów, płatności dodatkowe w stosunku do podstawowego wsparcia dochodu muszą odzwierciedlać poziom ambicji podejmowanych praktyk. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia ekoschematów dotyczących praktyk rolniczych stosowanych przez rolników na obszarach rolnych, w szczególności działalności rolniczej, ale także niektórych praktyk, wykraczających poza działalność rolniczą. Te praktyki mogą obejmować ulepszone zarządzanie pastwiskami trwałymi i elementami krajobrazu, nawadnianie, użytkowanie torfowisk oraz rolnictwo ekologiczne.

(64) Rolnictwo ekologiczne, regulowane rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 ²⁴ , jest systemem rolniczym, który może znacząco przyczynić się do osiągnięcia wielu celów szczegółowych WPR; zwłaszcza jej celów szczegółowych dotyczących środowiska i klimatu. Ze względu na pozytywny wpływ rolnictwa ekologicznego na środowisko i klimat, państwa członkowskie powinny mieć w szczególności możliwość brania pod uwagę rolnictwa ekologicznego przy ustanawianiu ekoschematów dotyczących praktyk rolniczych i ocenić w tym kontekście poziom wsparcia potrzebnego dla gruntów rolnych zarządzanych w ramach systemu rolnictwa ekologicznego.

(65) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia ekoschematów jako "programów podstawowych", które stanowią dla rolników warunek uczestnictwa w podjęciu bardziej ambitnych zobowiązań związanych ze środowiskiem, klimatem i dobrostanem zwierząt w ramach rozwoju obszarów wiejskich oraz bardziej zaawansowanych ekoschematów. W celu zapewnienia uproszczenia, państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia zaawansowanych ekoschematów. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość ustanowienia ekoschematów wspierających praktyki w zakresie dobrostanu zwierząt i oporności na środki przeciwdrobnoustro- jowe.

(66) Aby zapewnić rolnikom równe warunki działania, należy określić maksymalny przydział środków na wsparcie dochodów związane z produkcją w ramach płatności bezpośrednich, którego państwa członkowskie mogą udzielać w celu zwiększania konkurencyjności, zrównoważoności lub podnoszenia jakości w niektórych sektorach i rodzajach produkcji, które są szczególnie istotne z przyczyn społecznych, ekonomicznych lub środowiskowych i napotykają na pewne trudności. Opracowując te interwencje, państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę ich potencjalny wpływ na rynek wewnętrzny.

(67) Ponieważ powszechnie uznaje się, że produkcja roślin wysokobiałkowych napotyka poważne trudności w Unii, nie ma potrzeby wykazywania takich trudności w przypadku interwencji wsparcia dochodów związanego z produkcją ukierunkowanych na te uprawy. Należy również pozwolić państwom członkowskim na wykorzystywanie dodatkowej części swoich pułapów finansowych przeznaczonych na płatności bezpośrednie do przyznawania wsparcia dochodów związanego z produkcją konkretnie na wsparcie z tytułu produkcji roślin wysokobiałkowych, aby zmniejszyć unijny deficyt w tym sektorze. Ponadto państwa członkowskie powinny móc wspierać mieszanki roślin strączkowych i traw w ramach wsparcia dochodów związanego z produkcją, o ile rośliny strączkowe przeważają w mieszance.

(68) Zgodnie z celami określonymi w protokole nr 4 w sprawie bawełny załączonym do Aktu przystąpienia z 1979 r. należy kontynuować "płatność specyficzną" na kwalifikujący się hektar związaną z uprawą bawełny, a także wsparcie na rzecz organizacji międzybranżowych w regionach produkcji bawełny. Ponieważ jednak przydział budżetowy na bawełnę jest ustalony i nie można go wykorzystać do innych celów oraz z uwagi na fakt, że ta płatność specyficzna ma podstawę prawną w Traktatach, płatności w odniesieniu do bawełny nie powinny stanowić części interwencji zatwierdzonych w planie strategicznym WPR i nie powinny podlegać rozliczeniu z realizacji celów ani przeglądowi realizacji celów. Należy zatem ustanowić odpowiednie przepisy szczegółowe oraz odstępstwa od niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) 2021/2116. W celu zachowania spójności należy uczynić to w niniejszym rozporządzeniu.

(69) Aby przyczynić się do realizacji celów WPR i wzmocnić synergie z innymi instrumentami WPR, konieczne są rodzaje interwencji w niektórych sektorach. Zgodnie z modelem realizacji minimalne wymogi dotyczące treści i celów takich rodzajów interwencji w niektórych sektorach powinny zostać ustanowione na poziomie unijnym, aby zapewnić równe szanse na rynku wewnętrznym i zapobiec powstaniu sytuacji nierównej i niesprawiedliwej konkurencji. Państwa członkowskie powinny uzasadnić włączenie takich rodzajów interwencji do swoich planów strategicznych WPR i zapewnić spójność z innymi interwencjami na poziomie sektorowym. Szeroko rozumiane rodzaje interwencji, które należy ustanowić na poziomie unijnym, powinny zostać ustanowione dla sektorów owoców i warzyw, wina, produktów pszczelich, oliwy z oliwek i oliwek stołowych oraz chmielu i innych sektorów spośród tych, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 ²⁵ , i sektorów obejmujących produkty, które zostaną wymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia i w przypadku których uznano, że ustanowienie specyficznych interwencji będzie miało korzystny wpływ na osiągnięcie niektórych lub wszystkich celów ogólnych i szczegółowych WPR wyznaczonych w niniejszym rozporządzeniu. W szczególności, biorąc pod uwagę deficyt Unii w zakresie białek roślinnych i korzyści dla środowiska płynące z ich produkcji, rośliny strączkowe należy włączyć do produktów wymienionych w tym załączniku, przy jednoczesnym przestrzeganiu obowiązującej UE listy koncesyjnej WTO dotyczącej nasion oleistych, a korzyści te należy promować między innymi za pośrednictwem usług doradczych dla rolników.

(70) Krajowe pule środków finansowych lub inne ograniczenia w postaci górnych limitów są konieczne do utrzymania specyfiki interwencji i ułatwienia programowania interwencji dotyczących produktów pszczelich, wina, oliwy z oliwek i oliwek stołowych, chmielu i innych sektorów zdefiniowanych w niniejszym rozporządzeniu. Jednak nadal aby nie utrudniać realizacji celów rodzajów interwencji w sektorze owoców i warzyw, zgodnie z obecnym podejściem nie powinny mieć zastosowania ograniczenia finansowe. W przypadku gdy państwa członkowskie wprowadzą w swoich planach strategicznych WPR wsparcie dla rodzajów interwencji w innych sektorach, odpowiedni przydział finansowy należy odliczyć od przydziałów w formie płatności bezpośrednich danego państwa członkowskiego, aby zachować neutralność finansową. Jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się nie wdrażać szczególnych interwencji w odniesieniu do sektora chmielu lub sektora oliwy z oliwek i sektora oliwek stołowych, odpowiednie przydziały środków dla tego państwa członkowskiego należy udostępnić jako dodatkowe przydziały środków na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich.

(71) Zasady odnoszące się do interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich określane są na szczeblu unijnym, szczególnie w zakresie podstawowych wymogów dotyczących stosowania przez państwa członkowskie kryteriów wyboru. Państwa członkowskie powinny jednak mieć duży margines swobody, jeśli chodzi o określanie konkretnych warunków zgodnie z własnymi potrzebami. Rodzaje interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich obejmują płatności z tytułu zobowiązań środowiskowych, klimatycznych i innych zobowiązań w dziedzinie zarządzania, które państwa członkowskie powinny wspierać na całym swoim terytorium zgodnie ze swoimi szczególnymi potrzebami krajowymi, regionalnymi lub lokalnymi. Państwa członkowskie powinny przyznawać płatności rolnikom i innym zarządcom gruntu, którzy dobrowolnie podejmują zobowiązania w dziedzinie zarządzania przyczyniające się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej oraz do ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego, w tym jakości i ilości wody, jakości powietrza, gleby, bioróżnorodności i usług ekosystemowych, w tym dobrowolne zobowiązania w ramach sieci Natura 2000 oraz w celu wsparcia dla różnorodności genetycznej. Wsparcie w ramach płatności z tytułu zobowiązań w dziedzinie zarządzania można również przyznawać w formie podejść kierowanych lokalnie, zintegrowanych lub opierających się na współpracy oraz w formie interwencji zorientowanych na rezultaty.

(72) Wsparcie z tytułu zobowiązań w dziedzinie zarządzania może w szczególności obejmować premie dla rolnictwa ekologicznego na utrzymywanie gruntów ekologicznych lub konwersję na grunty ekologiczne. Państwa członkowskie powinny - na podstawie dogłębnej analizy sektora produkcji ekologicznej i przy uwzględnieniu celów, które zamierzają osiągnąć w odniesieniu do produkcji ekologicznej - uwzględnić rolnictwo ekologiczne w ramach zobowiązań w dziedzinie zarządzania zgodnie ze swoimi szczególnymi potrzebami terytorialnymi, przydzielić wsparcie na zwiększenie udziału gruntów rolnych zarządzanych w ramach systemu rolnictwa ekologicznego oraz dopilnować, by przydzielone budżety odpowiadały oczekiwanemu wzrostowi produkcji ekologicznej. Wsparcie zobowiązań w dziedzinie zarządzania mogłoby także obejmować płatności z tytułu innych rodzajów interwencji wspierających systemy produkcji przyjazne dla środowiska, takie jak agroekologia, uprawa konserwująca i integrowana produkcja; usługi leśnośrodowiskowe i klimatyczne oraz ochrona lasów; premie z tytułu lasów i zakładania systemów rolno-leśnych; dobrostan zwierząt; zachowanie oraz zrównoważone wykorzystanie i rozwój zasobów genetycznych, w szczególności za pomocą tradycyjnych metod hodowli. W ramach tego rodzaju interwencji państwa członkowskie powinny mieć możliwość opracowywania innych systemów w zależności od swoich potrzeb. Ten rodzaj płatności powinien pokrywać wyłącznie dodatkowe koszty i utracone dochody będące rezultatem zobowiązań przekraczających wartość bazową obowiązkowych norm i wymogów ustanowionych w prawie unijnym i krajowym, jak również warunkowości, zgodnie z planem strategicznym WPR. Powinno być możliwe podejmowanie zobowiązań związanych z tym rodzajem interwencji na ustalony wcześniej roczny lub wieloletni okres, przy czym w należycie uzasadnionych przypadkach okres ten może przekraczać siedem lat.

(73) Interwencje w zakresie leśnictwa powinny przyczyniać się do realizacji komunikatu Komisji z dnia 16 lipca 2021 r. zatytułowanego "Nowa strategia leśna UE 2030" oraz, w stosownych przypadkach, do szerszego wykorzystywania systemów rolno-leśnych. Powinny one być oparte na krajowych lub regionalnych programach leśnych państw członkowskich lub równoważnych instrumentach, które należy opracowywać na podstawie zobowiązań wynikających z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 ²⁶  oraz zobowiązań podjętych przez uczestników konferencji ministerialnych w sprawie ochrony lasów w Europie. Interwencje powinny opierać się na zrównoważonych planach urządzenia lasu lub równoważnych instrumentach, które w należyty sposób uwzględniają skuteczne składowanie i sekwestrację węgla z atmosfery, a jednocześnie zwiększają ochronę bioróżnorodności i mogą obejmować rozwój obszarów leśnych i zrównoważoną gospodarkę leśną, w tym zalesianie gruntów, zapobieganie pożarom oraz tworzenie i odnawianie systemów rolno-leśnych; ochronę, odtwarzanie i poprawę stanu zasobów leśnych, z uwzględnieniem potrzeb adaptacyjnych; inwestycje służące zagwarantowaniu i poprawie ochrony lasu i jego odporności, a także świadczenia usług w zakresie ekosystemów leśnych i klimatu oraz środki i inwestycje wspierające odnawialne źródła energii oraz biogospodarkę.

(74) Aby zapewnić godziwy dochód i odporność sektora rolnictwa na całym terytorium Unii, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyznania wsparcia rolnikom prowadzącym działalność w miejscach, gdzie występują ograniczenia naturalne lub inne ograniczenia szczególne dla danego obszaru, w tym na obszarach górskich i wyspiarskich. Jeżeli chodzi o płatności w miejscach, gdzie występują ograniczenia naturalne lub inne szczególne ograniczenia dla danego obszaru, należy nadal stosować wyznaczenie obszarów dokonane na podstawie art. 32 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013.

(75) Aby WPR wnosiła zwiększoną unijną wartość dodaną dla środowiska i w celu wzmocnienia synergii tej polityki z finansowaniem inwestycji w środowisko i różnorodność biologiczną, konieczne jest utrzymanie odrębnego środka mającego na celu rekompensowanie beneficjentom niedogodności związanych z wdrażaniem sieci Natura 2000 zgodnie z dyrektywą 92/43/EWG i dyrektywą 2000/60/WE. W związku z tym należy w dalszym ciągu przyznawać wsparcie rolnikom i posiadaczom lasów, by pomóc im przezwyciężyć szczególne niedogodności wynikające z wdrażania dyrektyw 92/43/EWG i 2009/147/WE oraz aby przyczynić się do skutecznego zarządzania obszarami Natura 2000. Należy również udostępniać rolnikom wsparcie, aby pomóc im w przezwyciężaniu niedogodności na obszarach znajdujących się w dorzeczach, wynikających z wdrażania dyrektywy 2000/60/WE. Wsparcie powinno być powiązane z określonymi wymogami opisanymi w planach strategicznych WPR, wykraczającymi poza odnośne obowiązkowe normy i wymogi. Państwa członkowskie powinny również zapewnić, aby płatności dla rolników nie prowadziły do podwójnego finansowania równolegle do środków ekoschematów, a by plany strategiczne WPR pozostawiały wystarczającą elastyczność, by ułatwiać komplementarność różnych rodzajów interwencji. Opracowując plany strategiczne WPR, państwa członkowskie powinny ponadto uwzględniać szczególne potrzeby obszarów Natura 2000.

(76) Cele WPR należy również realizować poprzez wspieranie inwestycji produkcyjnych i nieprodukcyjnych, w gospodarstwach, jak i poza terenem gospodarstw. Tego rodzaju inwestycje mogą dotyczyć m.in. infrastruktury związanej z rozwojem, modernizacją lub przystosowaniem się do zmiany klimatu rolnictwa i leśnictwa, w tym dostępem do gruntów rolnych i leśnych, scalaniem i poprawą gruntów oraz dostawami i oszczędzaniem energii i wody. Mogą również obejmować inwestycje w przywrócenie potencjału rolnego lub leśnego w następstwie klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub katastrof, w tym pożarów, burz, powodzi, pojawu agrofagów i chorób. Aby skuteczniej zapewnić spójność planów strategicznych WPR z celami Unii, a także równe warunki działania w państwach członkowskich, w niniejszym rozporządzeniu należy ująć wykaz negatywny tematów inwestycji. Państwa członkowskie powinny jak najlepiej wykorzystywać dostępne środki na inwestycje poprzez dostosowanie wsparcia inwestycji do odpowiednich przepisów unijnych w dziedzinie środowiska i dobrostanu zwierząt.

(77) Młodzi rolnicy muszą w szczególności modernizować swoje gospodarstwa, aby stały się one rentowne w perspektywie długoterminowej. W pierwszych latach prowadzenia działalności często jednak doświadczają problemu niskich obrotów. Ważne jest zatem, aby państwa członkowskie ułatwiały i traktowały priorytetowo interwencje dotyczące inwestycji realizowanych przez młodych rolników. W tym celu państwa członkowskie powinny mieć możliwość określenia w swoich planach strategicznych WPR wyższe poziomy wsparcia i inne preferencyjne warunki dla inwestycji w gospodarstwa rolne młodych rolników. Państwa członkowskie powinny również mieć możliwość udzielania większego wsparcia inwestycyjnego małym gospodarstwom.

(78) Udzielając wsparcia inwestycyjnego, państwa członkowskie powinny szczególnie uwzględniać przekrojowy cel modernizacji rolnictwa i obszarów wiejskich przez sprzyjanie rozwojowi wiedzy, innowacji i cyfryzacji oraz ich upowszechnianie w rolnictwie i na obszarach wiejskich, a także zachęcanie do ich wykorzystywania. W zamieszczonym w planach strategicznych WPR opisie wkładu tych planów w przekrojowy cel ogólny należy uwzględnić wsparcie na rzecz inwestycji we wprowadzanie technologii cyfrowych w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich, takich jak inwestycje w rolnictwo precyzyjne, inteligentne wsie, przedsiębiorstwa wiejskie i infrastrukturę technologii informacyjno-komunikacyjnych.

(79) Uwzględniając cel Unii, jakim jest dobry stan jednolitych części wód, oraz potrzebę dostosowania inwestycji do tego celu, ważne jest ustanowienie przepisów dotyczących wsparcia modernizacji i rozwoju infrastruktury nawadniającej, tak aby wykorzystanie wody w rolnictwie nie zagrażało temu celowi.

(80) Mając na uwadze konieczność wyeliminowania luk inwestycyjnych w unijnym sektorze rolnictwa i usprawnienia dostępu do finansowania dla grup priorytetowych, w szczególności dla młodych rolników i nowych rolników o wyższym profilu ryzyka, należy zachęcać do korzystania z gwarancji UE w ramach InvestEU oraz do łączenia dotacji z instrumentami finansowymi. Ponieważ korzystanie z instrumentów finansowych w państwach członkowskich jest mocno zróżnicowane ze względu na różnice dotyczące dostępu do finansowania, rozwoju sektora bankowego, obecności kapitału wysokiego ryzyka oraz obeznania administracji publicznych i potencjalnych beneficjentów z instrumentami finansowymi, państwa członkowskie powinny ustanowić w planach strategicznych WPR odpowiednie cele końcowe, beneficjentów i warunki preferencyjne, a także inne możliwe zasady kwalifikowalności.

(81) Młodzi rolnicy, nowi rolnicy i inne nowe podmioty wciąż napotykają znaczne przeszkody dotyczące dostępu do gruntów, wysokich cen lub dostępu do kredytów. Ich przedsiębiorstwa są w większym stopniu zagrożone zmiennością cen zarówno w odniesieniu do nakładów, jak i produkcji, a oni sami mają duże potrzeby w zakresie szkolenia z umiejętności w dziedzinie przedsiębiorczości, zapobiegania ryzyku i ryzyku zarządzania. Istotne jest zatem, aby kontynuować udzielanie wsparcia na rozpoczęcie działalności nowych przedsiębiorstw i nowych gospodarstw rolnych. Państwa członkowskie powinny również mieć możliwość określania w swoich planach strategicznych WPR preferencyjne warunki dotyczące instrumentów finansowych dla młodych rolników, nowych rolników i innych nowych podmiotów. Należy zwiększyć maksymalną kwotę pomocy na rozpoczynanie działalności przez młodych rolników i na zakładanie przedsiębiorstw wiejskich do 100 000 EUR, z której można skorzystać również za pośrednictwem instrumentów finansowych lub w połączeniu z taką formą wsparcia.

(82) W świetle potrzeby zapewnienia odpowiednich narzędzi zarządzania ryzykiem wsparcie, które ma pomóc rolnikom w zarządzaniu ryzykiem związanym z produkcją i utratą dochodów, powinno zostać utrzymane i rozszerzone w ramach EFRROW. W szczególności powinno zostać zachowane wsparcie na rzecz składek ubezpieczeniowych i funduszy wspólnego inwestowania, w tym narzędzie stabilizacji dochodów, ale należy również udostępnić wsparcie na rzecz innych narzędzi zarządzania ryzykiem. Ponadto wszystkie rodzaje narzędzi zarządzania ryzykiem powinny obejmować ryzyko związane z produkcją lub utratą dochodów, przy czym powinno być możliwe ich ukierunkowanie na potrzebujące ich sektory rolnictwa lub obszary terytorialne. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość korzystania z uproszczeń proceduralnych, takich jak poleganie na wskaźnikach do obliczenia produkcji i dochodu rolnika, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej możliwości dostosowania narzędzi do indywidualnych wyników rolników i unikania nadmiernej rekompensaty strat.

(83) Wsparcie powinno umożliwiać ustanowienie i wdrożenie współpracy między co najmniej dwoma podmiotami, aby zrealizować cele WPR. Powinno być możliwe, aby takie wsparcie obejmowało wszystkie aspekty takiej współpracy, takie jak: tworzenie systemów jakości oraz odnośne działania informacyjne i promocyjne dla takich systemów jakości; wspólne działania na rzecz środowiska i klimatu; promowanie krótkich łańcuchów dostaw i rynków lokalnych; projekty pilotażowe; projekty grup operacyjnych EPI, lokalne projekty rozwojowe, inteligentne wsie, stowarzyszenia kupujących i kółka rolnicze; partnerstwa gospodarstw rolnych; plany urządzenia lasu; sieci i klastry; rolnictwo społeczne; rolnictwo wspierane przez społeczność lokalną; działania wchodzące w zakres inicjatywy LEADER; oraz ustanawianie grup producentów i organizacji producentów, a także innych form współpracy uznanej za niezbędną do realizacji celów szczegółowych WPR.

(84) Ważne jest wspieranie przygotowania niektórych rodzajów współpracy, w szczególności w odniesieniu do grup operacyjnych EPI, grup działania LEADER oraz strategii inteligentnych wsi.

(85) Komunikat pt. "Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności" odnosi się do dzielenia się wiedzą i skoncentrowania się na innowacjach jako do przekrojowego celu nowej WPR. W ramach WPR należy dalej wspierać interaktywny model innowacji, dzięki któremu podmioty prowadzą ściślejszą współpracę, aby jak najlepiej wykorzystać uzupełniającą wiedzę w celu rozpowszechniania rozwiązań, które można zastosować w praktyce. Należy wzmocnić świadczenie usług doradczych dla rolników w ramach systemu wiedzy i innowacji w dziedzinie rolnictwa (AKIS). W planie strategicznym WPR powinny znaleźć się informacje na temat metod współpracy podmiotów świadczących usługi doradcze, naukowców i krajowej sieci WPR. Każde państwo członkowskie lub, w stosownych przypadkach, region w celu wzmocnienia AKIS i zgodnie ze swoim strategicznym podejściem w ramach swojego AKIS, powinno mieć możliwość finansowania niektórych działań mających na celu wymianę wiedzy i innowacje, a także ułatwianie rolnikom opracowywania strategii na poziomie gospodarstwa w celu zwiększenia odporności ich gospodarstw, z wykorzystaniem rodzajów interwencji, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto każde państwo członkowskie powinno ustanowić strategię rozwoju technologii cyfrowych i wykorzystania tych technologii w celu zademonstrowania, w jaki sposób będzie pobudzana cyfryzacja w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

(86) Należy kontynuować finansowanie ze środków EFRG rodzajów interwencji w formie płatności bezpośrednich i rodzajów interwencji w niektórych sektorach, podczas gdy EFRROW powinien nadal służyć jako źródło finansowania rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich. Przepisy dotyczące zarządzania finansowego WPR należy określić oddzielnie w odniesieniu do obu funduszy i do działań wspieranych przez każdy z nich, uwzględniając fakt, że nowy model realizacji pozwala państwom członkowskim na większą elastyczność i zwiększa zakres pomocniczości w realizacji ich celów. Rodzaje interwencji na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny obejmować okres od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2027 r.

(87) Wsparcie na rzecz płatności bezpośrednich w ramach planów strategicznych WPR należy przyznawać w ramach przydziałów krajowych ustalonych w niniejszym rozporządzeniu. Te przydziały krajowe powinny odzwierciedlać fakt kontynuowania zmian, które polegają na stopniowym zwiększaniu przydziałów dla państw członkowskich o najniższym poziomie wsparcia na hektar, aby zniwelować 50 % różnicy między poziomem najniższego wsparcia a 90 % średniej unijnej. Aby uwzględnić mechanizm zmniejszania płatności i wykorzystywania uzyskanych kwot w państwie członkowskim, należy zezwolić na to, aby w planie strategicznym WPR danego państwa członkowskiego całkowite orientacyjne przydziały finansowe na rok były większe niż przydział krajowy.

(88) Aby ułatwić zarządzanie środkami finansowymi EFRROW, należy ustalić jednolitą wielkość wkładu dla wsparcia z EFRROW w odniesieniu do wydatków publicznych w państwach członkowskich. W odniesieniu do niektórych rodzajów operacji należy ustalić szczególne wielkości wkładu, aby uwzględnić ich szczególne znaczenie lub charakter. Aby złagodzić szczególne ograniczenia wynikające z poziomu ich rozwoju, oddalenia lub ich odizolowania, należy ustalić odpowiednią wielkość wkładu EFRROW dla regionów słabiej rozwiniętych, regionów najbardziej oddalonych i, mniejszych wysp Morza Egejskiego oraz regionów w okresie przejściowym.

(89) Należy ustalić obiektywne kryteria kategoryzacji regionów i obszarów na szczeblu Unii do celów udzielania wsparcia z EFRROW. W tym celu identyfikacja regionów i obszarów na poziomie Unii powinna opierać się na wspólnym systemie klasyfikacji regionów ustanowionym rozporządzeniem (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady ²⁷ . Aby zapewnić adekwatność wsparcia, należy wykorzystywać najnowsze klasyfikacje i dane, w szczególności w celu podjęcia działań w odniesieniu do regionów słabiej rozwiniętych i dysproporcji międzyregionalnych w ramach państwa członkowskiego.

(90) Ze środków EFRROW nie należy wspierać inwestycji, które szkodziłyby środowisku naturalnemu. W związku z tym konieczne jest wprowadzenie w niniejszym rozporządzeniu przepisów dotyczących wykluczenia. W szczególności ze środków EFRROW nie należy finansować inwestycji w nawadnianie, które nie przyczyniają się do osiągnięcia lub utrzymania dobrego stanu danej jednolitej części wód lub jednolitych części wód, ani nie należy finansować inwestycji w zalesianie, które nie są spójne z celami związanymi ze środowiskiem i klimatem, zgodnymi z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej.

(91) W celu zapewnienia odpowiedniego finansowania niektórych priorytetów należy określić zasady dotyczące minimalnych i maksymalnych przydziałów finansowych dla tych priorytetów. Przed jakimkolwiek przesunięciem środków na interwencje ukierunkowane na wymianę pokoleń państwa członkowskie powinny zarezerwować co najmniej kwotę odpowiadającą 3 % ich rocznej puli płatności bezpośrednich. Takie interwencje mogą obejmować zwiększone wsparcie dochodu i wsparcie z tytułu rozpoczęcia działalności. Biorąc pod uwagę znaczenie wsparcia inwestycyjnego dla młodych rolników, aby zapewnić rentowność ich gospodarstw w perspektywie długoterminowej i zwiększyć atrakcyjność sektora, część wydatków na interwencje inwestycyjne o wyższym poziomie wsparcia dla młodych rolników może również zostać zaliczona na poczet minimalnej kwoty, która ma zostać zarezerwowana na wkład w realizację celu szczegółowego polegającego na przyciąganiu i wspieraniu młodych rolników i nowych rolników oraz ułatwianiu rozwoju zrównoważonej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.

(92) Aby zapewnić dostępność wystarczających środków finansowych w ramach WPR na realizację celów związanych ze środowiskiem, klimatem i dobrostanem zwierząt zgodnie z priorytetami Unii, na te cele należy zarezerwować pewną część wsparcia z EFRROW, w tym inwestycji, oraz płatności bezpośrednich. Biorąc pod uwagę fakt, że programy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt są wprowadzane po raz pierwszy w ramach płatności bezpośrednich, należy przyznać pewną elastyczność w zakresie planowania i wdrażania, w szczególności w ciągu pierwszych dwóch lat, aby umożliwić państwom członkowskim i rolnikom zdobycie doświadczenia oraz zapewnić sprawne i skuteczne wdrażanie, uwzględniając również poziom ambicji w zakresie środowiska i klimatu w ramach EFRROW. Aby zapewnić zgodność z ogólnymi ambicjami w zakresie środowiska i klimatu, taka elastyczność powinna być określona i podlegać kompensacji w określonych granicach.

(93) Podejście LEADER do rozwoju lokalnego udowodniło swoją skuteczność we wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich poprzez pełne uwzględnienie wielosektorowych potrzeb w zakresie endogenicznego rozwoju obszarów wiejskich z zastosowaniem podejścia oddolnego. Z tego względu należy kontynuować stosowanie podejścia LEADER w przyszłości, przy czym podejście to powinno pozostać obowiązkowe i obejmować minimalny przydział środków z EFRROW.

(94) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie z zobowiązaniami Unii dotyczącymi realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, WPR powinna przyczynić się do uwzględnienia działań na rzecz klimatu w politykach Unii oraz do osiągnięcia celu końcowego, jakim jest przeznaczanie 30 % wydatków z budżetu Unii na realizację celów związanych z klimatem. W odniesieniu do działań realizowanych w ramach WPR oczekuje się, że 40 % całkowitej puli środków finansowych WPR będzie przyczyniać się do realizacji celów klimatycznych. Odpowiednie działania powinny zostać określone w trakcie przygotowania i realizacji planów strategicznych WPR oraz zostać poddane ponownej ocenie w kontekście odpowiednich ewaluacji i przeglądów.

(95) W przypadku gdy kwoty jednostkowe nie są oparte na rzeczywistych kosztach lub utraconych dochodach, państwa członkowskie powinny ustalić odpowiedni poziom wsparcia w oparciu o ocenę ich potrzeb. Odpowiednią kwotę jednostkową może stanowić zakres odpowiednich kwot jednostkowych, a nie pojedyncza jednolita lub średnia kwota jednostkowa. Zatem państwa członkowskie powinny mieć również możliwość określenia w swoich planach strategicznych WPR uzasadnionej maksymalnej lub minimalnej kwoty jednostkowej dla niektórych interwencji, bez uszczerbku dla przepisów dotyczących poziomu płatności z tytułu odnośnych interwencji.

(96) Przekazanie państwom członkowskim odpowiedzialności za ocenę potrzeb i osiągnięcie celów końcowych idzie w parze z większą elastycznością w łączeniu rodzajów interwencji w formie płatności bezpośrednich, rodzajów interwencji w pewnych sektorach oraz rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich. Powinien to ułatwić pewien stopień elastyczności w dostosowywaniu odpowiednich krajowych przydziałów środków finansowych. Dlatego w przypadku gdy państwa członkowskie szacują, że pula wstępnie przydzielonych środków jest zbyt niska w stosunku do wszystkich planowanych środków, uzasadniona jest pewna doza elastyczności; należy unikać znacznych wahań poziomu rocznego bezpośredniego wsparcia dochodów w stosunku do kwot dostępnych na potrzeby wieloletnich interwencji w ramach EFRROW.

(97) Aby zwiększyć unijną wartość dodaną i utrzymać dobrze funkcjonujący rynek wewnętrzny produktów rolnych oraz dążyć do realizacji celów ogólnych i szczegółowych WPR, państwa członkowskie nie powinny podejmować decyzji na podstawie niniejszego rozporządzenia w izolacji, lecz w ramach zorganizowanego procesu, który powinien znaleźć odzwierciedlenie w planie strategicznym WPR. W odgórnych przepisach unijnych należy określić ogólnounijne cele WPR, główne rodzaje interwencji, ramy realizacji celów oraz strukturę zarządzania. Celem takiego podziału zadań jest zagwarantowanie, aby zainwestowane środki finansowe w pełni odpowiadały osiąganym rezultatom.

(98) W celu zapewnienia wyraźnego strategicznego charakteru planów strategicznych WPR oraz ułatwienia powiązań z innymi politykami Unii, a w szczególności z ustalonymi długoterminowymi celami krajowymi wynikającymi z prawodawstwa Unii lub umów międzynarodowych, np. dotyczącymi zmiany klimatu, lasów, różnorodności biologicznej i wody, każde państwo członkowskie powinno posiadać jeden plan strategiczny WPR uwzględniający jego przepisy konstytucyjne i instytucjonalne. W stosownych przypadkach plan strategiczny WPR może obejmować interwencje regionalne.

(99) W trakcie opracowywania planów strategicznych WPR państwa członkowskie powinny przeanalizować swoją specyficzną sytuację i potrzeby, wyznaczyć cele końcowe związane z realizacją celów WPR i opracować interwencje, które pozwolą na osiągnięcie tych celów końcowych i równocześnie będą dostosowane do szczególnych warunków krajowych i regionalnych, w tym warunków w regionach najbardziej oddalonych. Proces ten powinien wzmocnić zasadę pomocniczości we wspólnych unijnych ramach, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z ogólnymi zasadami prawa Unii i celami WPR. W związku z tym należy ustanowić przepisy dotyczące struktury i treści planów strategicznych WPR.

(100) Aby zapewnić odpowiednie ustalenie celów końcowych przez państwa członkowskie oraz odpowiednią formę interwencji, umożliwiającą maksymalizację ich wkładu w realizację celów WPR, konieczne jest oparcie strategii planów strategicznych WPR na wcześniejszej analizie warunków lokalnych i ocenie potrzeb w odniesieniu do celów WPR. Ważne jest również zapewnienie, aby plany strategiczne WPR mogły odpowiednio odzwierciedlać zmiany istniejących w państwach członkowskich warunków, struktur (zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych) i sytuacji na rynku i aby można je było z czasem dostosować w celu odzwierciedlenia tych zmian.

(101) Opracowując plany strategiczne WPR, należy dążyć do zapewnienia jak największej spójności między różnorodnymi narzędziami WPR, ponieważ powinny one obejmować rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich, rodzaje interwencji w pewnych sektorach oraz rodzaje interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich. W planach tych należy również zagwarantować i zademonstrować odpowiednie dostosowanie wyborów dokonanych przez państwa członkowskie do priorytetów i celów Unii i adekwatność tych wyborów. W tym kontekście plany strategiczne WPR powinny zawierać przegląd i wyjaśnienie narzędzi zapewniających sprawiedliwszą dystrybucję oraz skuteczniejsze i efektywniejsze ukierunkowanie wsparcia dochodów. W związku z tym powinny one zawierać zorientowaną na rezultaty strategię interwencji zbudowaną wokół celów szczegółowych WPR, w tym związane z tymi celami ilościowe cele końcowe. Aby umożliwić ich monitorowanie w skali rocznej, wyżej wspomniane cele końcowe powinny się opierać na wskaźnikach rezultatu.

(102) Strategia interwencji powinna również podkreślać zarówno wzajemną komplementarność różnych narzędzi WPR, jak i komplementarność tych narzędzi z pozostałymi politykami Unii. W szczególności każdy plan strategiczny WPR powinien uwzględniać odpowiednie przepisy dotyczące ochrony środowiska i klimatu, a opracowane na podstawie tych przepisów plany krajowe należy opisać w ramach analizy bieżącej sytuacji (zwanej dalej "analizą SWOT"). Należy sporządzić wykaz aktów prawnych, do których w szczególności należy się odnieść w planie strategicznym WPR.

(103) Ze względu na fakt, że państwom członkowskim należy przyznać elastyczność w odniesieniu do możliwości przekazania, w oparciu o strukturę krajową, części zadań związanych z projektowaniem i wdrażaniem ich planów strategicznych WPR na poziom regionalny, w celu ułatwienia koordynacji w podejmowaniu problemów ogólnokrajowych przez regiony, plany strategiczne WPR powinny zawierać opis powiązań między interwencjami krajowymi a regionalnymi.

(104) Ponieważ plany strategiczne WPR powinny umożliwiać Komisji realizację powierzonego jej zadania zarządzania budżetem Unii oraz gwarantować państwom członkowskim pewność prawa w odniesieniu do niektórych elementów planu strategicznego WPR, plany strategiczne WPR powinny zawierać szczegółowy opis poszczególnych interwencji, w tym warunki kwalifikowalności, przydziały budżetowe, planowane produkty oraz koszty jednostkowe. Aby przedstawić przegląd wszystkich aspektów budżetowych z podziałem na poszczególne interwencje, konieczny jest plan finansowy oraz plan dotyczący celów końcowych.

(105) W celu zapewnienia niezwłocznego rozpoczęcia i efektywnej realizacji planów strategicznych WPR, warunkiem otrzymania wsparcia z EFRG i z EFRROW powinno być istnienie należytych ramowych warunków administracyjnych. W każdym planie strategicznym WPR należy zatem określić wszystkie struktury zarządzania i koordynacji tego planu, w tym systemy kontroli i kar, oraz strukturę monitorowania i sprawozdawczości.

(106) Ze względu na znaczenie celu szczegółowego dotyczącego modernizacji obszarów rolniczych i wiejskich oraz jego przekrojowy charakter, państwa członkowskie powinny uwzględnić w swoich planach strategicznych WPR specjalny opis wkładu, jaki takie plany strategiczne WPR wniosą w realizację tego celu, w tym ich wkładu w transformację cyfrową.

(107) W świetle obaw dotyczących obciążenia administracyjnego związanego z zarządzaniem dzielonym, szczególną uwagę w planach strategicznych WPR należy poświęcić uproszczeniu.

(108) Ze względu na fakt, że nie jest właściwe, aby Komisja zatwierdzała informacje, które można uznać za dotyczące ogólnego kontekstu lub informacji historycznej lub które wchodzą w zakres kompetencji państw członkowskich, niektóre informacje należy przedstawić w załącznikach do planu strategicznego WPR.

(109) Zgodnie z pkt 22 i 23 porozumienia międzyinstytucjonalnego na rzecz lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. ²⁸  zachodzi potrzeba ewaluacji funduszy unijnych w oparciu o informacje zgromadzone w kontekście konkretnych wymogów dotyczących monitorowania, przy czym należy unikać nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich. Wymogi te mogą, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki służące jako podstawa ewaluacji rzeczywistego oddziaływania funduszy.

(110) Zatwierdzenie planu strategicznego WPR przez Komisję stanowi zasadniczy krok na drodze do zapewnienia, aby polityka była wdrażana zgodnie ze wspólnymi celami. Zgodnie z zasadą pomocniczości Komisja powinna zapewnić państwom członkowskim odpowiednie wytyczne dotyczące przedstawiania spójnej i ambitnej logiki interwencji.

(111) Należy zapewnić możliwość programowania planów strategicznych WPR i dokonywania ich przeglądów, zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym rozporządzeniu.

(112) Za zarządzanie każdym planem strategicznym WPR i za jego wdrażanie powinna być odpowiedzialna krajowa instytucja zarządzająca, która powinna być także głównym punktem kontaktowym dla Komisji. Jednak w przypadku gdy aspekty związane z polityką rozwoju obszarów wiejskich są regulowane na szczeblu regionalnym, państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia regionalnych organów zarządzających. Organy zarządzające powinny mieć możliwość delegowania części swoich obowiązków, zachowując jednocześnie odpowiedzialność za efektywność i prawidłowość zarządzania oraz zapewniając spójność i konsekwencję planu strategicznego WPR oraz koordynację między krajową instytucją zarządzającą a regionalnymi organami zarządzającymi. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby w ramach zarządzania ich planami strategicznymi WPR i ich wdrażania, interesy finansowe Unii były chronione, zgodnie z rozporządzeniem finansowym i rozporządzeniem (UE) 2021/2116.

(113) Odpowiedzialność za monitorowanie planów strategicznych WPR powinna być podzielona między krajową instytucję zarządzającą a ustanowiony w tym celu krajowy komitet monitorujący. Krajowy komitet monitorujący powinien być odpowiedzialny za monitorowanie skuteczności wdrażania planów strategicznych WPR. W tym celu należy określić obowiązki tego komitetu. W przypadku gdy plan strategiczny WPR zawiera elementy ustalane przez regiony, państwa członkowskie i zainteresowane regiony powinny mieć możliwość powoływania i tworzenia regionalnych komitetów monitorujących. W takim przypadku należy doprecyzować zasady dotyczące koordynacji z krajowym komitetem monitorującym.

(114) EFRROW powinien wspierać - udzielając pomocy technicznej, z inicjatywy Komisji - działania związane z wykonywaniem zadań, o których mowa w art. 7 rozporządzenia (UE) 2021/2116. Pomocy technicznej można również udzielać, z inicjatywy państw członkowskich, do celów realizacji zadań niezbędnych do skutecznego zarządzania wsparciem i jego wdrażania w związku z planem strategicznym WPR. Zwiększenie pomocy technicznej udzielanej z inicjatywy państw członkowskich jest możliwe jedynie w przypadku państw członkowskich, których przydział środków z EFRROW nie przekracza 1,1 mld EUR. Wsparcie z EFRROW na pomoc techniczną powinno uwzględniać budowanie większych zdolności administracyjnych w odniesieniu do nowych systemów zarządzania i kontroli w państwach członkowskich.

(115) W sytuacji gdy państwa członkowskie dysponują o wiele większą elastycznością przy jednoczesnym zwiększeniu zakresu pomocniczości w odniesieniu do opracowywania interwencji, by osiągnąć wspólne cele, kluczowym narzędziem realizowania polityki i sterowania nią oraz propagowania zaangażowania stron, dzielenia się wiedzą i budowania zdolności państw członkowskich i innych podmiotów, są sieci. Zakres działań służących tworzeniu sieci kontaktów zostanie rozszerzony z rozwoju obszarów wiejskich na oba filary WPR. Pojedyncza sieć WPR na szczeblu Unii powinna zapewniać lepszą koordynację działań służących tworzeniu sieci kontaktów na szczeblu unijnym oraz na szczeblach krajowym i regionalnym. Europejskie i krajowe sieci WPR powinny zastąpić obecną Europejską Sieć na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz sieć EPI-AGRI na szczeblu Unii, a także krajowe sieci obszarów wiejskich. Europejska sieć WPR powinna w miarę możliwości przyczyniać się do działań krajowych sieci WPR. Sieci powinny zapewniać platformę służącą propagowaniu intensywniejszej wymiany wiedzy, aby usprawnić wdrażanie planów strategicznych WPR i wykorzystać rezultaty i wartość dodaną polityki na szczeblu Unii, w tym programu "Horyzont Europa" i prowadzonych w jego ramach projektów obejmujących wiele podmiotów. W kontekście wyżej wspomnianej intensywniejszej wymiany wiedzy i innowacji EPI, wspierane przez europejskie i krajowe sieci WPR, powinno ułatwiać wdrażanie interaktywnego modelu innowacji zgodnie z metodyką określoną w niniejszym rozporządzeniu.

(116) Każdy plan strategiczny WPR powinien podlegać regularnemu monitorowaniu pod kątem wdrażania i postępów w realizacji wyznaczonych celów końcowych. Należy ustanowić ramy realizacji celów, monitorowania i ewaluacji WPR, które będą służyły wykazywaniu postępów i ocenie wpływu wdrażania polityki i jej skuteczności.

(117) Ukierunkowanie na rezultaty wynikające z modelu realizacji wymaga silnych ram realizacji celów, szczególnie z uwagi na fakt, że plany strategiczne WPR przyczyniają się do realizacji szeroko zakrojonych celów ogólnych innych polityk w ramach zarządzania dzielonego. W przypadku polityki zorientowanej na realizację celów konieczne jest przeprowadzanie rocznej i wieloletniej oceny na podstawie wybranych produktów oraz wskaźników rezultatu i oddziaływania, określonych w ramach realizacji celów, monitorowania i ewaluacji. W tym celu należy wybrać ograniczony i ukierunkowany zestaw wskaźników, który pozwoli na możliwie dokładne stwierdzenie, czy wspierana interwencja przyczynia się do osiągnięcia wyznaczonych celów. Powinno być możliwe, by wskaźniki odnoszące się do celów szczegółowych związanych ze środowiskiem i klimatem obejmowały interwencje, które przyczyniają się do wypełnienia zobowiązań wynikających z odpowiednich aktów ustawodawczych Unii.

(118) Częścią ram realizacji celów, monitorowania i ewaluacji powinno być monitorowanie przez państwa członkowskie osiągniętych postępów oraz przekazywanie przez nie Komisji rocznych sprawozdań na ten temat. Na podstawie informacji przekazywanych przez państwa członkowskie Komisja powinna informować o postępach w osiąganiu celów szczegółowych przez cały okres planu strategicznego WPR, używając w tym celu podstawowego zestawu wskaźników.

(119) Należy wdrożyć mechanizmy podejmowania działań w celu ochrony interesów finansowych Unii w przypadku gdy wdrażanie planu strategicznego WPR znacznie odbiega od wytyczonych celów końcowych. Komisja powinna mieć możliwość poproszenia państw członkowskich mogą być zatem poproszone o przedłożenie planów działania w przypadku znaczącego i nieuzasadnionego niskiego poziomu realizacji celów. Może to prowadzić do zawieszenia, a ostatecznie - w przypadku nieosiągnięcia planowanych rezultatów - zmniejszenia unijnego finansowania.

(120) Zgodnie z zasadą zarządzania dzielonego państwa członkowskie, w stosownych przypadkach zapewniając zaangażowanie regionów w opracowywanie planu ewaluacji oraz w monitorowanie i interwencji regionalnych w ramach planu strategicznego WPR, powinny być odpowiedzialne za ewaluację swoich planów strategicznych WPR, natomiast Komisja powinna być odpowiedzialna za syntezy na poziomie Unii ewaluacji ex ante, ewaluacji śródokresowych i za przeprowadzanie ewaluacji ex post państw członkowskich.

(121) Aby zapewnić kompleksową i rzeczową ewaluację WPR na poziomie Unii, Komisja powinna opierać się na wskaźnikach kontekstu i oddziaływania. Wskaźniki te powinny opierać się przede wszystkim na ustalonych źródłach danych. Komisja i państwa członkowskie powinny współpracować w celu zapewnienia i dalszej poprawy wiarygodności danych potrzebnych do celów wskaźników kontekstu i oddziaływania.

(122) Oceniając proponowane plany strategiczne WPR Komisja powinna ocenić spójność i wkład proponowanych planów strategicznych WPR w unijne przepisy i zobowiązania dotyczące środowiska i klimatu, a w szczególności w realizację celów Unii na 2030 r. określonych w komunikacie Komisji z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowanym "Strategia »od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego" ("strategia »od pola do stołu«") oraz w komunikacie Komisji z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowanym "Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności na okres do 2030 r.: przywracanie przyrody do naszego życia" ("unijna strategia na rzecz bioróżnorodności").

(123) Państwa członkowskie powinny być zobowiązane do wykazania, za pośrednictwem swoich planów strategicznych WPR, wyższego ogólnego poziomu ambicji niż w przeszłości w odniesieniu do celów szczegółowych WPR związanych ze środowiskiem i klimatem. Takie ambicje należy uznać za obejmujące wiele elementów związanych m.in. ze wskaźnikami oddziaływania, celami końcowymi wyznaczonymi w stosunku do wskaźników rezultatu, planowaniem interwencji, zamierzonym wdrażaniem systemu warunkowości oraz planowaniem finansowym. Państwa członkowskie powinny być zobowiązane do wyjaśnienia w swoich planach strategicznych WPR, w jaki sposób wykazują wymagany wyższy ogólny poziom ambicji, odnosząc się do tych różnych odpowiednich elementów. Wyjaśnienie to powinno obejmować krajowe wkłady w realizację celów Unii na 2030 r. określonych w strategii "od pola do stołu" oraz w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności.

(124) Komisja powinna sporządzić sprawozdanie podsumowujące plany strategiczne WPR państw członkowskich, aby ocenić wspólne wysiłki i zbiorcze ambicje państw członkowskich na rzecz realizacji celów szczegółowych WPR na początku okresu wdrażania, z uwzględnieniem unijnych celów na 2030 r. określonych w strategii "od pola do stołu" i unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności.

(125) Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w celu oceny funkcjonowania nowego modelu realizacji w państwach członkowskich oraz połączonego wkładu interwencji określonych w ramach planów strategicznych państw członkowskich w realizację zobowiązań Unii związanych ze środowiskiem i klimatem, w szczególności tych wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu.

(126) Do wsparcia rodzajów interwencji na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny mieć zastosowanie art. 107, 108 i 109 TFUE. Niemniej jednak, ze względu na szczególny charakter sektora rolnictwa, wspomniane postanowienia TFUE nie powinny mieć zastosowania do rodzajów interwencji w formie płatności bezpośrednich i rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich w odniesieniu do operacji wchodzących w zakres stosowania art. 42 TFUE, które są przeprowadzane na podstawie niniejszego rozporządzenia i zgodnie z nim, ani do płatności dokonywanych przez państwa członkowskie, mających stanowić dodatkowe krajowe finansowanie rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich, którym przyznano wsparcie unijne i które wchodzą w zakres stosowania art. 42 TFUE.

(127) Aby uniknąć nagłego i znacznego spadku wsparcia w niektórych sektorach państw członkowskich, które przyznały przejściowe wsparcie krajowe w latach 2015-2022, te państwa członkowskie powinny mieć możliwość dalszego przyznawania takiego wsparcia pod pewnymi warunkami i ograniczeniami. Biorąc pod uwagę przejściowy charakter tego wsparcia, należy kontynuować jego stopniowe wycofywanie poprzez stopniowe zmniejszanie, w ujęciu rocznym, sektorowych pul środków finansowych przeznaczonych na tę pomoc.

(128) Dane osobowe zgromadzone do celów stosowania jakichkolwiek przepisów określonych w niniejszym rozporządzeniu należy przetwarzać w sposób zgodny z tymi celami. Dane te powinny być również zanonimizowane w przypadku przetwarzania do celów monitorowania i ewaluacji, oraz chronione zgodnie z prawem unijnym dotyczącym ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz swobodnego przepływu takich danych, w szczególności z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 ²⁹  oraz z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 ³⁰ . Osoby, których dane dotyczą, należy poinformować o takim przetwarzaniu oraz o ich prawach w odniesieniu do ochrony danych.

(129) Na potrzeby stosowania niniejszego rozporządzenia, a także w celu monitorowania i analizowania uprawnień finansowych oraz administrowania nimi niezbędne są powiadomienia od państw członkowskich.

(130) W celu uzupełnienia lub zmiany niektórych, innych niż istotne, elementów niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lep-

(131) W celu zapewnienia pewności prawa, ochrony praw rolników i zapewnienia równych warunków między państwami członkowskimi w odniesieniu do wspólnych wymagań i wskaźników należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania określonych aktów w odniesieniu do dostosowania wspólnych wskaźników dotyczących produktu, rezultatu, oddziaływania i wskaźników kontekstowych celem rozwiązania problemów technicznych z ich wdrożeniem i przepisów w odniesieniu do współczynnika dotyczącego normy 1 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

(132) Aby zagwarantować pewność prawa, ochronę praw rolników oraz sprawne, spójne i efektywne funkcjonowanie rodzajów interwencji w formie płatności bezpośrednich, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania określonych aktów w odniesieniu do przepisów uzależniających przyznanie płatności od wykorzystania kwalifikowanego materiału siewnego niektórych odmian konopi oraz ustanawiających procedurę określania odmian konopi i weryfikacji zawartości tetrahydrokannabinolu; przepisów ustanawiających zharmonizowaną podstawę obliczania zmniejszenia płatności w ramach ograniczania i degresywności; środków mających zapobiegać odczuwaniu przez beneficjentów wsparcia dochodów związanego z produkcją strukturalnych zakłóceń równowagi na rynku w danym sektorze, w tym decyzji, że takie wsparcie może być nadal wypłacane do 2027 r. na podstawie jednostek produkcyjnych, w odniesieniu do których zostało ono przyznane we wcześniejszym okresie odniesienia; przepisów i warunków dotyczących zatwierdzania gruntów i odmian do celów płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny oraz przepisów w zakresie warunków przyznawania tej płatności oraz dotyczących jej wymogów kwalifikowalności i praktyk agronomicznych, przepisów w odniesieniu do kryteriów zatwierdzania organizacji międzybranżowych oraz przepisów regulujących skutki, gdy zatwierdzona organizacja międzybranżowa nie spełnia tych kryteriów i obowiązków mających zastosowanie do producentów.

(133) Aby rodzaje interwencji w niektórych sektorach przyczyniały się do realizacji celów WPR i aby wzmocnić synergie z innymi instrumentami WPR oraz zapewnić równe warunki działania na rynku wewnętrznym i uniknąć nierównej lub nieuczciwej konkurencji, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania określonych aktów w odniesieniu do przepisów dotyczących właściwego funkcjonowania rodzajów interwencji w niektórych sektorach, rodzaju wydatków, które mają zostać pokryte, a w szczególności kosztów administracyjnych i kosztów personelu, podstawy obliczania unijnej pomocy finansowej, w tym okresów odniesienia i wartości sprzedanej produkcji oraz stopnia zorganizowania producentów w pewnych regionach i maksymalnego poziomu unijnej pomocy finansowej w przypadku pewnych interwencji na rzecz zapobiegania kryzysowi rynkowemu i zarządzania ryzykiem w pewnych sektorach; przepisów dotyczących określania pułapu wydatków na ponowne sadzenie sadów, gajów oliwnych lub winnic; przepisów, na podstawie których producenci mają wycofywać produkty uboczne produkcji wina, i dotyczących wyjątków od tego obowiązku mających na celu uniknięcie dodatkowego obciążenia administracyjnego, przepisów dotyczących dobrowolnej certyfikacji destylarni i przepisów dotyczących różnych form wsparcia i minimalnej trwałości wspieranych inwestycji w niektórych sektorach, a także łączenia finansowania niektórych interwencji w sektorze wina. W szczególności w celu zapewnienia wydajnego i skutecznego wykorzystania unijnych środków finansowych na interwencje w sektorze pszczelarskim, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania określonych aktów w odniesieniu do dodatkowych wymogów w zakresie obowiązku powiadamiania oraz w odniesieniu do ustanowienia minimalnego wkładu Unii na rzecz wydatków na wdrożenie tych rodzajów interwencji.

(134) Aby zagwarantować pewność prawa oraz osiąganie celów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania określonych aktów w odniesieniu do wsparcia dla zobowiązań w dziedzinie zarządzania dotyczących zasobów genetycznych i dobrostanu zwierząt i w dziedzinie systemów jakości.

(135) W celu uwzględnienia przyszłych zmian w przydziałach środków państw członkowskich lub celem rozwiązania problemów państw członkowskich we wdrażaniu ich planów strategicznych WPR należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania niektórych aktów w odniesieniu do przydziału środków dla państw członkowskich na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich, modyfikacji zastosowanych wyrównań w celu wsparcia w oparciu o ich wkład polityki w realizację celów dotyczących zmiany klimatu oraz w odniesieniu do przepisów dotyczących treści planu strategicznego WPR.

(136) Aby ułatwić przejście od ustaleń określonych w rozporządzeniach (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 do ustaleń określonych w niniejszym rozporządzeniu, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania określonych aktów w odniesieniu do środków w zakresie ochrony wszelkich nabytych praw i uzasadnionych oczekiwań beneficjentów.

(137) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia oraz zapobieżenia nieuczciwej konkurencji lub dyskryminacji wśród rolników należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do: ustalania obszarów odniesienia do celów wsparcia z tytułu produkcji nasion oleistych; zasad zatwierdzania gruntów i odmian do celów płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny i związanych z nią powiadomień; obliczania zmniejszenia płatności w przypadku gdy kwalifikujący się obszar bawełny przekroczy powierzchnię obszaru bazowego; unijnej pomocy finansowej na destylację produktów ubocznych powstających podczas produkcji wina; zasad dotyczących przedstawiania elementów, które należy uwzględnić w planie strategicznym WPR; jednolitych warunków stosowania wymogów dotyczących informowania i promocji w zakresie możliwości oferowanych przez plan strategiczny WPR; określenia struktury organizacyjnej i funkcjonowania europejskiej sieci WPR; zasad dotyczących ram realizacji celów, monitorowania i ewaluacji; sposobu prezentacji treści rocznych sprawozdań z realizacji celów; zasad dotyczących informacji, które mają być przekazywane przez państwa członkowskie na potrzeby oceny realizacji celów przez Komisję; przepisów dotyczących potrzebnych danych i synergii między potencjalnymi źródłami danych, oraz przepisów dotyczących funkcjonowania systemu umożliwiającego bezpieczną wymianę danych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania między Komisją a państwami członkowskimi. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 ³¹ .

(138) W świetle faktu, że wskaźniki do celów monitorowania, ewaluacji i rocznej sprawozdawczości z realizacji celów zostały już określone w załączniku I, przyjęcie innych wskaźników do celów monitorowania i ewaluacji WPR powinno zostać poddane dodatkowej kontroli przez państwa członkowskie. Podobnie przekazanie Komisji przez państwa członkowskie wymaganych dodatkowych informacji do celów monitorowania i ewaluacji WPR powinno być uzależnione od pozytywnej opinii Komitetu ds. Wspólnej Polityki Rolnej. W związku z tym Komisja nie powinna mieć możliwości nakładania na państwa członkowskie obowiązku dostarczania dodatkowych wskaźników i informacji na temat wdrażania WPR na potrzeby monitorowania i ewaluacji WPR, jeżeli Komitet ds. Wspólnej Polityki Rolnej nie stwierdzi większości kwalifikowanej za odnośnym wnioskiem Komisji lub przeciwko niemu, a zatem nie może wyrazić opinii.

(139) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania aktów wykonawczych bez stosowania rozporządzenia (UE) nr 182/ 2011 przy zatwierdzaniu planów strategicznych WPR i ich zmian.

(140) W przypadkach uzasadnionych szczególnie pilną potrzebą wynikającą z konieczności rozwiązania szczególnych problemów przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości systemu płatności bezpośrednich z uwagi na nadzwyczajne okoliczności, Komisja powinna przyjmować akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie. Ponadto w celu rozwiązania pilnych problemów w co najmniej jednym z państw członkowskich, przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości systemu płatności bezpośrednich, Komisja powinna przyjmować akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie, jeżeli, w należycie uzasadnionych przypadkach, nadzwyczajne okoliczności mają wpływ na przyznanie wsparcia oraz zagrażają skutecznemu wykonaniu płatności w ramach systemów wsparcia wymienionych w niniejszym rozporządzeniu.

(141) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013 ³²  oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 229/2013 ³³  powinny pozostać poza zakresem niniejszego rozporządzenia, chyba że znajduje się w nim wyraźne do nich odniesienie.

(142) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie ze względu na różnice między poszczególnymi obszarami wiejskimi i ograniczone środki finansowe państw członkowskich, natomiast możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii dzięki wieloletniej gwarancji finansowania unijnego i skoncentrowaniu się na wyraźnie określonych priorytetach, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(143) Należy zatem uchylić rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013.

(144) W celu zapewnienia sprawnego wdrożenia przewidzianych środków oraz z uwagi na pilną potrzebę, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

TYTUŁ  I

PRZEDMIOT I ZAKRES STOSOWANIA, MAJĄCE ZASTOSOWANIE PRZEPISY I DEFINICJE

Artykuł  1

Przedmiot i zakres stosowania

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy dotyczące:

a) celów ogólnych i szczegółowych, jakie mają być realizowane za pomocą unijnego wsparcia finansowanego z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR), oraz powiązanych z nimi wskaźników;

b) rodzajów interwencji i wspólnych wymogów obowiązujących państwa członkowskie w zakresie realizacji tych celów, jak też powiązanych z nimi uzgodnień finansowych;

c) planów strategicznych WPR, które są sporządzane przez państwa członkowskie, i które ustanawiają cele końcowe, określają warunki interwencji i przydzielają zasoby finansowe, zgodnie z celami szczegółowymi i zidentyfikowanymi potrzebami;

d) koordynacji i zarządzania oraz monitorowania, sprawozdawczości i ewaluacji.

2. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do unijnego wsparcia finansowanego z EFRG i EFRROW na rzecz interwencji wymienionych w planach strategicznych WPR sporządzanych przez państwa członkowskie i zatwierdzanych przez Komisję, obejmujących okres od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. ("okres realizacji planu strategicznego WPR").

Artykuł  2

Przepisy mające zastosowanie

1. Do wsparcia udzielanego na podstawie niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie rozporządzenie (UE) 2021/2116 oraz przepisy przyjęte na podstawie tego rozporządzenia.

2. Do wsparcia finansowanego z EFRROW na podstawie niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie art. 19, tytuł III rozdział II - z wyjątkiem art. 28 akapit pierwszy lit. c) - oraz art. 46 i 48 rozporządzenia (UE) 2021/1060.

Artykuł  3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1) "rolnik" oznacza osobę fizyczną lub prawną bądź grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo jest położone na obszarze objętym zakresem terytorialnym stosowania Traktatów, określonym w art. 52 Traktatu o Unii Europejskiej w związku z art. 349 i 355 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), oraz które prowadzą działalność rolniczą określoną przez państwa członkowskie zgodnie z art. 4 ust. 2 niniejszego rozporządzenia;

2) "gospodarstwo" oznacza wszystkie składniki wykorzystywane do działalności rolniczej i zarządzane przez rolnika, znajdujące się na terytorium tego samego państwa członkowskiego;

3) "interwencja" oznacza instrument wsparcia opatrzony zestawem warunków kwalifikujących, określony przez państwo członkowskie w jego planach strategicznych WPR w oparciu o rodzaj interwencji, jak przewidziano w niniejszym rozporządzeniu;

4) "operacja" oznacza:

a) projekt, umowę, działanie lub grupę projektów lub działań wybrane w ramach danego planu strategicznego WPR;

b) w kontekście instrumentów finansowych: łączne kwalifikowalne wydatki publiczne przyznane na rzecz danego instrumentu finansowego oraz późniejsze wsparcie finansowe świadczone z tego instrumentu finansowego na rzecz ostatecznych odbiorców;

5) "wydatki publiczne" oznaczają każdy wkład w finansowanie operacji, którego źródłem jest budżet krajowych, regionalnych lub lokalnych organów publicznych, budżet Unii udostępniony EFRG i EFRROW, budżet podmiotów prawa publicznego lub budżet związków organów publicznych lub podmiotów prawa publicznego;

6) "cele pośrednie" oznaczają pośrednie uprzednio ustalone wartości - określone przez państwa członkowskie w ramach ich strategii interwencji, o których to strategiach mowa w art. 107 ust. 1 lit. b) - dotyczące danego roku budżetowego, które mają zostać osiągnięte w określonym momencie okresu wdrażania planu strategicznego WPR w celu zapewnienia właściwego tempa postępów w odniesieniu do wskaźników rezultatu;

7) "cele końcowe" oznaczają uprzednio ustalone wartości - określone przez państwa członkowskie w ramach ich strategii interwencji, o których to strategiach mowa w art. 107 ust. 1 lit. b) - które mają zostać osiągnięte na koniec danego okresu wdrażania planu strategicznego WPR w odniesieniu do wskaźników rezultatu;

8) "regiony najbardziej oddalone" oznaczają regiony najbardziej oddalone w rozumieniu art. 349 TFUE;

9) "AKIS" ("system wiedzy i innowacji w rolnictwie" - Agricultural Knowledge and Innovation System) oznacza przepływ informacji o praktykach organizacyjnych oraz wiedzy zachodzący między osobami, organizacjami i instytucjami, które wykorzystują i rozwijają wiedzę na potrzeby rolnictwa oraz powiązanych dziedzin;

10) "mniejsze wyspy Morza Egejskiego" oznaczają mniejsze wyspy Morza Egejskiego określone w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 229/2013;

11) "fundusz ubezpieczeń wzajemnych" oznacza akredytowany przez państwo członkowskie zgodnie z prawem krajowym tego państwa system, który umożliwia stowarzyszonym rolnikom ubezpieczanie się i za pomocą którego stowarzyszonym rolnikom, którzy ponoszą straty gospodarcze, wypłacane są rekompensaty;

12) "regiony słabiej rozwinięte" oznaczają regiony słabiej rozwinięte w rozumieniu art. 108 ust. 2, lit. a) akapit pierwszy rozporządzenia (UE) 2021/1060;

13) "beneficjent" w przypadku rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich, o których to interwencjach mowa w art. 69 oznacza:

a) podmiot prawa publicznego lub podmiot prawa prywatnego, podmiot posiadający osobowość prawną lub jej nie- posiadający, osobę fizyczną lub grupę osób fizycznych lub prawnych odpowiedzialne za samo inicjowanie lub inicjowanie i wdrażanie operacji;

b) w kontekście programów pomocy państwa: przedsiębiorstwo, które otrzymuje pomoc;

c) w kontekście instrumentów finansowych: jednostkę, która wdraża fundusz zarządzający lub - w przypadku gdy nie istnieje struktura funduszu zarządzającego - jednostkę, która wdraża fundusz szczegółowy, lub - w przypadkach gdy instrumentem finansowym zarządza instytucja zarządzająca, o której mowa w art. 123 (zwana dalej "instytucją zarządzającą") - instytucję zarządzającą;

14) "poziom dofinansowania" oznacza wielkość wydatków publicznych na daną operację, w kontekście instrumentów finansowych odnosi się on do ekwiwalentu dotacji brutto wsparcia zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 20 rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 ³⁴ ;

15) "LEADER" oznacza rozwój lokalny kierowany przez społeczność, o którym mowa w art.31 rozporządzenia (UE) 2021/1060;

16) "jednostka pośrednicząca" oznacza każdy podmiot prawa publicznego lub podmiot prawa prywatnego, w tym jednostki regionalne lub lokalne, jednostki ds. rozwoju regionalnego lub organizacje pozarządowe, za których działalność ponosi odpowiedzialność krajowa lub regionalna instytucja zarządzająca lub które wykonują obowiązki w imieniu takiej instytucji lub takiego organu;

17) "rok budżetowy" oznacza rolniczy rok budżetowy zgodnie z art. 35 rozporządzenia (UE) 2021/2116.

Artykuł  4

Definicje i warunki, które należy zapewnić w planach strategicznych WPR

1. Państwa członkowskie określają w swoich planach strategicznych WPR definicje "działalności rolniczej", "użytków rolnych", "kwalifikującego się hektara", "rolnika aktywnego zawodowo", "młodego rolnika" i "nowego rolnika", jak również odpowiednie warunki zgodnie z niniejszym artykułem.

2. "Działalność rolniczą" definiuje się w taki sposób, aby oznaczała działalność umożliwiającą przyczynianie się do dostarczania dóbr prywatnych i publicznych poprzez co najmniej jedno z poniższych działań:

a) wytwarzanie produktów rolnych obejmujące działania takie jak chów zwierząt lub uprawa, w tym w drodze użytkowania torfowisk - przy czym produkty rolne oznaczają produkty wymienione w załączniku I do TFUE, z wyjątkiem produktów rybołówstwa - a także bawełnę i zagajniki o krótkiej rotacji;

b) utrzymywanie użytków rolnych w stanie, dzięki któremu nadają się one do wypasu lub uprawy, bez konieczności podejmowania działań przygotowawczych wykraczających poza użycie zwykłych metod rolniczych i zwykłego sprzętu rolniczego.

3. "Użytek rolny" definiuje się w taki sposób, aby oznaczał użytek, w którego skład wchodzą grunty orne, uprawy trwałe i trwałe użytki zielone, również w przypadku gdy stanowią one systemy rolno-leśne na danym obszarze. Państwa członkowskie doprecyzowują terminy "grunty orne", "uprawy trwałe" i "trwałe użytki zielone" z zachowaniem następujących elementów:

a) 35  "grunty orne" oznaczają grunty uprawiane w celu produkcji roślinnej lub obszary dostępne do produkcji roślinnej, ale ugorowane; ponadto obejmują one - w okresie, w którym ma zastosowanie dane zobowiązanie - grunty uprawiane w celu produkcji roślinnej lub obszary dostępne do produkcji roślinnej, ale ugorowane, które są odłogowane zgodnie z art. 31 lub 70 niniejszego rozporządzenia lub z art. 22, 23 lub 24 rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 ³⁶ , lub art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 ³⁷ , lub art. 28 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 ³⁸ ;

b) "uprawy trwałe" oznaczają uprawy niepodlegające zmianowaniu upraw, inne niż trwałe użytki zielone i pastwiska trwałe, które zajmują grunty przez okres pięciu lat lub dłużej i dają powtarzające się plony, w tym szkółki i zagajniki o krótkiej rotacji;

c) "trwałe użytki zielone i pastwiska trwałe" (zwane łącznie "trwałymi użytkami zielonymi") oznaczają grunty, które są wykorzystywane do uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych rozsiewających się naturalnie (samosiewnych) lub uprawianych (wysiewanych) i które nie były objęte zmianowaniem upraw danego gospodarstwa przez okres co najmniej pięciu lat, oraz - w przypadku gdy państwa członkowskie tak postanowią - nie były zaorane, uprawiane, ani ponownie obsiane innymi rodzajami traw lub innymi zielnymi roślinami pastewnymi przez okres co najmniej pięciu lat. Mogą one obejmować inne gatunki, takie jak krzewy lub drzewa, które nadają się do wypasu, a także - w przypadku gdy państwa członkowskie tak postanowią - inne gatunki, takie jak krzewy lub drzewa, które służą do wytwarzania paszy dla zwierząt, pod warunkiem że zachowano przewagę traw i innych zielnych roślin pastewnych.

Państwa członkowskie mogą również postanowić, że następujące rodzaje gruntów uznaje się za trwałe użytki zielone:

(i) grunty, na których występuje dowolny gatunek, o którym mowa w niniejszej literze i stanowiący element utrwalonych praktyk lokalnych, w przypadku gdy trawy i inne zielne rośliny pastewne tradycyjnie nie przeważają lub nie występują na obszarach wypasu;

(ii) grunty, na których występuje dowolny gatunek, o którym mowa w niniejszej literze, w przypadku gdy trawy i inne zielne rośliny pastewne nie przeważają lub nie występują na obszarach wypasu.

4. Do celów rodzajów interwencji w formie płatności bezpośrednich "kwalifikujący się hektar" definiuje się w taki sposób, aby obejmował obszary znajdujące się w dyspozycji rolnika i zawierał:

a) wszelkie użytki rolne danego gospodarstwa, które w trakcie roku, na który wnioskuje się o wsparcie, są wykorzystywane do prowadzenia działalności rolniczej lub - w przypadku gdy te użytki rolne wykorzystywane są także do prowadzenia działalności pozarolniczej - są w przeważającej mierze wykorzystywane do prowadzenia działalności rolniczej; w przypadkach należycie uzasadnionych względami środowiskowymi, związanymi z różnorodnością biologiczną oraz klimatycznymi, państwa członkowskie mogą postanowić, że kwalifikujące się hektary obejmują również pewne obszary wykorzystywane do działalności rolniczej tylko co drugi rok;

b) 39  wszelkie obszary należące do gospodarstwa:

(i) na których występują elementy krajobrazu podlegające obowiązkowi zachowania zgodnie z normą 8 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska wymienioną w załączniku III; lub

(ii) które w okresie, w którym ma zastosowanie odnośne zobowiązanie rolnika, zostały ustanowione lub są utrzymywane w wyniku jednego z ekoschematów, o których mowa w art. 31.

Jeżeli państwa członkowskie tak postanowią, »kwalifikujący się hektar« może obejmować inne elementy krajobrazu, pod warunkiem że elementy te nie są przeważające i nie utrudniają w znaczący sposób prowadzenia działalności rolniczej ze względu na zajmowaną przez siebie powierzchnię na działce rolnej. Stosując tę zasadę, państwa członkowskie mogą określić maksymalny odsetek powierzchni działki rolnej, na którym mogą występować te elementy krajobrazu.

Jeśli chodzi o trwałe użytki zielone, na których występują rozproszone niekwalifikujące się elementy, państwa członkowskie mogą postanowić, że do ustalania powierzchni obszarów uznawanych za kwalifikujące się stosowane będą stałe współczynniki zmniejszenia;

c) wszelkie obszary należące do gospodarstwa, które dały prawo do płatności na podstawie tytułu III rozdział II sekcja 2 podsekcja 2 niniejszego rozporządzenia lub na mocy systemu płatności podstawowej lub systemu jednolitej płatności obszarowej ustanowionych w tytule III rozporządzenia (UE) nr 1307/2013 i które nie są "kwalifikującym się hektarem" określonym przez państwa członkowskie na podstawie lit. a) i b) niniejszego ustępu:

(i) w wyniku zastosowania do tego obszaru dyrektywy 92/43/EWG, 2009/147/WE lub 2000/60/WE;

(ii) w wyniku interwencji obszarowych określonych w niniejszym rozporządzeniu i objętych systemem zintegrowanym, o którym mowa w art. 65 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/2116, umożliwiającym wytwarzanie produktów niewymienionych w załączniku I do TFUE w drodze użytkowania torfowisk lub w ramach krajowych programów na rzecz różnorodności biologicznej lub redukcji gazów cieplarnianych, których warunki są zgodne z interwencjami obszarowymi, o ile te interwencje i krajowe programy przyczyniają się do osiągnięcia co najmniej jednego z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) niniejszego rozporządzenia;

(iii) w okresie, w którym ma zastosowanie zobowiązanie danego rolnika w zakresie zalesiania zgodnie z art. 31 rozporządzenia (WE) nr 1257/1999, art. 43 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, art. 22 rozporządzenia (UE) nr 1305/ 2013 lub art. 70 lub art. 73 niniejszego rozporządzenia, lub w ramach krajowego programu, którego warunki są zgodne z art. 43 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 lub art. 22 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 lub art. 70 lub art. 73 niniejszego rozporządzenia;

(iv) w okresie, w którym ma zastosowanie zobowiązanie danego rolnika skutkujące odłogowaniem danego obszaru, zgodnie z art. 22, 23 i 24 rozporządzenia (WE) nr 1257/1999, art. 39 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, art. 28 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 lub art. 70 niniejszego rozporządzenia.

Obszary wykorzystywane do produkcji konopi stanowią kwalifikujące się hektary tylko wtedy, gdy stosowane odmiany zawierają maksymalnie 0,3 % tetrahydrokannabinolu;

5. "Rolnika aktywnego zawodowo" definiuje się w taki sposób, aby zagwarantować, że wsparcie będzie przyznawane wyłącznie osobom fizycznym lub prawnym bądź grupom osób fizycznych lub prawnych prowadzącym działalność rolniczą na co najmniej minimalnym poziomie, przy czym niekoniecznie ze wsparcia należy wykluczyć rolników prowadzących działalność rolniczą i nierolniczą lub rolników prowadzących działalność rolniczą w niepełnym wymiarze godzin.

Określając, kto jest "rolnikiem aktywnym zawodowo", państwa członkowskie stosują obiektywne i niedyskryminujące kryteria, takie jak: badanie dochodów, nakłady pracy w gospodarstwie, przedmiot działalności przedsiębiorstwa oraz włączenie działalności rolniczej tych osób do rejestrów krajowych lub regionalnych. Kryteria takie mogą zostać wprowadzone w jednej lub kilku formach wybranych przez państwa członkowskie, w tym w formie wykazu negatywnego wykluczającego uznanie rolnika za rolnika aktywnego zawodowo. Jeżeli państwa członkowskie uznają za rolników aktywnych zawodowo tych rolników, którzy w poprzednim roku nie otrzymali płatności bezpośrednich przekraczających określoną kwotę, kwota ta nie może być wyższa niż 5 000 EUR.

6. "Młodego rolnika" definiuje się w taki sposób, aby uwzględnić:

a) górną granicę wieku mieszczącą się w przedziale 35-40 lat

b) warunek bycia "kierującym gospodarstwem";

c) odpowiednie wyszkolenie lub umiejętności, wymagane zgodnie z ustaleniami państw członkowskich.

7. "Nowego rolnika" definiuje się w taki sposób, aby termin ten odnosił się do rolnika innego niż młody rolnik i niż "kierujący gospodarstwem" po raz pierwszy. Państwa członkowskie określają inne obiektywne i niedyskryminujące wymogi dotyczące odpowiedniego wyszkolenia i odpowiednich umiejętności.

8. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 152 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy uzależniające przyznanie płatności od wykorzystania kwalifikowanego materiału siewnego określonych odmian konopi oraz od stosowania procedury określania odmian konopi, jak również od weryfikacji zawartości w nich tetrahydrokannabinolu, o której mowa w ust. 4 akapit drugi niniejszego artykułu, w celu ochrony zdrowia publicznego.

TYTUŁ  II

CELE I WSKAŹNIKI

Artykuł  5

Cele ogólne

Zgodnie z celami WPR określonymi w art. 39 TFUE, w związku z celem polegającym na utrzymaniu funkcjonowania rynku wewnętrznego i równych warunków działania dla rolników w Unii oraz w związku z zasadą pomocniczości, wsparcie z EFRG i EFRROW służy dalszej poprawie zrównoważonego rozwoju rolnictwa, żywności i obszarów wiejskich oraz przyczynia się do osiągnięcia poniższych celów ogólnych w dziedzinie, gospodarki, środowiska i kwestii społecznych, co będzie stanowić wkład w realizację Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030:

a) wspieranie inteligentnego, konkurencyjnego, odpornego i zróżnicowanego sektora rolnictwa zapewniającego długoterminowe bezpieczeństwo żywnościowe;

b) wspieranie i wzmacnianie ochrony środowiska, w tym różnorodności biologicznej, oraz działań w dziedzinie klimatu oraz przyczynianie się do realizacji unijnych celów związanych ze środowiskiem i klimatem, w tym zobowiązań Unii wynikających z porozumienia paryskiego;

c) umacnianie struktury społecznoekonomicznej obszarów wiejskich.

Artykuł  6

Cele szczegółowe

1. Cele ogólne osiąga się, realizując następujące cele szczegółowe:

a) wspieranie godziwych dochodów gospodarstw i odporności sektora rolnictwa w całej Unii w celu zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz różnorodności w rolnictwie, a także zapewnienia zrównoważoności ekonomicznej produkcji rolnej w Unii;

b) zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności gospodarstw, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i długoterminowej, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację;

c) poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości;

d) przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, w tym poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie sekwestracji węgla, a także promowanie zrównoważonej energii;

e) wspieranie zrównoważonego rozwoju zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze, i wydajnego gospodarowania nimi, w tym poprzez ograniczanie uzależnienia od środków chemicznych;

f) przyczynianie się do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i odwrócenia tego procesu, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu;

g) przyciąganie i utrzymanie młodych rolników i nowych rolników oraz ułatwianie rozwoju zrównoważonej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;

h) promowanie zatrudnienia, wzrostu, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego leśnictwa;

i) poprawa reagowania rolnictwa Unii na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym w zakresie żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i produkowanej w zrównoważony sposób, w zakresie zmniejszenia marnowania żywności, zwiększenia dobrostanu zwierząt i zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

2. Cele określone w ust. 1 są uzupełniane i powiązane z przekrojowym celem polegającym na modernizacji rolnictwa i obszarów wiejskich poprzez sprzyjanie rozwojowi wiedzy, innowacji i cyfryzacji oraz ich upowszechnianie w rolnictwie i na obszarach wiejskich, a także zachęcanie rolników do ich wykorzystywania, poprzez ułatwienie dostępu do badań, innowacji, wymiany wiedzy i szkoleń.

3. Dążąc do realizacji celów szczegółowych określonych w ust. 1 i 2 państwa członkowskie podejmują - przy wsparciu Komisji - stosowne środki służące ograniczeniu obciążenia administracyjnego i zapewnieniu uproszczenia wdrażania WPR.

Artykuł  7

Wskaźniki

1. Realizacja celów, o których mowa w art. 5 i art. 6 ust. 1 i 2, jest oceniana na podstawie wspólnych wskaźników dotyczących produktu, rezultatu, oddziaływania i wskaźników kontekstowych przedstawionych w załączniku I. Te wspólne wskaźniki obejmują:

a) wskaźniki produktu odnoszące się do produktów wytworzonych w ramach wspieranych interwencji;

b) wskaźniki rezultatu odnoszące się do konkretnych celów szczegółowych, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 2, stosowane do ustalenia w planach strategicznych WPR ilościowych celów pośrednich i celów końcowych w odniesieniu do tych celów szczegółowych oraz do oceny postępów w osiąganiu tych celów końcowych. Wskaźniki odnoszące się do celów szczegółowych związanych ze środowiskiem i klimatem mogą obejmować interwencje, które przyczyniają się do wypełnienia zobowiązań wynikających z aktów ustawodawczych Unii wymienionych w załączniku XIII;

c) wskaźniki oddziaływania odnoszące się do celów określonych w art. 5 i art. 6 ust. 1 i 2 i stosowane w kontekście planów strategicznych WPR oraz w kontekście WPR;

d) wskaźniki kontekstowe, o których mowa w art. 115 ust. 2 i które wymieniono w załączniku I.

2. Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 152 aktów delegowanych zmieniających załącznik I w celu skorygowania wspólnych wskaźników produktu, rezultatu, oddziaływania i wskaźników kontekstowych. Te akty delegowane są ściśle ograniczone do rozwiązywania technicznych problemów doświadczanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do stosowania tych wskaźników.

TYTUŁ  III

WSPÓLNE WYMOGI I RODZAJE INTERWENCJI

ROZDZIAŁ  I

WSPÓLNE WYMOGI

Sekcja  1

Zasady ogólne

Artykuł  8

Podejście strategiczne

Państwa członkowskie realizują cele przedstawione w tytule II poprzez określenie interwencji na podstawie rodzajów interwencji określonych w rozdziałach II, III i IV niniejszego tytułu zgodnie z ocenami własnych potrzeb oraz ze wspólnymi wymogami przedstawionymi w niniejszym rozdziale.

Artykuł  9

Zasady ogólne

Państwa członkowskie projektują interwencje wynikające z planów strategicznych WPR i normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, o których mowa w art. 13, zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej i ogólnymi zasadami prawa Unii.

Państwa członkowskie zapewniają, aby interwencje i normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, o których mowa w art. 13, były kształtowane na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów, były spójne z należytym funkcjonowaniem rynku wewnętrznego i nie powodowały zakłóceń konkurencji.

Państwa członkowskie ustanawiają ramy prawne regulujące przyznawanie unijnego wsparcia rolnikom i innym beneficjentom zgodnie z planami strategicznymi WPR zatwierdzonymi przez Komisję zgodnie z art. 118 i 119 niniejszego rozporządzenia oraz z zasadami i wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i w rozporządzeniu (UE) 2021/2116. Państwa członkowskie wdrażają plany strategiczne WPR zatwierdzone przez Komisję.

Artykuł  10

Wsparcie krajowe w ramach WTO

Państwa członkowskie projektują interwencje na podstawie rodzajów interwencji wymienionych w załączniku II do niniejszego rozporządzenia, w tym definicje i warunki określone w art. 4, w taki sposób, aby spełniały one kryteria załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO.

W szczególności podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważoności, uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności, uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników oraz programy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt muszą spełniać kryteria określone w punktach załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO wskazanych w załączniku II do niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do wspomnianych interwencji. W odniesieniu do innych interwencji punkty załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO wskazane w załączniku II do niniejszego rozporządzenia mają charakter orientacyjny i interwencje te mogą zamiast tego być zgodne z postanowieniami innego punktu załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO, jeżeli jest to doprecyzowane i wyjaśnione w danym planie strategicznym WPR.

Artykuł  11

Wdrożenie protokołu ustaleń w sprawie nasion oleistych

1. W przypadku gdy państwa członkowskie przewidują interwencje obszarowe inne niż te, które są zgodne z postanowieniami załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO, w tym wsparcie dochodów związane z produkcją na mocy tytułu III rozdział II sekcja 3 podsekcja 1 niniejszego rozporządzenia, oraz jeżeli interwencje te dotyczą niektórych lub wszystkich nasion oleistych, o których mowa w załączniku do protokołu ustaleń między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie nasion oleistych w ramach GATT, całkowity obszar objęty wsparciem na podstawie planowanych produktów włączony do planów strategicznych WPR odnośnych państw członkowskich nie może przekraczać maksymalnego obszaru objętego wsparciem dla całej Unii do celów zapewnienia zgodności z jej zobowiązaniami międzynarodowymi.

2. Do dnia 8 czerwca 2022 r. Komisja przyjmuje akty wykonawcze ustalające dla każdego państwa członkowskiego orientacyjny obszar odniesienia objęty wsparciem, obliczony na podstawie udziału każdego z państw członkowskich w średniej powierzchni upraw w Unii w okresie od 2016 do 2020 r. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

3. Każde państwo członkowskie, które zamierza przyznać wsparcie, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, określa w projekcie swojego planu strategicznego WPR, o którym mowa w art. 118 ust. 1, odnośne planowane produkty wyrażone w hektarach.

Jeżeli w powiadomieniach od państw członkowskich o wszystkich planowanych produktach wielkość maksymalnego obszaru objętego wsparciem dla całej Unii, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu zostanie przekroczona, Komisja oblicza dla każdego państwa członkowskiego, które zgłosiło nadwyżkę w stosunku do swojego obszaru odniesienia, współczynnik zmniejszenia, proporcjonalny do nadwyżki w stosunku do planowanych produktów tak, aby utrzymać maksymalny obszar objęty wsparciem w całej Unii. Każde państwo członkowskie, którego to dotyczy jest informowane o tym współczynniku zmniejszenia w uwagach Komisji do planu strategicznego WPR zgodnie z art. 118 ust. 3. Współczynnik zmniejszenia dla każdego państwa członkowskiego ustala się w decyzji wykonawczej, o której mowa w art. 118 ust. 6, którą Komisja zatwierdza ten plan strategiczny WPR.

Po upływie terminu, o którym mowa w art. 118 ust. 1, państwa członkowskie nie zmieniają z własnej inicjatywy swojego obszaru objętego wsparciem.

4. Jeżeli państwo członkowskie zamierza zwiększyć swoje planowane produkty, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, określonych w jego planie strategicznym WPR, zatwierdzone przez Komisję w planach strategicznych WPR, powiadamia Komisję o skorygowanych planowanych produktach w drodze wniosku o zmianę swoich planów strategicznych WPR zgodnie z art. 119 przed dniem 1 stycznia roku poprzedzającego dany rok składania wniosków.

5. W stosownych przypadkach, w celu uniknięcia przekroczenia wielkości maksymalnego obszaru objętego wsparciem w całej Unii, o którym mowa w ust. 1, Komisja określa współczynniki zmniejszenia lub dokonuje korekty istniejących współczynników zmniejszenia, w przypadku gdy współczynniki te zostały ustalone zgodnie z ust. 3 akapit drugi, w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich, które przekroczyły wielkość swojego obszaru odniesienia objętego wsparciem w swoich planach strategicznych WPR.

Komisja informuje zainteresowane państwa członkowskie o współczynnikach zmniejszenia do dnia 31 stycznia roku poprzedzającego dany rok składania wniosków.

Każde państwo członkowskie, którego to dotyczy, przedstawia odpowiedni wniosek o zmianę swojego planu strategicznego WPR wraz ze współczynnikiem zmniejszenia, o którym mowa w akapicie drugim, do dnia 31 marca roku poprzedzającego dany rok składania wniosków. Współczynnik zmniejszenia dla tego państwa członkowskiego ustalany jest w decyzji wykonawczej, o której mowa w art. 119 ust. 10, którą Komisja zatwierdza zmianę tego planu strategicznego WPR.

6. W odniesieniu do nasion oleistych objętych protokołem ustaleń, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, państwa członkowskie informują Komisję w rocznych sprawozdaniach z realizacji celów, o których to sprawozdaniach mowa w art. 134, o łącznej liczbie hektarów, za które faktycznie wypłacono wsparcie.

7. Państwa członkowskie wyłączają uprawę nasion słonecznika konfekcyjnego z wszelkich interwencji obszarowych, o których mowa w ust. 1.

Sekcja  2

Warunkowość

Artykuł  12

Zasada i zakres stosowania

1. Państwa członkowskie włączają do swoich planów strategicznych WPR system warunkowości, zgodnie z którym nakłada się kary administracyjne na rolników i innych beneficjentów, którzy otrzymują płatności bezpośrednie na podstawie rozdziału II lub płatności roczne na podstawie art. 70, 71 i 72, jeśli nie spełniają oni wymogów podstawowych w zakresie zarządzania określonych w prawie Unii lub norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska określonych w planie strategicznym WPR i wymienionych w załączniku III, w odniesieniu do następujących obszarów szczegółowych:

a) klimat i środowisko, w tym woda, gleba i różnorodność biologiczna ekosystemów;

b) zdrowie publiczne i zdrowie roślin;

c) dobrostan zwierząt.

2. Plany strategiczne WPR obejmują przepisy dotyczące skutecznego i proporcjonalnego systemu kar administracyjnych. Te przepisy są zgodne w szczególności z wymogami określonymi w tytule IV rozdział IV rozporządzenia (UE) 2021/2116.

3. Akty prawne, o których mowa w załączniku III, dotyczące wymogów podstawowych w zakresie zarządzania, stosuje się w wersji mającej zastosowanie oraz - w przypadku dyrektyw - w wersji wdrożonej przez państwa członkowskie.

4. Do celów niniejszej sekcji "wymóg podstawowy w zakresie zarządzania" oznacza każdy wymóg podstawowy w zakresie zarządzania wynikający z prawa Unii, wymienionego w załączniku III, w ramach danego aktu prawnego, różny co do istoty od wszelkich innych wymogów zawartych w tym samym akcie.

Artykuł  13

Obowiązki państw członkowskich w odniesieniu do dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska

1. 40  Państwa członkowskie zapewniają, aby wszystkie użytki rolne, łącznie z gruntami, które nie są już wykorzystywane do celów produkcyjnych, były utrzymywane w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Państwa członkowskie ustalają na szczeblu krajowym lub regionalnym minimalne normy dla rolników i innych beneficjentów w odniesieniu do każdej normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska wymienionej w załączniku III, zgodnie z głównymi celami tych norm, o których mowa w tym załączniku. Ustalając swoje normy, państwa członkowskie uwzględniają, w stosownych przypadkach, cechy szczególne danych obszarów, włączając w to warunki glebowe i klimatyczne, istniejące systemy rolnicze, takie jak praktyki rolnicze, wielkość gospodarstw i strukturę gospodarstw, użytkowanie gruntów oraz specyfikę regionów najbardziej oddalonych.

Ustanawiając normy 5, 6, 7 lub 9 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska wymienione w załączniku III, państwa członkowskie mogą ustanowić szczególne zwolnienia z wymogów tych norm. Te zwolnienia muszą opierać się na obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriach, takich jak uprawy, typy gleby i systemy rolnicze lub szkody na trwałych użytkach zielonych powodowane między innymi przez dzikie zwierzęta i gatunki inwazyjne, oraz muszą być ograniczone pod względem zasięgu obszarowego. Szczególne zwolnienia ustanawia się wyłącznie w przypadku gdy, oraz w zakresie, w jakim, są one niezbędne do rozwiązania konkretnych problemów związanych ze stosowaniem tych norm i nie mogą ograniczać znacząco wkładu każdej z tych norm w realizację ich głównych celów wymienionych w załączniku III.

2. W odniesieniu do głównych celów określonych w załączniku III państwa członkowskie mogą ustalić normy dodatkowe w stosunku do norm określonych w tym załączniku dotyczących tych głównych celów. Takie normy dodatkowe są niedyskryminacyjne i proporcjonalne i odpowiadają zidentyfikowanym potrzebom.

Państwa członkowskie nie ustalają minimalnych norm dla głównych celów innych niż główne cele określone w załączniku III.

2a. 41  Wdrażając minimalne normy określone zgodnie z ust. 1 i 2, państwa członkowskie mogą udzielić tymczasowych odstępstw od wymogów, takich jak terminy i okresy określone w tych normach, w przypadku warunków pogodowych uniemożliwiających rolnikom i innym beneficjentom spełnienie tych wymogów w danym roku. Zakres takich tymczasowych odstępstw musi ograniczać się do rolników i innych beneficjentów lub obszarów dotkniętych takimi warunkami pogodowymi i stosuje się je tylko tak długo, jak jest to absolutnie niezbędne.

3. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 152 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy zapewniające równe warunki działania w odniesieniu do współczynnika dotyczącego normy 1 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

Sekcja  3

Warunkowość społeczna

Artykuł  14

Zasada i zakres stosowania

1. Państwa członkowskie wskażą w swoich planach strategicznych WPR zasadę, zgodnie z którą najpóźniej od dnia 1 stycznia 2025 r. nakłada się kary administracyjne na rolników i innych beneficjentów otrzymujących płatności bezpośrednie na podstawie rozdziału II lub roczne płatności na podstawie art. 70, 71 i 72, jeśli nie spełniają oni wymogów dotyczących obowiązujących warunków pracy i zatrudnienia lub obowiązków pracodawcy wynikających z aktów prawnych, o których mowa w załączniku IV.

2. Podczas włączania do swoich planów strategicznych WPR systemu kar administracyjnych, o którym mowa w ust. 1, państwa członkowskie - zgodnie ze swoimi przepisami instytucjonalnymi - konsultują się z odpowiednimi krajowymi partnerami społecznymi reprezentującymi kadrę zarządzającą i pracowników z sektora rolnictwa i w pełni szanują ich autonomię oraz ich prawo do negocjowania i zawierania porozumień zbiorowych. Taki system kar administracyjnych nie ma wpływu na prawa i obowiązki partnerów społecznych w przypadku gdy zgodnie z krajowymi ramami prawnymi i ramami dotyczącymi rokowań zbiorowych są oni odpowiedzialni za wdrażanie lub egzekwowanie aktów prawnych, o których mowa w załączniku IV.

3. Plany strategiczne WPR obejmują przepisy dotyczące skutecznego i proporcjonalnego systemu kar administracyjnych. Przepisy te są zgodne z odpowiednimi wymogami określonymi w tytule IV rozdział V rozporządzenia (UE) 2021/2116.

4. Akty prawne, o których mowa w załączniku IV, zawierające przepisy objęte systemem kar administracyjnych, o którym mowa w ust. 1, stosuje się w wersji mającej zastosowanie oraz wdrożonej przez państwa członkowskie.

Sekcja  4

Usługi doradcze dla rolników

Artykuł  15

Usługi doradcze dla rolników

1. Państwa członkowskie włączają do swoich planów strategicznych WPR system świadczenia usług doradczych dla rolników i innych beneficjentów wsparcia w ramach WPR w zakresie gospodarowania gruntami oraz prowadzenia gospodarstwa (zwany dalej "usługami doradczymi dla rolników"). Państwa członkowskie mogą opierać się na istniejących systemach.

2. Usługi doradcze dla rolników - świadczone z uwzględnieniem istniejących praktyk rolniczych - obejmują wymiar gospodarczy, środowiskowy i społeczny oraz dostarczają aktualnej wiedzy technologicznej i naukowej opierającej się na wynikach opracowanych badań naukowych i projektów innowacyjnych, w tym w odniesieniu do dostarczania dóbr publicznych.

W ramach usług doradczych dla rolników oferowana jest stosowna pomoc w całym cyklu rozwoju gospodarstwa, w tym w zakresie rozpoczynania działalności po raz pierwszy, konwersji systemów produkcji w odpowiedzi na potrzeby konsumentów, innowacyjnych praktyk, technik rolniczych służących zwiększaniu odporności na zmianę klimatu, w tym agroleśnictwa i agroekologii, poprawy dobrostanu zwierząt oraz w razie konieczności norm bezpieczeństwa i wsparcia społecznego.

Usługi doradcze dla rolników są zintegrowane z powiązanymi między sobą usługami świadczonymi przez podmioty świadczące usługi doradcze dla rolników, przez naukowców, organizacje rolników i inne odpowiednie zainteresowane strony tworzące AKIS.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby udzielane doradztwo było bezstronne oraz aby doradcy świadczący usługi doradcze byli odpowiednio wykwalifikowani i stosownie przeszkoleni i nie pozostawali w konflikcie interesów.

4. Usługi doradcze dla rolników są dostosowane do różnych rodzajów produkcji i gospodarstw i obejmują co najmniej:

a) wszystkie wymogi, warunki i zobowiązania w dziedzinie zarządzania mające zastosowanie do rolników i innych beneficjentów i ustanowione w planie strategicznym WPR, w tym wymogi i normy związane z warunkowością i warunki interwencji, jak również informacje na temat instrumentów finansowych i biznesplanów określonych w ramach planu strategicznego WPR;

b) wymogi ustanowione przez państwa członkowskie do celów wdrażania dyrektywy 92/43/EWG, dyrektywy 2000/60/WE, art. 55 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 ⁴² , dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE ⁴³ , dyrektywy 2009/128/WE, dyrektywy 2009/247/WE, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 ⁴⁴ , rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 ⁴⁵  i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 ⁴⁶ ;

c) praktyki rolnicze zapobiegające rozwojowi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, jak określono w komunikacie Komisji z dnia 29 czerwca 2017 r. zatytułowanym "Europejski plan działania «Jedno zdrowie» na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe";

d) zapobieganie ryzyku i zarządzanie ryzykiem;

e) wsparcie innowacji, w szczególności w zakresie przygotowania i realizacji projektów grup operacyjnych EPI, o którym mowa w art. 127 ust. 3;

f) technologie cyfrowe w rolnictwie i na obszarach wiejskich, o których mowa w art. 114 lit. b);

g) zrównoważone gospodarowanie składnikami odżywczymi, w tym stosowanie najpóźniej od 2024 r. narzędzia dotyczącego zrównoważonego gospodarowania składnikami odżywczymi, którym jest każda aplikacja cyfrowa, zapewniająca co najmniej:

(i) bilans głównych składników odżywczych w skali pola;

(ii) wymogi prawne dotyczące składników odżywczych;

(iii) dane dotyczące gleby oparte na dostępnych informacjach i analizach;

(iv) dane ze zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli (ZSZiK) istotne dla gospodarowania składnikami odżywczymi;

h) warunki zatrudnienia, obowiązki pracodawców, bezpieczeństwo i higienę pracy oraz wsparcie społeczne w społecznościach rolniczych.

ROZDZIAŁ  II

RODZAJE INTERWENCJI W FORMIE PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNICH

Sekcja  1

Rodzaje interwencji, zmniejszanie płatności i wymogi minimalne

Artykuł  16

Rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich

1. Rodzaje interwencji, o których mowa w niniejszym rozdziale, mogą mieć formę płatności bezpośrednich niezwiązanych i związanych z produkcją.

2. Wyróżnia się następujące płatności bezpośrednie niezwiązane z produkcją:

a) podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważoności;

b) uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności;

c) uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników;

d) schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt.

3. Wyróżnia się następujące płatności bezpośrednie związane z produkcją:

a) wsparcie dochodów związane z produkcją;

b) płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny.

Artykuł  17

Ograniczanie i degresywność płatności

1. Państwa członkowskie mogą ograniczyć kwotę podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności, która w danym roku kalendarzowym może zostać przyznana rolnikowi. Państwa członkowskie, które postanowią wprowadzić ograniczenia, zmniejszają o 100 % kwotę przekraczającą 100 000 EUR.

2. Państwa członkowskie mogą zmniejszyć, maksymalnie o 85 % kwotę podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności, która ma zostać przyznana rolnikowi za dany rok kalendarzowy i która przekracza 60 000 EUR.

Państwa członkowskie mogą ustalić dodatkowe transze powyżej 60 000 EUR i określić procentowe wartości zmniejszenia dla tych dodatkowych transz. Zapewniają one, aby zmniejszenie w każdej transzy było równe lub wyższe od zmniejszenia w poprzedniej transzy.

3. Przed zastosowaniem ust. 1 lub 2 państwa członkowskie mogą odjąć od kwoty podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności, która ma zostać przyznana rolnikowi w danym roku kalendarzowym:

a) wszystkie wynagrodzenia związane z działalnością rolniczą zadeklarowane przez rolnika, w tym podatki i składki na ubezpieczenie społeczne związane z zatrudnieniem;

b) równoważny koszt stałej pracy nieodpłatnej związanej z działalnością rolniczą i wykonywanej przez osoby pracujące w danym gospodarstwie, które nie otrzymują wynagrodzenia lub otrzymują za wykonane usługi niższe wynagrodzenie niż kwota płacona normalnie za takie usługi, lecz odnoszą korzyści w związku z wynikiem gospodarczym danego gospodarstwa rolnego;

c) element kosztu pracy w kosztach umów związanych z działalnością rolniczą zadeklarowanych przez rolnika.

W celu obliczenia kwot, o których mowa w ust. 1 lit. a), państwa członkowskie stosują koszty wynagrodzeń faktycznie poniesione przez rolnika. W należycie uzasadnionych przypadkach rolnicy mogą zwrócić się o zastosowanie kosztów standardowych, które zostaną określone przez zainteresowane państwo członkowskie zgodnie z metodą, która ma zostać doprecyzowana w jego planie strategicznym WPR w oparciu o średnie standardowe wynagrodzenie związane z działalnością rolniczą na poziomie krajowym lub regionalnym pomnożone przez liczbę rocznych jednostek roboczych zadeklarowanych przez danego rolnika.

W celu obliczenia kwot, o których mowa w ust. 1 lit. b), państwa członkowskie stosują koszty standardowe, które mają zostać określone przez zainteresowane państwo członkowskie zgodnie z metodą, która ma zostać doprecyzowana w jego planie strategicznym WPR w oparciu o średnie standardowe wynagrodzenie związane z działalnością rolniczą na poziomie krajowym lub regionalnym pomnożone przez liczbę rocznych jednostek roboczych zadeklarowanych przez danego rolnika.

4. W przypadku osoby prawnej lub grupy osób fizycznych lub prawnych państwa członkowskie mogą stosować zmniejszenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, na poziomie członków tych osób prawnych lub grup, w przypadku gdy prawo krajowe przewiduje dla indywidualnych członków prawa i obowiązki porównywalne do praw i obowiązków rolników indywidualnych mających status kierujących gospodarstwem, w szczególności w zakresie ich statusu ekonomicznego, społecznego i podatkowego, pod warunkiem że przyczyniają się oni do wzmocnienia struktur rolnych danych osób prawnych lub danych grup.

5. Szacunkowa kwota wynikająca ze zmniejszenia płatności jest wykorzystywana przede wszystkim jako wkład w finansowanie uzupełniającego redystrybucyjnego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności, jeżeli jest to ustanowione w odpowiednim planie strategicznym WPR, a w dalszej kolejności w finansowanie innych interwencji należących do płatności bezpośrednich niezwiązanych z produkcją.

Państwa członkowskie mogą również wykorzystać całą tę kwotę lub jej część do finansowania rodzajów interwencji w ramach EFRROW, określonych w rozdziale IV, w drodze przesunięcia. Takie przesunięcie do EFRROW jest częścią zestawień finansowych planu strategicznego WPR i może zostać poddane przeglądowi w 2025 r. zgodnie z art. 103 Maksymalne limity przesunięć środków z EFRG do EFRROW ustanowione na podstawie tego artykułu nie mają zastosowania do tego przesunięcia.

6. Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 152 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie o przepisy ustanawiające zharmonizowaną podstawę obliczania zmniejszenia płatności określonego w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, aby przewidzieć szczegółowe zasady rozdziału środków finansowych wśród rolników.

Artykuł  18

Wymogi minimalne

1. Państwa członkowskie ustalają obszar minimalny i nie przyznają płatności bezpośrednich rolnikom aktywnym zawodowo, których kwalifikujący się obszar gospodarstwa, w odniesieniu do którego wystąpiono z wnioskiem o płatności bezpośrednie, jest mniejszy niż ten obszar minimalny.

Alternatywnie państwa członkowskie mogą ustalić kwotę minimalną płatności bezpośrednich, która może zostać wypłacona rolnikowi.

2. W przypadku gdy państwo członkowskie postanowiło ustalić obszar minimalny, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy, dodatkowo ustala ono także kwotę minimalną, o której mowa w ust. 1 akapit drugi, dla tych rolników, którzy otrzymują wsparcie powiązane z produkcją zwierzęcą płatne na zwierzę w formie płatności bezpośrednich i posiadają mniej hektarów niż ten obszar minimalny.

Ustalając obszar minimalny lub kwotę minimalną, państwa członkowskie dążą do zapewnienia, aby płatności bezpośrednie były przyznawane rolnikom aktywnym zawodowo tylko wtedy, gdy:

a) zarządzanie odnośnymi płatnościami nie pociąga za sobą nadmiernego obciążenia administracyjnego; oraz

b) odnośne kwoty skutecznie przyczyniają się do osiągnięcia celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1, realizacji których służą płatności bezpośrednie.

3. Grecja może postanowić o niestosowaniu niniejszego artykułu do mniejszych wysp Morza Egejskiego.

Artykuł  19

Wkład w narzędzia zarządzania ryzykiem

Bez uszczerbku dla art. 44 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/2116 państwo członkowskie może postanowić o przeznaczeniu do 3 % płatności bezpośrednich, które zostaną wypłacone rolnikowi, na wkład tego rolnika w narzędzia zarządzania ryzykiem.

Państwa członkowskie, które postanowią skorzystać z tego przepisu, stosują go do wszystkich rolników otrzymujących płatności bezpośrednie w danym roku.

Sekcja  2

Płatności bezpośrednie niezwiązane z produkcją

Podsekcja  1

Przepisy ogólne

Artykuł  20

Ogólne wymogi, jakie należy spełnić, aby otrzymać płatności bezpośrednie niezwiązane z produkcją

Państwa członkowskie przyznają rolnikom aktywnym zawodowo płatności bezpośrednie niezwiązane z produkcją na warunkach określonych w niniejszej sekcji i doprecyzowanych w planach strategicznych WPR państw członkowskich.

Podsekcja  2

Podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważoności

Artykuł  21

Zasady ogólne

1. Państwa członkowskie przewidują udzielanie podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności ("podstawowe wsparcie dochodów") na warunkach określonych w niniejszej podsekcji i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

2. Państwa członkowskie przewidują udzielanie podstawowego wsparcia dochodów w formie rocznej niezwiązanej z produkcją płatności na kwalifikujący się hektar.

3. Bez uszczerbku dla art. 23-27 przyznaje się podstawowe wsparcie dochodów do każdego kwalifikującego się hektara zadeklarowanego przez rolnika aktywnego zawodowo.

Artykuł  22

Kwota wsparcia na hektar

1. O ile państwa członkowskie nie postanowią o przyznaniu podstawowego wsparcia dochodów na podstawie uprawnień do płatności, o których mowa w art. 23, wsparcie wypłaca się jako jednolitą kwotę na hektar.

2. Państwa członkowskie mogą postanowić o zróżnicowaniu kwoty podstawowego wsparcia dochodów na hektar dla różnych grup terytoriów cechujących się podobnymi warunkami społecznoekonomicznymi lub agronomicznymi, w tym tradycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie formami rolnictwa, takimi jak tradycyjny ekstensywny wypas na pastwiskach alpejskich. Zgodnie z art. 109 ust. 2 lit. d) kwota podstawowego wsparcia dochodów na hektar może zostać zmniejszona po uwzględnieniu wsparcia w ramach innych interwencji przewidzianych w danym planie strategicznym WPR.

Artykuł  23

Uprawnienia do płatności

1. Państwa członkowskie, które zastosowały system płatności podstawowej ustanowiony w tytule III rozdział I sekcja 1 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, mogą postanowić o przyznaniu podstawowego wsparcia dochodów na podstawie uprawnień do płatności zgodnie z art. 24-27 niniejszego rozporządzenia.

2. W przypadku gdy państwa członkowskie, które zastosowały system płatności podstawowej ustanowiony w tytule III rozdział I sekcja 1 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, postanowiły o zaprzestaniu przyznawania podstawowego wsparcia dochodów na podstawie uprawnień do płatności, uprawnienia do płatności przyznane na podstawie tego rozporządzenia wygasają z dniem 31 grudnia roku poprzedzającego rok, od którego ma być stosowana ta decyzja państw członkowskich.

Artykuł  24

Wartość uprawnień do płatności oraz ujednolicanie

1. Państwa członkowskie określają wartość jednostkową uprawnień do płatności przed ujednoliceniem zgodnie z niniejszym artykułem poprzez dostosowanie wartości uprawnień do płatności proporcjonalnie do ich wartości ustalonej zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1307/2013 w odniesieniu do roku składania wniosków 2022 i powiązanych płatności z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska przewidzianych w tytule III rozdział III tego rozporządzenia w odniesieniu do roku składania wniosków 2022.

2. Państwa członkowskie mogą postanowić o zróżnicowaniu wartości uprawnień do płatności zgodnie z art. 22 ust. 2.

3. Najpóźniej do roku składania wniosków 2026 każde państwo członkowskie wyznacza maksymalny poziom wartości poszczególnych uprawnień do płatności w odniesieniu do danego państwa członkowskiego lub każdej grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2.

4. W przypadku gdy wartość uprawnień do płatności określona zgodnie z ust. 1 nie jest jednolita w obrębie państwa członkowskiego lub grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2, zainteresowane państwo członkowskie zapewnia ujednolicenie wartości uprawnień do płatności do jednakowej wartości jednostkowej najpóźniej do roku składania wniosków 2026.

5. Do celów ust. 4 każde państwo członkowskie zapewnia, aby najpóźniej w roku składania wniosków 2026 wszystkie uprawnienia do płatności miały wartość odpowiadającą co najmniej 85 % średniej planowanej kwoty jednostkowej, o której mowa w art. 102 ust. 1, podstawowego wsparcia dochodów w roku składania wniosków 2026, określonej w jego planie strategicznym WPR w odniesieniu do danego państwa członkowskiego lub grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2.

6. Państwa członkowskie finansują zwiększenie wartości uprawnień do płatności wymagane do zapewnienia zgodności z ust. 4 i 5 niniejszego artykułu, wykorzystując wszelkie ewentualne kwoty, które stają się dostępne dzięki zastosowaniu ust. 3 niniejszego artykułu oraz, w razie potrzeby, zmniejszając różnicę między wartością jednostkową uprawnień do płatności określoną zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu a planowaną kwotą jednostkową, o której mowa w art. 102 ust. 1, podstawowego wsparcia dochodów w roku składania wniosków 2026, określoną w planie strategicznym WPR w odniesieniu do danego państwa członkowskiego lub grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2.

Państwa członkowskie mogą postanowić o zastosowaniu takiego zmniejszenia do całości lub części uprawnień do płatności, o wartości określonej zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu i przekraczającej planowaną kwotę jednostkową, o której mowa w art. 102 ust. 1, podstawowego wsparcia dochodów w roku składania wniosków 2026, określoną w jego planie strategicznym WPR w odniesieniu do danego państwa członkowskiego lub grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2.

7. Zmniejszenia, o których mowa w ust. 6, muszą być oparte na obiektywnych i niedyskryminujących kryteriach. Bez uszczerbku dla wartości minimalnej ustanowionej zgodnie z ust. 5, kryteria te mogą obejmować ustalenie maksymalnego obniżenia, które nie może być niższe 30 %.

8. Państwa członkowskie zapewniają, aby korekta wartości uprawnień do płatności zgodnie z ust. 3-7 rozpoczęła się w roku 2023.

Artykuł  25

Aktywacja uprawnień do płatności

1. Państwa członkowskie, które postanowiły o przyznaniu wsparcia na podstawie uprawnień do płatności, przyznają podstawowe wsparcie dochodów rolnikom aktywnym zawodowo posiadającym uprawnienia do płatności na własność lub w formie dzierżawy po aktywacji tych uprawnień do płatności. Państwa członkowskie zapewniają, aby do celów aktywacji uprawnień do płatności rolnik aktywny zawodowo deklarował kwalifikujące się hektary powiązane z każdym uprawnieniem do płatności.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby uprawnienia do płatności, w tym w przypadku faktycznego lub przewidywanego dziedziczenia, były aktywowane jedynie w państwie członkowskim lub w obrębie grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2, gdzie zostały przyznane.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby aktywowane uprawnienia do płatności dawały prawo do płatności na podstawie kwoty w nich określonej.

Artykuł  26

Rezerwy na uprawnienia do płatności

1. Każde państwo członkowskie, które postanawia o przyznaniu podstawowego wsparcia dochodów na podstawie uprawnień do płatności, prowadzi rezerwę krajową.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 niniejszego artykułu, w przypadku gdy państwo członkowskie postanowi zróżnicować podstawowe wsparcie dochodów zgodnie z art. 22 ust. 2, może podjąć decyzję o ustanowieniu rezerwy dla każdej grupy terytoriów, o której mowa w tym artykule.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby uprawnienia do płatności z rezerwy były przyznawane tylko rolnikom aktywnym zawodowo.

4. Państwa członkowskie wykorzystują swoje rezerwy w pierwszej kolejności do przyznawania uprawnień do płatności następującym rolnikom:

a) młodym rolnikom, którzy po raz pierwszy założyli nowe gospodarstwo;

b) nowym rolnikom.

5. państwo członkowskie przyznaje uprawnienia do płatności lub zwiększa wartość istniejących uprawnień do płatności przyznawanych rolnikom aktywnym zawodowo uprawnionym na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub prawomocnego aktu administracyjnego wydanego przez właściwy organ tego państwa członkowskiego. Zapewnia ono, aby rolnicy aktywni zawodowo otrzymywali uprawnienia do płatności w liczbie i o wartości określonych w takim orzeczeniu lub takim akcie w terminie ustalonym przez to państwo członkowskie.

6. W przypadku gdy rezerwa nie wystarczy na pokrycie uprawnień do płatności przyznanych zgodnie z ust. 4 i 5, państwa członkowskie zapewniają, aby była ona uzupełniana przez liniowe zmniejszenie wartości wszystkich uprawnień do płatności.

7. Państwa członkowskie mogą ustalić dodatkowe przepisy dotyczące wykorzystywania rezerwy, w tym dotyczące dodatkowych kategorii rolników, którzy mają otrzymać środki z rezerwy, o ile środki otrzymały grupy priorytetowe wskazane w ust. 4 i 5, i dotyczące przypadków, które mogłyby spowodować uzupełnienie rezerwy. Gdy rezerwa zostaje uzupełniona przez liniowe zmniejszenie wartości uprawnień do płatności, takie liniowe zmniejszenie ma zastosowanie do wszystkich uprawnień do płatności na poziomie krajowym lub, jeżeli państwa członkowskie stosują odstępstwo przewidziane w ust. 2, na poziomie stosownej grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2.

8. Państwa członkowskie ustalają wartość nowych uprawnień do płatności przyznanych z rezerwy na poziomie krajowej średniej wartości uprawnień do płatności w roku przydziału lub na poziomie średniej wartości uprawnień do płatności dla każdej grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2, w roku przydziału.

9. Państwa członkowskie mogą postanowić o zwiększeniu wartości istniejących uprawnień do płatności do poziomu krajowej średniej wartości w roku przydziału lub do poziomu średniej wartości dla każdej grupy terytoriów, o której mowa w art. 22 ust. 2.

Artykuł  27

Przekazywanie uprawnień do płatności

1. Z wyjątkiem przypadku przekazania w drodze faktycznego lub przewidywanego dziedziczenia, uprawnienia do płatności są przekazywane wyłącznie rolnikowi aktywnemu zawodowo prowadzącemu działalność w tym samym państwie członkowskim.

2. W przypadku gdy państwa członkowskie postanowią o zróżnicowaniu podstawowego wsparcia dochodów zgodnie z art. 22 ust. 2, uprawnienia do płatności zostają przeniesione wyłącznie w obrębie grupy terytoriów, dla której zostały przyznane.

Artykuł  28

Płatności dla małych gospodarstw

Państwa członkowskie mogą przyznawać małym gospodarstwom, określonym przez państwa członkowskie, płatność ryczałtową lub kwoty na hektar zastępujące płatności bezpośrednie na podstawie niniejszej sekcji i sekcji 3 niniejszego rozdziału. Państwa członkowskie projektują w planie strategicznym WPR odpowiednią interwencję jako interwencję opcjonalną dla tych gospodarstw.

Roczna płatność dla każdego gospodarstwa nie przekracza 1 250 EUR.

Państwa członkowskie mogą ustalić inne płatności ryczałtowe lub kwoty na hektar powiązane z różnymi progami obszarowymi.

Podsekcja  3

Uzupełniające wsparcie dochodów

Artykuł  29

Uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów do celów zrównoważoności

1. Państwa członkowskie zapewniają uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodu do celów zrównoważoności ("redystrybucyjne wsparcie dochodów") na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

W drodze odstępstwa od akapitu pierwszego niniejszego ustępu lub od art. 98 państwa członkowskie mogą realizować potrzebę redystrybucji wsparcia dochodów za pomocą innych instrumentów i interwencji finansowanych z EFRG, dążąc do celu, jakim jest sprawiedliwsza dystrybucja oraz skuteczniejsze i efektywniejsze ukierunkowanie wsparcia dochodów, pod warunkiem że mogą wykazać w swoich planach strategicznych WPR, że taka potrzeba jest wystarczająco zaspokajana.

2. Państwa członkowskie zapewniają redystrybucję płatności bezpośrednich od większych do mniejszych lub średnich gospodarstw przez udzielenie redystrybucyjnego wsparcia dochodów w formie płatności rocznej niezwiązanej z produkcją na kwalifikujący się hektar dla rolników uprawnionych do płatności w ramach podstawowego wsparcia dochodów, o którym mowa w art. 21.

3. Państwa członkowskie ustalają na poziomie krajowym lub regionalnym, który to poziom mogą stanowić grupy terytoriów określone w art. 22 ust. 2, kwotę na hektar lub różne kwoty dla różnych przedziałów hektarowych, jak również maksymalną liczbę hektarów na rolnika, z tytułu których jest wypłacane redystrybucyjne wsparcie dochodów.

4. Zaplanowana na dany rok składania wniosków kwota przypadająca na hektar nie przekracza średniej krajowej kwoty płatności bezpośrednich na hektar dla tego roku składania wniosków.

5. Średnią krajową kwotę płatności bezpośrednich na hektar definiuje się jako stosunek pułapu krajowego dla płatności bezpośrednich na dany rok składania wniosków, ustanowionego w załączniku V, do całkowitych planowanych produktów, wyrażonych w liczbie hektarów, w odniesieniu do podstawowego wsparcia dochodów w tym roku składania wniosków.

6. W przypadku osoby prawnej lub grupy osób fizycznych lub prawnych państwa członkowskie mogą stosować maksymalną liczbę hektarów, o której mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, na poziomie członków tych osób prawnych lub grup, w przypadku gdy prawo krajowe przewiduje dla indywidualnych członków prawa i obowiązki porównywalne do praw i obowiązków rolników indywidualnych mających status kierujących gospodarstwem, w szczególności w zakresie ich statusu gospodarczego, społecznego i podatkowego, pod warunkiem że przyczynili się oni do umocnienia struktur rolnych tych osób prawnych lub tych grup.

W przypadku rolników należących do grupy stowarzyszonych podmiotów prawnych, zgodnie z warunkami określonymi przez państwa członkowskie, państwa członkowskie mogą stosować maksymalną liczbę hektarów, o której mowa w ust. 3, na poziomie tej grupy na warunkach przez nie określonych.

Artykuł  30

Uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników określone zgodnie z kryteriami ustanowionymi w art. 4 ust. 6, na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

2. W ramach swoich zobowiązań polegających na przyciąganiu młodych rolników zgodnie z celem określonym w art. 6 ust. 1 lit. g) oraz na przeznaczeniu na ten cel zgodnie z art. 95 co najmniej kwoty określonej w załączniku XII, państwa członkowskie mogą udzielać uzupełniającego wsparcia dochodów dla młodych rolników, którzy w nieodległym czasie po raz pierwszy podjęli działalność i którzy są uprawnieni do płatności w ramach podstawowego wsparcia dochodów, o którym mowa w art. 21.

Państwa członkowskie mogą zdecydować o przyznaniu wsparcia na podstawie niniejszego artykułu rolnikom, którzy otrzymali wsparcie na podstawie art. 50 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, na pozostałą część okresu, o którym mowa w ust. 5 tego artykułu.

3. Uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników przyznaje się na maksymalny okres pięciu lat, począwszy od pierwszego roku, w którym złożono wniosek o płatność dla młodych rolników, z zastrzeżeniem warunków, które zostaną określone w ramach prawnych WPR mających zastosowanie do okresu po 2027 r., jeżeli okres pięciu lat wykracza poza 2027 r. Państwa członkowskie zapewniają, aby nie powstały żadne oczekiwania prawne beneficjentów w odniesieniu do okresu po 2027 r.

Wsparcie to przyjmuje formę albo rocznej płatności niezwiązanej z wielkością produkcji na kwalifikujący się hektar albo płatności ryczałtowej na młodego rolnika.

Państwa członkowskie mogą zdecydować o przyznaniu wsparcia na podstawie niniejszego artykułu do określonej maksymalnej liczby hektarów na młodego rolnika.

4. W przypadku osoby prawnej lub grupy osób fizycznych lub prawnych, takich jak grupa rolników, organizacje producentów lub spółdzielnie, państwa członkowskie mogą stosować maksymalną liczbę hektarów, o której mowa w ust. 3, na poziomie członków tych osób prawnych lub grup:

a) którzy spełniają definicję i warunki dotyczące "młodego rolnika" określone zgodnie z art. 4 ust. 6; oraz

b) gdy prawo krajowe przewiduje dla indywidualnych członków prawa i obowiązki porównywalne do praw i obowiązków rolników indywidualnych mających status kierujących gospodarstwem, w szczególności w zakresie ich statusu ekonomicznego, społecznego i podatkowego, pod warunkiem że przyczyniają się oni do wzmocnienia struktur rolnych tych osób prawnych lub tych grup.

Podsekcja  4

Schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt

Artykuł  31

Schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt

1. Państwa członkowskie ustanawiają dobrowolne schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt (zwane dalej "ekoschematami") oraz zapewniają im wsparcie na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

1a. 47  W ramach ekoschematów, o których mowa w ust. 1, państwa członkowskie ustanawiają i zapewniają wsparcie dla jednego lub większejliczby schematów obejmujących - na gruntach ornych - praktyki na rzecz zachowania obszarów nieprodukcyjnych, takich jak grunty ugorowane, oraz praktyki na rzecz tworzenia nowych elementów krajobrazu. Dla rolników aktywnych zawodowo i grup rolników aktywnych zawodowo schematy te są dobrowolne.

2. Państwa członkowskie udzielają wsparcia na mocy niniejszego artykułu rolnikom aktywnym zawodowo lub grupom rolników aktywnych zawodowo, którzy zobowiązują się do przestrzegania praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt oraz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

3. Państwa członkowskie ustanawiają wykaz praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt oraz zwalczających oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, o których mowa w ust. 2. Praktyki te są zaprojektowane tak, aby spełniały jeden lub większą liczbę celów szczegółowych, określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do poprawy dobrostanu zwierząt oraz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, art. 6 ust. 1 lit. i);

4. Każdy ekoschemat powinien zasadniczo obejmować co najmniej dwa następujące obszary działań na rzecz klimatu, środowiska, dobrostanu zwierząt i zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe:

a) łagodzenie zmiany klimatu, w tym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z praktyk rolniczych, a także utrzymanie istniejących rezerwuarów węgla i zwiększenie sekwestracji węgla;

b) przystosowanie się do zmiany klimatu, w tym działania na rzecz zwiększenia odporności systemów produkcji żywności oraz różnorodności zwierząt i roślin w celu zwiększenia odporności na choroby i zmianę klimatu;

c) ochrona lub poprawa jakości wody i zmniejszenie presji na zasoby wodne;

d) zapobieganie degradacji gleby, odtwarzanie gleby, poprawa żyzności gleby i gospodarowania składnikami odżywczymi [oraz fauny i flory gleby];

e) ochrona różnorodności biologicznej, zachowanie lub odtworzenie siedlisk lub gatunków, w tym zachowanie i tworzenie elementów krajobrazu lub obszarów nieprodukcyjnych;

f) działania na rzecz zrównoważonego i ograniczonego stosowania pestycydów, w szczególności pestycydów stwarzających zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub środowiska;

g) działania na rzecz poprawy dobrostanu zwierząt lub zwalczania odporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

5. Na podstawie niniejszego artykułu państwa członkowskie zapewniają wyłącznie płatności z tytułu zobowiązań, które:

a) wykraczają poza odnośne wymogi podstawowe w zakresie zarządzania i normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska ustanowione zgodnie z rozdziałem I sekcja 2;

b) wykraczają poza odpowiednie minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, dobrostanu zwierząt, jak również inne odpowiednie obowiązkowe wymogi ustanowione na mocy prawa krajowego i prawa Unii;

c) wykraczają poza warunki ustanowione w zakresie utrzymywania użytków rolnych zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. b);

d) różnią się od zobowiązań, w odniesieniu do których przyznaje się płatności na podstawie art. 70.

W odniesieniu do zobowiązań, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b), w przypadku gdy prawo krajowe nakłada nowe wymogi, które wykraczają poza odpowiednie minimalne wymogi określone w prawie Unii, wsparcie na zobowiązania przyczyniające się do zgodności z tymi wymogami może zostać przyznane na okres nie dłuższy niż 24 miesiące od dnia, w którym stały się one obowiązkowe dla gospodarstwa.

6. Zgodnie z ust. 5 państwa członkowskie mogą, do celów opisu zobowiązań, które mają zostać wypełnione przez beneficjenta ekoschematów, o których mowa w niniejszym artykule, oprzeć się na jednym wymogu lub normie lub większej liczbie wymogów i norm ustanowionych na mocy rozdziału I sekcja 2, pod warunkiem że obowiązki wynikające z eko- schematów wykraczają poza odpowiednie wymogi podstawowe w zakresie zarządzania oraz minimalne normy w zakresie dobrej kultury rolnej gruntów zgodnej z ochroną środowiska ustanowione przez państwa członkowskie na mocy rozdziału I sekcja 2.

Bez uszczerbku dla art. 87 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/2116, rolników aktywnych zawodowo lub grupy rolników aktywnych zawodowo uczestniczących w ekoschematach ustanowionych zgodnie z akapitem pierwszym uznaje się za spełniających odpowiednie wymogi i normy, o których mowa w załączniku III, pod warunkiem że spełniają oni zobowiązania w ramach danego ekoschematu.

Państwa członkowskie, które ustanawiają ekoschematy zgodnie z akapitem pierwszym niniejszego ustępu, mogą zapewnić, aby ich systemy zarządzania i kontroli nie powielały kontroli, w przypadku gdy te same wymogi i normy mają zastosowanie zarówno w ramach tych ekoschematów, jak i obowiązków określonych w załączniku III.

7. Wsparcie dla konkretnego ekoschematu ma formę płatności rocznej do wszystkich kwalifikujących się hektarów objętych zobowiązaniami. Płatności przydzielane są jako:

a) płatności dodatkowe w stosunku do podstawowego wsparcia dochodów określonego w podsekcji 2; lub

b) płatności stanowiące rekompensatę dla rolników aktywnych zawodowo lub grup rolników aktywnych zawodowo za całość lub część poniesionych dodatkowych kosztów i utraconych dochodów w wyniku podjętych zobowiązań, obliczane zgodnie z art. 82 i uwzględniające cele końcowe w zakresie ekoschematów; płatności te mogą również pokrywać koszty transakcji.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego płatności przyznane zgodnie z lit. b) tego akapitu z tytułu zobowiązań dotyczących dobrostanu zwierząt, zobowiązań dotyczących zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz, w należycie uzasadnionych przypadkach, zobowiązań z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu mogą również przybrać formę rocznej płatności na dużą jednostkę przeliczeniową inwentarza.

8. Państwa członkowskie wykazują, w jaki sposób praktyki rolnicze realizowane w ramach ekoschematów odpowiadają potrzebom, o których mowa w art. 108, oraz w jaki sposób przyczyniają się one do struktury środowiskowej i klimatycznej, o której mowa w art. 109 ust. 2 lit. a), oraz do dobrostanu zwierząt i zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Wykorzystują one system oceny lub system punktacji lub inną odpowiednią metodykę, aby zapewnić skuteczność i efektywność ekoschematów w realizacji wyznaczonych celów końcowych. Przy ustalaniu poziomu płatności z tytułu różnych zobowiązań w ramach ekoschematów na mocy ust. 7 akapit pierwszy lit. a) niniejszego artykułu państwa członkowskie uwzględniają poziom zrównoważoności i ambicji każdego ekoschematu w oparciu o obiektywne i przejrzyste kryteria.

9. Państwa członkowskie zapewniają, aby interwencje objęte zakresem niniejszego artykułu były zgodne z interwencjami na podstawie art. 70.

Sekcja  3

Płatności bezpośrednie związane z produkcją

Podsekcja  1

Wsparcie dochodów związane z produkcją

Artykuł  32

Zasady ogólne

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie dochodów związane z produkcją rolnikom aktywnym zawodowo na warunkach określonych w niniejszej podsekcji i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

2. Interwencje państw członkowskich stanowią pomoc dla wspieranych sektorów i rodzajów produkcji lub konkretnych typów rolniczych wymienionych w art. 33, mającą na celu pokonanie napotykanych trudności poprzez zwiększenie ich konkurencyjności, zrównoważonego charakteru lub poprawę ich jakości. Państwa członkowskie nie są zobowiązane do wykazywania napotykanych trudności w odniesieniu do roślin wysokobiałkowych.

3. Wsparcie dochodów związane z produkcją ma formę płatności rocznej na hektar lub za zwierzę.

Artykuł  33

Zakres stosowania

Wsparcie dochodów związane z produkcją można przyznawać jedynie następującym sektorom i rodzajom produkcji lub konkretnym typom rolniczym w ich ramach, jeśli są one istotne ze względów społecznoekonomicznych lub środowiskowych:

a) zboża,

b) nasiona oleiste, z wyjątkiem nasion słonecznika konfekcyjnego zgodnie z art. 11 ust. 7,

c) rośliny wysokobiałkowe, w tym rośliny strączkowe oraz mieszanki roślin strączkowych i traw, pod warunkiem że rośliny strączkowe przeważają w mieszance,

d) len;

e) konopie;

f) ryż;

g) orzechy;

h) ziemniaki skrobiowe;

i) mleko i przetwory mleczne;

j) nasiona;

k) mięso baranie i kozie;

l) wołowina i cielęcina;

m) oliwa z oliwek i oliwki stołowe;

n) jedwabniki;

o) susz paszowy;

p) chmiel;

q) buraki cukrowe, trzcina cukrowa i korzenie cykorii;

r) owoce i warzywa;

s) zagajniki o krótkiej rotacji.

Artykuł  34

Kwalifikowalność

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie dochodów związane z produkcją w formie płatności na hektar wyłącznie w odniesieniu do obszarów, które określiły jako kwalifikujące się hektary.

2. W przypadku gdy wsparcie dochodów związane z produkcją dotyczy bydła lub owiec i kóz, jako warunki kwalifikowalności do otrzymania wsparcia państwa członkowskie ustanawiają wymogi w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt zgodnie z częścią IV, tytuł I, rozdział 2 sekcja 1 rozporządzenia (UE) 2016/429. Jednakże, bez uszczerbku dla innych mających zastosowanie warunków kwalifikowalności, bydło lub owce i kozy są uznane za kwalifikujące się do wsparcia, po warunkiem że wymogi dotyczące identyfikacji i rejestracji są spełnione w terminie określonym przez państwa członkowskie na dany rok składania wniosków.

Artykuł  35

Przekazanie uprawnień w przypadku strukturalnych zakłóceń równowagi na rynku w danym sektorze

Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 152 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o środki chroniące beneficjentów wsparcia dochodów związanego z produkcją przed skutkami strukturalnych zakłóceń równowagi na rynku w danym sektorze. Te akty delegowane mogą zezwalać państwom członkowskim na decydowanie, aby wsparcie dochodów związane z produkcją mogło być nadal wypłacane do 2027 r. na podstawie jednostek produkcyjnych, w odniesieniu do których wsparcie przyznano we wcześniejszym okresie odniesienia.

Podsekcja  2

Płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny

Artykuł  36

Zakres stosowania

Bułgaria, Grecja, Hiszpania i Portugalia przyznają płatność specyficzną w odniesieniu do bawełny rolnikom aktywnym zawodowo produkującym bawełnę objętą kodem CN 5201 00 na warunkach określonych w niniejszej podsekcji.

Artykuł  37

Zasady ogólne

1. Płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny jest przyznawana na hektar kwalifikowalnego obszaru uprawy bawełny. Obszar jest kwalifikowalny, jeśli znajduje się na gruntach rolnych zatwierdzonych przez państwo członkowskie do produkcji bawełny, jest obsiany odmianami zatwierdzonymi przez państwo członkowskie i rzeczywiście zbierane są z niego plony w normalnych warunkach wzrostu.

2. Płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny jest wypłacana w odniesieniu do bawełny o dobrej, należytej i przyjętej w handlu jakości.

3. Bułgaria, Grecja, Hiszpania i Portugalia, zatwierdzają grunty i odmiany, o których mowa w ust. 1, zgodnie z wszelkimi przepisami i warunkami przyjętymi na mocy ust. 5.

4. W odniesieniu do interwencji objętych niniejszą podsekcją:

a) kwalifikowalność poniesionych wydatków określa się na podstawie art. 37 lit. a) rozporządzenia (UE) 2021/2116;

b) do celów art. 12 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, opinia, którą mają przedstawić jednostki certyfikujące, obejmuje jego lit. a), b) i d), jak również deklarację zarządczą.

5. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 152 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy i warunki dotyczące zatwierdzania gruntów i odmian do celów płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny.

6. Komisja przyjmuje akty wykonawcze ustanawiające przepisy dotyczące procedury zatwierdzania gruntów i odmian do celów płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny oraz powiadamiania producentów w związku z tym zatwierdzaniem. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  38

Obszary bazowe, stałe wielkości plonów i kwoty referencyjne

1. Ustanawia się następujące krajowe obszary bazowe:

– Bułgaria: 3 342 ha,

– Grecja: 250 000 ha,

– Hiszpania: 48 000 ha,

– Portugalia: 360 ha.

2. Ustanawia się następujące stałe wielkości plonów w okresie referencyjnym:

– Bułgaria: 1,2 t/ha,

– Grecja: 3,2 t/ha,

– Hiszpania: 3,5 t/ha,

– Portugalia: 2,2 t/ha.

3. Kwotę płatności specyficznej na hektar obszaru kwalifikowalnego oblicza się przez pomnożenie wielkości plonów ustanowionej w ust. 2 przez następujące kwoty referencyjne:

– Bułgaria: 636,13 EUR,

– Grecja: 229,37 EUR,

– Hiszpania: 354,73 EUR,

– Portugalia: 223,32 EUR.

4. Jeżeli w danym roku powierzchnia obszaru kwalifikowalnego uprawy bawełny w danym państwie członkowskim przekracza powierzchnię obszaru bazowego ustanowioną w ust. 1, kwotę, o której mowa w ust. 3, dla tego państwa członkowskiego zmniejsza się proporcjonalnie do wielkości, o jaką przekroczono obszar bazowy.

5. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 152 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy dotyczące warunków przyznawania płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny, wymogów kwalifikowalności i praktyk agronomicznych.

6. Komisja może przyjmować akty wykonawcze ustanawiające przepisy dotyczące obliczania zmniejszenia przewidzianego w ust. 4. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  39

Zatwierdzone organizacje międzybranżowe

1. Do celów niniejszej podsekcji "zatwierdzona organizacja międzybranżowa" oznacza podmiot prawny, który zrzesza rolników produkujących bawełnę i co najmniej jeden podmiot zajmujący się odziarnianiem bawełny, oraz prowadzi taką działalność, jak:

a) pomoc w lepszej koordynacji sposobu wprowadzania bawełny do obrotu, w szczególności poprzez badania naukowe i badania rynku;

b) sporządzanie znormalizowanych formularzy umów zgodnych z przepisami unijnymi;

c) ukierunkowywanie produkcji na produkty lepiej dostosowane do potrzeb rynkowych i popytu konsumentów, szczególnie w odniesieniu do jakości i ochrony konsumentów;

d) aktualizacja metod i środków mających na celu poprawę jakości produktów;

e) opracowywanie strategii marketingowych w zakresie promowania bawełny za pośrednictwem systemów certyfikacji jakości.

2. Państwo członkowskie, na którego terytorium mają siedzibę podmioty zajmujące się odziarnianiem bawełny, zatwierdza organizacje międzybranżowe spełniające wszelkie kryteria ustanowione zgodnie z ust. 3.

3. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 152 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy dotyczące:

a) kryteriów zatwierdzania organizacji międzybranżowych;

b) obowiązków producentów;

c) konsekwencji w przypadku gdy zatwierdzona organizacja międzybranżowa nie spełnia kryteriów, o których mowa w lit. a).

Artykuł  40

Przyznawanie płatności

1. Płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny przyznawana jest rolnikom na hektary, które kwalifikują się zgodnie z art. 38.

2. W przypadku rolników, którzy są członkami zatwierdzonej organizacji międzybranżowej, płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny na hektary, które kwalifikują się w ramach obszaru bazowego określonego w art. 38 ust. 1, zos- taje zwiększona o 2 EUR.

Artykuł  41

Odstępstwa

1. Art. 101 i 1052 oraz tytuł VII, z wyjątkiem rozdziału III nie mają zastosowania do płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny ustanowionej w niniejszej podsekcji.

2. Płatność specyficzna w odniesieniu do bawełny nie jest uwzględniana w żadnej z sekcji planu strategicznego WPR, o których mowa w art. 108-114, z wyjątkiem art. 112 ust. 2 lit. a), odnoszącej się do planu finansowego.

3. Art. 55 ust. 1 akapit drugi i trzeci rozporządzenia (UE) 2021/2116 nie ma zastosowania do interwencji, o których mowa w niniejszej podsekcji.

ROZDZIAŁ  III

RODZAJE INTERWENCJI W NIEKTÓRYCH SEKTORACH

Sekcja  1

Przepisy ogólne

Artykuł  42

Zakres stosowania

W niniejszym rozdziale ustanawia się przepisy dotyczące rodzajów interwencji:

a) w sektorze owoców i warzyw, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. i) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013;

b) w sektorze produktów pszczelich, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. v) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 (zwanym dalej "sektorem pszczelarskim");

c) w sektorze wina, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. l) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013;

d) w sektorze chmielu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. f) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013;

e) w sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. g) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013;

f) w innych sektorach określonych w art. 1 ust. 2 lit. a)-h), k), m), o)-t) i w) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 oraz w sektorach obejmujących produkty wymienione w załączniku VI do niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  43

Obowiązkowe i nieobowiązkowe rodzaje interwencji

1. Rodzaje interwencji w sektorze owoców i warzyw, o których mowa w art. 42 lit. a), są obowiązkowe dla państw członkowskich posiadających w tym sektorze organizacje producentów uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/ 2013.

W przypadku gdy państwo członkowskie nieposiadające uznanych organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw w momencie przedłożenia swojego planu strategicznego WPR uznaje w okresie planu strategicznego WPR organizację producentów w tym sektorze na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, to państwo to składa wniosek o zmianę planu strategicznego WPR zgodnie z art. 119 w celu uwzględnienia interwencji w sektorze owoców i warzyw.

2. Rodzaje interwencji w sektorze pszczelarskim, o których mowa w art. 42 lit. b), są obowiązkowe dla wszystkich państw członkowskich.

3. Rodzaje interwencji w sektorze wina, o których mowa w art. 42 lit. c), są obowiązkowe dla państw członkowskich wymienionych w załączniku VII.

4. Państwa członkowskie mogą zdecydować w swoich planach strategicznych WPR o wdrażaniu rodzajów interwencji, o których mowa w art. 42 lit. d), e) i f).

5. Niemcy mogą wdrożyć rodzaje interwencji, o których mowa w art. 42 lit. f), w sektorze chmielu tylko jeśli zdecydują w swoim planie strategicznym WPR, że nie będą wdrażać rodzajów interwencji, o których mowa w art. 42 lit. d).

6. Grecja, Francja i Włochy mogą wdrożyć rodzaje interwencji, o których mowa w art. 42 lit. f), w sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych, tylko jeśli zdecydują one w swoich planach strategicznych WPR, że nie będą wdrażać rodzajów interwencji, o których mowa w art. 42 lit. e).

Artykuł  44

Formy wsparcia

1. W sektorach, o których mowa w art. 42, wsparcie może przyjmować następujące formy:

a) zwrot kosztów kwalifikowalnych rzeczywiście poniesionych przez beneficjenta;

b) koszty jednostkowe;

c) płatności ryczałtowe;

d) finansowanie według stawek ryczałtowych.

2. Kwoty dotyczące form wsparcia, o których mowa w ust. 1 lit. b), c) i d), ustala się w jeden z następujących sposobów:

a) za pomocą rzetelnej, sprawiedliwej i weryfikowalnej metody obliczeń w oparciu o:

(i) dane statystyczne, inne obiektywne informacje lub ocenę ekspercką;

(ii) zweryfikowane dane historyczne beneficjentów; lub

(iii) zastosowanie zwyczajowej praktyki księgowania kosztów beneficjentów;

b) za pomocą projektów budżetu sporządzanych oddzielnie dla każdego przypadku i uzgadnianych ex ante przez jednostkę wybierającą daną operację - w przypadku interwencji w sektorach wina i pszczelarstwa - lub organ zatwierdzający programy operacyjne, o których mowa w art. 50 - w przypadku interwencji w innych kwalifikujących się sektorach;

c) zgodnie z przepisami dotyczącymi stosowania odpowiednich kosztów jednostkowych, płatności ryczałtowych i stawek ryczałtowych mających zastosowanie w ramach polityk Unii w odniesieniu do podobnego rodzaju interwencji;

d) zgodnie z przepisami dotyczącymi stosowania odpowiednich kosztów jednostkowych, płatności ryczałtowych i stawek ryczałtowych mających zastosowanie w ramach programów wsparcia finansowanych w całości przez państwo członkowskie w odniesieniu do podobnego rodzaju interwencji.

Artykuł  45

Przekazane uprawnienia dotyczące dodatkowych wymogów odnoszących się do rodzajów interwencji

Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 152 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie o wymogi dodatkowe w stosunku do określonych w niniejszym rozdziale, w odniesieniu do:

a) zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rodzajów interwencji określonych w niniejszym rozdziale, zwłaszcza w celu unikania zakłóceń konkurencji na rynku wewnętrznym;

b) rodzaju wydatków objętych interwencjami zawartymi w niniejszym rozdziale, w tym, w drodze odstępstwa od art. 22 rozporządzenia (UE) 2021/2116, kwalifikowalności kosztów administracyjnych i osobowych organizacji producentów lub innych beneficjentów podczas realizacji tych interwencji;

c) podstaw obliczania unijnej pomocy finansowej, o której mowa w niniejszym rozdziale, w tym okresów odniesienia i obliczania wartości produkcji sprzedanej, a także obliczania stopnia zorganizowania producentów do celów krajowej pomocy finansowej, o której mowa w art. 53;

d) maksymalnego poziomu unijnej pomocy finansowej na rodzaje interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 2 lit. a), c), f), g), h) oraz i), oraz na rodzaje interwencji, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. c), d) oraz l), w tym stawki za pakowanie i transport produktów wycofanych w celu bezpłatnej dystrybucji i kosztów przetwarzania przed dostawą do tego celu;

e) przepisów dotyczących ustalania pułapu wydatków i pomiaru obszaru kwalifikowalnego do celów rodzajów interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 2 lit. d) i art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. a);

f) przepisów, na mocy których producenci mają wycofywać produkty uboczne produkcji wina, przepisów dotyczących wyjątków od tego obowiązku mających na celu uniknięcie dodatkowego obciążenia administracyjnego oraz przepisów dotyczących dobrowolnej certyfikacji destylarni.

g) warunków dotyczących stosowania form wsparcia wymienionych w art. 44 ust. 1.

h) przepisów dotyczących minimalnego wymogu trwałości w odniesieniu do inwestycji produkcyjnych i nieprodukcyjnych wspieranych przez interwencje zawarte w niniejszym rozdziale;

i) przepisów dotyczących łączenia finansowania inwestycji zgodnie z art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. b) i promocji zgodnie z art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. k).

Artykuł  46

Cele w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, sektora chmielu, sektora oliwy z oliwek i oliwek stołowych oraz pozostałych sektorów, o których mowa w art. 42 lit. f)

W odniesieniu do sektorów, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f), należy realizować następujące cele:

a) planowanie i organizacja produkcji, dostosowanie produkcji do popytu, zwłaszcza w odniesieniu do jakości i ilości, optymalizacja kosztów produkcji i zwrotów z inwestycji oraz stabilizowanie cen producenta; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a), b), c) oraz i);

b) koncentracja podaży i wprowadzania do obrotu produktów, w tym za pomocą marketingu bezpośredniego; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a), b) i c);

c) poprawa średnio- i długoterminowej konkurencyjności, zwłaszcza w drodze modernizacji; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. c);

d) badania i rozwój w zakresie zrównoważonych metod produkcji, m.in. odporności na agrofagi, odporności na choroby zwierząt oraz, łagodzenia i adaptacji do zmiany klimatu, innowacyjnych praktyk i technik produkcji zwiększających konkurencyjność gospodarczą i wspierających rozwój rynków; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a), b), c) oraz i);

e) promocja, rozwój i wdrażanie:

(i) metod i technik produkcji przyjaznych dla środowiska naturalnego;

(ii) praktyk produkcyjnych odpornych na agrofagi i choroby;

(iii) norm w zakresie zdrowia i dobrostanu zwierząt wykraczających poza minimalne wymogi ustanowione na mocy prawa unijnego i prawa krajowego;

(iv) zmniejszania ilości odpadów i racjonalnego środowiskowo wykorzystania produktów ubocznych i gospodarowania nimi, w tym ich ponownego wykorzystania i odzysku;

(v) ochrony i poprawy różnorodności biologicznej oraz zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych, w szczególności ochrony wody, gleby i powietrza.

Cele te odnoszą się do celów szczegółowych, określonych w art. 6 ust. 1 lit. e), f) oraz i);

f) przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, jak określono w art. 6 ust. 1 lit. d);

g) podwyższanie wartości handlowej i jakości produktów, w tym poprawa jakości produktów i tworzenie produktów mających chronioną nazwę pochodzenia lub chronione oznaczenie geograficzne lub objętych unijnymi lub krajowymi systemami jakości uznawanymi przez państwa członkowskie; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. b);

h) promocja i marketing produktów; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. b), c) oraz i);

i) zwiększenie konsumpcji produktów sektora owoców i warzyw, świeżych lub przetworzonych; cel ten odnosi się do celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 lit. i);

j) zapobieganie sytuacjom kryzysowym i zarządzanie ryzykiem w celu unikania kryzysów i radzenia sobie z zakłóceniami na rynkach danego sektora; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a), b) i c);

k) poprawa warunków zatrudnienia i egzekwowanie obowiązków pracodawcy, a także wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z dyrektywami 89/391/EWG, 2009/104/WE i (UE) 2019/1152.

Artykuł  47

Rodzaje interwencji w sektorze owoców i warzyw, sektorze chmielu, sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych oraz w pozostałych sektorach, o których mowa w art. 42 lit. f)

1. W odniesieniu do każdego z celów wybranych spośród tych, o których mowa w art. 46 lit. a)-i) i k), państwa członkowskie wybierają w swoich planach strategicznych WPR jeden lub większą liczbę spośród następujących rodzajów interwencji w sektorach, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f):

a) inwestycje w aktywa materialne i niematerialne, badania, eksperymentalne i innowacyjne metody produkcji oraz inne działania w następujących dziedzinach:

(i) ochrona gleby, w tym zwiększanie zasobów węgla w glebie i poprawa struktury gleby, a także ograniczanie ilości zanieczyszczeń;

(ii) poprawa wykorzystania zasobów wodnych i należyta gospodarka wodna, w tym oszczędności wody, jej ochrona i poprawa odwadniania;

(iii) zapobieganie szkodom powodowanym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi oraz promowanie tworzenia i wykorzystywania odmian, ras i praktyk zarządzania dostosowanych do zmieniających się warunków klimatycznych;

(iv) zwiększanie oszczędności energii, efektywności energetycznej oraz wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych;

(v) opakowania ekologiczne - wyłącznie w dziedzinie badań i produkcji eksperymentalnej;

(vi) bioasekuracja, zdrowie i dobrostan zwierząt;

(vii) zmniejszanie emisji i ilości odpadów oraz lepsze wykorzystywanie produktów ubocznych, w tym ich ponowne wykorzystywanie i odzysk, oraz gospodarowanie odpadami;

(viii) poprawa odporności na agrofagi i zmniejszenie ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów i skutków stosowania pestycydów, w tym wdrożenie technik integrowanej ochrony roślin;

(ix) poprawa odporności na choroby zwierząt i ograniczenie stosowania leków weterynaryjnych, w tym antybiotyków;

(x) tworzenie i utrzymywanie siedlisk sprzyjających różnorodności biologicznej;

(xi) poprawa jakości produktów;

(xii) poprawa zasobów genetycznych;

(xiii) poprawa warunków zatrudnienia i egzekwowanie obowiązków pracodawcy, a także wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z dyrektywami 89/391/EWG, 2009/104/WE i (UE) 2019/1152;

b) usługi doradcze i pomoc techniczna, w szczególności w zakresie zrównoważonych technik zwalczania agrofagów i chorób, zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin i środków ochrony zdrowia zwierząt oraz przystosowywania się do zmiany klimatu i jej łagodzenia, warunków zatrudnienia, obowiązków pracodawców oraz w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

c) szkolenia, w tym coaching i wymiana najlepszych praktyk, w szczególności w zakresie zrównoważonych technik zwalczania agrofagów i chorób, zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin i środków ochrony zdrowia zwierząt, przystosowywania się do zmiany klimatu i jej łagodzenia, a także korzystania ze zorganizowanych platform handlowych oraz giełd towarowych na rynku gotówkowym i terminowym;

d) produkcja ekologiczna lub integrowana;

e) działania służące zwiększeniu zrównoważonego charakteru i efektywności transportu oraz przechowywania produktów;

f) promocja, komunikacja i marketing, w tym działania i działalność ukierunkowane w szczególności na zwiększenie wiedzy konsumentów o unijnych systemach jakości i znaczeniu zdrowego odżywiania się, a także na dywersyfikację i konsolidację rynków;

g) wdrażanie unijnych i krajowych systemów jakości;

h) wdrażanie systemów identyfikowalności i certyfikacji, w szczególności monitorowania jakości produktów sprzedawanych konsumentom końcowym;

i) działania na rzecz łagodzenia i przystosowywania się do zmiany klimatu.

2. W odniesieniu do celu, o którym mowa w art. 46 lit. j)-i), państwa członkowskie wybierają w swoich planach strategicznych WPR jeden lub większą liczbę spośród następujących rodzajów interwencji w sektorach, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f):

a) zakładanie funduszy wzajemnych, wnoszenie środków do tych funduszy i ich uzupełnianie przez organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub na podstawie art. 67 ust. 7 niniejszego rozporządzenia;

b) inwestycje w aktywa materialne i niematerialne, umożliwiające wydajniejsze zarządzanie wielkością produkcji wprowadzaną do obrotu, w tym w zbiorowe przechowywanie;

c) zbiorowe przechowywanie produktów wytworzonych przez organizację producentów lub przez jej członków, w tym w razie potrzeby zbiorowe przetwarzanie produktów w celu ułatwienia ich przechowywania;

d) ponowne sadzenie sadów lub gajów oliwnych tam, gdzie jest to konieczne po obowiązkowym ich karczowaniu ze względów zdrowotnych lub fitosanitarnych na polecenie właściwego organu państwa członkowskiego lub w celu przystosowania się do zmiany klimatu;

e) odtwarzanie stad zwierząt hodowlanych po obowiązkowym uboju ze względów sanitarnych lub w wyniku strat spowodowanych klęskami żywiołowymi;

f) wycofanie z rynku z przeznaczeniem na bezpłatną dystrybucję lub inne przeznaczenia, w tym w razie potrzeby przetwarzanie produktów w celu ułatwienia ich wycofania z obrotu;

g) zielone zbiory polegające na całkowitym zebraniu na danym obszarze niedojrzałych, nienadających się do sprzedaży produktów, które przed rozpoczęciem zielonych zbiorów nie zostały uszkodzone ze względów klimatycznych, z powodu chorób lub z innych powodów;

h) niezbieranie plonów polegające na zakończeniu bieżącego cyklu produkcyjnego na danym obszarze, gdy produkt jest dobrze rozwinięty oraz ma dobrą, należytą i przyjętą w handlu jakość, z wyłączeniem zniszczenia produktów w wyniku zjawisk klimatycznych lub chorób;

i) ubezpieczanie zbiorów i produkcji przyczyniające się do zabezpieczenia dochodów producentów w przypadku strat w następstwie klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych, chorób lub inwazji agrofagów, przy zapewnieniu, aby beneficjenci podejmowali niezbędne działania zapobiegające ryzyku;

j) coaching innych organizacji producentów i zrzeszeń organizacji producentów uznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub na podstawie art. 67 ust. 7 niniejszego rozporządzenia lub coaching producentów indywidualnych;

k) wdrażanie wymogów sanitarnych i fitosanitarnych państw trzecich na terytorium Unii i zarządzanie tymi wymogami w celu ułatwienia dostępu do rynków państw trzecich;

l) działania komunikacyjne służące zwiększaniu wiedzy i informowaniu konsumentów.

Artykuł  48

Planowanie, sprawozdawczość i rozliczenie z realizacji celów na poziomie programu operacyjnego

Art. 7. ust. 1 lit. a), art. 102, art. 111 lit. g) i h), art. 112 ust. 3, lit. b) i art. 134 mają zastosowanie do rodzajów interwencji w sektorach, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f), na poziomie programów operacyjnych, a nie na poziomie interwencji. Planowanie, sprawozdawczość i rozliczenie z realizacji celów w odniesieniu do tych rodzajów interwencji przeprowadza się również na poziomie programów operacyjnych.

Sekcja  2

Sektor owoców i warzyw

Artykuł  49

Cele w sektorze owoców i warzyw

W sektorze owoców i warzyw, o którym mowa w art. 42 lit. a), państwa członkowskie realizują jeden lub większą liczbę celów określonych w art. 46. Cele określone w art. 46 lit. g), h), i) i k) obejmują produkty w postaci świeżej lub przetworzonej, natomiast cele określone w innych literach tego artykułu obejmują tylko produkty w postaci świeżej.

Państwa członkowskie zapewniają, by interwencje odpowiadały rodzajom interwencji wybranym zgodnie z art. 47.

Artykuł  50

Programy operacyjne

1. Cele, o których mowa w art. 46, oraz interwencje w sektorze owoców i warzyw określone przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR realizowane są za pomocą zatwierdzonych programów operacyjnych organizacji producentów lub zrzeszeń organizacji producentów uznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, lub obu, na warunkach ustanowionych w niniejszym artykule.

2. Programy operacyjne trwają minimalnie trzy lata, a maksymalnie siedem lat.

3. Programy operacyjne realizują co najmniej cele, o których mowa w art. 46 lit. b), e) i f).

4. W odniesieniu do każdego z wybranych celów opisuje się w programach operacyjnych interwencje wybrane spośród interwencji określonych przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR.

5. Organizacje producentów lub zrzeszenia organizacji producentów uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, przedkładają państwom członkowskim do zatwierdzenia programy operacyjne, a jeśli zostaną one zatwierdzone, wdrażają te programy.

6. Programy operacyjne zrzeszeń organizacji producentów nie obejmują tych samych interwencji co programy operacyjne ich organizacji członkowskich. Państwa członkowskie rozpatrują programy operacyjne zrzeszeń organizacji producentów wraz z programami operacyjnymi ich organizacji członkowskich.

W tym celu państwa członkowskie zapewniają, aby:

a) interwencje w ramach programów operacyjnych zrzeszenia organizacji producentów były w całości finansowane - bez uszczerbku dla art. 51 ust. 1 lit. b) - ze składek organizacji członkowskich tego zrzeszenia, a te środki finansowe pochodziły z funduszy operacyjnych tych organizacji członkowskich;

b) interwencje i przeznaczone na nie środki finansowe były określone w programach operacyjnych poszczególnych organizacji członkowskich.

c) nie dochodziło do podwójnego finansowania.

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby, dla każdego programu operacyjnego:

a) co najmniej 15 % wydatków przeznaczane było na interwencje związane z celami, o których mowa w art. 46 lit. e) i f);

b) program operacyjny obejmował co najmniej trzy działania związane z celami, o których mowa w art. 46 lit. e) oraz f);.

c) co najmniej 2 % wydatków przeznaczane było na interwencje związane z celem, o którym mowa w art. 46 lit. d); oraz

d) 48  wydatki na interwencje w ramach rodzajów interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 2 lit. f), g) i h) nie przekraczały jednej trzeciej łącznych wydatków.

W przypadku gdy co najmniej 80 % członków danej organizacji producentów podlega jednemu lub większej liczbie jednakowych zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych lub w zakresie rolnictwa ekologicznego przewidzianych w rozdziale IV, każde z tych zobowiązań liczy się jako jedno działanie z minimalnej liczby trzech działań, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b).

8. Programy operacyjne mogą określać proponowane działania w celu zapewnienia pracownikom sektora sprawiedliwych i bezpiecznych warunków pracy.

Artykuł  51

Fundusze operacyjne

1. Organizacje producentów działające w sektorze owoców i warzyw lub zrzeszenia takich organizacji producentów mogą tworzyć fundusze operacyjne. Fundusz operacyjny jest finansowany:

a) ze składek pochodzących od:

(i) członków organizacji producentów lub samej organizacji producentów; lub

(ii) zrzeszeń organizacji producentów, za pośrednictwem członków tego zrzeszenia;

b) z unijnej pomocy finansowej, która może zostać przyznana organizacjom producentów lub ich zrzeszeniom, jeśli te organizacje lub zrzeszenia przedłożą program operacyjny.

2. Fundusze operacyjne wykorzystywane są wyłącznie do finansowania programów operacyjnych zatwierdzonych przez państwa członkowskie.

Artykuł  52

Unijna pomoc finansowa dla sektora owoców i warzyw

1. 49  Pomoc finansowa Unii jest równa faktycznie wpłaconej kwocie składek, o których mowa w art. 51 ust. 1 lit. a), i jest ograniczona do 50 % faktycznie poniesionych wydatków.

2. Unijna pomoc finansowa jest ograniczona do:

a) 4,1 % wartości produkcji sprzedanej przez każdą organizację producentów;

b) 4,5 % wartości produkcji sprzedanej przez każde zrzeszenie organizacji producentów;

c) 5 % wartości produkcji sprzedanej przez każdą międzynarodową organizację producentów lub przez każde międzynarodowe zrzeszenie organizacji producentów.

Te limity mogą zostać podwyższone o 0,5 punktu procentowego, o ile kwota przekraczająca odpowiedni odsetek określony w akapicie pierwszym jest wykorzystywana wyłącznie na jedną interwencję lub kilka interwencji związanych z realizacją celów, o których mowa w art. 46 lit. d), e), f), h), i) oraz j). W przypadku zrzeszeń organizacji producentów, w tym zrzeszeń międzynarodowych, interwencje te mogą być wdrażane przez zrzeszenie w imieniu jego członków.

3. Na wniosek organizacji producentów lub zrzeszenia organizacji producentów limit 50 %, przewidziany w ust. 1, podwyższa się do 60 % w odniesieniu do programu operacyjnego lub jego części, jeśli ma zastosowanie co najmniej jeden z następujących warunków:

a) międzynarodowe organizacje producentów wdrażają w dwóch lub większej liczbie państw członkowskich interwencje związane z celami, o których mowa w art. 46 lit. b), e) i f);

b) co najmniej jedna organizacja producentów lub co najmniej jedno zrzeszenie organizacji producentów są zaangażowane w interwencje realizowane międzybranżowo;

c) program operacyjny obejmuje wyłącznie wsparcie specjalne produkcji produktów ekologicznych objętych rozporządzeniem (UE) 2018/848;

d) organizacja producentów lub zrzeszenie organizacji producentów uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/ 2013 po raz pierwszy wdrażają program operacyjny;

e) organizacje producentów wprowadzają do obrotu mniej niż 20 % owoców i warzyw produkowanych w danym państwie członkowskim;

f) organizacja producentów działa w jednym z regionów najbardziej oddalonych;

g) program operacyjny obejmuje interwencje związane z celami, o których mowa w art. 46 lit. d), e), f), i) oraz j);

h) uznana organizacja producentów, która powstała w wyniku połączenia dwóch lub więcej uznanych organizacji producentów, po raz pierwszy wdraża program operacyjny.

4. Limit 50% przewidziany w ust. 1 zwiększa się do 80% dla wydatków powiązanych z celem, o którym mowa w art. 46 lit. d), jeśli wydatki te obejmują co najmniej 5% wydatków w ramach danego programu operacyjnego.

5. Limit 50% przewidziany w ust. 1 zwiększa się do 80% dla wydatków powiązanych z celami, o którym mowa w art. 46 lit. e) i f), jeśli wydatki te pokrywają co najmniej 20% wydatków w ramach danego programu operacyjnego.

6. Limit 50 %, przewidziany w ust. 1, podwyższa się do 100 % w następujących przypadkach:

a) wycofania z rynku owoców i warzyw, których ilość nie przekracza 5 % wielkości produkcji sprzedanej przez każdą organizację producentów oraz których zbywanie odbywa się w drodze:

(i) bezpłatnej dystrybucji wśród organizacji i fundacji charytatywnych, zatwierdzonych w tym zakresie przez państwa członkowskie, do wykorzystania w ich działalności na rzecz pomocy osobom, których prawo do otrzymywania pomocy społecznej jest uznane w prawie krajowym, w szczególności w związku z tym, że osoby te nie posiadają niezbędnych środków utrzymania;

(ii) bezpłatnej dystrybucji w zakładach karnych, szkołach i instytucjach szkolnictwa publicznego, placówkach, o których mowa w art. 22 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, na obozach wypoczynkowych dla dzieci oraz w szpitalach i domach spokojnej starości wyznaczonych przez państwa członkowskie, które podejmują wszelkie niezbędne kroki w celu zapewnienia, aby dystrybuowane w ten sposób ilości produktów stanowiły uzupełnienie ilości zwykle kupowanych przez placówki tego rodzaju;

b) działań związanych z coachingiem innych organizacji producentów uznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, pod warunkiem że organizacje te są z regionów państw członkowskich, o których mowa w art. 53 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, lub producentów indywidualnych.

Artykuł  53

Krajowa pomoc finansowa

1. W regionach państw członkowskich, w których stopień zorganizowania producentów w sektorze owoców i warzyw jest znacząco niższy od średniej unijnej, państwa członkowskie mogą przyznawać organizacjom producentów uznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 krajową pomoc finansową wynoszącą maksymalnie 80 % składek, o których mowa w art. 51 ust. 1 lit. a) niniejszego rozporządzenia, oraz do 10 % wartości produkcji sprzedanej przez każdą taką organizację producentów. Krajowa pomoc finansowa stanowi uzupełnienie funduszu operacyjnego.

2. Stopień zorganizowania producentów w regionie państwa członkowskiego uznaje się za znacząco niższy od średniej unijnej w przypadku, gdy średni stopień zorganizowania jest mniejszy niż 20 % przez trzy kolejne lata poprzedzające wdrożenie programu operacyjnego. Stopień zorganizowania oblicza się jako wartość produkcji owoców i warzyw uzyskanej w danym regionie i sprzedanej przez organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, podzieloną przez całkowitą wartość produkcji owoców i warzyw uzyskanej w tym regionie.

3. Państwa członkowskie, które przyznają krajową pomoc finansową zgodnie z ust. 1, informują Komisję o regionach spełniających kryteria, o których mowa w ust. 2, oraz o krajowej pomocy finansowej przyznanej organizacjom producentów w tych regionach.

Sekcja  3

Sektor pszczelarski

Artykuł  54

Cele w sektorze pszczelarskim

W sektorze pszczelarskim państwa członkowskie realizują co najmniej jeden z odpowiednich celów szczegółowych, określonych w art. 6 ust. 1.

Artykuł  55

Rodzaje interwencji w sektorze pszczelarskim oraz unijna pomoc finansowa

1. W planach strategicznych WPR państwa członkowskie w odniesieniu do każdego wybranego celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 wybierają jeden lub większą liczbę spośród następujących rodzajów interwencji w sektorze pszczelarskim:

a) usługi doradcze, pomoc techniczna, szkolenia, informacje i wymiana najlepszych praktyk, w tym poprzez tworzenie sieci kontaktów, dla pszczelarzy i organizacji pszczelarzy;

b) inwestycje w zasoby materialne i niematerialne, jak również inne działania, w tym na rzecz:

(i) zwalczania inwazji pasożytów i chorób pszczół, w szczególności warrozy;

(ii) zapobiegania szkodom powodowanym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi oraz promowania opracowywania i korzystania z praktyk zarządzania dostosowanych do zmieniających się warunków klimatycznych;

(iii) zasiedlania uli w Unii, w tym hodowli pszczół;

(iv) racjonalizacji sezonowego przenoszenia uli;

c) działania wspierające laboratoria przeprowadzające analizy produktów pszczelich, strat pszczół lub spadków produktywności oraz substancji potencjalnie toksycznych dla pszczół;

d) działania mające na celu zachowanie lub zwiększenie obecnej liczby uli w Unii, w tym hodowla pszczół;

e) współpraca z wyspecjalizowanymi jednostkami w zakresie wdrażania programów badawczych w dziedzinie pszczelarstwa i produktów pszczelich;

f) promocja, komunikacja i marketing, w tym działania i działalność w zakresie monitorowania rynku ukierunkowane w szczególności na zwiększenie wiedzy konsumentów o jakości produktów pszczelarskich;

g) działania służące poprawie jakości produktów.

2. Państwa członkowskie uzasadniają w planach strategicznych WPR swój wybór celów szczegółowych i rodzajów interwencji. Państwa członkowskie określają interwencje w obrębie wybranych rodzajów interwencji.

3. Państwa członkowskie określają w swoich planach strategicznych WPR środki finansowe przeznaczone przez nie na wybrane w planach strategicznych WPR rodzaje interwencji.

4. Państwa członkowskie zapewniają co najmniej takie same kwoty finansowania jak unijna pomoc finansowa, którą wykorzystują na podstawie art. 88 ust. 2 na wspieranie rodzajów interwencji, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu.

5. Całkowita kwota pomocy finansowej udzielonej przez Unię i państwa członkowskie nie przekracza wydatków poniesionych przez beneficjenta.

6. Przy opracowywaniu planów strategicznych WPR państwa członkowskie współpracują z przedstawicielami organizacji pszczelarskich.

7. Państwa członkowskie co roku powiadamiają Komisję o liczbie uli znajdujących się na ich terytorium.

Artykuł  56

Dodatkowe uprawnienia delegowane dla rodzajów interwencji w sektorze pszczelarskim

Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 152 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie o wymogi dodatkowe w stosunku do określonych w niniejszej sekcji, w odniesieniu do:

a) określonego w art. 55 ust. 7 obowiązku corocznego powiadamiania Komisji przez państwa członkowskie o liczbie uli na ich terytorium;

b) definicji ula i metod obliczania liczby uli;

c) minimalnego wkładu Unii w wydatki związane z wdrażaniem rodzajów interwencji oraz konkretnych interwencji, o których mowa w art. 55.

Sekcja  4

Sektor wina

Artykuł  57

Cele w sektorze wina

W sektorze wina państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, realizują co najmniej jeden z następujących celów:

a) poprawa stabilności ekonomicznej i konkurencyjności unijnych producentów wina; cel ten odnosi się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a), b), c) i h);

b) przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej oraz wnoszenie wkładu w usprawnienie zrównoważonego charakteru systemów produkcji i zmniejszenie wpływu unijnego sektora wina na środowisko, w tym przez wspieranie plantatorów winorośli w zmniejszaniu stopnia wykorzystania środków produkcji rolnej i wdrażaniu bardziej zrównoważonych pod względem środowiska metod i praktyk uprawy; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d-f) oraz i);

c) poprawa warunków zatrudnienia i egzekwowanie obowiązków pracodawcy, a także wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z dyrektywami 89/391/EWG, 2009/104/WE i (UE) 2019/1152;

d) poprawa wyników unijnych przedsiębiorstw winiarskich oraz ich lepsze dostosowanie do popytu na rynku, a także zwiększenie ich długoterminowej konkurencyjności w odniesieniu do produkcji i wprowadzania do obrotu produktów sektora wina, w tym oszczędności energii, ogólnej efektywności energetycznej oraz zrównoważonych procesów; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a)-e), g) oraz h);

e) przyczynianie się do przywrócenia równowagi między podażą a popytem na unijnym rynku wina w celu zapobieżenia kryzysom rynkowym; cele te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a);

f) przyczynianie się do ochrony dochodów unijnych producentów, w przypadku gdy ponoszą straty w następstwie klęsk żywiołowych i niekorzystnych zjawisk klimatycznych oraz straty spowodowane przez zwierzęta, choroby lub inwazje agrofagów; cel ten odnosi się do celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 lit. a);

g) zwiększenie zbywalności i konkurencyjności unijnych produktów sektora wina, w szczególności przez rozwój innowacyjnych produktów, procesów i technologii oraz przez podnoszenie wartości na każdym etapie łańcucha dostaw; cel ten może obejmować element transferu wiedzy oraz odnosi się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. a), b), c), e) oraz i);

h) podtrzymanie wykorzystywania produktów ubocznych produkcji wina do celów przemysłowych i energetycznych, aby zapewnić dobrej jakości wina z Unii, a jednocześnie ochrony środowiska naturalnego; cel ten odnosi się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d) i e);

i) przyczynianie się do zwiększenia wiedzy konsumentów o odpowiedzialnej konsumpcji wina oraz o unijnych systemach jakości w odniesieniu do wina; cel ten odnosi się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. b) oraz i);

j) zwiększenie konkurencyjności unijnych produktów sektora wina w państwach trzecich, w tym otwieranie i dywersyfikacja rynków wina; cel ten odnosi się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. b) i h);

k) przyczynianie się do zwiększenia odporności producentów na wahania rynkowe; cel ten odnosi się do celu szczegółowego określonych w art. 6 ust. 1 lit. a).

Artykuł  58

Rodzaje interwencji w sektorze wina

1. W odniesieniu do każdego celu wybranego spośród celów określonych w art. 57 państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, wybierają w swoich planach strategicznych WPR jeden lub większą liczbę spośród następujących rodzajów interwencji:

a) restrukturyzacja i przekształcanie winnic, co jest procesem obejmującym co najmniej jedno z następujących działań:

(i) konwersję odmian, również poprzez szczepienie, w tym w celu poprawy jakości lub zrównoważoności środowiskowej, w celu przystosowania się do zmiany klimatu lub zwiększenia różnorodności genetycznej;

(ii) przeniesienie winnic;

(iii) ponowne sadzenie winnic w przypadku gdy jest to konieczne po obowiązkowym ich karczowaniu ze względów zdrowotnych lub fitosanitarnych z polecenia właściwego organu państwa członkowskiego;

(iv) poprawę technik zarządzania winnicą, w szczególności wprowadzenie zaawansowanych systemów zrównoważonej produkcji, w tym ograniczenie stosowania pestycydów, ale z wyłączeniem zwykłej odnowy winnic polegającej na ponownym sadzeniu tej samej odmiany winorośli zgodnie z tym samym systemem uprawy winorośli, kiedy winorośl musi dobiegać końca naturalnego cyklu życia;

b) inwestycje w zasoby materialne i niematerialne w systemach uprawy winorośli, z wyjątkiem operacji dotyczących rodzaju interwencji przewidzianego w lit. a), w obiekty przetwórcze i infrastrukturę do produkcji wina, jak również w struktury i narzędzia sprzedaży;

c) zielone zbiory oznaczające całkowite zniszczenie lub usunięcie jeszcze niedojrzałych kiści winogron i zredukowanie w ten sposób do zera plonów z danego obszaru, z wyłączeniem niezbierania plonów polegającego na pozostawieniu winogron o jakości handlowej na krzewach pod koniec normalnego cyklu produkcyjnego;

d) ubezpieczenie zbiorów od utraty dochodów spowodowanych: niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi porównywalnymi do klęski żywiołowej, niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi, zniszczeniami spowodowanymi przez zwierzęta, chorobami roślin lub inwazjami agrofagów;

e) inwestycje materialne i niematerialne w innowacje polegające na opracowywaniu innowacyjnych produktów - w tym produktów ubocznych produkcji wina, innowacyjnych procesów i technologii produktów sektora wina, oraz cyfryzacji tych procesów i technologii, a także inne inwestycje podnoszące wartość na każdym etapie łańcucha dostaw, włączając w to wymianę wiedzy oraz przyczynianie się do przystosowywania się do zmiany klimatu;

f) usługi doradcze, w szczególności dotyczące warunków zatrudnienia, obowiązków pracodawców oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;

g) destylacja produktów ubocznych produkcji wina przeprowadzona zgodnie z ograniczeniami określonymi w sekcji D część II załącznika VIII do rozporządzenia (UE) nr 1308/2013;

h) działania informacyjne dotyczące win unijnych prowadzone w państwach członkowskich w celu zachęcania do odpowiedzialnej konsumpcji wina lub promowania unijnych systemów jakości obejmujących nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne;

i) działania podejmowane przez organizacje międzybranżowe uznane przez państwa członkowskie w sektorze wina zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1308/2013 mające na celu zwiększenie renomy winnic w Unii poprzez promowanie turystyki winiarskiej w regionach produkcyjnych;

j) działania podejmowane przez organizacje międzybranżowe uznane przez państwa członkowskie w sektorze wina zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1308/2013 mające na celu poprawę znajomości rynku;

k) promocja i komunikacja w państwach trzecich obejmująca co najmniej jedno z następujących działań lub jeden z następujących rodzajów działalności mających na celu poprawę konkurencyjności sektora wina oraz otwieranie, dywersyfikację i wzmacnianie rynków:

(i) działania PR, promocyjne lub reklamowe, w szczególności podkreślające wysoki standard produktów unijnych, zwłaszcza pod względem jakości, bezpieczeństwa żywności i ochrony środowiska;

(ii) uczestnictwo w imprezach, targach lub wystawach o randze międzynarodowej;

(iii) kampanie informacyjne, w szczególności dotyczące unijnych systemów jakości obejmujących nazwy pochodzenia, oznaczenia geograficzne i produkcję ekologiczną;

(iv) badania nowych lub istniejących rynków, koniecznych do rozszerzenia i wzmocnienia rynków zbytu;

(v) badania w celu ewaluacji wyników działań informacyjnych i promocyjnych;

(vi) przygotowanie dokumentacji technicznej, w tym badań laboratoryjnych i ocen, dotyczącej praktyk enologicznych oraz przepisów fitosanitarnych i dotyczących higieny, jak również innych wymogów obowiązujących w państwach trzecich w odniesieniu do przywozu produktów sektora wina, w celu zapobiegania ograniczeniom w dostępie lub umożliwienia dostępu do rynków państw trzecich.

l) tymczasowa i degresywna pomoc przeznaczona na pokrycie kosztów administracyjnych zakładania funduszy ubezpieczeń wzajemnych;

m) inwestycje w zasoby materialne i niematerialne mające na celu zwiększenie zrównoważonego charakteru produkcji wina poprzez:

(i) poprawę wykorzystania wody i gospodarki wodnej;

(ii) konwersja na produkcję ekologiczną;

(iii) wprowadzenie zintegrowanych technik produkcji;

(iv) zakup sprzętu do precyzyjnych lub cyfrowych metod produkcji;

(v) przyczynianie się do ochrony gleby i zwiększania sekwestracji węgla w glebie;

(vi) tworzenie lub zachowywanie siedlisk sprzyjających różnorodności biologicznej lub zachowanie krajobrazu, w tym ochrona jego cech historycznych; lub

(vii) ograniczenie wytwarzania odpadów i poprawa gospodarowania nimi.

Akapit pierwszy lit. k) stosuje się wyłącznie do win opatrzonych chronioną nazwą pochodzenia lub chronionym oznaczeniem geograficznym lub win, na których podana jest nazwa odmiany winorośli. Działania promocyjne i komunikacyjne mające na celu konsolidację rynków zbytu oraz działalność w tym zakresie są ograniczone do maksymalnego, niepodlegającego przedłużeniu okresu trzech lat i dotyczą wyłącznie unijnych systemów jakości obejmujących nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne;

2. Państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, w planach strategicznych WPR uzasadniają swój wybór celów i rodzajów interwencji w sektorze wina. Państwa członkowskie wyszczególniają interwencje w obrębie wybranych rodzajów interwencji.

Państwa członkowskie, które wybrały rodzaje interwencji przewidziane w ust. 1 akapit pierwszy lit. k) niniejszego artykułu, ustanawiają przepisy szczegółowe dotyczące działań informacyjnych i promocyjnych i takich rodzajów działalności, w szczególności w odniesieniu do ich maksymalnego czasu trwania.

3. Oprócz wymogów określonych w tytule V państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, określają w swoich planach strategicznych WPR harmonogram wdrażania wybranych rodzajów interwencji, poszczególne interwencje i ogólne zestawienie finansowe przedstawiające zasoby, które należy uruchomić, oraz przewidywany przydział zasobów na wybrane rodzaje interwencji oraz na poszczególne interwencje, zgodnie z przydziałem środków określonym w załączniku VII.

Artykuł  59

Unijna pomoc finansowa dla sektora wina

1. Unijna pomoc finansowa na restrukturyzację i przekształcanie winnic, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. a), nie przekracza 50 % rzeczywistych kosztów restrukturyzacji i przekształcenia winnic lub 75 % rzeczywistych kosztów restrukturyzacji i przekształcenia winnic w regionach słabiej rozwiniętych.

Jednak ta pomoc finansowa może, w przypadku stromych zboczy i tarasów w strefach, w których nachylenie przekracza 40 %, wynosić do 60 % faktycznych kosztów restrukturyzacji i przekształcenia winnic lub do 80 % faktycznych kosztów restrukturyzacji i przekształcenia winnic w regionach słabiej rozwiniętych.

Pomoc może być udzielana wyłącznie w formie rekompensaty dla producentów za utratę dochodów spowodowaną wdrażaniem interwencji, a także wkładu w koszty restrukturyzacji i przekształcenia. Rekompensata dla producentów za utratę dochodów spowodowaną wdrażaniem interwencji może obejmować do 100 % odnośnej utraty i przyjąć jedną z następujących form:

a) zgoda na współistnienie starych i nowych winorośli przez określony maksymalny okres nie dłuższy niż trzy lata;

b) rekompensata finansowa za maksymalny okres nieprzekraczający trzech lat.

2. Unijna pomoc finansowa na inwestycje, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. b), nie przekracza:

a) 50 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w regionach słabiej rozwiniętych;

b) 40 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w regionach innych niż regiony słabiej rozwinięte;

c) 75 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w regionach najbardziej oddalonych;

d) 65 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji na mniejszych wyspach Morza Egejskiego.

Maksymalna stawka unijnej pomocy finansowej określonej w akapicie pierwszym, jest przyznawana tylko mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom w rozumieniu zalecenia Komisji 2003/361/WE ⁵⁰ . Można ją jednak przyznawać wszystkim przedsiębiorstwom z regionów najbardziej oddalonych i mniejszych wysp Morza Egejskiego.

W przypadku przedsiębiorstw, które nie są objęte art. 2 pkt 1 załącznika do zalecenia 2003/361/WE, zatrudniają mniej niż 750 pracowników lub których roczny obrót nie przekracza 200 mln EUR, maksymalne poziomy unijnej pomocy finansowej określone w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, zmniejsza się o połowę.

Unijnej pomocy finansowej nie przyznaje się przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji w rozumieniu komunikatu Komisji zatytułowanego: "Wytyczne dotyczące pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji".

3. Unijna pomoc finansowa na zielone zbiory, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. c), nie może przekroczyć 50 % sumy bezpośrednich kosztów zniszczenia lub usunięcia kiści winogron i związanej z tym zniszczeniem lub usunięciem utraty dochodów.

4. Unijna pomoc finansowa na interwencje, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. i), j) i m), nie przekracza 50 % kosztów bezpośrednich lub kwalifikowalnych.

5. Unijna pomoc finansowa na ubezpieczenie zbiorów, o którym mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. d), nie przekracza:

a) 80 % kosztów składek ubezpieczeniowych opłaconych przez producentów tytułem ubezpieczenia od strat powstałych w wyniku niekorzystnych zjawisk klimatycznych porównywalnych do klęski żywiołowej;

b) 50 % kosztów składek ubezpieczeniowych opłaconych przez producentów tytułem ubezpieczenia:

(i) od strat, o których mowa w lit. a), oraz strat spowodowanych innymi niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi;

(ii) od strat spowodowanych przez zwierzęta, choroby roślin lub inwazje agrofagów.

Unijna pomoc finansowa na ubezpieczenie zbiorów może być przyznana w sytuacji, gdy odnośne wypłaty z ubezpieczenia nie kompensują więcej niż 100 % utraconych przez producentów dochodów, przy uwzględnieniu wszelkich ewentualnych rekompensat, jakie producenci mogli uzyskać w ramach innych programów wsparcia związanych z ubezpieczonym ryzykiem. Umowy ubezpieczenia muszą wymagać od beneficjentów przyjęcia niezbędnych środków zapobiegania ryzyku.

6. Unijna pomoc finansowa na innowacje, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. e), nie przekracza:

a) 50 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w regionach słabiej rozwiniętych;

b) 40 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w regionach innych niż regiony słabiej rozwinięte;

c) 80 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w regionach najbardziej oddalonych;

d) 65 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji na mniejszych wyspach Morza Egejskiego.

Maksymalna stawka unijnej pomocy finansowej określonej w akapicie pierwszym, jest przyznawana tylko mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom w rozumieniu zalecenia 2003/361/WE; można ją jednak przyznawać wszystkim przedsiębiorstwom z regionów najbardziej oddalonych i mniejszych wysp Morza Egejskiego.

W przypadku przedsiębiorstw, które nie są objęte art. 2 pkt 1 załącznika do zalecenia 2003/361/WE, zatrudniają mniej niż 750 pracowników lub których roczny obrót nie przekracza 200 mln EUR, maksymalne poziomy unijnej pomocy finansowej określone w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, zmniejsza się o połowę.

7. Unijna pomoc finansowa na działania informacyjne i promocję, o których mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. h) i k), nie przekracza 50 % wydatków kwalifikowalnych.

Ponadto państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, mogą przyznać krajowe płatności w wysokości do 30% wydatków kwalifikowalnych, ale unijna pomoc finansowa i płatności państw członkowskich nie mogą łącznie przekraczać 80% wydatków kwalifikowalnych.

8. Komisja przyjmuje akty wykonawcze ustalające unijną pomoc finansową na destylację produktów ubocznych produkcji wina, o której mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. g), zgodnie z przepisami szczegółowymi określonymi w art. 60 ust. 3. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  60

Przepisy szczegółowe dotyczące unijnej pomocy finansowej dla sektora wina

1. Państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, zapewniają, aby unijna pomoc finansowa na ubezpieczenie zbiorów nie zakłócała konkurencji na rynku ubezpieczeń.

2. Państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, ustanawiają oparty na obiektywnych kryteriach system wykluczający możliwość wypłaty indywidualnym producentom rekompensaty za zielone zbiory przekraczającej limit określony w art. 59 ust. 3.

3. Kwotę unijnej pomocy na destylację produktów ubocznych produkcji wina, o której mowa w art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. g), ustala się w odniesieniu do procentowej zawartości i liczby hektolitrów wyprodukowanego alkoholu. Nie wypłaca się żadnej unijnej pomocy finansowej w odniesieniu do zawartości alkoholu w produktach ubocznych przeznaczonych do destylacji, która przekracza 10 % zawartości alkoholu w wyprodukowanym winie.

Państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, zapewniają, aby unijna pomoc finansowa na destylację produktów ubocznych produkcji wina była wypłacana destylarniom przetwarzającym produkty uboczne wyrobu wina dostarczone w celu destylacji z przeznaczeniem na produkcję surowego spirytusu o minimalnej zawartości alkoholu wynoszącej 92 %.

Unijna pomoc finansowa obejmuje płatność ryczałtową przeznaczoną na zrekompensowanie kosztów zbiórki produktów ubocznych produkcji wina. Kwota ta jest przekazywana przez destylarnię producentowi w przypadkach gdy to on ponosi odpowiednie koszty.

Państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, zapewniają, aby alkohol będący wynikiem destylacji produktów ubocznych produkcji wina, na którą przyznano unijną pomoc finansową, był stosowany wyłącznie do celów przemysłowych lub energetycznych, które nie zakłócają konkurencji.

4. Państwa członkowskie, o których mowa w art. 88 ust. 1, zapewniają w swoich planach strategicznych WPR, aby przeznaczono co najmniej 5 % wydatków i przyjęto co najmniej jedno działanie z myślą o osiągnięciu celów w zakresie ochrony środowiska, przystosowania się do zmiany klimatu, poprawy zrównoważoności systemów i procesów produkcji, zmniejszenia wpływu unijnego sektora wina na środowisko, oszczędności energii i poprawy ogólnej efektywności energetycznej w sektorze wina, zgodnie z celami określonymi w art. 57 lit. b), d) i h).

Sekcja  5

Sektor chmielu

Artykuł  61

Cele i rodzaje interwencji w sektorze chmielu

1. Niemcy dążą w sektorze chmielu do jednego lub większej liczby celów przedstawionych w art. 46 lit. a)-h), j) i k).

2. Niemcy w swoim planie strategicznym WPR wybierają co najmniej jeden z rodzajów interwencji, o których mowa w art. 47, aby realizować wybrane cele określone w ust. 1niniejszego artykułu. Niemcy określają interwencje w obrębie wybranych rodzajów interwencji. Niemcy uzasadniają w swoim planie strategicznym WPR wybór celów, rodzajów interwencji oraz interwencji służących realizacji tych celów.

3. Interwencje określone przez Niemcy, są wdrażane przez zatwierdzone programy operacyjne organizacji producentów lub ich zrzeszeń uznane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1308/2013.

4. Programy operacyjne, o których mowa w ust. 3, spełniają warunki ustanowione w art. 50 ust. 2, 4, 5, 6 i 8.

5. Niemcy zapewniają, aby pomoc finansowa Unii dla każdej organizacji producentów lub zrzeszeń organizacji producentów na podstawie niniejszego artykułu dotycząca rodzajów interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 2 lit. f), g) i h), nie przekraczała, średnio w ciągu trzech kolejnych lat, jednej trzeciej całkowitej pomocy finansowej Unii otrzymanej na ich odpowiednie programy operacyjne w tym samym okresie.

Artykuł  62

Unijna pomoc finansowa

1. W ramach przydziału finansowego określonego w art. 88 ust. 3 Niemcy przydzielają maksymalną unijną pomoc finansową organizacjom producentów lub ich zrzeszeniom realizującym programy operacyjne, o których mowa w art. 61 ust. 3, proporcjonalnie do liczby hektarów upraw chmielu reprezentowanych przez każdą organizację producentów.

2. W ramach maksymalnych kwot przydzielonych każdej organizacji producentów lub zrzeszeniu organizacji producentów zgodnie z ust. 1 unijna pomoc finansowa na programy operacyjne, o których mowa w art. 61, jest ograniczona do 50 % rzeczywistych wydatków poniesionych na rodzaje interwencji, o których mowa w tym artykule. Pozostałą część wydatków ponosi organizacja producentów lub zrzeszenie korzystające z pomocy finansowej Unii.

Unijna pomoc finansowa jest wypłacana funduszom operacyjnym utworzonym przez organizacje producentów lub ich zrzeszenia uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 realizujące programy operacyjne. W tym celu stosuje się odpowiednio art. 51 niniejszego rozporządzenia.

3. Limit 50 %, przewidziany w ust. 2, podwyższa się do 100 % w przypadku:

a) rodzajów interwencji związanych z celem lub większą liczbą celów, o których mowa w art. 46 lit. d), e), f) oraz h);

b) interwencji w zakresie zbiorowego przechowywania, usług doradczych, pomocy technicznej, szkoleń i wymiany najlepszych praktyk związanych z jednym lub oboma celami, o których mowa w art. 46 lit. a) oraz j).

Sekcja  6

Sektor oliwy z oliwek i oliwek stołowych

Artykuł  63

Cele w sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych

W sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych Grecja, Francja i Włochy realizują jeden lub większą liczbę celów określonych w art. 46 lit. a)-h), j) i k).

Artykuł  64

Rodzaje interwencji w sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych

1. Aby osiągnąć cele, o których mowa w art. 63, Grecja, Francja i Włochy wybierają w swoich planach strategicznych WPR co najmniej jeden z rodzajów interwencji, o których mowa w art. 47. Państwa członkowskie określają interwencje w obrębie wybranych rodzajów interwencji.

2. Interwencje określone przez Grecję, Francję i Włochy są realizowane za pośrednictwem zatwierdzonych programów operacyjnych organizacji producentów lub zrzeszeń organizacji producentów uznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. W tym celu stosuje się odpowiednio art. 50 ust. 2, 4, 5, 6 i 8 oraz art. 51 niniejszego rozporządzenia, bez uszczerbku dla art. 65 ust. 3.

Artykuł  65

Unijna pomoc finansowa

1. Unijna pomoc finansowa na pokrycie kosztów kwalifikowalnych nie może przekroczyć:

a) 75 % rzeczywiście poniesionych wydatków w odniesieniu do interwencji związanych z celem, o którym mowa w art. 46 lit. a)-f), h) i k);

b) 75 % rzeczywiście poniesionych wydatków w odniesieniu do inwestycji w aktywa trwałe oraz 50 % w odniesieniu do innych interwencji związanych z celem, o którym mowa w art. 46 lit. g);

c) 50 % rzeczywiście poniesionych wydatków w odniesieniu do interwencji związanych z celem, o którym mowa w art. 46 lit. j);

d) 75 % rzeczywiście poniesionych wydatków w odniesieniu do rodzajów interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 1 lit. f) i h), jeżeli program operacyjny jest wdrażany w co najmniej trzech państwach trzecich lub państwach członkowskich niebędących producentami przez organizacje producentów lub zrzeszenia organizacji producentów z co najmniej dwóch państw członkowskich będących producentami lub 50 %, jeśli ten warunek nie jest spełniony.

2. Unijna pomoc finansowa jest ograniczona do 30 % wartości produkcji sprzedanej przez każdą organizację producentów lub zrzeszenie organizacji producentów w 2023 r. i 2024 r., 15 % - w 2025 r. i 2026 r. oraz 10 % - od 2027 r.

3. Grecja, Francja i Włochy mogą zapewniać finansowanie uzupełniające funduszy operacyjnych, o których mowa w art. 51, do wysokości 50 % kosztów niepokrytych z unijnej pomocy finansowej.

4. Grecja, Francja i Włochy zapewniają, aby wydatki na rodzaje interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 1 lit. f), g) i h) nie przekraczały jednej trzeciej całkowitych wydatków w ramach każdego programu operacyjnego, jak określono w ich planach strategicznych WPR.

Sekcja  7

Inne sektory

Artykuł  66

Cele w innych sektorach

Państwa członkowskie mogą wybrać w planach strategicznych WPR te spośród sektorów, o których mowa w art. 42 lit. f), w których będą wdrażały rodzaje interwencji ustanowione w art. 47. Dla każdego wybranego przez siebie sektora państwa członkowskie realizują co najmniej jeden z celów określonych w art. 46 lit. a)-h), j) i k). Państwa członkowskie uzasadniają swój wybór sektorów i celów.

Artykuł  67

Rodzaje interwencji w innych sektorach

1. W odniesieniu do każdego sektora wybranego zgodnie z art. 66 państwa członkowskie wybierają co najmniej jeden rodzaj interwencji, o których mowa w art. 47 i które mają być wdrażane za pośrednictwem zatwierdzonych programów operacyjnych sporządzonych przez:

a) organizacje producentów i ich zrzeszenia, uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub na podstawie ust. 7 niniejszego artykułu; lub

b) spółdzielnie, jak również inne formy współpracy między producentami ustanowione z inicjatywy producentów i przez nich kontrolowane, które zostały wskazane przez właściwy organ państwa członkowskiego jako grupy producentów, przy czym interwencje wdrażane będą przez okres przejściowy do czterech lat od rozpoczęcia zatwierdzonego programu operacyjnego, kończący się najpóźniej w dniu 31 grudnia 2027 r.

2. Państwa członkowskie ustanawiają kryteria uznawania danych grup za grupy producentów oraz określają rodzaje działalności i cele grup producentów, o których mowa w ust. 1 lit. b), tak by te grupy producentów mogły spełniać warunki uznawania ich za organizacje producentów na podstawie art. 152-154 lub art. 161 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub na podstawie ust. 7 niniejszego artykułu.

3. Grupy producentów, o których mowa w ust. 1 lit. b), poza programem operacyjnym sporządzają i przedkładają plan dochodzenia do uznania, tak aby w okresie przejściowym, o którym mowa w tej literze, spełnić wymogi ustanowione w art. 152-154 lub art. 161 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub ust. 7 niniejszego artykułu do celów uznania ich za organizacje producentów.

Plan dochodzenia do uznania określa rodzaje działalności i cele końcowe, tak by zapewnić postępy w dochodzeniu do uzyskania takiego uznania.

Wsparcie przyznane grupie producentów, która do końca okresu przejściowego nie zostanie uznana za organizację producentów, podlega zwrotowi.

4. Państwa członkowskie uzasadniają swój wybór rodzajów interwencji, o którym mowa w ust. 1.

Państwa członkowskie, które podejmują decyzję o wdrożeniu rodzajów interwencji przewidzianych w niniejszej sekcji w odniesieniu do produktów wymienionych w załączniku VI, określają dla każdego wybranego sektora wykaz produktów, które on obejmuje.

5. Rodzaje interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 2 lit. c) oraz f)-i), nie mają zastosowania do bawełny, nasion rzepaku i rzepiku, nasion słonecznika i nasion soi uwzględnionych w załączniku VI.

6. Programy operacyjne, o których mowa w ust. 1, spełniają warunki ustanowione w art. 50 ust. 2, 4, 5, 6 i 8.

7. Państwa członkowskie, które zdecydują się na wdrożenie rodzajów interwencji, o których mowa w art. 42 lit. f), w sektorze bawełny, uznają organizacje producentów i zrzeszenia takich organizacji producentów zgodnie z wymogami i przy wykorzystaniu procedur ustanowionych w art. 152 ust. 1 i art. 153-156 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Do celów niniejszej sekcji grupy producentów bawełny i federacje takich grup producentów uznane przez państwa członkowskie zgodnie z protokołem nr 4 do Aktu przystąpienia Republiki Greckiej z 1979 r. przed rozpoczęciem stosowania niniejszego rozporządzenia uznaje się odpowiednio za organizacje producentów lub zrzeszenia organizacji producentów.

8. Państwa członkowskie zapewniają, by wydatki na rodzaje interwencji, o których mowa w art. 47 ust. 2 lit. f), g) i h), nie przekraczały jednej trzeciej całkowitych wydatków w ramach każdego programu operacyjnego, jak określono w ich planach strategicznych WPR.

Artykuł  68

Unijna pomoc finansowa

1. Unijna pomoc finansowa jest ograniczona do 50 % rzeczywiście poniesionych wydatków na rodzaje interwencji, o których mowa w art. 67. Pozostałą część wydatków ponoszą beneficjenci.

Unijna pomoc finansowa jest wypłacana funduszom operacyjnym utworzonym przez organizacje producentów lub ich zrzeszenia uznane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub art. 67 ust. 7 niniejszego rozporządzenia lub przez grupy producentów, o których mowa w art. 67 ust. 1 lit. b) niniejszego rozporządzenia. Do tego celu stosuje się odpowiednio art. 51 i art. 52 ust. 1 niniejszego rozporządzenia.

2. Pułap wynoszący 50 % przewidziany w ust. 1 zwiększa się do 60 % dla organizacji producentów lub zrzeszeń organizacji producentów uznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub art. 67 ust. 7 niniejszego rozporządzenia- przez pierwszych pięć lat następujących po roku, w którym zostały one uznane.

3. Unijna pomoc finansowa jest ograniczona do 6 % wartości produkcji sprzedanej przez:

a) każdą organizację producentów lub zrzeszenie organizacji producentów, o których mowa w art. 67 ust. 1 lit. a), lub

b) każdą grupę producentów, o której mowa w art. 67 ust. 1 lit. b).

ROZDZIAŁ  IV

RODZAJE INTERWENCJI ZWIĄZANYCH Z ROZWOJEM OBSZARÓW WIEJSKICH

Sekcja  1

Rodzaje interwencji

Artykuł  69

Rodzaje interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich

Rodzaje interwencji wdrażane na podstawie niniejszego rozdziału polegają na płatnościach lub wsparciu ze względu na:

a) zobowiązania związane ze środowiskiem, klimatem i inne zobowiązania w dziedzinie zarządzania;

b) obszary z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami;

c) obszary z szczególnymi niedogodnościami wynikającymi z niektórych obowiązkowych wymogów;

d) inwestycje, w tym inwestycje w nawadnianie;

e) rozpoczynanie działalności przez młodych rolników oraz nowych rolników i zakładanie przedsiębiorstw wiejskich;

f) narzędzia zarządzania ryzykiem;

g) współpracę;

h) wymianę wiedzy i upowszechnianie informacji.

Artykuł  70

Zobowiązania związane ze środowiskiem, klimatem i inne zobowiązania w dziedzinie zarządzania

1. Państwa członkowskie uwzględniają wśród interwencji przewidzianych w swoich planach strategicznych WPR zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne i mogą w nich uwzględnić inne zobowiązania w dziedzinie zarządzania. Płatności na te zobowiązania przyznawane są na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w planach strategicznych WPR.

2. Państwa członkowskie przyznają płatności wyłącznie rolnikom lub innym beneficjentom, którzy dobrowolnie podejmują zobowiązania w dziedzinie zarządzania, uznawane za korzystne dla osiągnięcia jednego lub większej liczby celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2.

3. Na podstawie niniejszego artykułu państwa członkowskie zapewniają wyłącznie płatności z tytułu zobowiązań, które:

a) wykraczają poza odnośne wymogi podstawowe w zakresie zarządzania i normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska ustanowione zgodnie z rozdziałem I sekcja 2;

b) wykraczają poza odnośne minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin dobrostanu zwierząt, jak również inne odnośne obowiązkowe wymogi ustanowione na mocy prawa krajowego i prawa Unii; wymóg ten nie ma zastosowania do zobowiązań związanych z systemami rolno-leśnymi i utrzymaniem obszarów zalesionych;

c) wykraczają poza warunki ustanowione w zakresie utrzymywania użytków rolnych zgodnie z art. 4 ust. 2;

d) różnią się od zobowiązań, w odniesieniu do których przyznaje się płatności na podstawie art. 31.

W odniesieniu do zobowiązań, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b), w przypadku gdy prawo krajowe nakłada nowe wymogi, które wykraczają poza odpowiednie minimalne wymogi określone w prawie Unii, wsparcie może zostać przyznane na zobowiązania przyczyniające się do zgodności z tymi wymogami na okres nie dłuższy niż 24 miesiące od dnia, w którym stały się one obowiązkowe dla gospodarstwa.

4. Państwa członkowskie ustalają płatności, które mają być dokonane, na podstawie poniesionych dodatkowych kosztów i dochodów utraconych w wyniku podjętych zobowiązań, z uwzględnieniem wyznaczonych celów końcowych. Płatności te przyznawane są corocznie i mogą również pokrywać koszty transakcyjne. W należycie uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie w formie płatności jednorazowej na jednostkę.

5. Państwa członkowskie mogą promować i wspierać systemy zbiorowe i systemy płatności oparte na rezultatach w celu zachęcania rolników lub innych beneficjentów do znaczącej poprawy jakości środowiska na większą skalę lub w wymierny sposób.

6. Zobowiązania podejmowane są na okres od pięciu do siedmiu lat.

Jednak państwa członkowskie mogą określić w swoich planach strategicznych WPR:

a) dłuższy okres w odniesieniu do określonych rodzajów zobowiązań, w tym przez przedłużenie czasu na ich realizację o rok po zakończeniu okresu początkowego, jeśli taki dłuższy okres jest konieczny do osiągnięcia lub utrzymania oczekiwanych korzyści dla środowiska lub dobrostanu zwierząt;

b) krótszy okres wynoszący co najmniej jeden rok w odniesieniu do zobowiązań dotyczących dobrostanu zwierząt, zobowiązań dotyczących zachowania oraz zrównoważonego wykorzystania i rozwoju zasobów genetycznych, konwersji na rolnictwo ekologiczne, nowych zobowiązań podejmowanych bezpośrednio po wypełnieniu zobowiązania w okresie początkowym lub w innych należycie uzasadnionych przypadkach.

7. Państwa członkowskie zapewniają, by w odniesieniu do operacji wdrażanych w ramach rodzaju interwencji, o którym mowa w niniejszym artykule, przewidziano klauzulę przeglądową, aby zapewnić ich dostosowanie w wyniku zmian odpowiednich obowiązkowych norm, wymogów lub obowiązków, o których mowa w ust. 3, poza zakres których muszą wykroczyć te zobowiązania, lub w celu zapewnienia zgodności z akapitem pierwszym lit. d) w tym samym ustępie. Jeżeli beneficjent nie zaakceptuje takiego dostosowania, zobowiązanie traci ważność, a w odniesieniu do okresu, w którym zobowiązanie było ważne, nie wymaga się zwrotu płatności na podstawie niniejszego artykułu.

Państwa członkowskie zapewniają również, by w odniesieniu do operacji wdrażanych w ramach rodzaju interwencji, o którym mowa w niniejszym artykule, które wykraczają poza okres planu strategicznego WPR, przewidziano klauzulę przeglądową w celu umożliwienia ich dostosowania do ram prawnych mających zastosowanie w kolejnym okresie.

8. W przypadku gdy wsparcie na podstawie niniejszego artykułu jest przyznawane na zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne lub zobowiązania do konwersji lub utrzymania praktyk i metod rolnictwa ekologicznego określonych w rozporządzeniu (UE) 2018/848, państwa członkowskie ustanawiają płatność na hektar. W przypadku innych zobowiązań państwa członkowskie mogą stosować jednostki inne niż hektary. W należycie uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na podstawie niniejszego artykułu w formie płatności ryczałtowej.

9. Państwa członkowskie zapewniają, aby osoby przeprowadzające operacje w ramach tego rodzaju interwencji miały dostęp do odpowiedniej wiedzy i informacji wymaganych do realizacji takich operacji oraz aby, w celu udzielenia pomocy rolnikom zobowiązującym się do zmiany systemu produkcji, zapewniono odpowiednie szkolenie osobom potrzebującym go, a także dostęp do wiedzy eksperckiej.

10. Państwa członkowskie zapewniają, aby interwencje objęte zakresem niniejszego artykułu były zgodne z interwencjami na podstawie art. 31.

Artykuł  71

Obszary z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać płatności z tytułu ograniczeń naturalnych lub innych szczególnych ograniczeń dla danego obszaru na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR, aby przyczynić się do osiągnięcia jednego lub większej liczby celów szczegółowych, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 2.

2. Płatności na podstawie niniejszego artykułu są przyznawane rolnikom aktywnym zawodowo w odniesieniu do obszarów wyznaczonych zgodnie z art. 32 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013.

3. Państwa członkowskie mogą przeprowadzić procedurę zawężenia wyboru zgodnie z warunkami przewidzianymi w art. 32 ust. 3 akapit trzeci rozporządzenia (UE) nr 1305/2013.

4. Państwa członkowskie mogą przyznawać płatności na podstawie niniejszego artykułu wyłącznie w celu rekompensowania beneficjentom na danym obszarze całości lub części dodatkowych kosztów i utraconych dochodów związanych z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami dla danego obszaru.

5. Dodatkowe koszty i utracone dochody, o których mowa w ust. 4, oblicza się w odniesieniu do ograniczeń naturalnych lub innych szczególnych ograniczeń dla danego obszaru przez porównanie z obszarami, które nie charakteryzują się ograniczeniami naturalnymi ani inne szczególnymi ograniczeniami dla danego obszaru.

6. Płatności na podstawie niniejszego artykułu przyznaje się corocznie na hektar użytków rolnych.

Artykuł  72

Obszary ze szczególnymi niedogodnościami wynikającymi z niektórych obowiązkowych wymogów

1. Aby przyczynić się do osiągnięcia jednego lub większej liczby celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2, państwa członkowskie mogą przyznawać na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR płatności z tytułu niedogodności szczególnych dla danego obszaru powstałych z uwagi na wymogi wynikające z wdrożenia dyrektyw 92/43/EWG, 2009/147/WE lub 2000/60/WE.

2. Płatności na podstawie niniejszego artykułu przyznaje się rolnikom, posiadaczom lasów i ich stowarzyszeniom, a także innym osobom gospodarującym gruntami.

3. Przy określaniu obszarów, na których występują niedogodności, państwa członkowskie mogą uwzględnić jeden z następujących obszarów lub większą ich liczbę:

a) obszary rolne i leśne sieci Natura 2000 wyznaczone zgodnie z dyrektywami 92/43/EWG i 2009/147/WE;

b) inne wyznaczone obszary ochrony środowiska, na których mają zastosowanie środowiskowe ograniczenia działalności rolnej lub leśnej, przyczyniające się do wdrożenia art. 10 dyrektywy 92/43/EWG, pod warunkiem że obszary te nie przekraczają 5 % powierzchni wyznaczonych obszarów Natura 2000 objętych terytorialnym zakresem stosowania każdego planu strategicznego WPR;

c) użytki rolne włączone do planów gospodarowania wodami w dorzeczu na podstawie dyrektywy 2000/600/WE.

4. Państwa członkowskie mogą przyznawać płatności na podstawie niniejszego artykułu wyłącznie w celu rekompensowania beneficjentom całości lub części dodatkowych kosztów i utraconych dochodów związanych z niedogodnościami szczególnymi dla danego obszaru, łącznie z kosztami transakcyjnymi.

5. Dodatkowe koszty i utracone dochody, o których mowa w ust. 4, oblicza się w następujący sposób:

a) w odniesieniu do ograniczeń wynikających z dyrektyw 92/43/EWG i 2009/147/WE - w związku z niedogodnościami wynikającymi z wymogów wykraczających poza odpowiednie normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska ustanowione zgodnie z niniejszym tytułem rozdział I sekcja 2, jak również wykraczających poza warunki ustanowione w zakresie utrzymania użytków rolnych zgodnie z art. 4 ust. 2 niniejszego rozporządzenia;

b) w odniesieniu do ograniczeń wynikających z dyrektywy 2000/60/WE - w związku z niedogodnościami wynikającymi z wymogów wykraczających poza odpowiednie wymogi podstawowe w zakresie zarządzania, z wyjątkiem wymogu podstawowego w zakresie zarządzania SMR 1 wymienionego w załączniku III do niniejszego rozporządzenia, i norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska ustanowionych na podstawie rozdziału I sekcja 2 niniejszego tytułu, jak również wymogów wykraczających poza warunki ustanowione w zakresie utrzymania użytków rolnych zgodnie z art. 4 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.

6. Płatności na podstawie niniejszego artykułu przyznaje się corocznie na hektar.

Artykuł  73

Inwestycje

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na inwestycje na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

2. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na podstawie niniejszego artykułu wyłącznie na te inwestycje w aktywa materialne i niematerialne, które przyczyniają się do osiągnięcia jednego lub większej liczby celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2.

W przypadku gospodarstw przekraczających pewną określoną wielkość, ustalaną przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR, wsparcie dla sektora leśnictwa uzależnione jest od przedstawienia stosownych informacji z planu urządzenia lasu lub równoważnego instrumentu zgodnie ze zrównoważoną gospodarką leśną, zdefiniowaną w Ogólnych wytycznych trwale zrównoważonego zagospodarowania lasów w Europie, przyjętych podczas drugiej konferencji ministerialnej w sprawie ochrony lasów w Europie odbywającej się w Helsinkach w dniach 16-17 czerwca 1993 r.

3. Państwa członkowskie ustanawiają wykaz niekwalifikowalnych inwestycji i kategorii wydatków obejmujący co najmniej następujące elementy:

a) zakup praw do produkcji rolnej;

b) zakup uprawnień do płatności;

c) zakup gruntów za kwotę przekraczającą 10 % całkowitych wydatków kwalifikowalnych dla danej operacji, z wyjątkiem zakupu gruntów w celu ochrony środowiska i zachowania gleb zasobnych w węgiel lub zakupu gruntów przez młodych rolników z zastosowaniem instrumentów finansowych; w przypadku instrumentów finansowych, pułap ten stosuje się do kwalifikowalnych wydatków publicznych wypłacanych ostatecznemu odbiorcy lub - w przypadku gwarancji - do kwoty pożyczki bazowej;

d) zakup zwierząt, oraz zakup roślin jednorocznych i ich sadzenie, w celu innym niż:

(i) przywracanie potencjału rolnego lub leśnego w następstwie klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub katastrof;

(ii) ochrona zwierząt gospodarskich przed dużymi drapieżnikami lub wykorzystywaniem ich w leśnictwie zamiast maszyn;

(iii) hodowla ras zagrożonych zdefiniowanych w art. 2 pkt 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1012 ⁵¹ , w ramach zobowiązań, o których mowa w art. 70; lub

(iv) zachowanie odmian roślin zagrożonych erozją genetyczną, w ramach zobowiązań, o których mowa w art. 70;

e) odsetki od zadłużenia, z wyjątkiem dotacji udzielonych w formie dotacji na spłatę odsetek lub dotacji na opłaty gwarancyjne;

f) inwestycje w infrastrukturę wielkoskalową, określone przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR, które nie są częścią strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność określonych w art. 32 rozporządzenia (UE) 2021/1060, z wyjątkiem sieci szerokopasmowych i działań zapobiegawczych w związku z powodziami lub ochroną wybrzeża mających na celu ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub katastrof;

g) inwestycje w zalesianie, które nie są spójne z celami związanymi ze środowiskiem i klimatem zgodnymi z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej, określonymi w ogólnoeuropejskich wytycznych dotyczących zalesiania i ponownego zalesiania.

Akapit pierwszy lit. a), b), d) i f) nie mają zastosowania, jeżeli wsparcie udzielane jest w postaci instrumentów finansowych.

4. Państwa członkowskie ograniczają wsparcie do jednego lub większej liczby poziomów nieprzekraczających 65 % kosztów kwalifikowalnych.

Maksymalne poziomy wsparcia można zwiększyć:

a) do 80 % w przypadku następujących inwestycji:

(i) inwestycje związane z co najmniej jednym z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i);

(ii) inwestycje dokonywane przez młodych rolników, którzy spełniają warunki przewidziane przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR zgodnie z art. 4 ust. 6;

(iii) inwestycje w regionach najbardziej oddalonych oraz na mniejszych wyspach Morza Egejskiego;

b) do 85 % w przypadku inwestycji w małe gospodarstwa, zgodnie z warunkami określonymi przez państwa członkowskie;

c) do 100 % w przypadku następujących inwestycji:

(i) zalesianie, tworzenie i odnawianie systemów rolno-leśnych, scalanie gruntów w leśnictwie i inwestycje nieprodukcyjne związane z co najmniej jednym z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f), w tym inwestycje nieprodukcyjne mające na celu ochronę zwierząt gospodarskich i upraw przed szkodami powodowanymi przez dzikie zwierzęta;

(ii) inwestycje w podstawowe usługi na obszarach wiejskich i infrastrukturę w rolnictwie i leśnictwie, zgodnie z warunkami określonymi przez państwa członkowskie;

(iii) inwestycje w przywrócenie potencjału rolnego lub leśnego w następstwie klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub katastrof oraz inwestycje w odpowiednie działania zapobiegawcze, jak również inwestycje w utrzymanie dobrej kondycji lasów;

(iv) inwestycje nieprodukcyjne wspierane w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanych przez społeczność, określonych w art. 32 rozporządzenia (UE) 2021/1060 oraz projektów grup operacyjnych EPI, o których mowa w art. 127 ust. 3 niniejszego rozporządzenia.

5. W przypadku gdy z prawa Unii wynika konieczność nałożenia na rolników nowych wymogów, wsparcie na inwestycje mające na celu spełnienie tych wymogów może być przyznawane przez okres nie dłuższy niż 24 miesiące, licząc od dnia, w którym stają się one obowiązkowe dla danego gospodarstwa.

Artykuł  74

Inwestycje w nawadnianie

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na inwestycje w nawadnianie na nowych i istniejących obszarach nawadnianych, pod warunkiem że spełnione są warunki określone w art. 73 i w niniejszym artykule.

2. Inwestycje w nawadnianie są wspierane tylko wtedy, gdy dane państwo członkowskie przesłało Komisji plan gospodarowania wodami w dorzeczu, jak określono w dyrektywie 2000/60/WE dla całego obszaru, w którym ma być dokonana inwestycja, a także dla wszelkich innych obszarów, w których inwestycja może mieć wpływ na środowisko. Działania wchodzące w życie w ramach planu gospodarowania wodami w dorzeczu zgodnie z art. 11 tej dyrektywy, które mają znaczenie dla sektora rolnictwa, określa się w odpowiednim programie działań.

3. W ramach inwestycji jest lub ma zostać zainstalowany system pomiaru wody umożliwiający mierzenie zużycia wody na poziomie wspieranej inwestycji.

4. Państwa członkowskie mogą przyznać wsparcie na inwestycje w poprawę istniejącej instalacji nawadniającej lub elementu infrastruktury nawadniającej tylko wtedy, gdy:

a) jest oceniana ex ante jako oferująca potencjalne oszczędności wody odzwierciedlające parametry techniczne istniejącej instalacji lub infrastruktury;

b) inwestycja ma wpływ na jednolite części wód podziemnych lub wód powierzchniowych, których stan ze względu na ilość wody został w odpowiednim planie gospodarowania wodami w dorzeczu określony jako mniej niż dobry z przyczyn związanych z ilością wody, skutecznie ogranicza zużycie wody, przyczyniając się do osiągnięcia dobrego stanu tych jednolitych części wód, jak określono w art. 4 ust. 1 dyrektywy 2000/60/WE.

Państwa członkowskie ustalają wartości procentowe potencjalnych oszczędności wody i efektywnego ograniczenia zużycia wody jako warunek kwalifikowalności w swoich planach strategicznych WPR zgodnie z art. 111 lit. d). Takie oszczędności wody odzwierciedlają potrzeby określone w planach gospodarowania wodami w dorzeczu wynikających z dyrektywy 2000/60/WE, wymienione w załączniku XIII do tego rozporządzenia.

Żaden z warunków określonych w niniejszym ustępie nie ma zastosowania do inwestycji w istniejącą instalację, która wpływa jedynie na efektywność energetyczną, lub do inwestycji w utworzenie zbiornika, lub do inwestycji w wykorzystywanie odzyskanej wody, która nie wpływa na jednolitą część wód podziemnych lub wód powierzchniowych.

5. Państwa członkowskie mogą przyznać wsparcie na inwestycje w wykorzystanie odzyskanej wody jako alternatywnego źródła zaopatrzenia w wodę tylko wtedy, gdy dostarczanie i wykorzystywanie takiej wody jest zgodne z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/741 ⁵² .

6. Państwa członkowskie mogą przyznać wsparcie na inwestycje, które doprowadzą do powiększenia netto nawadnianego obszaru, mające wpływ na daną jednolitą część wód podziemnych lub wód powierzchniowych, tylko jeśli:

a) stan jednolitej części wód w odniesieniu do ilości wody nie został określony jako mniej niż dobry w odpowiednim planie gospodarowania wodami w dorzeczu; oraz

b) analiza oddziaływania na środowisko pokazuje, że inwestycja nie będzie miała znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko; ta analiza oddziaływania na środowisko jest przeprowadzana albo zatwierdzana przez właściwy organ i może również dotyczyć grupy gospodarstw.

7. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na inwestycje w tworzenie lub rozbudowę zbiornika do celów nawadniania wyłącznie, jeżeli nie prowadzi to do znaczącego negatywnego wpływu na środowisko.

8. Państwa członkowskie ograniczają dofinansowanie do jednego lub większej liczby poziomów nieprzekraczających:

a) 80 % kwalifikowalnych kosztów inwestycji w nawadnianie dokonanych na terenie gospodarstwa zgodnie z ust. 4;

b) 100 % kosztów kwalifikowalnych w przypadku inwestycji w infrastrukturę poza terenem gospodarstwa przeznaczoną do nawadniania w rolnictwie;

c) 65 % kosztów kwalifikowalnych w przypadku innych inwestycji w zakresie nawadniania na terenie gospodarstwa.

Artykuł  75

Rozpoczynanie działalności przez młodych rolników i nowych rolników oraz zakładanie przedsiębiorstw wiejskich

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na rozpoczynanie działalności przez młodych rolników i zakładanie przedsiębiorstw wiejskich, w tym rozpoczynanie działalności przez nowych rolników, na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR, aby przyczynić się do osiągnięcia jednego lub większej liczby celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2.

2. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na podstawie niniejszego artykułu wyłącznie w celu udzielania pomocy na:

a) rozpoczynanie działalności przez młodych rolników, którzy spełniają warunki przewidziane przez państwa członkowskie w ich planach strategicznych WPR zgodnie z art. 4 ust. 6;

b) zakładanie przedsiębiorstw wiejskich związanych z rolnictwem lub leśnictwem, w tym rozpoczynanie działalności przez nowych rolników, lub dywersyfikację dochodów gospodarstw domowych rolników poprzez rozwijanie działalności pozarolniczej;

c) zakładanie przedsiębiorstw prowadzących działalność pozarolniczą na obszarach wiejskich związaną ze strategiami rozwoju lokalnego kierowanymi przez społeczność, określone w art. 32 rozporządzenia (UE) 2021/1060.

3. Państwa członkowskie określają warunki dotyczące składania i zawartości biznesplanu, które beneficjenci muszą przedstawić, aby otrzymać wsparcie na podstawie niniejszego artykułu.

4. Państwa członkowskie przyznają wsparcie w formie płatności ryczałtowych lub instrumentów finansowych lub połączenia obu tych środków. Wsparcie ogranicza się do maksymalnej kwoty pomocy w wysokości 100 000 EUR i można je zróżnicować zgodnie z obiektywnymi kryteriami.

Art.  76.

Narzędzia zarządzania ryzykiem

1. Państwa członkowskie mogą przyznać wsparcie na narzędzia zarządzania ryzykiem na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR.

2. Wsparcie na podstawie niniejszego artykułu może być przyznawane w celu promowania narzędzi zarządzania ryzykiem, które pomagają rolnikom aktywnym zawodowo w zarządzaniu ryzykiem związanym z produkcją i ryzykiem utraty dochodów w ich działalności rolniczej, będącym poza ich kontrolą, i przyczyniają się do osiągnięcia przynajmniej jednego z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2.

3. Państwa członkowskie, zgodnie ze swoją oceną potrzeb, mogą udzielać wsparcia różnym rodzajom narzędzi zarządzania ryzykiem, w tym narzędziom stabilizacji dochodów, w szczególności:

a) wkładom finansowym na rzecz składek w ramach systemów ubezpieczeń;

b) wkładom finansowym na rzecz funduszy ubezpieczeń wzajemnych, w tym z przeznaczeniem na koszty administracyjne utworzenia.

4. Zapewniając wsparcie, o którym mowa w ust. 3, państwa członkowskie ustanawiają następujące warunki kwalifiko- walności:

a) rodzaje i zakres kwalifikowalnych narzędzi zarządzania ryzykiem;

b) metodę obliczania strat i czynniki uruchamiające rekompensatę;

c) przepisy dotyczące tworzenia funduszy ubezpieczeń wzajemnych oraz, w stosownych przypadkach, innych kwalifiko- walnych narzędzi zarządzania ryzykiem i zarządzania nimi.

5. Państwa członkowskie zapewniają, aby wsparcie było przyznawane wyłącznie na pokrycie strat, których wartość przekracza próg co najmniej 20 % średniej produkcji rocznej lub średniego rocznego dochodu rolnika z poprzednich trzech lat, lub średniej z trzech lat obliczonej na podstawie pięciu wcześniejszych lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej. Sektorowe narzędzia zarządzania ryzykiem dotyczącym produkcji obliczają straty na poziomie gospodarstwa lub na poziomie działalności gospodarstwa w odnośnym sektorze.

Państwa członkowskie mogą udzielać wsparcia w formie finansowania samodzielnego kapitału obrotowego w ramach instrumentów finansowych, o których mowa w art. 80 ust. 3, w celu rekompensaty strat, o których mowa w akapicie pierwszym tego ustępu, rolnikom, którzy nie uczestniczą w narzędziu zarządzania ryzykiem.

6. Państwa członkowskie ograniczają dofinansowanie do jednego lub większej liczby poziomów nieprzekraczających 70 % kosztów kwalifikowalnych.

Niniejszego ustępu nie stosuje się w odniesieniu do wkładów, o których mowa w art. 19.

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby nie wystąpiła jakakolwiek nadwyżka rekompensaty wynikająca z połączenia interwencji na podstawie niniejszego artykułu z innymi publicznymi lub prywatnymi systemami zarządzania ryzykiem.

Artykuł  77

Współpraca

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na cele współpracy na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR w celu:

a) przygotowania i wdrożenia projektów grup operacyjnych EPI, o których mowa w art. 127 ust. 3;

b) przygotowania i wdrożenia inicjatywy LEADER;

c) promowania i wspierania systemów jakości uznawanych przez Unię lub przez państwa członkowskie i ich stosowania przez rolników;

d) wspierania grup producentów, organizacji producentów lub organizacji międzybranżowych;

e) przygotowania i wdrożenia strategii inteligentnych wsi określonych przez państwa członkowskie;

f) wspierania innych formy współpracy.

2. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na podstawie niniejszego artykułu wyłącznie w celu promowania nowych form współpracy, w tym już istniejących, w przypadku rozpoczęcia nowego działania. Współpraca ta obejmuje co najmniej dwa podmioty i przyczynia się do osiągnięcia co najmniej jednego celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 i 2.

3. Państwa członkowskie mogą pokrywać na podstawie niniejszego artykułu koszty związane ze wszystkimi aspektami współpracy.

4. Państwa członkowskie mogą na mocy niniejszego artykułu przyznawać wsparcie w postaci ogólnej kwoty pokrywającej koszty współpracy i koszty wdrożonych operacji lub mogą pokryć jedynie koszty współpracy i wykorzystać do wdrożenia operacji zasoby finansowe z innych rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich, lub z innych krajowych lub unijnych instrumentów wsparcia, aby pokryć koszty wdrożenia operacji.

W przypadku gdy wsparcie jest wypłacane jako kwota ogólna, państwa członkowskie zapewniają, aby wdrażana operacja była zgodna z odpowiednimi przepisami i wymogami określonymi w art. 70-76 i 78.

W przypadku inicjatywy LEADER, w drodze odstępstwa od akapitu pierwszego niniejszego ustępu:

a) wsparcie na wszystkie koszty kwalifikujące się do wsparcia przygotowawczego na podstawie art. 34 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (UE) 2021/1060 oraz na wdrożenie wybranych strategii na podstawie lit. b) i c) tego ustępu przyznaje się wyłącznie w postaci ogólnej kwoty, o której mowa w niniejszym artykule; oraz

b) państwa członkowskie zapewniają, aby wdrażane operacje, które obejmują inwestycje, były zgodne z odpowiednimi przepisami i wymogami unijnymi w ramach rodzaju interwencji w odniesieniu do inwestycji określonych w art. 73 niniejszego rozporządzenia.

5. Państwa członkowskie nie udzielają wsparcia na podstawie niniejszego artykułu na współpracę, w którą zaangażowane są wyłącznie jednostki badawcze.

6. W przypadku współpracy w kontekście dziedziczenia gospodarstw, w szczególności w zakresie wymiany pokoleń na poziomie gospodarstw, państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie wyłącznie rolnikom, którzy osiągnęli wiek emerytalny, lub osiągną wiek emerytalny przed końcem operacji, zgodnie z warunkami określonymi przez dane państwo członkowskie w jego prawie krajowym.

7. Państwa członkowskie ograniczają wsparcie do maksymalnie siedmiu lat. Warunek ten nie ma zastosowania do inicjatywy LEADER i - w odpowiednio uzasadnionych przypadkach - zbiorowych działań w dziedzinie środowiska i klimatu, niezbędnych do osiągnięcia celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f).

8. Państwa członkowskie ograniczają wsparcie na:

a) działania informacyjne i promocyjne w zakresie systemów jakości do jednego lub większej liczby poziomów nieprzekraczających 70 % kosztów kwalifikowalnych,

b) tworzenie grup producentów, organizacji producentów lub organizacji międzybranżowych do 10 % wartości rocznej sprzedanej produkcji grupy lub organizacji, do maksymalnej kwoty 100 000 EUR rocznie; wsparcie to jest degresywne i ograniczone do pierwszych pięciu lat po uznaniu.

Artykuł  78

Wymiana wiedzy i upowszechnianie informacji

1. Państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie na rzecz wymiany wiedzy i upowszechniania informacji na warunkach określonych w niniejszym artykule i doprecyzowanych w ich planach strategicznych WPR w celu przyczynienia się do realizacji co najmniej jednego z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2, przy jednoczesnym szczególnym ukierunkowaniu na ochronę przyrody, środowiska i klimatu, w tym na działania w zakresie edukacji i podnoszenia wiedzy w dziedzinie środowiska oraz na rozwój przedsiębiorczości i społeczności wiejskich.

2. Wsparcie na podstawie niniejszego artykułu może pokrywać koszty wszelkich stosownych działań zmierzających do wspierania innowacji, szkoleń i doradztwa oraz innych form wymiany wiedzy i upowszechniania informacji, w tym poprzez sporządzanie i uaktualnianie planów i analiz z myślą o wymianie wiedzy i upowszechnianiu informacji. Takie działania muszą przyczyniać się do osiągnięcia co najmniej jednego z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2.

3. Wsparcia usługi doradczych przydziela się jedynie w odniesieniu do usług doradczych zgodnych z art. 15 ust. 3.

4. W przypadku rozpoczynania usług doradczych państwa członkowskie mogą przyznawać wsparcie w formie ustalonej kwoty w maksymalnej wysokości 200 000 EUR. Zapewniają one, aby wsparcie było ograniczone w czasie.

5. Państwa członkowskie zapewniają, aby działania wspierane w ramach tego rodzaju interwencji opierały się na opisie systemu AKIS przewidzianym w ich planach strategicznych WPR zgodnie z art. 114 lit. a) ppkt (i), i były z nim spójne.

Sekcja  2

Elementy mające zastosowanie do różnych rodzajów interwencji

Artykuł  79

Wybór operacji

1. Po konsultacji z komitetem monitorującym, o którym mowa w art. 124 (zwanym dalej "komitetem monitorującym", krajowa instytucja zarządzająca, w stosownych przypadkach, regionalne organy zarządzające - lub wyznaczone jednostki pośredniczące określają kryteria wyboru interwencji w odniesieniu do następujących rodzajów interwencji: inwestycje, rozpoczynanie działalności przez młodych rolników i nowych rolników oraz zakładanie przedsiębiorstw wiejskich, współpraca, wymiana wiedzy i upowszechnianie informacji. Celem kryteriów wyboru jest zapewnienie równego traktowania wnioskodawców, lepszego wykorzystania zasobów finansowych i ukierunkowania wsparcia zgodnie z celem interwencji.

Państwa członkowskie mogą zdecydować o niestosowaniu kryteriów wyboru w odniesieniu do interwencji inwestycyjnych wyraźnie ukierunkowanych na cele środowiskowe lub przeprowadzanych w związku z odbudową ekosystemów.

Na zasadzie odstępstwa od przepisów akapitu pierwszego, w należycie uzasadnionych przypadkach można ustanowić inną metodę wyboru po zasięgnięciu opinii komitetu monitorującego.

2. Odpowiedzialność instytucji zarządzających lub wyznaczonych jednostek pośredniczących określona w ust. 1pozo- staje bez uszczerbku dla zadań lokalnych grup działania, o których mowa w art. 33 rozporządzenia (UE) 2021/1060.

3. Ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli wsparcie udzielane jest w postaci instrumentów finansowych.

4. Państwa członkowskie mogą zadecydować o niestosowaniu kryteriów wyboru, o których mowa w ust. 1, w odniesieniu do operacji, które otrzymały certyfikat "pieczęci doskonałości" w ramach programu "Horyzont 2020" ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 ⁵³ , w ramach programu "Horyzont Europa" lub w ramach Programu działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE), ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/783 ⁵⁴ , pod warunkiem że te operacje są zgodne z planem strategicznym WPR.

5. Całość lub część operacji może być wdrażana poza terytorium danego zainteresowanego państwa członkowskiego, w tym poza terytorium Unii, pod warunkiem że operacja przyczynia się do realizacji celów planu strategicznego WPR.

Artykuł  80

Przepisy szczegółowe dotyczące instrumentów finansowych

1. Wsparcia w postaci instrumentów finansowych, o których mowa w art. 58 rozporządzenia (UE) 2021/1060 można udzielić w ramach rodzajów interwencji, o których mowa w art. 73-78 niniejszego rozporządzenia.

2. W przypadku gdy wsparcie przyznawane jest w formie instrumentów finansowych, zastosowanie mają definicje "instrumentu finansowego", "produktu finansowego", "ostatecznego odbiorcy", "funduszu zarządzającego", "funduszu szczegółowego", "efektu dźwigni", "współczynnika mnożnikowego", "kosztów zarządzania" i "opłat za zarządzanie" ustanowione w art. 2 rozporządzenia (UE) 2021/1060 oraz przepisy tytułu V rozdział II sekcja II tego rozporządzenia.

Ponadto stosuje się przepisy ust. 3, 4 i 5 niniejszego artykułu.

3. Zgodnie z art. 58 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/1060 kapitał obrotowy, w tym samodzielny kapitał obrotowy, może być wydatkiem kwalifikowalnym na mocy art. 73, 74, 76, 77 i 78 niniejszego rozporządzenia, jeżeli przyczynia się do osiągnięcia co najmniej jednego celu szczegółowego związanego z daną interwencją. Wsparcie na finansowanie samodzielnego kapitału obrotowego na mocy któregokolwiek z tych artykułów może być udzielane bez wymogu, aby ostateczny odbiorca otrzymywał wsparcie na inne wydatki na mocy tego samego artykułu.

W przypadku działań objętych zakresem stosowania art. 42 TFUE całkowita kwota wsparcia z tytułu kapitału obrotowego udzielonego ostatecznemu odbiorcy nie przekracza ekwiwalentu dotacji brutto wynoszącego 200 000 EUR w okresie trzech lat obrotowych.

4. Na zasadzie odstępstwa od art. 73, 74, 76, 77 i 78 poziomy wsparcia określone w tych artykułach nie mają zastosowania do finansowania samodzielnego kapitału obrotowego.

5. Wydatki kwalifikowalne w ramach instrumentu finansowego stanowi łączna kwota poniesionych kwalifikowalnych wydatków publicznych, z wyłączeniem dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5, lub, w przypadku gwarancji - przeznaczona na umowy gwarancyjne z instrumentu finansowego w okresie kwalifikowalności. Kwota ta odpowiada:

a) płatnościom na rzecz ostatecznych odbiorców, w przypadku pożyczek, inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych;

b) zasobom zaangażowanym w ramach umów gwarancyjnych, zaległych lub takich, których termin zapadalności już upłynął, w celu pokrycia ewentualnych strat, wynikających z żądania wypłaty środków z gwarancji, obliczonych na podstawie współczynnika mnożnikowego ustanowionego na potrzeby odpowiednich potwierdzonych gwarancją nowych wypłaconych pożyczek lub inwestycji kapitałowych na rzecz ostatecznych odbiorców;

c) płatnościom dla lub na rzecz ostatecznych odbiorców, w przypadku gdy instrumenty finansowe łączone są z innymi wkładami Unii w ramach pojedynczej operacji instrumentu finansowego zgodnie z art. 58 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/1060;

d) płatnościom z tytułu opłat za zarządzanie i zwrotom kosztów zarządzania poniesionych przez podmioty wdrażające instrument finansowy.

W przypadku gdy instrument finansowy jest wdrażany w trakcie kolejnych okresów programowania, można udzielić wsparcia ostatecznym odbiorcom lub na ich rzecz, obejmującego m.in. koszty zarządzania i opłaty za zarządzanie, w oparciu o ustalenia zawarte w ramach poprzedniego okresu programowania, pod warunkiem że takie wsparcie jest zgodne z zasadami kwalifikowalności obowiązującymi w kolejnym okresie programowania. W takich przypadkach kwalifikowalność wydatków przedstawionych w deklaracjach wydatków jest określana zgodnie z zasadami danego okresu programowania.

Do celów akapitu pierwszego lit. b) jeżeli podmiot korzystający z gwarancji nie wypłacił ostatecznym odbiorcom planowanej kwoty w odniesieniu do nowych pożyczek, inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych zgodnie ze współczynnikiem mnożnikowym, wydatki kwalifikowalne pomniejsza się proporcjonalnie. Współczynnik mnożnikowy można zmienić, w przypadku gdy jest to uzasadnione późniejszymi zmianami warunków rynkowych. Taka zmiana nie ma mocy wstecznej.

Do celów niniejszego ustępu akapit pierwszy lit. d) opłaty za zarządzanie są oparte na realizacji celów. W przypadku gdy podmioty wdrażające fundusz powierniczy wybierane są w drodze bezpośredniego udzielenia zamówienia zgodnie z art. 59 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/1060, kwota kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie wypłacana tym podmiotom, którą można zadeklarować jako wydatki kwalifikowalne, nie przekracza progu wynoszącego 5 % łącznej kwoty kwalifikowalnych wydatków publicznych wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie pożyczek lub przeznaczonej na umowy gwarancyjne oraz do 7 % łącznej kwoty kwalifikowalnych wydatków publicznych wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych.

W przypadku gdy podmioty wdrażające fundusz szczegółowy wybierane są w drodze bezpośredniego udzielenia zamówienia zgodnie z art. 59 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/1060, kwota kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie wypłacana tym podmiotom, którą można zadeklarować jako wydatki kwalifikowalne, nie przekracza progu wynoszącego do 7 % łącznej kwoty kwalifikowalnych wydatków publicznych wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie pożyczek lub przeznaczonej na umowy gwarancyjne oraz do 15 % łącznej kwoty kwalifikowalnych wydatków publicznych wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych.

Do celów akapitu pierwszego lit. d), w przypadku gdy podmioty wdrażające fundusz powierniczy lub fundusze szczegółowe są wybierane w drodze procedury przetargowej zgodnie z mającym zastosowanie prawem, kwota kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie jest ustalana w umowie o finansowaniu i odzwierciedla wynik procedury przetargowej.

W przypadku gdy opłaty manipulacyjne lub dowolna ich część są pobierane od ostatecznych odbiorców, nie mogą one być deklarowane jako wydatki kwalifikowalne.

Artykuł  81

Korzystanie z EFRROW za pośrednictwem InvestEU

1. Państwa członkowskie mogą przydzielić w projekcie planu strategicznego WPR, o którym mowa w art. 118, lub we wniosku o zmianę planu strategicznego WPR, o którym mowa w art. 119, kwotę w wysokości do 3 % początkowej całkowitej alokacji z EFRROW i na dany plan strategiczny WPR, na wkład do InvestEU do przekazania poprzez gwarancje UE i na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU. Plan strategiczny WPR zawiera uzasadnienie wykorzystania InvestEU i jego wkładu w osiągnięcie co najmniej jednego z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2 oraz wybranych w ramach tego planu strategicznego WPR.

Kwota wniesiona do InvestEU jest wdrażana zgodnie z przepisami ustanowionymi w rozporządzeniu (UE) 2021/523.

2. Państwa członkowskie określają łączną kwotę wkładu na każdy rok. W odniesieniu do wniosków o zmianę planu strategicznego WPR można wskazywać wyłącznie zasoby przyszłych lat.

3. Kwota, o której mowa w ust. 1 jest wykorzystywana do tworzenia rezerw na część gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich i na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU, po zawarciu umowy o przyznanie wkładu, o której mowa w art. 10 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/523. Zobowiązania budżetowe Unii w odniesieniu do każdej umowy o przyznanie wkładu mogą być zaciągane przez Komisję w ratach rocznych w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2027 r.

4. W przypadku gdy umowa o przyznanie wkładu, o której mowa w art. 10 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/523 na kwotę, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przydzieloną w planie strategicznym WPR, nie została zawarta w terminie czterech miesięcy od decyzji Komisji zatwierdzającej dany plan strategiczny WPR, o której mowa w art. 118 niniejszego rozporządzenia, odpowiadająca jej kwota zostaje przeniesiona w planie strategicznym WPR po zatwierdzeniu wniosku o zmianę złożonego przez państwo członkowskie zgodnie z art. 119 niniejszego rozporządzenia.

Umowa o przyznanie wkładu na kwotę, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przydzieloną we wniosku o zmianę planu strategicznego WPR przedłożonym zgodnie z art. 119 niniejszego rozporządzenia, zostaje zawarta jednocześnie z przyjęciem decyzji wykonawczej Komisji zatwierdzającej tę zmianę planu strategicznego WPR.

5. Jeśli umowa w sprawie gwarancji, o której mowa w art. 10 ust. 4, akapit drugi rozporządzenia (UE) 2021/523, nie zostanie zawarta w terminie dziewięciu miesięcy od daty zatwierdzenia umowy o przyznanie wkładu, umowa o przyznanie wkładu jest rozwiązywana lub też przedłużana za porozumieniem stron.

W przypadku zakończenia udziału danego państwa członkowskiego w InvestEU odnośne kwoty wpłacone do wspólnego funduszu rezerw jako rezerwa zostają odzyskane jako wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 5 rozporządzenia finansowego, a państwo członkowskie składa wniosek o zmianę planu strategicznego WPR, by wykorzystać kwoty odzyskane i kwoty przyznane na przyszłe lata kalendarzowe, zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu.

Zakończenie lub zmiana umowy o przyznanie wkładu następuje jednocześnie z przyjęciem decyzji wykonawczej Komisji zatwierdzającej zmianę planu strategicznego WPR oraz najpóźniej do dnia 31 grudnia 2026 r.

6. Jeśli umowa w sprawie gwarancji, o której mowa w art. 10 ust. 4, akapit trzeci rozporządzenia (UE) 2021/523, nie zostanie należycie wykonana w terminie uzgodnionym w umowie o przyznanie wkładu, ale nieprzekraczającym czterech lat od daty podpisania umowy w sprawie gwarancji, umowa o przyznanie wkładu jest zmieniana. Państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem o to, by kwoty wniesione do gwarancji UE na mocy ust. 1 niniejszego artykułu i pokryte zobowiązaniem w umowie w sprawie gwarancji, lecz nieobejmujące potwierdzonych gwarancją pożyczek, inwestycji kapitałowych ani innych instrumentów obarczonych ryzykiem, były traktowane zgodnie z ust. 5 niniejszego artykułu.

7. Zasoby wygenerowane przez kwoty wniesione do gwarancji UE lub zasoby związane z takimi kwotami udostępnia się państwu członkowskiemu, zgodnie z art. 10 ust. 5 lit. a) rozporządzenia (UE) 2021/523 i wykorzystuje na potrzeby wsparcia w ramach tego samego celu lub celów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w formie instrumentów finansowych lub gwarancji budżetowych.

8. Termin automatycznego umorzenia przewidziany w art. 34 rozporządzenia (UE) 2021/2116 w odniesieniu do kwot, które mają być ponownie wykorzystane w planie strategicznym WPR zgodnie z ust. 4, 5 i 6 niniejszego artykułu, rozpoczyna się w roku, w którym zaciągane są odnośne zobowiązania budżetowe.

Artykuł  82

Adekwatność i dokładność obliczeń płatności

Jeśli płatności przyznaje się na podstawie dodatkowych kosztów i utraconych dochodów zgodnie z art. 70, 71 i 72, państwa członkowskie zapewniają, aby odpowiednie obliczenia były adekwatne i dokładne oraz dokonane z wyprzedzeniem na podstawie rzetelnej, sprawiedliwej i weryfikowalnej metody. W tym celu jednostki funkcjonalnie niezależne od organów odpowiedzialnych za realizację planu strategicznego WPR oraz posiadające odpowiednią wiedzę fachową przeprowadzają obliczenia lub potwierdzają adekwatność i dokładność obliczeń.

Artykuł  83

Formy dotacji

1. Bez uszczerbku dla art. 70, 71, 72 i 75, dotacje przyznane na podstawie niniejszego rozdziału mogą przyjmować następujące formy:

a) zwrot kosztów kwalifikowalnych rzeczywiście poniesionych przez beneficjenta;

b) koszty jednostkowe;

c) płatności ryczałtowe;

d) finansowanie według stawek ryczałtowych.

2. Kwoty dotyczące form dotacji, o których mowa w ust. 1 lit. b), c) i d), ustala się w jeden z następujących sposobów:

a) za pomocą rzetelnej, sprawiedliwej i możliwej do zweryfikowania metody obliczeń w oparciu o:

(i) dane statystyczne, inne obiektywne informacje lub ocenę ekspercką;

(ii) zweryfikowane dane historyczne poszczególnych beneficjentów; lub

(iii) zastosowanie zwyczajowej praktyki księgowania kosztów poszczególnych beneficjentów;

b) za pomocą projektów budżetu sporządzanych oddzielnie dla każdego przypadku i uzgadnianych ex ante przez jednostkę dokonującą wyboru danej operacji;

c) zgodnie z przepisami dotyczącymi stosowania odpowiednich kosztów jednostkowych, płatności ryczałtowych i stawek ryczałtowych mających zastosowanie w ramach polityk Unii w odniesieniu do podobnego rodzaju operacji;

d) zgodnie z przepisami dotyczącymi stosowania odpowiednich kosztów jednostkowych, płatności ryczałtowych i stawek ryczałtowych mających zastosowanie w ramach systemów dotacji finansowanych w całości przez państwo członkowskie w odniesieniu do podobnego rodzaju operacji.

3. Państwa członkowskie mogą udzielać beneficjentom dotacji warunkowych, które podlegają pełnemu lub częściowemu zwrotowi, zgodnie z dokumentem określającym warunki wsparcia i zgodnie z następującymi warunkami:

a) beneficjent dokonuje zwrotów na warunkach uzgodnionych przez instytucję zarządzającą i beneficjenta;

b) państwa członkowskie ponownie wykorzystują zasoby zwrócone przez beneficjenta na ten sam cel szczegółowy planu strategicznego WPR do dnia 31 grudnia 2029 r. w formie dotacji warunkowych, w formie instrumentu finansowego albo w innej formie wsparcia. Informacje o zwróconych kwotach i ich ponownym wykorzystaniu są zamieszczane w ostatnim rocznym sprawozdaniu z wykonania;

c) państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia przechowywania zasobów na odrębnych rachunkach lub pod odpowiednimi kodami księgowymi;

d) zasoby unijne zwrócone przez beneficjentów w dowolnym czasie, ale niewykorzystane ponownie do dnia 31 grudnia 2029 r., są zwracane do budżetu Unii zgodnie z art. 34 rozporządzenia (UE) 2021/2116.

Artykuł  84

Przekazane uprawnienia dotyczące dodatkowych wymogów odnoszących się do rodzajów interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich

Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 152 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie o wymogi dodatkowe w stosunku do określonych w niniejszym rozdziale, dotyczące warunków przyznawania wsparcia z tytułu:

a) zobowiązań w dziedzinie zarządzania, o których mowa w art. 70, dotyczących zasobów genetycznych i dobrostanu zwierząt;

b) systemów jakości, o których mowa w art. 77, w odniesieniu do specyfiki produktu końcowego, dostępu do systemu, weryfikacji wiążących specyfikacji produktu, przejrzystości systemu i identyfikowalności produktów, a także uznawania przez państwa członkowskie dobrowolnych systemów certyfikacji.

TYTUŁ  IV

PRZEPISY FINANSOWE

Artykuł  85

Wydatki w ramach EFRG i EFRROW

1. Z EFRG finansowane są rodzaje interwencji związanych z:

a) płatnościami bezpośrednimi określonymi w art. 16;

b) interwencjami w niektórych sektorach określonymi w tytule III rozdział III.

2. Z EFRROW finansuje się rodzaje interwencji, o których mowa w tytule III rozdział IV, oraz pomoc techniczną z inicjatywy państw członkowskich, o której mowa w art. 94.

Artykuł  86

Kwalifikowalność wydatków

1. Wydatki kwalifikują się:

a) do wkładu z EFRG od dnia 1 stycznia roku następującego po roku zatwierdzenia planu strategicznego WPR przez Komisję;

b) do wkładu z EFRROW od dnia przedłożenia planu strategicznego WPR, lecz nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2023 r.

2. Wydatki, które stają się kwalifikowalne w wyniku zmiany planu strategicznego WPR, kwalifikują się do wkładu z EFRG po zatwierdzeniu tej zmiany przez Komisję i od dnia wejścia w życie tej zmiany ustalonej przez dane państwa członkowskie zgodnie z art. 119 ust. 8.

3. Wydatki, które stają się kwalifikowalne w wyniku zmiany planu strategicznego WPR, kwalifikują się do wkładu z EFRROW od dnia przedłożenia Komisji wniosku o zmianę, lub od dnia zgłoszenia modyfikacji, o której mowa w art. 119 ust. 9.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego niniejszego ustępu oraz od ust. 4 akapit drugi, plan strategiczny WPR może stanowić, że w przypadku środków nadzwyczajnych związanych z klęskami żywiołowymi, katastrofami lub niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi lub ze znaczną i nagłą zmianą warunków społecznoekonomicznych danego państwa członkowskiego lub regionu, kwalifikowalność wydatków finansowanych z EFRROW związanych ze zmianami planu strategicznego WPR może rozpocząć się od dnia wystąpienia tego zdarzenia.

4. Wydatki kwalifikują się do wkładu z EFRROW, jeżeli zostały poniesione przez beneficjenta i zapłacone do dnia 31 grudnia 2029 r. Ponadto wydatki kwalifikują się do otrzymania wkładu z EFRROW tylko wtedy, gdy odnośna pomoc została rzeczywiście wypłacona przez agencję płatniczą do dnia 31 grudnia 2029 r.

Państwa członkowskie ustalają datę początkową kwalifikowalności kosztów poniesionych przez beneficjenta. Data ta nie może przypadać przed dniem 1 stycznia 2023 r.

Operacje nie kwalifikują się do otrzymania wsparcia, jeśli zostały fizycznie ukończone lub w pełni zrealizowane przed skierowaniem wniosku o wsparcie do instytucji zarządzającej, niezależnie od tego, czy dokonano wszystkich powiązanych płatności.

Jednakże operacje związane z czyszczeniem wczesnym w okresie uprawy i czyszczeniem młodników zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej i służące realizacji co najmniej jednego z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f), określonych przez państwo członkowskie, mogą kwalifikować się do wsparcia nawet, jeżeli zostały fizycznie ukończone przed złożeniem wniosku o wsparcie do instytucji zarządzającej.

5. Wkłady niepieniężne i koszty amortyzacji mogą się kwalifikować do wsparcia w ramach EFRROW, z zastrzeżeniem warunków określonych przez państwa członkowskie.

Artykuł  87

Przydziały środków na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich

1. Bez uszczerbku dla art. 17 rozporządzenia (UE) 2021/2116, łączna kwota na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich, którą można przyznać w danym państwie członkowskim na podstawie tytułu III rozdział II niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do danego roku kalendarzowego, nie może przekraczać przydziału środków tego państwa członkowskiego określonego w załączniku V.

Bez uszczerbku dla art. 17 rozporządzenia (UE) 2021/2116, maksymalna kwota, którą można przyznać w danym państwie członkowskim w roku kalendarzowym na podstawie tytułu III rozdział II sekcja 3 podsekcja 2 niniejszego rozporządzenia i przed zastosowaniem art. 17 niniejszego rozporządzenia, nie może przekraczać przydziału środków tego państwa członkowskiego, który określono w załączniku VIII.

Do celów art. 96, 97 i 98 w załączniku IX określono przydział środków państwa członkowskiego określony w załączniku V w załączniku V, po odliczeniu kwot określonych w załączniku VIII i przed wszelkimi przesunięciami na podstawie art. 17.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 152 aktów delegowanych zmieniających przydziały państw członkowskich określone w załącznikach V i IX w celu uwzględnienia zmian całkowitych maksymalnych kwot płatności bezpośrednich, które mogą zostać przyznane, w tym przesunięć, o których mowa w art. 17 i 103, przesunięć przydziału środków, o których mowa w art. 88 ust. 5, i wszelkich odliczeń, potrzebnych do sfinansowania rodzajów interwencji w pozostałych sektorach, o których mowa w art. 88 ust. 6.

Jednak przy dostosowaniu załącznika IX nie bierze się pod uwagę żadnych przesunięć zgodnie z art. 17.

3. Kwota orientacyjnych przydziałów środków, o których mowa w art. 101, w podziale na interwencje w odniesieniu do rodzajów interwencji w formie płatności bezpośrednich określonych w art. 16, które mają zostać przyznane w państwie członkowskim w odniesieniu do danego roku kalendarzowego, może przekroczyć przydział środków tego państwa członkowskiego określony w załączniku V o szacunkową kwotę zmniejszenia płatności uwzględnioną w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 112 ust. 3 lit. a) akapit drugi.

Artykuł  88

Przydziały środków na określone rodzaje interwencji w niektórych sektorach

1. Unijna pomoc finansowa na rodzaje interwencji w sektorze wina jest przydzielana państwom członkowskim zgodnie z załącznikiem VII.

2. Unijna pomoc finansowa na rodzaje interwencji w sektorze pszczelarskim jest przydzielana państwom członkowskim zgodnie z załącznikiem X.

3. Unijna pomoc finansowa na rodzaje interwencji w sektorze chmielu przydzielona Niemcom wynosi 2 188 000 EUR na rok budżetowy.

4. Unijna pomoc finansowa na rodzaje interwencji w sektorze oliwy z oliwek i oliwek stołowych na rok budżetowy jest przydzielana w następujący sposób:

a) 10 666 000 EUR dla Grecji;

b) 554 000 EUR dla Francji; oraz

c) 34 590 000 EUR dla Włoch.

5. Odnośne państwa członkowskie mogą zdecydować w swoich planach strategicznych WPR o przesunięciu łącznych przydziałów środków, o których to przydziałach mowa w ust. 3 i 4, do swoich przydziałów na płatności bezpośrednie. Decyzja ta nie podlega zmianie.

Przydziały środków państw członkowskich przesunięte do przydziałów na płatności bezpośrednie stają się niedostępne do wykorzystania na rodzaje interwencji, o których mowa w ust. 3 i 4.

6. Państwa członkowskie mogą zdecydować w swoich planach strategicznych WPR o wykorzystaniu do 3 % swoich przydziałów środków na płatności bezpośrednie określonych w załączniku V, po odliczeniu w stosownych przypadkach przydzielonych środków w odniesieniu do bawełny, określonych w załączniku VIII, na rodzaje interwencji w pozostałych sektorach, o których mowa w tytule III rozdział III sekcja 7.

Państwa członkowskie mogą postanowić o zwiększeniu do maksymalnie 5 % wartości procentowej, o której mowa w akapicie pierwszym. W takim przypadku kwotę odpowiadającą temu zwiększeniu odlicza się od maksymalnej kwoty określonej w art. 96 ust. 1, 2 lub 5 i nie jest już ona dostępna dla przydziału środków na określone tam rodzaje interwencji na rzecz wsparcia dochodów związanego z produkcją, o którym mowa w tytule III rozdział II sekcja 3 podsekcja 1.

Kwotę odpowiadającą wartości procentowej przydziałów środków państw członkowskich na płatności bezpośrednie, o których mowa w akapitach pierwszym i drugim niniejszego ustępu, i wykorzystaną na rodzaje interwencji w innych sektorach za określony rok budżetowy uznaje się za przydziały środków państw członkowskich za rok budżetowy, dla rodzajów interwencji w innych sektorach.

7. W 2025 r. państwa członkowskie mogą zmienić swoje decyzje, o których mowa w ust. 6, w ramach wniosków o zmianę swoich planów strategicznych WPR sporządzonych zgodnie z art. 119.

8. Kwoty określone w zatwierdzonym planie strategicznym WPR, wynikające z zastosowania ust. 6 i 7, są wiążące w odnośnym państwie członkowskim.

Artykuł  89

Przydziały środków na rodzaje interwencji związane z rozwojem obszarów wiejskich

1. Całkowita kwota unijnego wsparcia na rodzaje interwencji związane z rozwojem obszarów wiejskich zgodnie z niniejszym rozporządzeniem na okres od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. wynosi 60 544 439 600 EUR w cenach bieżących zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi na lata 2021-2027, określonymi w rozporządzeniu (UE, Euratom) 2020/2093.

2. 0,25 % zasobów, o których mowa w ust. 1, przeznacza się na finansowanie realizowanej z inicjatywy Komisji działalności w zakresie pomocy technicznej, o której mowa w art. 7 rozporządzenia (UE) 2021/2116, w tym europejskiej sieci WPR, o której mowa w art. 126 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, EPI, o którym mowa w art. 127 niniejszego rozporządzenia. Działalność ta może dotyczyć poprzednich okresów programowania i kolejnych okresów obowiązywania planów strategicznych WPR.

3. Podział kwoty, o której mowa w ust. 1, na poszczególne lata według państw członkowskich, po odliczeniu kwoty, o której mowa w ust. 2, przedstawiony jest w załączniku XI.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 152 aktów delegowanych zmieniających załącznik XI w celu zmiany podziału na poszczególne lata według państw członkowskich, w celu: uwzględnienia istotnych zmian, w tym przesunięć, o których mowa w art. 17 i 103, dokonania dostosowań technicznych bez zmiany ogólnych przydziałów środków lub uwzględnienia wszelkich innych zmian przewidzianych w aktach ustawodawczych po przyjęciu niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  90

Wkład EFRROW

W decyzji wykonawczej Komisji zatwierdzającej plan strategiczny WPR zgodnie z art. 118 ust. 6 ustala się maksymalny wkład z EFRROW w ten plan. Wkład EFRROW oblicza się na podstawie kwoty kwalifikowalnych wydatków publicznych z wyłączeniem dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5.

Artykuł  91

Stawki wkładu EFRROW

1. W planach strategicznych WPR ustala się na poziomie regionalnym lub krajowym jednolitą stawkę wkładu EFRROW mającą zastosowanie do wszystkich interwencji.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1, maksymalna stawka wkładu EFRROW wynosi:

a) 85 % kwalifikowalnych wydatków publicznych w regionach słabiej rozwiniętych;

b) 80 % kwalifikowalnych wydatków publicznych w regionach najbardziej oddalonych, oraz na mniejszych wyspach Morza Egejskiego;

c) 60 % kwalifikowalnych wydatków publicznych w regionach w okresie przejściowym w rozumieniu art. 108 ust. 2 lit. akapit pierwszy lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/1060;

d) 43 % kwalifikowalnych wydatków publicznych w pozostałych regionach.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 i 2 maksymalna stawka wkładu EFRROW, jeżeli stawka określona w planie strategicznym WPR zgodnie z ust. 2 jest niższa, wynosi:

a) 65 % kwalifikowalnych wydatków publicznych na płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami na podstawie art. 71;

b) 80 % kwalifikowalnych wydatków publicznych na płatności na podstawie art. 70, płatności na podstawie art. 72, na wsparcie inwestycji nieprodukcyjnych, o których mowa w art. 73 niniejszego rozporządzenia, wsparcie na rzecz projektów grup operacyjnych EPI europejskiego partnerstwa innowacyjnego na podstawie art. 77 ust. 1 lit. a); oraz na rzecz inicjatywy LEADER, na podstawie art. 77 ust. 1 lit b);

c) 100 % kwalifikowalnych wydatków publicznych w przypadku operacji dofinansowywanych ze środków przeniesionych do EFRROW zgodnie z art. 17 i 103.

4. Minimalny poziom wkładu z EFRROW wynosi 20 % kwalifikowalnych wydatków publicznych.

5. Kwalifikowalne wydatki publiczne, o których mowa w ust. 2, 3 i 4, nie obejmują dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5.

Artykuł  92

Minimalne przydziały środków na projekt LEADER

1. Co najmniej 5 % określonego w załączniku XI całkowitego wkładu EFRROW w plan strategiczny WPR rezerwuje się na projekt LEADER.

2. W całym okresie realizacji planu strategicznego WPR całkowite wydatki EFRROW na rozwój obszarów wiejskich inne niż na projekt LEADER określone w planie finansowym zgodnie z art. 112 ust. 2 lit. a) nie przekraczają 95 % całkowitego wkładu EFRROW w plan strategiczny WPR określonego w załączniku XI. Ten pułap finansowy, po zatwierdzeniu przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119 stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

Artykuł  93

Minimalne przydziały finansowe na interwencje służące osiągnięciu celów szczegółowych związanych ze środowiskiem i klimatem

1. Co najmniej 35 % określonego w załączniku XI całkowitego wkładu EFRROW w plan strategiczny WPR rezerwuje się na interwencje służące osiągnięciu celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i).

2. Do celów określenia wkładu w wartość procentową określoną w ust. 1 państwa członkowskie uwzględniają wydatki na następujące interwencje:

a) 100 % w przypadku zobowiązań w dziedzinie zarządzania, o których mowa w art. 70;

b) 50 % w przypadku obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi ograniczeniami szczególnymi, o których mowa w art. 71;

c) 100 % w przypadku niedogodności szczególnych dla danego obszaru, o których mowa w art. 72;

d) 100 % w przypadku inwestycji na mocy art. 73 i 74 związanych z co najmniej jednym z celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 w lit. i).

3. W całym okresie realizacji planu strategicznego WPR całkowite wydatki EFRROW na rozwój obszarów wiejskich inne niż na interwencje, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, określone w planie finansowym zgodnie z art. 112 ust. 2 lit. a) nie przekraczają 65 % całkowitego wkładu EFRROW w plan strategiczny WPR określonego w załączniku XI. Ten pułap finansowy zatwierdzony przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119 stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

4. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do wydatków dotyczących regionów najbardziej oddalonych.

Artykuł  94

Maksymalne przydziały finansowe na pomoc techniczną

1. Maksymalnie 4 % określonego w załączniku XI całkowitego wkładu EFRROW w plan strategiczny WPR może być wykorzystane do finansowania działań z zakresu pomocy technicznej, podejmowanych z inicjatywy państw członkowskich, o których to działaniach mowa w art. 125.

Wkład EFRROW może zostać zwiększony do 6 % w odniesieniu do planów strategicznych WPR, gdy całkowita kwota unijnego wsparcia na rozwój obszarów wiejskich wynosi do 1,1 mld EUR.

2. Pomoc techniczna jest zwracana jako finansowanie według stawek ryczałtowych zgodnie z art. 125 ust. 1 lit. e) rozporządzenia finansowego w ramach płatności okresowych na podstawie art. 32 rozporządzenia (UE) 2021/2116. Ta stawka ryczałtowa odpowiada określonej w planie strategicznym WPR wartości procentowej pomocy technicznej w stosunku do całkowitej kwoty zadeklarowanych wydatków.

Artykuł  95

Minimalne przydziały finansowe na wsparcie dla młodych rolników

1. W odniesieniu do każdego państwa członkowskiego kwotę minimalną określoną w załączniku XII rezerwuje się na wkład w osiągnięcie celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 lit. g). Na podstawie analizy mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (zwanej dalej "analizą SWOT") oraz określenia potrzeb, które należy zaspokoić, kwota ta jest wykorzystywana na jeden lub większą liczbę następujących rodzajów interwencji:

a) uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników określone w art. 30;

b) rozpoczynanie działalności przez młodych rolników, o którym mowa w art. 75 ust. 2 lit. a).

2. Oprócz rodzajów interwencji, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, państwa członkowskie mogą wykorzystać minimalną kwotę, o której mowa w tym ustępie, na interwencje dotyczące inwestycji dla młodych rolników, o których mowa w art. 73, o ile ma zastosowanie wyższy poziom wsparcia zgodnie z art. 73 ust. 4 akapit drugi lit. a) ppkt (ii). W przypadku korzystania z tej możliwości maksymalnie 50 % wydatków na inwestycje, o których mowa w zdaniu pierwszym, wlicza się do minimalnej kwoty, która ma zostać zarezerwowana.

3. W przypadku każdego roku kalendarzowego całkowite wydatki na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich innych niż uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników, określone w art. 30, nie przekraczają przydziału środków na płatności bezpośrednie na dany rok kalendarzowy, jak określono w załączniku V, pomniejszonego o określoną w załączniku XII część zarezerwowaną w ramach uzupełniającego wsparcia dochodów dla młodych rolników na dany rok kalendarzowy ustaloną przez państwa członkowskie w ich planach finansowych zgodnie z art. 112 ust. 2 lit. a) i zatwierdzoną przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119. Ten pułap finansowy stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

4. W całym okresie realizacji planu WPR całkowite wydatki EFRROW na rozwój obszarów wiejskich inne niż na rozpoczynanie działalności przez młodych rolników, o którym mowa w art. 75 ust. 2 lit. a), nie przekraczają całkowitego wkładu EFRROW w plan strategiczny WPR określonego w załączniku XI, pomniejszonego o część załącznika XII zarezerwowaną na rozpoczynanie działalności przez młodych rolników, o której mowa w art. 75 ust. 2 lit. a), na cały okres realizacji planu strategicznego WPR, ustaloną przez państwa członkowskie w ich planach finansowych zgodnie z art. 112 ust. 2 lit. a) i zatwierdzoną przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119. Ten pułap finansowy stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

5. W przypadku gdy państwo członkowskie zdecyduje się skorzystać z możliwości przewidzianej w ust. 2 niniejszego artykułu, udział wydatków na interwencje dotyczące inwestycji dla młodych rolników o wyższym poziomie wsparcia zgodnie z art. 73 ust. 4 akapit drugi lit. a) ppkt (ii), nieprzekraczający 50 %, określony przez to państwo członkowskie w jego planie finansowym zgodnie z art. 112 ust. 2 lit. a) i zatwierdzony przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119, jest wliczany do celów ustanowienia pułapu finansowego, o którym mowa w ust. 4 niniejszego artykułu.

Artykuł  96

Maksymalne przydziały finansowe na wsparcie dochodów związane z produkcją

1. Orientacyjne przydziały środków na interwencje wsparcia dochodów związanego z produkcją, o którym mowa w tytule III rozdział II sekcja 3 podsekcja 1, ograniczone są maksymalnie do 13 % kwot określonych w załączniku IX.

2. Na zasadzie odstępstwa od przepisów ust. 1 państwa członkowskie, które zgodnie z art. 53 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, wykorzystały na dobrowolne wsparcie związane z produkcją ponad 13 % swojego rocznego pułapu krajowego określonego w załączniku II do tego rozporządzenia, mogą podjąć decyzję o przeznaczeniu na wsparcie dochodów związane z produkcją ponad 13 % kwoty określonej w załączniku IX do niniejszego rozporządzenia. Wynikający z tego odsetek nie przekracza wartości procentowej zatwierdzonej przez Komisję do celów dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją na rok składania wniosków 2018.

3. Wartość procentową, o której mowa w ust. 1, można zwiększyć maksymalnie o 2 punkty procentowe, pod warunkiem że kwota odpowiadająca odsetkowi przekraczającemu poziom 13 %, jest przydzielona na wsparcie z tytułu upraw roślin wysokobiałkowych na podstawie tytułu III rozdział II sekcja 3 podsekcja 1.

4. Nie można przekraczać kwoty ujętej w zatwierdzonym planie strategicznym WPR, wynikającej z zastosowania ust. 1, 2 i 3.

5. W drodze odstępstwa od ust. 1 i 2, państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o wykorzystaniu do 3 mln EUR rocznie na finansowanie wsparcia dochodów związanego z produkcją.

6. Bez uszczerbku dla art. 17 rozporządzenia (UE) 2021/2116, maksymalna kwota, którą można przyznać w danym państwie członkowskim przed zastosowaniem art. 17 niniejszego rozporządzenia na podstawie tytułu III rozdział II sekcja 3 podsekcja 1 niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do danego roku kalendarzowego, nie może przekraczać kwot ustalonych w planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym artykułem.

Artykuł  97

Minimalne przydziały finansowe na ekoschematy

1. Co najmniej 25 % przydziałów określonych w załączniku IX rezerwuje się na każdy rok kalendarzowy w okresie od 2023-2027 na ekoschematy, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2 podsekcja 4.

2. W przypadku gdy kwota całkowitego wkładu EFRROW zarezerwowanego przez państwo członkowskie na interwencje zgodnie z art. 70, 72, 73 i 74, o ile interwencje te służą osiągnięciu celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i, przekracza 30 % całkowitego wkładu EFRROW określonego w załączniku XI w okresie planu strategicznego WPR, państwa członkowskie mogą zmniejszyć sumę kwot, które mają zostać zarezerwowane na mocy ust. 1 niniejszego artykułu. Całkowita obniżka nie może być wyższa niż wartość procentowa, o której mowa w zdaniu pierwszym.

3. Obniżka, o której mowa w ust. 2, nie może prowadzić do zmniejszenia rocznej kwoty, która ma zostać zarezerwowana na ekoschematy planu strategicznego WPR na podstawie ust. 1 o więcej niż 50 %.

4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 3, państwa członkowskie mogą zmniejszyć roczną kwotę, która ma zostać zarezerwowana zgodnie z ust. 1, o maksymalnie 75 %, w przypadku gdy całkowita kwota przewidziana na interwencje na mocy art. 70 planu strategicznego WPR w danym okresie wynosi ponad 150 % sumy kwot, które mają zostać zarezerwowane zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu przed zastosowaniem ust. 2.

5. Państwa członkowskie mogą, w latach kalendarzowych 2023 i 2024, zgodnie z art. 101 ust. 3, wykorzystać kwoty zarezerwowane zgodnie z niniejszym artykułem na ekoschematy, na finansowanie w tym roku innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, pod warunkiem że wszystkie możliwości wykorzystania tych środków na eko- schematy zostały wyczerpane,

a) do wysokości progu odpowiadającego 5 % kwot określonych w załączniku IX dla danego roku kalendarzowego;

b) powyżej progu odpowiadającego 5 % kwot określonych w załączniku IX dla danego roku kalendarzowego, pod warunkiem że wszystkie warunki określone w ust. 6 zostały spełnione,

6. Stosując ust. 5 lit. b), państwa członkowskie zmieniają swoje plany strategiczne WPR zgodnie z art. 119, by:

a) zwiększyć kwoty zarezerwowane zgodnie z niniejszym artykułem na ekoschematy, na pozostałe lata okresu planu strategicznego WPR o kwotę co najmniej równoważną kwocie wykorzystanej do finansowania innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, zgodnie z ust. 5 lit. b) niniejszego artykułu; lub

b) zwiększyć kwoty zarezerwowane na interwencje na podstawie art. 70, 72, 73 i 74, o ile interwencje te służą osiągnięciu celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i), o kwotę co najmniej równoważną kwocie wykorzystanej do finansowania innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, zgodnie z ust. 5 lit. b) niniejszego artykułu. Dodatkowe kwoty zarezerwowane na interwencje na mocy art. 70, 72, 73 i 74 zgodnie z niniejszym ustępem nie są uwzględniane w przypadku, gdy państwo członkowskie korzysta z możliwości, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu.

7. Jeżeli państwo członkowskie, stosując ust. 5 lit. a), wykorzysta na łączny okres 2023 i 2024 kwotę przekraczającą 2,5 % sumy przydziałów środków określonych w załączniku IX na lata 2023 i 2024, na finansowanie innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, państwo to kompensuje kwoty przekraczające 2,5 % sumy przydziałów środków określonych w załączniku IX na lata 2023 i 2024 i wykorzystanych do finansowania w tych latach innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, poprzez zmianę swojego planu strategicznego WPR zgodnie z art. 119, by:

a) zwiększyć kwoty zarezerwowane zgodnie z niniejszym artykułem na ekoschematy, na pozostałe lata okresu planu strategicznego WPR o kwotę co najmniej równoważną kwocie przekraczającej 2,5 % sumy przydziałów środków określonych w załączniku IX na lata 2023 i 2024; lub

b) zwiększyć kwoty zarezerwowane na interwencje na podstawie art. 70, 72, 73 i 74, o ile interwencje te służą osiągnięciu celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i), o kwotę co najmniej równoważną kwocie przekraczającej 2,5 % sumy przydziałów środków określonych w załączniku IX na lata 2023 i 2024. Dodatkowe kwoty zarezerwowane na interwencje na mocy art. 70, 72, 73 i 74 zgodnie z niniejszym ustępem nie są uwzględniane w przypadku, gdy państwo członkowskie korzysta z możliwości, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu.

8. Państwa członkowskie mogą, w latach kalendarzowych 2025 i 2026, zgodnie z art. 101 ust. 3, wykorzystać kwotę do wysokości progu odpowiadającego 2 % kwot określonych w załączniku IX na dany rok kalendarzowy i zarezerwowaną zgodnie z niniejszym artykułem na ekoschematy, na finansowanie w tym roku innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, pod warunkiem że wszystkie możliwości wykorzystania tych środków na ekoschematy zostały wyczerpane, a warunki określone w ust. 9 zostały spełnione.

9. Stosując ust. 8, państwa członkowskie zmieniają plan WPR zgodnie z art. 119, by:

a) zwiększyć kwoty zarezerwowane zgodnie z niniejszym artykułem na ekoschematy, na pozostałe lata okresu planu strategicznego WPR o kwotę co najmniej równoważną kwocie wykorzystanej do finansowania innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, zgodnie z ust. 8;, lub

b) zwiększyć kwoty zarezerwowane na interwencje na podstawie art. 70, 72, 73 i 74, o ile interwencje te służą osiągnięciu celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i), o kwotę co najmniej równoważną kwocie wykorzystanej do finansowania innych interwencji, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2, zgodnie z ust. 8 niniejszego artykułu. Dodatkowe kwoty zarezerwowane na interwencje na mocy art. 70, 72, 73 i 74 zgodnie z niniejszym ustępem nie są uwzględniane w przypadku, gdy państwo członkowskie korzysta z możliwości, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu.

10. W odniesieniu do każdego roku kalendarzowego, począwszy od roku kalendarzowego 2025, łączne wydatki na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich inne niż ekoschematy, nie przekraczają przydziału środków na płatności bezpośrednie na odpowiedni rok kalendarzowy, określonego w załączniku V, pomniejszonego o kwotę odpowiadającą 23 % kwoty zarezerwowanej zgodnie z załącznikiem IX na ekoschematy zgodnie z niniejszym ustępem na lata kalendarzowe 2025 i 2026 i 25 % kwoty zarezerwowanej zgodnie z załącznikiem IX na ekoschematy zgodnie z niniejszym ustępem na 2027 r., w stosownych przypadkach skorygowaną o kwotę wynikającą z zastosowania ust. 2, 3, 4, 6, 7 i 9 niniejszego artykułu oraz zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez państwa członkowskie w ich planach finansowych, o których mowa w art. 112 ust. 2 lit. a), i zatwierdzonymi przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119. Ten pułap finansowy stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

11. W przypadku stosowania ust. 2, 3, 4, 6, 7 i 9 niniejszego artykułu w całym okresie planu strategicznego WPR całkowite wydatki EFRROW na rozwój obszarów wiejskich inne niż kwoty zarezerwowane na interwencje zgodnie z art. 70, 72, 73 i 74, o ile interwencje te odnoszą się do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i), nie przekraczają całkowitego wkładu EFRROW w rozwój obszarów wiejskich przez cały okres objęty planem strategicznym WPR określonego w załączniku XI, pomniejszonego o kwoty zarezerwowane na interwencje zgodnie z art. 70, 72, 73 i 74, o ile interwencje te służą osiągnięciu celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) oraz, w odniesieniu do dobrostanu zwierząt, określonych w art. 6 ust. 1 lit. i), po zastosowaniu ust. 2, 6, 7 i 9 niniejszego artykułu oraz zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez państwa członkowskie w ich planach finansowych, o których mowa w art. 112 ust. 2 lit. a), zatwierdzonymi przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119. Ten pułap finansowy stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

Artykuł  98

Minimalne przydziały finansowe na redystrybucyjne wsparcie dochodów

1. Co najmniej 10 % przydziałów określonych w załączniku IX rezerwuje się corocznie na redystrybucyjne wsparcie dochodów, o którym mowa w art. 29.

2. W przypadku każdego roku kalendarzowego całkowite wydatki na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich innych niż redystrybucyjne wsparcie dochodów, nie przekraczają przydziału środków na płatności bezpośrednie na dany rok kalendarzowy określonego w załączniku V, pomniejszonego o kwotę odpowiadającą 10 % przydziału środków na płatności bezpośrednie na odpowiedni rok kalendarzowy, określonego w załączniku IX, w stosownych przypadkach skorygowanego po zastosowaniu art. 29 ust. 1 akapit drugi, zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez państwa członkowskie w ich planach finansowych zgodnie z art. 112 ust. 2 lit. a) i zatwierdzonymi przez Komisję zgodnie z art. 118 lub 119. Ten pułap finansowy stanowi pułap finansowy określony w prawie Unii.

Artykuł  99

Dobrowolne wkłady ze środków z EFRROW na działania w ramach LIFE i Erasmus+

Państwa członkowskie mogą zdecydować w swoich planach strategicznych WPR o wykorzystaniu określonej części przydziału środków z EFRROW na pozyskiwanie wsparcia i zwiększenie skali zintegrowanych strategicznych projektów korzystnych dla społeczności rolników, zgodnie z rozporządzeniem(UE) 2021/783 oraz o finansowaniu działań dotyczących transnarodowej mobilności edukacyjnej osób w dziedzinie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ukierunkowanych na młodych rolników i kobiety na obszarach wiejskich, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/817 ⁵⁵ .

Artykuł  100

Śledzenie wydatków w dziedzinie klimatu

1. Na podstawie informacji dostarczonych przez państwa członkowskie Komisja dokonuje ewaluacji, za pomocą prostej i wspólnej metody, wkładu polityki w realizację celów dotyczących zmiany klimatu.

2. Wkład w realizację celu dotyczącego wydatków jest szacowany przy zastosowaniu szczegółowych wskaźników korygujących, zróżnicowanych w zależności od tego, czy wsparcie przyczynia się w znacznym, czy w umiarkowanym stopniu do osiągnięcia celów związanych ze zmianą klimatu. Wskaźniki korygujące są następujące:

a) 40 % w przypadku wydatków w ramach podstawowego wsparcia dochodów i uzupełniającego wsparcia dochodów, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2 podsekcje 2 i 3;

b) 100 % w przypadku wydatków w ramach ekoschematów, o których mowa w tytule III rozdział II sekcja 2 podsekcja 4;

c) 100 % w przypadku wydatków na interwencje, o których mowa w art. 93 ust. 1, inne niż te, o których mowa w lit. d) niniejszego ustępu;

d) 40 % w przypadku wydatków z tytułu ograniczeń naturalnych lub innych szczególnych ograniczeń dla danego obszaru, o których mowa w art. 71.

3. Komisja jest uprawniona do przyjmowania po dniu 31 grudnia 2025 r. zgodnie z art. 152 aktów delegowanych zmieniających ust. 2 niniejszego artykułu w celu zmiany współczynników korygujących tam określonych, w przypadku gdy taka modyfikacja jest uzasadniona w celu dokładniejszego śledzenia wydatków na cele związane ze środowiskiem i klimatem.

Artykuł  101

Orientacyjne przydziały środków

1. Państwa członkowskie określają w swoim planie strategicznym WPR orientacyjny przydział środków na każdą interwencję i na każdy rok. Ten orientacyjny przydział środków odzwierciedla oczekiwany poziom płatności w ramach planu strategicznego WPR na interwencje w odnośnym roku finansowym, z wyłączeniem oczekiwanych płatności na podstawie dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5.

2. Bez uszczerbku dla ust. 1 w przypadku rodzajów interwencji w sektorach, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f), państwa członkowskie określają w swoim planie strategicznym WPR orientacyjny przydział środków dla każdego sektora i na każdy rok, odzwierciedlający oczekiwany poziom płatności z tytułu tej interwencji dla tego sektora w danym roku budżetowym, z wyłączeniem spodziewanych płatności w ramach krajowej pomocy finansowej, o której mowa w art. 53.

3. Orientacyjne przydziały środków określone przez państwa członkowskie zgodnie z ust. 1 i 2 nie uniemożliwiają tym państwom członkowskim wykorzystania środków finansowych z tych orientacyjnych przydziałów środków jako środków finansowych na inne interwencje bez zmiany ich planów strategicznych WPR zgodnie z art. 119, z zastrzeżeniem zgodności z niniejszym rozporządzeniem, a w szczególności z jego art. 87, 88, 89, 90, 92-95 i 102, oraz z rozporządzeniem (UE) 2021/2116, a w szczególności z jego art. 32 ust. 6 lit. b) a także z zastrzeżeniem następujących warunków:

a) przydziały środków na interwencje w formie płatności bezpośrednich są wykorzystywane na inne interwencje w formie płatności bezpośrednich,

b) przydziały środków na interwencje związane z rozwojem obszarów wiejskich są wykorzystywane na inne interwencje związane z rozwojem obszarów wiejskich,

c) przydziały finansowe na interwencje w sektorze pszczelarskim i w sektorze wina są wykorzystywane wyłącznie na inne interwencje w tym samym sektorze;

d) przydziały środków na interwencje w innych sektorach, o których mowa w art. 42 lit. f), są wykorzystywane na interwencje w innych sektorach, o których mowa w tej literze, ustanowione w planie strategicznym WPR i takie wykorzystanie nie wpływa na zatwierdzone programy operacyjne.

Do celów akapitu pierwszego lit. a) państwa członkowskie, które podjęły decyzję o przyznaniu podstawowego wsparcia dochodów w oparciu o uprawnienia do płatności zgodnie z art. 23, mogą liniowo zwiększyć lub zmniejszyć kwoty do wypłaty na podstawie wartości uprawnień aktywowanych w danym roku kalendarzowym, w granicach minimalnych i maksymalnych planowanych kwot jednostkowych ustalonych do celów interwencji w ramach podstawowego wsparcia dochodów zgodnie z art. 102 ust. 2.

Artykuł  102

Planowane kwoty jednostkowe i planowane produkty

1. Państwa członkowskie ustalają jedną planowaną kwotę jednostkową lub większą ich liczbę dla każdej interwencji uwzględnionej w ich planach strategicznych WPR. Planowana kwota jednostkowa może być jednolita lub średnia, zgodnie z warunkami określonymi przez państwa członkowskie. "Planowana jednolita kwota jednostkowa" oznacza wartość, która - według oczekiwań - zostanie wypłacona z tytułu każdego odnośnego produktu. "Planowana średnia kwota jednostkowa" oznacza średnią wartość różnych kwot jednostkowych, które - według oczekiwań - zostaną wypłacone z tytułu odnośnych produktów.

W odniesieniu do interwencji objętych systemem zintegrowanym, o którym mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, ustala się jednolite kwoty jednostkowe, z wyjątkiem przypadków, gdy zastosowanie jednolitych kwot jednostkowych nie jest możliwe lub odpowiednie z uwagi na charakter lub zakres interwencji. W takim przypadku ustala się średnie kwoty jednostkowe.

2. W odniesieniu do interwencji w formie płatności bezpośrednich państwa członkowskie mogą ustalić maksymalne lub minimalne planowane kwoty jednostkowe, lub oba ich rodzaje, dla każdej kwoty jednostkowej planowanej dla każdej interwencji.

"Maksymalna planowana kwota jednostkowa" i "minimalna planowana kwota jednostkowa" oznaczają maksymalne i minimalne kwoty jednostkowe, które według oczekiwań - planuje się wypłacić z tytułu odnośnych produktów.

Ustalając maksymalne lub minimalne kwoty jednostkowe, lub oba ich rodzaje, państwa członkowskie mogą uzasadnić ich wartość elastycznością niezbędną dla ponownego przydzielania środków, mającą zapobiec ich niewykorzystaniu.

Zrealizowana kwota jednostkowa, o której mowa w art. 134 ust. 5 akapit pierwszy lit. c), może być niższa niż planowana kwota jednostkowa lub minimalna planowana kwota jednostkowa, o ile została ona określona, wyłącznie w celu zapobieżenia nadwyżce środków przydzielonych na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich, o których mowa w art. 87 ust. 1.

3. Państwa członkowskie mogą ustalić maksymalną planowaną średnią kwotę jednostkową w odniesieniu do rodzajów interwencji, w których stosowane są średnie kwoty jednostkowe, związanych z rozwojem obszarów wiejskich.

"Maksymalna planowana średnia kwota jednostkowa" oznacza maksymalną średnią kwotę, którą - według oczekiwań - planuje się wypłacić z tytułu odnośnych produktów.

4. Jeżeli dla jednej interwencji ustalane są różne kwoty jednostkowe, do każdej odnośnej kwoty jednostkowej w ramach tej interwencji mają zastosowanie ust. 2 i 3.

5. Państwa członkowskie określają ilościowo planowane roczne produkty w ramach każdej interwencji w odniesieniu do każdej jednolitej lub średniej kwoty jednostkowej. W ramach jednej interwencji planowane roczne produkty mogą być przedstawione w sposób zagregowany dla wszystkich kwot jednostkowych lub grup kwot jednostkowych.

Artykuł  103

Elastyczność między przydziałami na płatności bezpośrednie a przydziałami na EFRROW

1. W projekcie swojego planu strategicznego WPR, o którym mowa w art. 118 ust. 1, państwo członkowskie może podjąć decyzję o przesunięciu:

a) do 25 % przydziału na płatności bezpośrednie określonego w załączniku V, w stosownych przypadkach po odliczeniu przydziału w odniesieniu do bawełny określonego w załączniku VIII na lata kalendarzowe 2023-2026, do jego przydziału na EFRROW w latach budżetowych 2024-2027; lub

b) do 25 % przydziału na EFRROW w latach budżetowych 2024-2027 do jego przydziału na płatności bezpośrednie określonego w załączniku V na lata kalendarzowe 2023-2026.

2. Wartość procentowa przesunięcia z przydziału państwa członkowskiego na płatności bezpośrednie do przydziału państwa członkowskiego na EFRROW, o którym mowa w ust. 1 lit. a), może zostać zwiększona o:

a) maksymalnie 15 punktów procentowych, jeśli państwa członkowskie wykorzystają odnośne zwiększenie na interwencje finansowane z EFRROW, aby osiągnąć cele szczegółowe, określone w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f);

b) maksymalnie 2 punkty procentowe, jeśli państwa członkowskie wykorzystają to zwiększenie zgodnie z art. 95 ust. 1 lit. b).

3. Wartość procentowa przesunięcia z przydziału państwa członkowskiego na EFRROW do jego przydziału na płatności bezpośrednie, o której mowa w ust. 1 lit. b), może zostać zwiększona do 30 % w przypadku państw członkowskich, w których płatności bezpośrednie na hektar są niższe niż 90 % średniej unijnej. Warunek ten jest spełniony w przypadku Bułgarii, Estonii, Hiszpanii, Łotwy, Litwy, Polski, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Finlandii i Szwecji.

4. W decyzjach o których mowa w ust. 1, określa się wartość procentową, o której mowa w ust. 1, 2 i 3, i która może różnić się w zależności od roku kalendarzowego.

5. Państwa członkowskie mogą w 2025 r. zmienić swoje decyzje, o których mowa w ust. 1, w ramach wniosku o zmianę swoich planów strategicznych WPR, o których mowa w art. 119.

TYTUŁ  V

PLAN STRATEGICZNY WPR

ROZDZIAŁ  I

WYMOGI OGÓLNE

Artykuł  104

Plany strategiczne WPR

1. Państwa członkowskie ustanawiają plany strategiczne WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w celu wdrożenia unijnego wsparcia finansowanego z EFRG lub EFRROW, aby osiągnąć cele szczegółowe określone w art. 6 ust. 1 i 2.

2. Każde państwo członkowskie ustanawia jeden plan strategiczny WPR dla całego swojego terytorium, z uwzględnieniem swoich przepisów konstytucyjnych i instytucjonalnych.

W przypadku gdy elementy planu strategicznego WPR są ustanawiane na poziomie regionalnym, państwo członkowskie zapewnia spójność i zgodność z elementami planu strategicznego WPR na poziomie krajowym. Elementy ustalone na poziomie regionalnym są odpowiednio odzwierciedlone w odpowiednich sekcjach planu strategicznego WPR, jak określono w art. 107.

3. W oparciu o analizę SWOT, o której mowa w art. 115 ust. 2, i ocenę potrzeb, o której mowa w art. 108, w planach strategicznych WPR państwa członkowskie określają strategię interwencji, o której mowa w art. 109, wyznaczając w niej ilościowe cele końcowe i cele pośrednie, prowadzące do realizacji celów szczegółowych, określonych w art. 6 ust. 1 i 2. Cele końcowe wyznacza za pomocą wspólnego zestawu wskaźników rezultatu, określonych w załączniku I.

Aby osiągnąć te cele końcowe państwa członkowskie dobierają interwencje w oparciu o rodzaje interwencji określone w tytule III.

4. Każdy plan strategiczny WPR obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2027 r.

Artykuł  105

Wyższy poziom ambicji w odniesieniu do celów związanych ze środowiskiem i klimatem

1. Za pośrednictwem planów strategicznych WPR, a w szczególności za pośrednictwem elementów strategii interwencji, o której mowa w art. 109 ust. 2 lit. a), państwa członkowskie dążą do wniesienia - poprzez wsparcie w ramach EFRG i EFRROW w okresie 2014-2020 - większego ogólnego wkładu w osiągnięcie określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f) celów szczegółowych, w porównaniu z ogólnym wkładem w realizację celu określonego w art. 110 ust. 2 akapit pierwszy lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1306/2013.

2. Państwa członkowskie wyjaśniają w swych planach strategicznych WPR, na podstawie dostępnych informacji, w jaki sposób zamierzają osiągnąć cel wniesienia większego wkładu określony w ust. 1. Podstawą tego wyjaśnienia muszą być istotne informacje, takie jak elementy, o których mowa w art. 107 ust. 1 lit. a)-f) oraz w art. 107 ust. 2 lit. b) oraz oczekiwana poprawa w stosunku do odpowiednich wskaźników oddziaływania określonych w załączniku I.

Artykuł  106

Wymogi proceduralne

1. Państwa członkowskie sporządzają plany strategiczne WPR w oparciu o przejrzyste procedury, w stosownych przypadkach we współpracy ze swoimi regionami, zgodnie ze swoimi ramami instytucjonalnymi i prawnymi.

2. Organ państwa członkowskiego odpowiedzialny za sporządzenie planu strategicznego WPR zapewnia, aby:

a) w stosownych przypadkach właściwe organy na szczeblu regionalnym były skutecznie zaangażowane w przygotowanie planu strategicznego WPR; oraz

b) właściwe organy publiczne ds. środowiska i klimatu były skutecznie zaangażowane w przygotowanie aspektów planu strategicznego WPR związanych ze środowiskiem i klimatem.

3. Każde państwo członkowskie organizuje partnerstwo z właściwymi organami regionalnymi i lokalnymi. Partnerstwo obejmuje co najmniej następujących partnerów:

a) właściwe organy na szczeblu regionalnym i lokalnym, a także właściwe organy publiczne, w tym organy właściwe ds. zagadnień środowiskowych i klimatycznych;

b) partnerów gospodarczych i społecznych, w tym przedstawicieli sektora rolnictwa;

c) właściwe jednostki reprezentujące społeczeństwo obywatelskie oraz, w stosownych przypadkach, jednostki odpowiedzialne za promowanie włączenia społecznego, praw podstawowych, równości płci i niedyskryminacji.

Państwa członkowskie skutecznie angażują tych partnerów w przygotowanie planów strategicznych WPR i konsultują się w stosownych przypadkach z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym w odniesieniu do minimalnych norm, o których mowa w art. 13.

4. Państwa członkowskie, w tym w stosownych przypadkach ich regiony, i Komisja współpracują w celu zapewnienia skutecznej koordynacji we wdrażaniu planów strategicznych WPR, z uwzględnieniem zasad proporcjonalności i zarządzania dzielonego.

5. Organizacja i wdrażanie partnerstwa odbywają się zgodnie z aktem delegowanym przyjętym na podstawie art. 5 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013.

ROZDZIAŁ  II

TREŚĆ PLANU STRATEGICZNEGO WPR

Artykuł  107

Treść planu strategicznego WPR

1. Każdy plan strategiczny WPR zawiera sekcje dotyczące następujących zagadnień:

a) oceny potrzeb;

b) strategii interwencji;

c) elementów wspólnych dla różnych interwencji;

d) określonych w strategii interwencji w formie płatności bezpośrednich, interwencji w niektórych sektorach i interwencji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich;

e) planów dotyczących celów końcowych i planów finansowych;

f) systemu zarządzania i koordynacji;

g) elementów zapewniających modernizację WPR;

h) w przypadku gdy elementy planu strategicznego WPR są ustanawiane na szczeblu regionalnym - krótki opis krajowej i regionalnej struktury w danym państwie członkowskim, a w szczególności tego, które elementy ustanowiono na szczeblu krajowym, a które na regionalnym.

2. Każdy plan strategiczny WPR zawiera następujące załączniki:

a) załącznik I dotyczący ewaluacji ex ante i strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SEA), o której mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE ⁵⁶ ;

b) załącznik II dotyczący analizy SWOT;

c) załącznik III dotyczący konsultacji z partnerami;

d) w stosownych przypadkach, załącznik IV dotyczący płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny;

e) załącznik V dotyczący dodatkowego finansowania krajowego w zakresie objętym planem strategicznym WPR;

f) w stosownych przypadkach, załącznik VI dotyczący przejściowej pomocy krajowej.

3. Szczegółowe przepisy dotyczące zawartości poszczególnych sekcji i załączników do planów strategicznych WPR, o których mowa w ust. 1 i 2, określono w art. 108-115.

Artykuł  108

Ocena potrzeb

Ocena potrzeb, o której mowa w art. 107 ust. 1 lit. a), obejmuje następujące elementy:

a) streszczenie analizy SWOT, o której mowa w art. 115 ust. 2;

b) w odniesieniu do każdego celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 i 2, identyfikację potrzeb opartą na danych uzyskanych z analizy SWOT; opisać należy wszystkie potrzeby wynikające z analizy SWOT, niezależnie od tego, czy zostaną one uwzględnione w ramach planu strategicznego WPR, czy nie;

c) w odniesieniu do celu szczegółowego polegającego na wspieraniu godziwych dochodów gospodarstw oraz na odporności, określonego w art. 6 ust. 1 lit. a), ocenę potrzeb w zakresie sprawiedliwszego podziału oraz skuteczniejszego i efektywniejszego ukierunkowania płatności bezpośrednich, w stosownych przypadkach z uwzględnieniem ich struktury gospodarstw, oraz w zakresie zarządzania ryzykiem;

d) w stosownych przypadkach, analizę potrzeb określonych obszarów geograficznych, takich jak regiony najbardziej oddalone, jak również obszary górskie i wyspiarskie;

e) hierarchię potrzeb, w tym należyte uzasadnienie dokonanych wyborów obejmujące, w odpowiednich przypadkach, przyczyny, dla których w planie strategicznym WPR niektórych zidentyfikowanych potrzeb nie uwzględniono lub uwzględniono je tylko częściowo.

W odniesieniu do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) oraz f), w ocenie potrzeb uwzględnia się krajowe plany w zakresie środowiska i klimatu opracowane na podstawie instrumentów prawnych wymienionych w załączniku XIII.

Państwa członkowskie wykorzystują do swoich ocen potrzeb, dane które są aktualne i wiarygodne, a także, gdy są dostępne, dane zdezagregowane według płci.

Artykuł  109

Strategia interwencji

1. W strategii interwencji, o której mowa w art. 107 ust. 1 lit. b), dla każdego celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 i 2 i uwzględnionego w planie strategicznym WPR określa się:

a) cele końcowe i odnośne cele pośrednie w odniesieniu do odpowiednich wskaźników rezultatu stosowanych przez państwo członkowskie na podstawie jego oceny potrzeb, o której mowa w art. 108. Wartość tych celów końcowych należy uzasadnić na podstawie tej oceny potrzeb. W odniesieniu do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) oraz f) cele końcowe należy zdefiniować w oparciu o wyjaśnienie, o którym mowa w ust. 2 lit. a) niniejszego artykułu;

b) interwencje, w oparciu o rodzaje interwencji określone w tytule III, które należy projektować w taki sposób, aby odpowiadały konkretnej sytuacji na danym obszarze, kierując się racjonalną logiką interwencji, popartą ewaluacją ex ante, o której mowa w art. 139, analizą SWOT, o której mowa w art. 115 ust. 2, i oceną potrzeb, o której mowa w art. 108;

c) elementy obrazujące, w jaki sposób interwencje umożliwią osiągnięcie celów końcowych, wraz z wyjaśnieniem, na czym polega ich wzajemna spójność i kompatybilność;

d) elementy wykazujące, że przydział środków finansowych na interwencje w ramach planu strategicznego WPR jest uzasadniony i odpowiedni do osiągnięcia wyznaczonych celów końcowych oraz spójny z planem finansowym, o którym mowa w art. 112.

2. W strategii interwencji należy wykazać spójność strategii i komplementarność interwencji w ramach poszczególnych celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2, przedstawiając:

a) ogólny zarys struktury środowiskowej i klimatycznej planu strategicznego WPR, zawierający opis następujących elementów:

(i) w odniesieniu do każdej normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, wymienionej w załączniku III - sposób, w jaki wdrażana jest unijna norma, w tym następujące elementy: krótki opis praktyk na terenie gospodarstwa, zakresu terytorialnego, rodzaju rolników i innych beneficjentów podlegających normie i w razie potrzeby opis sposobu, w jaki dana praktyka przyczynia się do osiągnięcia tego głównego celu tej normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska;

(ii) ogólny wkład warunkowości w realizację celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f);

(iii) komplementarność między odpowiednimi warunkami bazowymi, o których mowa w art. 31 ust. 5 i art. 70 ust. 3, warunkowością a poszczególnymi interwencjami, w tym wsparciem dla rolnictwa ekologicznego, służącymi realizacji celów szczegółowych, określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) i f);

(iv) sposób osiągnięcia większego ogólnego wkładu określonego w art. 105;

(v) sposobu, w jaki struktura środowiskowa i klimatyczna planu strategicznego WPR ma przyczyniać się do realizacji już ustalonych długoterminowych celów krajowych określonych w aktach prawnych, wymienionych w załączniku XIII, lub wynikających z nich, oraz w jaki sposób ma być z nimi spójna;

b) w odniesieniu do celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 lit. g) ogólny zarys odpowiednich interwencji i szczególnych warunków dotyczących młodych rolników, które określono w planie strategicznym WPR, takich jak wyszczególnione w art. 26 ust. 4 lit. a), art. 30, 73 i art. 75 oraz art. 77 ust. 6. Przedstawiając plan finansowy w odniesieniu do rodzajów interwencji, o których mowa w art. 30, 73 i 75, państwa członkowskie powinny odnieść się w szczególności do art. 95. Zarys ten powinien też zawierać ogólne wyjaśnienie powiązań z instrumentami krajowymi z myślą o poprawieniu spójności działań unijnych i krajowych w tej dziedzinie;

c) wyjaśnienie zgodności interwencji w ramach wsparcia dochodów związanego z produkcją, o którym mowa w tytule III rozdział II sekcja 3 podsekcją 1, z dyrektywą 2000/60/WE;

d) w odniesieniu do celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 lit. a) - ogólny zarys sposobu realizacji celu, jakim jest sprawiedliwsza dystrybucja oraz skuteczniejsze i efektywniejsze ukierunkowanie wsparcia dochodu, które ma zostać przyznane rolnikom w ramach planu strategicznego WPR, w tym, w stosownych przypadkach, informacje uzasadniające zastosowanie odstępstwa przewidzianego w art. 29 ust. 1 akapit drugi. W stosownych przypadkach w zarysie tym uwzględnia się również zgodność i komplementarność terytorializacji podstawowego wsparcia dochodów, o której mowa w art. 22 ust. 2, ze wsparciem w ramach innych interwencji, w szczególności z płatnościami z tytułu ograniczeń naturalnych lub innych szczególnych ograniczeń dla danego obszaru, o których mowa w art. 71;

e) ogólny zarys interwencji związanych z sektorami, w tym wsparcia dochodów związanego z produkcją, o którym to wsparciu mowa w tytule III rozdział II sekcja 3 podsekcja 1, i interwencji w niektórych sektorach, o których mowa w tytule III rozdział III, z uzasadnieniem wyboru odnośnych sektorów, wykazem interwencji w poszczególnych sektorach oraz opisem ich komplementarności;

f) w stosownych przypadkach wyjaśnienie, które interwencje mają przyczynić się do zapewnienia spójnego i zintegrowanego podejścia do zarządzania ryzykiem;

g) w stosownych przypadkach opis powiązań między interwencjami krajowymi i regionalnymi, w tym podział przydziałów środków na poszczególne interwencje i fundusze;

h) ogólny zarys sposobu, w jaki plan strategiczny WPR przyczynia się do osiągnięcia celu szczegółowego, jakim jest poprawa dobrostanu zwierząt i zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, określonego w art. 6 ust. 1 lit. i), w tym warunków bazowych i komplementarności między warunkowością a różnymi interwencjami;

i) wyjaśnienie, w jaki sposób interwencje i elementy wspólne dla różnych interwencji przyczyniają się do uproszczenia dla beneficjentów końcowych i zmniejszenia obciążenia administracyjnego.

3. W przypadku gdy elementy planu strategicznego WPR są ustanawiane na poziomie regionalnym, strategia interwencji zapewnia spójność i zgodność tych elementów z elementami planu strategicznego WPR ustanawianymi na poziomie krajowym.

Artykuł  110

Elementy wspólne dla różnych interwencji

Sekcja dotycząca elementów wspólnych dla różnych interwencji, o której mowa w art. 107 ust. 1 lit. c), obejmuje:

a) definicje i warunki określone przez państwa członkowskie zgodnie z art. 4, jak również minimalne wymogi dotyczące interwencji w formie płatności bezpośrednich zgodnie z art. 18;

b) opis wykorzystywania "pomocy technicznej", o której mowa w art. 94 i art. 125, oraz opis krajowej sieci WPR, o których mowa w art. 126;

c) w odniesieniu do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 definicję obszarów wiejskich stosowaną w planie strategicznym WPR określonym przez państwa członkowskie;

d) inne informacje dotyczące wdrażania, w szczególności:

(i) w stosownych przypadkach krótki opis ustalania wartości uprawnień do płatności i funkcjonowania rezerwy;

(ii) w stosownych przypadkach wykorzystanie szacowanej kwoty pochodzącej ze zmniejszenia płatności bezpośrednich, o którym mowa w art. 17;

(iii) decyzja i jej uzasadnienie w odniesieniu do wykonania art. 17 ust. 4, art. 29 ust. 6 i art. 30 ust. 4 niniejszego rozporządzenia oraz art. 17 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia (UE) 2021/2116;

(iv) w stosownych przypadkach - decyzję i opis jej głównych elementów w odniesieniu do wykonania art. 19;

(v) ogólny zarys koordynacji, rozgraniczenia i komplementarności między EFRROW i innymi funduszami unijnymi wykorzystywanymi na obszarach wiejskich.

Artykuł  111

Interwencje

Sekcja dotycząca każdej interwencji określonej w strategii, o której mowa w art. 107 ust. 1 lit. d), w tym interwencji ustanowionych na poziomie regionalnym, obejmuje:

a) rodzaj interwencji, na którym się opiera;

b) zakres terytorialny;

c) konkretną formę lub wymagania tej interwencji, które zapewniają skuteczny wkład w realizację jednego celu szczegółowego lub celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2; w przypadku interwencji w zakresie środowiska i klimatu, związek z wymogami w zakresie warunkowości, w którego kontekście należy wykazać, że praktyki te mają charakter uzupełniający i nie pokrywają się;

d) warunki kwalifikowalności;

e) wskaźniki rezultatu określone w załączniku I, w które interwencja powinna wnieść bezpośredni i znaczący wkład;

f) w odniesieniu do każdej interwencji, która należy do jednego z rodzajów interwencji wymienionych w załączniku II do niniejszego rozporządzenia, wyjaśnienie, w jaki sposób zapewniona została zgodność z odpowiednimi postanowieniami załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO, jak określono w art. 10 i w załączniku II do niniejszego rozporządzenia, oraz w odniesieniu do każdej interwencji, która nie należy do jednego z rodzajów interwencji wymienionych w załączniku II do niniejszego rozporządzenia, wskazanie, czy - a jeśli tak, to w jaki sposób - zapewniona została zgodność z odpowiednimi postanowieniami art. 6.5 Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO lub załącznika 2 do tego porozumienia;

g) jeden wskaźnik produktu i planowane roczne produkty interwencji, o których mowa w art. 102 ust. 5;

h) roczne planowane jednolite lub średnie kwoty jednostkowe, o których mowa w art. 102 ust. 1, i, w stosownych przypadkach, maksymalne lub minimalne planowane kwoty jednostkowe, o których mowa w art. 102 ust. 2 i 3;

i) wyjaśnienie sposobu, w jaki ustalono kwoty jednostkowe, o których mowa w lit. h) niniejszego ustępu;

j) w stosownych przypadkach:

(i) formę wsparcia i poziom dofinansowania;

(ii) metodę obliczania planowanych jednostkowych kwot wsparcia i sposób jej certyfikacji, zgodnie z art. 82;

k) roczny przydział środków na interwencję, o którym mowa w art. 101 ust. 1, lub w przypadku sektorów, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f), roczny przydział środków dla danego sektora, o którym mowa w art. 101 ust. 2, w tym, w stosownych przypadkach, podział na kwoty przewidziane na dotacje i kwoty przewidziane na instrumenty finansowe;

l) wskazanie, czy interwencja leży poza zakresem art. 42 TFUE i czy podlega ocenie zgodności z zasadami pomocy państwa.

Litera e) akapit pierwszy nie ma zastosowania do interwencji obejmujących rodzaj interwencji w sektorze pszczelarstwa, o którym mowa w art. 55 ust. 1 lit. a) i c)-g), interwencji obejmujących rodzaj interwencji w sektorze wina, o którym mowa w art. 58 ust. 1 lit. h)-k) oraz działań informacyjnych i promocyjnych dla systemów jakości obejmujących rodzaj interwencji na rzecz współpracy, o którym mowa w art. 77.

Artykuł  112

Plan dotyczący celów końcowych i plan finansowy

1. Plan dotyczący celów końcowych, o którym mowa w art. 107 ust. 1 lit. e), składa się z tabeli podsumowującej cele końcowe i cele pośrednie, o których mowa w art. 109 ust. 1 lit. a).

2. Plan finansowy, o którym mowa w art. 107 ust. 1 lit. e), obejmuje tabelę zawierającą zestawienie:

a) przydziałów państw członkowskich na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich, o których mowa w art. 87 ust. 1, na rodzaje interwencji w odniesieniu do sektora wina, o których mowa w art. 88 ust. 1, na interwencje w odniesieniu do sektora pszczelarstwa, o których mowa w art. 88 ust. 2, oraz na rodzaje interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich, o których mowa w art. 89 ust. 3, z wyszczególnieniem rocznych i ogólnych kwot zarezerwowanych przez państwa członkowskie w celu spełnienia określonych w art. 92-98 wymogów dotyczących minimalnych przydziałów środków;

b) przesunięć kwot, o których mowa w lit. a), między rodzajami interwencji w formie płatności bezpośrednich i rodzajami interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich zgodnie z art. 103 oraz wszelkie potrącenia z przydziałów państw członkowskich na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich w celu udostępnienia kwot na rodzaje interwencji w innych sektorach, o których mowa w tytule III rozdział III sekcja 7, zgodnie z art. 88 ust. 6;

c) przydziałów państw członkowskich na rodzaje interwencji w odniesieniu do sektora chmielu, o których mowa w art. 88 ust. 3 oraz w odniesieniu do sektora oliwy z oliwek i w sektorze oliwek stołowych, o których mowa w art. 88 ust. 4, a jeżeli te rodzaje interwencji nie są wdrażane, decyzji o włączeniu odpowiednich przydziałów do przydziałów danego państwa członkowskiego na płatności bezpośrednie, zgodnie z art. 88 ust. 5;

d) w stosownych przypadkach przesunięć przydziałów państw członkowskich z EFRROW na wsparcie w ramach InvestEU zgodnie z art. 81 niniejszego rozporządzenia, na mocy rozporządzenia (UE) 2021/783 lub na mocy rozporządzenia (UE) 2021/817 zgodnie z art. 99 niniejszego rozporządzenia;

e) w stosownych przypadkach kwoty planowane dla regionów najbardziej oddalonych.

3. W uzupełnieniu przepisów ust. 2 szczegółowy plan finansowy zawiera dla każdego roku budżetowego następujące tabele zgodne z art. 111 lit. g) i k), przedstawiające dane wyrażone jako prognozy państw członkowskich dotyczące realizacji płatności:

a) podział przydziałów państw członkowskich na rodzaje interwencji w formie płatności bezpośrednich po przesunięciach określonych w ust. 2 lit. b) i c) w oparciu o orientacyjne przydziały środków z podziałem na rodzaje interwencji i na poszczególne interwencje, z określeniem dla każdej interwencji planowanych produktów, planowanych średnich lub jednolitych kwot jednostkowych, o których mowa w art. 102 ust. 1 i, w stosownych przypadkach, maksymalnych lub minimalnych planowanych kwot jednostkowych - lub obu ich rodzajów, zgodnie z art. 102 ust. 2. W stosownych przypadkach podział obejmuje kwotę rezerwy na uprawnienia do płatności.

Należy wyszczególnić całkowitą szacowaną kwotę pochodzącą ze zmniejszenia płatności, o której mowa w art. 17.

Biorąc pod uwagę wykorzystanie szacunkowych kwot wynikających ze zmniejszenia płatności, o których mowa w art. 17 i art. 87 ust. 3, te orientacyjne przydziały środków, związane z nimi planowane produkty i odpowiadające im planowane średnie kwoty jednostkowe lub jednolite kwoty jednostkowe są ustalane przed zmniejszeniem płatności;

b) podział przydziałów na rodzaje interwencji, o których mowa w tytule III rozdział III, w podziale na poszczególne interwencje i ze wskazaniem planowanych produktów lub w przypadku sektorów, o których mowa w art. 42 lit. a), d), e) i f), orientacyjny przydział finansowy na sektor ze wskazaniem produktów wyrażonych jako liczba programów operacyjnych na sektor;

c) podział przydziałów państw członkowskich na rozwój obszarów wiejskich po przesunięciach do i z płatności bezpośrednich określonych w lit. b), z podziałem na rodzaje interwencji i na poszczególne interwencje, w tym całkowite kwoty na okres planu strategicznego WPR, ze wskazaniem mającej zastosowanie stawki wkładu z EFRROW, w stosownych przypadkach w podziale na poszczególne interwencje i na kategorię regionu. W przypadku przesunięcia środków z płatności bezpośrednich, należy określić interwencje lub części interwencji finansowane z przesuniętych środków. W tabeli tej określa się również planowane produkty poszczególnych interwencji i planowane średnie lub jednolite kwoty jednostkowe, o których mowa w art. 102 ust. 1, a także w stosownych przypadkach maksymalne planowane średnie kwoty jednostkowe, o których mowa w art. 102 ust. 3. W stosownych przypadkach tabela zawiera również podział dotacji i kwot planowanych na instrumenty finansowe. Określa się również kwoty przeznaczone na pomoc techniczną;

Artykuł  113

Systemy zarządzania i koordynacji

Sekcja dotycząca systemów zarządzania i koordynacji, o których mowa w art. 107 ust. 1 lit. f), obejmuje:

a) wskazanie wszystkich jednostek zarządzających, o których mowa w tytule II rozdział II rozporządzenia (UE) 2021/2116, a także krajowej instytucji zarządzającej i w stosownych przypadkach regionalnych organów zarządzających;

b) wskazanie i określenie roli jednostek pośredniczących, o których mowa w art. 123 ust. 4 niniejszego rozporządzenia;

c) informacje dotyczące systemów kontroli i kar, o których mowa w tytule IV rozporządzenia (UE) 2021/2116, w tym:

(i) zintegrowany system zarządzania i kontroli, o którym mowa w tytule IV rozdział II rozporządzenia (UE) 2021/2116;

(ii) system kontroli i kar w związku z warunkowością, o którym mowa w tytule IV rozdziały IV i V rozporządzenia (UE) 2021/2116 [horyzontalnego];

(iii) właściwe jednostki kontrolne odpowiedzialne za kontrole;

d) ogólny zarys struktury monitorowania i sprawozdawczości.

Artykuł  114

Modernizacja

W sekcji dotyczącej elementów zapewniających modernizację WPR, o której mowa w art. 107 ust. 1 lit. g), podkreśla się elementy planu strategicznego WPR, które przyczynią się do modernizacji rolnictwa i obszarów wiejskich oraz WPR, i przedstawia się w szczególności:

a) ogólny zarys sposobu, w jaki plan strategiczny WPR przyczyni się do osiągnięcia celu przekrojowego, określonego w art. 6 ust. 2, w szczególności przez:

(i) opis struktury organizacyjnej AKIS;

(ii) opis sposobu, w jaki usługi doradcze, o których mowa w art. 15, sieci badawcze i krajowe sieci WPR, o których mowa w art. 126, będą współpracować, by zapewniać doradztwo, przepływy wiedzy i usługi w zakresie innowacji, oraz sposobu, w jaki działania wspierane poprzez interwencje w ramach art. 78 lub inne odpowiednie interwencje są włączone w AKIS;

b) opis strategii rozwoju technologii cyfrowych w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz strategii stosowania tych technologii do poprawy skuteczności i efektywności interwencji w ramach planu strategicznego WPR.

Artykuł  115

Załączniki

1. Załącznik I do planu strategicznego WPR, o którym to załączniku mowa w art. 107 ust. 2 lit. a), zawiera podsumowanie najważniejszych wyników oceny ex ante, o której mowa w art. 139, i strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SEA), o której mowa w dyrektywie 2001/42/WE, oraz opis sposobu ich uwzględnienia lub uzasadnienie, dlaczego nie zostały uwzględnione, jak również link do pełnego sprawozdania z ewaluacji ex ante i sprawozdania ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

2. Załącznik II do planu strategicznego WPR, o którym to załączniku mowa w art. 107 ust. 2 lit. b), zawiera analizę SWOT aktualnej sytuacji obszaru objętego planem strategicznym WPR.

Analiza SWOT opiera się na aktualnej sytuacji obszaru objętego planem strategicznym WPR i dla każdego celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 i 2 obejmuje całościowy opis ogólnej aktualnej sytuacji obszaru objętego planem strategicznym WPR oparty na wspólnych wskaźnikach kontekstowych oraz innych aktualnych informacjach jakościowych i ilościowych, takich jak: badania, poprzednie sprawozdania z ewaluacji, analizy sektorowe, wnioski płynące z wcześniejszych doświadczeń.

W stosownych przypadkach analiza SWOT obejmuje analizę aspektów terytorialnych, w tym specyfikę regionalną, z naciskiem na obszary, na które w szczególnym stopniu ukierunkowane są interwencje, oraz analizę aspektów sektorowych, w szczególności odnośnie do sektorów objętych szczególnymi interwencjami lub programami.

Ponadto w odniesieniu do realizacji każdego celu ogólnego i szczegółowego określonego w art. 5 i art. 6 ust. 1 i 2 opis ten powinien w szczególności uwydatniać zwłaszcza w szczególności:

a) mocne strony stwierdzone na obszarze objętym planem strategicznym WPR;

b) słabe strony stwierdzone na obszarze objętym planem strategicznym WPR;

c) możliwości stwierdzone na obszarze objętym planem strategicznym WPR;

d) zagrożenia stwierdzone na obszarze objętym planem strategicznym WPR.

W odniesieniu do celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 lit. d), e) oraz f) analiza SWOT odwołuje się do krajowych planów opracowanych na podstawie aktów prawnych wymienionych w załączniku XIII.

W odniesieniu do celu szczegółowego określonego w art. 6 ust. 1 lit. g), analiza SWOT zawiera krótką analizę dostępu do gruntów, obrotu ziemią i zmian struktury użytkowania gruntów, dostępu do finansowania i kredytów, a także dostępu do wiedzy i doradztwa.

W odniesieniu do celu przekrojowego, określonego w art. 6 ust. 2, analiza SWOT dostarcza również istotnych informacji na temat funkcjonowania AKIS i odnośnych struktur.

3. Załącznik III do planu strategicznego WPR, o którym to załączniku mowa w art. 107 ust. 2 lit. c), zawiera wyniki konsultacji z partnerami, w szczególności z właściwymi organami na szczeblu regionalnym i lokalnym, oraz krótki opis sposobu przeprowadzenia konsultacji.

4. Załącznik IV do planu strategicznego WPR, o którym to załączniku mowa w art. 107 ust. 2 lit. d), zawiera krótki opis płatności specyficznej w odniesieniu do bawełny oraz jej komplementarności z innymi interwencjami w ramach planu strategicznego WPR.

5. Załącznik V do planu strategicznego WPR, o którym mowa w art. 107 ust. 2 lit. e), zawiera następujące elementy:

a) krótki opis dodatkowego finansowania krajowego na interwencje w rozwój obszarów wiejskich, o których mowa w tytule III rozdział IV, przyznawanego w ramach planu strategicznego WPR, w tym kwot na poszczególne interwencje, oraz wskazanie zgodności z wymogami niniejszego rozporządzenia;

b) wyjaśnienie komplementarności z interwencjami w ramach planu strategicznego WPR;

c) informację o tym, czy dodatkowe finansowanie krajowe leży poza zakresem art. 42 TFUE i czy podlega ocenie zgodności z zasadami pomocy państwa; oraz

d) krajową pomoc finansową w sektorze owoców i warzyw, o której mowa w art. 53.

6. Załącznik VI do planu strategicznego WPR, o którym to załączniku mowa w art. 107 ust. 2 lit. f), zawiera następujące informacje dotyczące przejściowego wsparcia krajowego:

a) roczną sektorową pulę środków finansowych dla każdego sektora, dla którego przyznawane jest przejściowe wsparcie krajowe;

b) w stosownych przypadkach, maksymalną jednostkową stawkę wsparcia na każdy rok okresu;

c) w stosownych przypadkach, informacje dotyczące okresu odniesienia zmodyfikowanego zgodnie z art. 147 ust. 2 akapit drugi;

d) krótki opis komplementarności przejściowego wsparcia krajowego z interwencjami w ramach planu strategicznego WPR.

Artykuł  116

Przekazanie uprawnień w zakresie treści planu strategicznego WPR

Komisja jest uprawniona do przyjmowania do dnia 31 grudnia 2023 r., zgodnie z art. 152, aktów delegowanych zmieniających niniejszy rozdział w odniesieniu do treści planów strategicznych WPR i załączników do nich. Te akty delegowane są ściśle ograniczone do rozwiązywania problemów, z którymi borykają się państwa członkowskie.

Artykuł  117

Uprawnienia wykonawcze w zakresie treści planu strategicznego WPR

Komisja może przyjmować akty wykonawcze określające zasady przedstawiania w planach strategicznych WPR elementów opisanych w art. 108-115. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

ROZDZIAŁ  III

ZATWIERDZENIE I ZMIANA PLANU STRATEGICZNEGO WPR

Artykuł  118

Zatwierdzenie planu strategicznego WPR

1. Każde państwo członkowskie przedkłada Komisji projekt planu strategicznego WPR o treści, o której mowa w art. 107, najpóźniej dnia 1 stycznia 2022 r.

2. Komisja ocenia projekt planu strategicznego WPR pod kątem jego kompletności, spójności i zgodności z ogólnymi zasadami prawa Unii, z niniejszym rozporządzeniem oraz aktami delegowanymi i wykonawczymi przyjętymi na jego podstawie, a także z rozporządzeniem (UE) 2021/2116, skuteczności jego wkładu w realizację celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2 oraz jego wpływu na prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i zakłócenia konkurencji, oraz na poziom obciążeń administracyjnych beneficjentów i administracji. Ocena dotyczy w szczególności adekwatności strategii planu strategicznego WPR, odpowiadających jej celów szczegółowych, celów końcowych, interwencji i przydziału zasobów budżetowych na realizację celów szczegółowych planu strategicznego WPR poprzez proponowane interwencje - na podstawie analizy SWOT oraz ewaluacji ex ante.

3. W zależności od wyników oceny, o której mowa w ust. 2, w terminie trzech miesięcy od dnia przedłożenia planu strategicznego WPR Komisja może skierować do państw członkowskich uwagi.

Państwo członkowskie przekazuje Komisji wszystkie niezbędne dodatkowe informacje oraz, w stosownych przypadkach, wprowadzają zmiany w projekcie planu.

4. Komisja zatwierdza projekt planu strategicznego WPR, pod warunkiem że przedstawiono potrzebne informacje i że plan jest zgodny z art. 9 i innymi wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i w rozporządzeniu (UE) 2021/2116, a także w aktach delegowanych i wykonawczych przyjętych na ich podstawie. Zatwierdzenie opiera się wyłącznie na aktach prawnie wiążących dla państw członkowskich.

5. Plan strategiczny WPR jest zatwierdzany nie później niż sześć miesięcy po jego przedłożeniu przez dane państwo członkowskie.

Zatwierdzenie nie obejmuje informacji, o których mowa w art. 113 lit. c) i w załącznikach I-IV do planu strategicznego WPR, o których mowa w art. 107 ust. 2 lit. a)-d).

W należycie uzasadnionych przypadkach państwo członkowskie może zwrócić się do Komisji o zatwierdzenie planu strategicznego WPR, który nie zawiera wszystkich elementów. W takim przypadku dane państwo członkowskie określa, których części planu strategicznego WPR brakuje, wskazując orientacyjne cele końcowe i plany finansowe, o których mowa w art. 1112, dla całego planu strategicznego WPR, aby wykazać ogólną spójność i zgodność planu. Brakujące elementy planu strategicznego WPR przedkłada się Komisji jako zmianę planu zgodnie z art. 119 w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od dnia zatwierdzenia planu strategicznego WPR.

6. Komisja zatwierdza każdy plan strategiczny WPR w drodze decyzji wykonawczej, bez stosowania procedury komitetowej, o której mowa w art. 153.

7. Plany strategiczne WPR wywołują skutki prawne dopiero po ich zatwierdzeniu przez Komisję.

Artykuł  119  ⁵⁷  

Zmiana planu strategicznego WPR

1. Państwa członkowskie mogą składać do Komisji wnioski o zmianę swoich planów strategicznych WPR.

2. Wnioski o zmianę planów strategicznych WPR powinny być należycie uzasadnione i określać w szczególności spodziewany wpływ zmian planu na realizację celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2. Należy do nich dołączyć zmieniony plan, w tym - w stosownych przypadkach - zaktualizowane załączniki.

3. Komisja ocenia zgodność zaproponowanych zmian z niniejszym rozporządzeniem i aktami delegowanymi i wykonawczymi przyjętymi na jego podstawie, a także z rozporządzeniem (UE) 2021/2116, oraz ich faktyczny wkład w realizację celów szczegółowych.

4. Komisja zatwierdza zmianę planu strategicznego WPR, o którą wnioskowano, pod warunkiem że przedstawiono potrzebne informacje i że zmieniony plan jest zgodny z art. 9 i innymi wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i w rozporządzeniu (UE) 2021/2116, a także z aktami delegowanymi i wykonawczymi przyjętymi na ich podstawie.

5. Komisja może przedstawić swoje uwagi w terminie 30 dni roboczych od złożenia wniosku o zmianę planu strategicznego WPR. Państwo członkowskie dostarcza Komisji wszelkich niezbędnych dodatkowych informacji.

6. Wniosek o zmianę planu strategicznego WPR zatwierdzany jest nie później niż trzy miesiące po jego przedłożeniu przez państwo członkowskie.

7. 58  Wniosek o zmianę planu strategicznego WPR można składać dwa razy na rok kalendarzowy, z zastrzeżeniem ewentualnych wyjątków przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu lub które zostaną określone przez Komisję zgodnie z art. 122. Ponadto, w trakcie okresu wdrażania planu strategicznego WPR można złożyć trzy kolejne wnioski o zmianę planu strategicznego WPR. Niniejszy ustęp nie ma zastosowania do wniosków o zmianę planu w celu przedłożenia brakujących elementów zgodnie z art. 118 ust. 5.

Wniosek o zmianę planu strategicznego WPR w związku z art. 17 ust. 5, art. 88 ust. 7 i art. 103 ust. 5 lub art. 120 nie wlicza się do ograniczenia określonego w niniejszym ustępie.

8. Zmiana planu strategicznego WPR w związku z art. 17 ust. 5, art. 88 ust. 7 lub art. 103 ust. 1 w odniesieniu do EFRG staje się skuteczna od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku zatwierdzenia przez Komisję wniosku o zmianę i po odpowiedniej zmianie przydziałów zgodnie z art. 87 ust. 2.

Zmiana planu strategicznego WPR w związku z art. 103 ust. 1 w odniesieniu do EFRROW staje się skuteczna po zatwierdzeniu przez Komisję wniosku o zmianę i po odpowiedniej zmianie przydziałów zgodnie z art. 89 ust. 4.

Zmiana planu strategicznego WPR dotyczącego EFRG, inna niż zmiany, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, staje się skuteczna od daty określonej przez państwo członkowskie, która przypada później niż data zatwierdzenia przez Komisję wniosku o tę zmianę. Państwa członkowskie mogą ustalić różne daty lub datę wejścia w życie dla różnych elementów zmiany. Określając te daty, państwa członkowskie uwzględniają terminy dotyczące procedury zatwierdzania określonej w niniejszym artykule oraz konieczność zapewnienia rolnikom i innym beneficjentom wystarczającej ilości czasu na uwzględnienie tej zmiany. Państwo członkowskie wskazuje tę datę, przedstawiając wniosek o zmianę planu strategicznego WPR, a Komisja zatwierdza ją zgodnie z ust. 10 niniejszego artykułu.

9. W drodze odstępstwa od ust. 2-8, 10 i 11 niniejszego artykułu państwa członkowskie mogą w każdej chwili wprowadzać i stosować modyfikacje tych elementów swoich planów strategicznych WPR, które dotyczą interwencji w ramach tytułu III rozdział IV, w tym warunków kwalifikowalności takich interwencji, pod warunkiem że modyfikacje te nie prowadzą do zmian celów końcowych, o których mowa w art. 109 ust. 1 lit. a). Zanim zaczną je stosować, powiadamiają o takich zmianach Komisję i włączają je do następnego wniosku o zmianę planu strategicznego WPR zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu.

10. Komisja zatwierdza każdą zmianę planu strategicznego WPR w drodze decyzji wykonawczej, bez stosowania procedury komitetowej, o której mowa w art. 153.

11. Bez uszczerbku dla art. 86, zmiany planu strategicznego WPR mają skutki prawne wyłącznie po ich zatwierdzeniu przez Komisję.

12. Korekty o typograficzne lub oczywiste błędy lub korekty o czysto redakcyjnym charakterze, które nie mają wpływu na wdrażanie polityki ani interwencję, nie uznaje się za wniosek o zmianę na mocy niniejszego artykułu. Państwa członkowskie informują Komisję o takich korektach.

Artykuł  120  ⁵⁹  

Przegląd planów strategicznych WPR

W przypadku zmiany któregokolwiek z aktów ustawodawczych wymienionych w załączniku XIII każde państwo członkowskie ocenia, czy jego plan strategiczny WPR powinien zostać odpowiednio zmieniony, w szczególności w odniesieniu do wyjaśnienia, o którym mowa w art. 109 ust. 2 lit. a) ppkt (v), oraz dalszych elementów planu strategicznego WPR, o których mowa w tym wyjaśnieniu. Każde państwo członkowskie, w terminie sześciu miesięcy od terminu transpozycji zmiany w przypadku dyrektywy wymienionej w załączniku XIII lub w terminie sześciu miesięcy od daty rozpoczęcia stosowania zmiany w przypadku rozporządzenia wymienionego w załączniku XIII, powiadamia Komisję o wynikach swojej oceny, przedstawiając jednocześnie jej wyjaśnienie, i w razie potrzeby przedkłada wniosek o zmianę swojego planu strategicznego WPR zgodnie z art. 119 ust. 2.

Akapitu pierwszego niniejszego artykułu nie stosuje się do zmian aktów ustawodawczych wymienionych w załączniku XIII, które to zmiany wchodzą w życie po dniu 31 grudnia 2025 r.

Artykuł  121

Obliczanie terminów działań Komisji

Do celów niniejszego rozdziału, w przypadku gdy na podjęcie danego działania przez Komisję ustalono konkretny termin, biegnie on od momentu, kiedy przedłożono wszystkie informacje, spełniając wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu oraz przepisach przyjętych na jego podstawie.

Termin ten nie obejmuje:

a) okresu rozpoczynającego się w dniu następującym po dniu, w którym Komisja wysyła do państwa członkowskiego uwagi lub prośbę o zweryfikowane dokumenty, i trwającego do dnia, w którym dane państwo członkowskie odpowie Komisji;

b) w przypadku zmian dotyczących art. 17 ust. 5, art. 88 ust. 7 oraz art. 103 ust. 5, okresu przyjęcia aktu delegowanego w odniesieniu do zmiany przydziałów zgodnie z art. 87 ust. 2.

Artykuł  122

Uprawnienia delegowane dotyczące zmian planów strategicznych WPR

Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 152 aktów delegowanych uzupełniających niniejszy rozdział w odniesieniu do:

a) procedur i terminów przedkładania wniosków o zmianę planów strategicznych WPR;

b) określenia dalszych przypadków, w których nie ma zastosowania maksymalna liczba zmian, o której mowa w art. 119 ust. 7.

TYTUŁ  VI

KOORDYNACJA I ZARZĄDZANIE

Artykuł  123

Instytucja zarządzająca

1. Każde państwo członkowskie wyznacza krajową instytucję zarządzającą jego planem strategicznym WPR.

Państwa członkowskie mogą, z uwzględnieniem swoich przepisów konstytucyjnych i instytucjonalnych, wyznaczyć regionalne instytucje zarządzające, które będą odpowiedzialne za niektóre lub wszystkie zadania, o których mowa w ust. 2.

Państwa członkowskie zapewniają, aby odpowiedni system zarządzania i kontroli został ustanowiony w sposób zapewniający wyraźny podział i rozdział funkcji między krajową instytucją zarządzającą a - w stosownym przypadku - regionalną instytucją zarządzającą i innymi podmiotami. Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zapewnienie skutecznego funkcjonowania tego systemu przez cały okres wdrażania planu strategicznego WPR.

2. Instytucja zarządzająca odpowiada za zarządzanie planem strategicznym WPR i za wdrożenie go w efektywny, skuteczny i prawidłowy sposób. W szczególności zapewnia:

a) elektroniczny system informacyjny, o którym mowa w art. 130;

b) aby rolnicy, inni beneficjenci oraz inne jednostki zaangażowane we wdrażanie interwencji:

(i) zostali poinformowani o swoich obowiązkach wynikających z przyznanej pomocy oraz prowadzili oddzielny system rachunkowości albo, w stosownych przypadkach, korzystali z odpowiedniego kodu rachunkowego dla wszystkich transakcji związanych z daną operacją;

(ii) byli świadomi wymogów dotyczących przekazywania danych do instytucji zarządzającej oraz rejestrowania danych dotyczących produktów i rezultatów;

c) aby zainteresowani rolnicy i inni beneficjenci otrzymali, w stosownych przypadkach drogą elektroniczną, jasne i dokładne informacje na temat podstawowych wymogów w zakresie zarządzania oraz minimalnych norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, ustanowionych zgodnie z tytułem III rozdział I sekcja 2, jak również na temat wymogów związanych z warunkowością społeczną, ustanowionych zgodnie z tytułem III rozdział I sekcja 3, które należy stosować na poziomie gospodarstwa;

d) aby ewaluacja ex ante, o której mowa w art. 139, była zgodna z systemem ewaluacji i monitorowania oraz została przedłożona Komisji;

e) przygotowanie planu ewaluacji, o którym mowa w art. 140 ust. 4, przeprowadzenie ewaluacji ex post, o których mowa w tym artykule, w terminach określonych w niniejszym rozporządzeniu, zgodność takich ocen z systemem monitorowania i ewaluacji oraz przedłożenie ich komitetowi monitorującemu i Komisji;

f) przekazywanie komitetowi monitorującemu informacji i dokumentów niezbędnych do monitorowania realizacji planu strategicznego WPR pod kątem jego celów szczegółowych i priorytetów;

g) sporządzenie rocznego sprawozdania z realizacji celów, w tym zbiorczych tabel monitorowania i, po przedłożeniu sprawozdania komitetowi monitorującemu w celu uzyskania jego opinii, przedłożenie go Komisji zgodnie z art. 9 ust. 3 akapit pierwszy lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/2116;

h) podjęcie odpowiednich działań następczych w odpowiedzi na uwagi Komisji dotyczące rocznego sprawozdania z realizacji celów;

i) w odniesieniu do interwencji wybranych do finansowania - udostępnienie agencji płatniczej przed zatwierdzeniem płatności wszelkich niezbędnych informacji, w szczególności dotyczących zastosowanych procedur oraz wszelkich przeprowadzonych kontroli;

j) potwierdzenie otrzymania wsparcia finansowego przez beneficjentów interwencji finansowych z EFFROW, innych niż płatności obszarowe i dopłaty do zwierząt, w tym poprzez odpowiednie wykorzystanie symbolu Unii zgodnie z zasadami określonymi przez Komisję, zgodnie z ust. 5;

k) upowszechnianie informacji o planie strategicznym WPR, w tym z wykorzystaniem krajowej sieci WPR, poprzez informowanie:

(i) potencjalnych beneficjentów, organizacji branżowych, partnerów gospodarczych i społecznych, podmiotów zaangażowanych w promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz odpowiednich organizacji pozarządowych, w tym organizacji zajmujących się kwestiami środowiska naturalnego, o możliwościach oferowanych przez plan strategiczny WPR i zasadach dostępu do finansowania w ramach planu strategicznego WPR; oraz

(ii) rolników, innych beneficjentów i ogółu społeczeństwa o wspieraniu przez Unię rolnictwa oraz rozwoju obszarów wiejskich za pomocą planu strategicznego WPR.

Stosownie do sytuacji, w przypadku wsparcia finansowanego przez EFRG państwa członkowskie umożliwiają instytucji zarządzającej korzystanie z narzędzi i struktur służących widoczności i komunikacji wykorzystywanych przez EFRROW.

3. W przypadku gdy za zadania, o których mowa w ust. 2, odpowiedzialne są regionalne instytucje zarządzające, o których mowa w ust. 1 akapit drugi, krajowa instytucja zarządzająca zapewnia odpowiednią koordynację między tymi instytucjami w celu zagwarantowania spójności i zgodności opracowania i realizacji planu strategicznego WPR.

4. Krajowa instytucja zarządzająca lub, w stosownych przypadkach, regionalne organy zarządzające mogą delegować zadania jednostkom pośredniczącym. W takim przypadku instytucja zarządzająca powierzający zadania zachowuje pełną odpowiedzialność za efektywność i prawidłowość zarządzania tymi zadaniami i ich wykonywania oraz zapewnia, że istnieją odpowiednie przepisy, umożliwiające danej jednostce pośredniczącej uzyskanie wszystkich danych i informacji niezbędnych do wykonywania tych zadań.

5. Komisja może przyjmować akty wykonawcze ustanawiające jednolite warunki stosowania wymogów dotyczących informowania, upowszechniania i widoczności informacji, o których to wymogach mowa w ust. 2 lit. j) i k). Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  124

Komitet monitorujący

1. Każde państwo członkowskie powołuje krajowy komitet ds. monitorowania wdrażania planu strategicznego WPR w terminie trzech miesięcy od daty powiadomienia państwa członkowskiego o decyzji wykonawczej Komisji zatwierdzającej plan strategiczny WPR.

Każdy komitet monitorujący przyjmuje swój regulamin wewnętrzny, który obejmuje przepisy dotyczące koordynacji z regionalnymi komitetami monitorującymi, gdy są one ustanawiane zgodnie z ust. 5, dotyczące zapobiegania konfliktom interesów i stosowania zasady przejrzystości.

Komitet monitorujący zbiera się co najmniej raz w roku i dokonuje przeglądu wszystkich kwestii mających wpływ na postępy w osiąganiu celów końcowych planu strategicznego WPR.

Każde państwo członkowskie publikuje regulamin wewnętrzny i opinie komitetu monitorującego.

2. Każde państwo członkowskie decyduje o składzie komitetu monitorującego i zapewnia zrównoważoną reprezentację przedstawicieli właściwych organów publicznych i jednostek pośredniczących oraz przedstawicieli partnerów, o których mowa w art. 106 ust. 3.

Każdy członek komitetu monitorującego ma jeden głos.

Państwo członkowskie publikuje na stronie internetowej wykaz członków komitetu monitorującego.

Przedstawiciele Komisji uczestniczą w pracach komitetu monitorującego, pełniąc rolę doradczą.

3. Komitet monitorujący analizuje w szczególności:

a) postępy we wdrażaniu planu strategicznego WPR i osiąganiu celów pośrednich i celów końcowych;

b) wszelkie kwestie mające wpływ na realizację planu strategicznego WPR oraz działania podjęte w celu uwzględnienia tych kwestii, w tym postępy w upraszczaniu procedur i zmniejszaniu obciążeń administracyjnych dla beneficjentów końcowych;

c) elementy oceny ex ante wymienione w art. 58 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/1060 i dokument strategiczny, o którym mowa w art. 59 ust. 1 tego rozporządzenia;

d) postępy w dokonywaniu ewaluacji, sporządzaniu sprawozdań podsumowujących ewaluacje i w działaniach następczych podjętych w związku z wynikami ewaluacji;

e) istotne informacje dotyczące realizacji planu strategicznego WPR dostarczane przez krajową sieć WPR;

f) realizację działań w zakresie komunikacji i widoczności;

g) w stosownych przypadkach budowanie zdolności administracyjnych organów publicznych i rolników oraz innych beneficjentów.

4. Do komitetu monitorującego należy się zwracać o przedstawienie opinii na temat:

a) metodyki i kryteriów wyboru operacji;

b) rocznych sprawozdań z realizacji celów;

c) planu ewaluacji i zmian tego planu;

d) wszelkich propozycji instytucji zarządzającej dotyczących zmian planu strategicznego WPR.

5. W przypadku gdy elementy ustanawia się na poziomie regionalnym, dane państwo członkowskie może ustanowić regionalne komitety monitorujące w celu monitorowania wdrażania elementów regionalnych i przekazywania monitorującemu komitetowi krajowemu informacji w tym zakresie. Niniejszy artykuł stosuje się odpowiednio do tych monitorujących komitetów regionalnych w odniesieniu do elementów ustanowionych na szczeblu regionalnym.

Artykuł  125

Pomoc techniczna z inicjatywy państw członkowskich

1. Z inicjatywy państwa członkowskiego z EFRROW można wspierać działania niezbędne do skutecznego zarządzania wsparciem związanym z planem strategicznym WPR i wdrażania tego wsparcia, w tym utworzenia i funkcjonowania krajowych sieci WPR, o których mowa w art. 126 ust. 1. Działania, o których mowa w niniejszym ustępie, mogą dotyczyć poprzednich okresów programowania oraz kolejnych okresów wdrażania planów strategicznych WPR.

2. Wspierane mogą być też działania instytucji funduszu wiodącego zgodnie z art. 31 ust. 4, 5 i 6 rozporządzenia (UE) 2021/1060, pod warunkiem że LEADER otrzymuje wsparcie z EFRROW.

3. Pomoc techniczna z inicjatywy państw członkowskich nie obejmuje finansowania jednostek certyfikujących, o których mowa w art. 12 rozporządzenia (UE) 2021/2116.

Artykuł  126

Krajowe i europejskie sieci ds. WPR

1. Najpóźniej 12 miesięcy po zatwierdzeniu przez Komisję planu strategicznego WPR każde państwo członkowskie tworzy krajową sieć ds. wspólnej polityki rolnej (zwaną dalej "krajową siecią WPR") na potrzeby kontaktów na szczeblu krajowym między organizacjami i organami administracji, doradcami, naukowcami i innymi podmiotami zaangażowanymi w innowacje oraz innymi podmiotami w dziedzinie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Krajowa sieć WPR opiera się na dotychczasowych doświadczeniach i praktykach w zakresie tworzenia sieci kontaktów w państwach członkowskich.

2. W celu objęcia krajowych sieci, organizacji i struktur administracyjnych z sektora rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich jedną siecią kontaktów na poziomie Unii Komisja powołuje europejską sieć ds. wspólnej polityki rolnej (zwaną dalej "europejską siecią WPR").

3. Tworzenie sieci kontaktów za pośrednictwem krajowych i europejskich sieci WPR ma następujące cele:

a) zwiększenie zaangażowania wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron we wdrażanie planów strategicznych WPR oraz, w stosownych przypadkach, w ich opracowywanie;

b) wspieranie organów administracji państw członkowskich w realizacji planów strategicznych WPR oraz przejściu na model realizacji oparty na realizacji celów;

c) przyczynienie się do podniesienia jakości działań służących wdrażaniu planów strategicznych WPR;

d) przyczynienie się do informowania ogółu społeczeństwa i potencjalnych beneficjentów o WPR i o możliwościach finansowania;

e) sprzyjanie innowacyjności w rolnictwie i rozwoju obszarów wiejskich oraz wspieranie wzajemnego uczenia się i włączania wszystkich zainteresowanych stron w procesy wymiany i rozwijania wiedzy oraz wspieranie interakcji między takimi stronami;

f) przyczynianie się do rozwijania zdolności i prowadzenia działań w zakresie monitorowania i oceny;

g) przyczynianie się do rozpowszechniania rezultatów planów strategicznych WPR.

Cel określony w akapicie pierwszym lit. d) należy realizować w szczególności za pośrednictwem krajowych sieci WPR.

4. Zadania krajowych i europejskich sieci WPR służące realizacji celów określonych w ust. 3 polegają na:

a) gromadzeniu, analizie i upowszechnianiu informacji na temat działań i dobrych praktyk wdrażanych lub wspieranych w ramach planów strategicznych WPR, a także przeprowadzaniu analiz na temat zmian sytuacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich, mających znaczenie dla celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2;

b) przyczynianiu się do zbudowania zdolności administracji państw członkowskich i innych podmiotów zaangażowanych we wdrażanie planów strategicznych WPR, w tym w zakresie procesów monitorowania i ewaluacji;

c) tworzeniu platform, organizacji forów i wydarzeń ułatwiających wymianę doświadczeń między zainteresowanymi stronami oraz wzajemne uczenie się, w tym w stosownych przypadkach prowadzenie wymian z sieciami kontaktów w państwach trzecich;

d) gromadzeniu informacji i ułatwianiu ich upowszechniania, a także tworzeniu sieci kontaktów w ramach finansowanych struktur i projektów, takich jak lokalne grupy działania, o których mowa w art. 33 rozporządzenia (UE) 2021/1060, grupy operacyjne EPI, o których mowa w art. 127 ust. 3 niniejszego rozporządzenia, oraz równoważnych struktur i projektów;

e) wspieraniu projektów współpracy między grupami operacyjnymi EPI, o których mowa w art. 127 ust. 3 niniejszego rozporządzenia, lokalnymi grupami działania, o których mowa w art. 33 rozporządzenia (UE) 2021/1060, lub podobnymi lokalnymi strukturami na rzecz rozwoju, w tym współpracy międzynarodowej;

f) rozwijaniu powiązań z innymi strategiami lub sieciami kontaktów finansowanymi przez Unię;

g) przyczynianiu się do dalszego rozwoju WPR i przygotowywania kolejnych okresów wdrażania planów strategicznych WPR;

h) w przypadku krajowych sieci WPR - uczestnictwie w działalności europejskiej sieci WPR i wnoszeniu wkładu w tę działalność;

i) w przypadku europejskiej sieci WPR - współpracy z krajowymi sieciami WPR i wnoszeniu wkładu w ich działalność.

5. Komisja przyjmuje akty wykonawcze określające strukturę organizacyjną i funkcjonowanie europejskiej sieci WPR. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  127

Europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa

1. Celem europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa (EPI) jest stymulowanie innowacji oraz poprawa wymiany wiedzy.

EPI wspiera AKIS, poprzez łączenie strategii i instrumentów, na rzecz rozwoju innowacji.

2. EPI przyczynia się do osiągnięcia celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2.

W szczególności:

a) tworzy wartość dodaną poprzez tworzenie silniejszych powiązań między badaniami a praktykami rolniczymi oraz zachęcanie do szerszego stosowania dostępnych innowacyjnych rozwiązań;

b) łączy innowacyjne podmioty i projekty;

c) promuje szybsze i szersze wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w praktyce, w tym wymiany między rolnikami; oraz

d) informuje środowisko naukowe o zapotrzebowaniu na badania w praktyce rolniczej.

3. Grupy operacyjne EPI, wspierane w ramach interwencji dotyczącej współpracy, o których mowa w art. 77, stanowią część EPI. Każda grupa operacyjna EPI sporządza plan innowacyjnego projektu, który ma zostać opracowany lub wdrożony. Taki innowacyjny projekt opiera się na interaktywnym modelu innowacji, którego główne zasady to:

a) opracowywanie innowacyjnych rozwiązań ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb rolników lub leśników, a jeśli jest to zasadne, dotyczących również interakcji w całym łańcuchu dostaw;

b) łączenie partnerów dysponujących wiedzą z wzajemnie uzupełniających się dziedzin, takich jak rolnicy, doradcy, naukowcy, przedsiębiorstwa lub organizacje pozarządowe, w takim składzie, który pozwoli jak najlepiej osiągnąć cele projektu; oraz

c) współdecydowanie i współtworzenie projektu w całym cyklu jego istnienia.

Grupy operacyjne EPI mogą działać na szczeblu ponadnarodowym, w tym transgranicznym. Planowane innowacje mogą być oparte na nowych praktykach, lecz również na tradycyjnych praktykach zastosowanych w nowym kontekście geograficznym lub środowiskowym.

Grupy operacyjne EPI upowszechniają podsumowania swoich planów i rezultatów swoich projektów, w szczególności za pośrednictwem krajowych i europejskich sieci WPR.

TYTUŁ  VII

MONITOROWANIE, SPRAWOZDAWCZOŚĆ I EWALUACJA

ROZDZIAŁ  I

RAMY REALIZACJI CELÓW

Artykuł  128

Ustanawianie ram realizacji celów

1. W ramach dzielonej odpowiedzialności państw członkowskich i Komisji ustanawiane są ramy realizacji celów. Ramy realizacji celów umożliwiają sprawozdawczość, monitorowanie i ewaluację realizacji celów planu strategicznego WPR w trakcie jego wdrażania.

2. Ramy realizacji celów obejmują następujące elementy:

a) zestaw wspólnych wskaźników produktu, rezultatu, oddziaływania i kontekstu, o których mowa w art. 7, które będą wykorzystywane jako podstawa monitorowania, ewaluacji i rocznego sprawozdania z realizacji celów;

b) cele końcowe i roczne cele pośrednie ustanowione w odniesieniu do odpowiednich celów szczegółowych z wykorzystaniem odpowiednich wskaźników rezultatu;

c) gromadzenie, przechowywanie i przekazywanie danych;

d) regularną sprawozdawczość na temat realizacji celów, monitorowania i ewaluacji;

e) ewaluacje ex ante, śródokresowe i ex post oraz wszystkie inne działania związane z ewaluacją w kontekście planu strategicznego WPR.

Artykuł  129

Cele ram realizacji celów

Ramy realizacji celów mają za zadanie:

a) ocenę wpływu, efektywności, skuteczności, znaczenia, spójności i unijnej wartości dodanej WPR;

b) monitorowanie postępu w realizacji celów końcowych planów strategicznych WPR;

c) ocenę wpływu, efektywności, skuteczności, znaczenia i spójności interwencji w ramach planów strategicznych WPR;

d) wspieranie wspólnego procesu uczenia się w odniesieniu do monitorowania i ewaluacji.

Artykuł  130

Elektroniczny system informacyjny

Państwa członkowskie ustanawiają bezpieczny elektroniczny system informacyjny, w którym rejestrują i przechowują najważniejsze informacje na temat wdrażania planu strategicznego WPR, które są potrzebne do monitorowania i ewaluacji, w szczególności do monitorowania postępów w osiąganiu ustalonych celów i celów końcowych, w tym informacje dotyczące każdego beneficjenta i każdej operacji - lub korzystają z takiego istniejącego już systemu.

Artykuł  131

Przekazywanie informacji

Państwa członkowskie zapewniają, aby beneficjenci wsparcia przyznawanego na podstawie interwencji w ramach planu strategicznego WPR i lokalne grupy działania, o których mowa w art. 33 rozporządzenia (UE) 2021/1060, przekazywali instytucji zarządzającej lub innym jednostkom wyznaczonym do pełnienia funkcji w ich imieniu wszystkie informacje niezbędne do monitorowania i ewaluacji planu strategicznego WPR.

Państwa członkowskie zapewniają ustanowienie źródeł wyczerpujących, aktualnych i wiarygodnych danych, aby umożliwić skuteczne monitorowanie postępów w realizacji celów polityki, z wykorzystaniem wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania.

Artykuł  132

Procedury monitorowania

Instytucja zarządzająca oraz komitet monitorujący na podstawie wskaźników produktu i wskaźników rezultatu monitorują wdrażanie planu strategicznego WPR oraz postępy w osiąganiu celów końcowych planu strategicznego WPR.

Artykuł  133

Uprawnienia wykonawcze w zakresie ram realizacji celów

Komisja przyjmuje akty wykonawcze dotyczące treści ram realizacji celów. Akty te zawierają wskaźniki, inne niż te zawarte w załączniku I, potrzebne do właściwego monitorowania i ewaluacji polityki, metody obliczania wskaźników przedstawionych w załączniku I i poza nim i przepisy niezbędne do zagwarantowania dokładności i wiarygodności danych gromadzonych przez państwa członkowskie. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

ROZDZIAŁ  II

ROCZNE SPRAWOZDANIA Z REALIZACJI CELÓW

Artykuł  134

Roczne sprawozdania z realizacji celów

1. Państwa członkowskie zgodnie z art. 9 ust. 3 i art. 10 rozporządzenia (UE) 2021/2116 przedstawiają roczne sprawozdanie z realizacji celów w ramach wdrażania planu strategicznego WPR w poprzednim roku budżetowym.

2. Ostatnie roczne sprawozdanie z realizacji celów, które należy przedłożyć zgodnie z art. 9 ust. 3 i art. 10 rozporządzenia (UE) 2021/2116, obejmuje podsumowanie ewaluacji przeprowadzonych podczas okresu wdrażania.

3. Podstawą uznania rocznego sprawozdania z realizacji celów za dopuszczalne jest przedstawienie w nim wszystkich informacji wymaganych w ust. 4, 5, 7, 8, 9 i 10 oraz, w stosownych przypadkach, ust. 6. Bez uszczerbku dla procedur w zakresie rocznego rozliczenia przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2021/2116, jeżeli roczne sprawozdanie z realizacji celów nie jest dopuszczalne, Komisja, w terminie 15 dni roboczych od jego przedłożenia informuje o tym dane państwa członkowskie. Jeżeli Komisja nie przekaże takiej informacji, sprawozdanie uznaje się za dopuszczalne.

4. Roczne sprawozdania z realizacji celów zawierają najważniejsze informacje jakościowe i ilościowe dotyczące wdrażania planu strategicznego WPR w odniesieniu do danych finansowych oraz wskaźników produktu i rezultatu, w tym - w stosownych przypadkach - na szczeblu regionalnym.

5. Informacje ilościowe, o których mowa w ust. 4, obejmują:

a) wytworzone produkty;

b) wydatki zadeklarowane w rocznych sprawozdaniach i mające znaczenie dla produktów, o których mowa w lit. a), przed zastosowaniem jakichkolwiek kar lub innych zmniejszeń, a w odniesieniu do EFRROW - z uwzględnieniem ponownego przydzielenia anulowanych lub odzyskanych środków finansowych zgodnie z art. 57 rozporządzenia (UE) 2021/2116;

c) stosunek między wydatkami, o których mowa w lit. b), a odnośnymi produktami, o których mowa w lit. a) (zwany dalej "zrealizowaną kwotą jednostkową");

d) rezultaty i różnice w stosunku do odpowiednich celów pośrednich określonych zgodnie z art. 109 ust. 1 lit. a).

Informacje, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), b) i c), przedstawia się w rozbiciu na kwotę jednostkową określoną w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 111 lit. h) do celów rozliczenia z realizacji celów. W przypadku wskaźników produktu stosowanych oznaczonych w załączniku I wyłącznie do monitorowania przedstawia się wyłącznie informacje, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) niniejszego ustępu.

6. W odniesieniu do interwencji nieobjętych systemem zintegrowanym, o którym mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, państwa członkowskie mogą zdecydować, że w każdym rocznym sprawozdaniu z realizacji celów będą podawały, obok informacji podawanych na podstawie ust. 5 niniejszego artykułu:

a) średnie kwoty jednostkowe dla operacji wybranych w poprzednim roku budżetowym oraz odnośną liczbę produktów i wysokość wydatków; albo

b) stosunek całkowitych wydatków publicznych z wyłączeniem dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5, przeznaczonych na operacje, w odniesieniu do których dokonano płatności w poprzednim roku budżetowym, do wytworzonych produktów, jak również odnośną liczbę produktów i wysokość wydatków.

Komisja wykorzystuje te informacje do celów art. 40 i 54 rozporządzenia (UE) 2021/2116 w odniesieniu do każdego roku, w którym dokonano płatności za odnośne operacje.

7. Informacje jakościowe, o których mowa w ust. 4, obejmują:

a) syntezę stanu wdrażania planu strategicznego WPR w odniesieniu do poprzedniego roku budżetowego;

b) wszelkie kwestie, które wpływają na realizację celów planu strategicznego WPR, w szczególności w odniesieniu do rozbieżności w stosunku do celów pośrednich, w stosownych przypadkach, z podaniem ich uzasadnienia oraz opisu ewentualnych zastosowanych środków.

8. Do celów art. 54 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116 państwa członkowskie mogą zdecydować o uwzględnieniu wśród informacji jakościowych, o których mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, także:

a) uzasadnienia wszelkich nadwyżek zrealizowanej kwoty jednostkowej w porównaniu do odpowiadającej jej planowanej kwoty jednostkowej lub - w stosownych przypadkach - maksymalnej planowanej kwoty jednostkowej, o której mowa w art. 102 niniejszego rozporządzenia; lub

b) w przypadku gdy państwo członkowskie podejmuje decyzję o skorzystaniu z jednej z możliwości przewidzianych w ust. 6 niniejszego artykułu - uzasadnienie jakiejkolwiek nadwyżki zrealizowanej kwoty jednostkowej w porównaniu z odpowiednią średnią kwotą jednostkową dla wybranych operacji lub stosunkiem całkowitych wydatków publicznych z wyłączeniem dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5, przeznaczonych na operacje, w odniesieniu do których dokonano płatności w poprzednim roku budżetowym, do odnośnych wytworzonych produktów, w zależności od decyzji państwa członkowskiego.

9. Do celów art. 40 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, przedstawia się uzasadnienie, jeżeli nadwyżka, o której mowa w ust. 8 lit. a) niniejszego artykułu, przekracza 50 %.

Alternatywnie, jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się skorzystać z możliwości przewidzianej w ust. 6, uzasadnienia wymaga się wyłącznie wtedy, gdy nadwyżka, o której mowa w ust. 8 lit. b), przekracza 50 %.

10. W przypadku instrumentów finansowych oprócz danych przedstawianych na podstawie ust. 4 należy przedstawić informacje dotyczące:

a) wydatków kwalifikowalnych z podziałem na rodzaj produktu finansowego;

b) kwot kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie, zadeklarowanych jako wydatki kwalifikowalne;

c) kwot zaangażowanych zasobów prywatnych i publicznych, uzupełniających zasoby pochodzące z EFRROW, z podziałem na rodzaj produktów finansowych;

d) odsetek oraz innych zysków generowanych przez wsparcie w ramach EFRROW na instrumenty finansowe, zgodnie z art. 60 rozporządzenia (UE) 2021/1060, oraz zasobów zwróconych związanych ze wsparciem w ramach EFRROW, zgodnie z art. 62 tego rozporządzenia;

e) całkowitej wartości pożyczek, inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych na rzecz ostatecznych odbiorców, które były gwarantowane kwalifikowalnymi wydatkami publicznymi z wyłączeniem dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5 niniejszego rozporządzenia, i które zostały faktycznie wypłacone ostatecznym odbiorcom.

W przypadku gdy państwa członkowskie postanowią stosować ust. 6 niniejszego artykułu w odniesieniu do instrumentów finansowych, informacje, o których mowa w tym ustępie, przekazuje się w odniesieniu do ostatecznych odbiorców.

11. Do celów przeprowadzanego co dwa lata przeglądu realizacji celów, o którym mowa w art.135, roczne sprawozdanie z realizacji celów zawiera informacje na temat dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 115 ust. 5 lit. a) i d). To finansowanie uwzględnia się podczas przeprowadzanego co dwa lata przeglądu realizacji celów.

12. Roczne sprawozdania z realizacji celów, jak również ich streszczenia dla obywateli, podaje się do wiadomości publicznej.

13. Bez uszczerbku dla procedur w zakresie rocznego rozliczania przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2021/2116, Komisja może przedstawić uwagi na temat dopuszczalnych rocznych sprawozdań z realizacji celów, w terminie miesiąca od ich przedłożenia. Jeżeli Komisja nie przekaże uwag w tym terminie, sprawozdania uznaje się za przyjęte. Art. 121 niniejszego rozporządzenia dotyczący wyznaczania terminów działań Komisji stosuje się odpowiednio.

14. Komisja przyjmuje akty wykonawcze określające przepisy dotyczące sposobu prezentacji treści rocznych sprawozdań z realizacji celów. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  135

Przeprowadzany co dwa lata przegląd realizacji celów

1. Komisja co dwa lata dokonuje przeglądu realizacji celów na podstawie informacji zawartych w rocznych sprawozdaniach z realizacji celów.

2. W przypadku gdy wartość jednego lub większej liczby wskaźników rezultatu, zgłoszona zgodnie z art. 134, stosowana przez dane państwo członkowskie do przeglądu realizacji celów w ramach planu strategicznego WPR, zgodnie z załącznikiem I, jest niższa o ponad 35 % od odpowiedniego celu pośredniego dla roku budżetowego 2024 i o 25 % dla roku budżetowego 2026, dane państwo członkowskie przedstawia uzasadnienie tej rozbieżności. W następstwie oceny tego uzasadnienia Komisja może w razie konieczności zwrócić się do danego państwa członkowskiego o przedłożenie planu działania zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/2116, opisującego przewidziane działania naprawcze i ich planowane ramy czasowe.

3. W 2026 r. Komisja dokonuje przeglądu informacji przedstawionych w sprawozdaniach z realizacji celów za rok budżetowy 2025. W przypadku gdy wartość jednego lub większej liczby wskaźników rezultatu, zgłoszona zgodnie z art. 134, stosowana przez dane państwo członkowskie do przeglądu realizacji celów w ramach planu strategicznego WPR, zgodnie z załącznikiem I, jest niższa o ponad 35 % od odpowiedniego celu pośredniego dla roku budżetowego 2025, Komisja może zwrócić się do danego państwa członkowskiego o podjęcie działań naprawczych.

Artykuł  136

Coroczne spotkania w sprawie przeglądu

1. Każdego roku państwa członkowskie organizują spotkanie z Komisją w sprawie przeglądu. Spotkaniu w sprawie przeglądu przewodniczą wspólnie państwa członkowskie i Komisja lub Komisja oraz odbywa się ono nie wcześniej niż dwa miesiące od przedłożenia rocznego sprawozdania z realizacji celów.

2. Spotkanie w sprawie przeglądu służy przeanalizowaniu realizacji celów każdego planu, w tym postępów w realizacji wyznaczonych celów końcowych, i dostępnych informacji dotyczących istotnych skutków oraz wszelkich kwestii wpływających na realizację celów i przeszłych lub przyszłych działań podejmowanych w celu ich uwzględnienia.

ROZDZIAŁ  III

SPRAWOZDAWCZOŚĆ W ODNIESIENIU DO PŁATNOŚCI SPECYFICZNEJ W ODNIESIENIU DO BAWEŁNY I PRZEJŚCIOWEGO WSPARCIA KRAJOWEGO

Artykuł  137

Sprawozdawczość roczna

Do dnia 15 lutego 2025 r., a następnie 15 lutego każdego kolejnego roku do 2030 r. państwa członkowskie, które przyznają płatność specyficzną w odniesieniu do bawełny określonej w tytule III rozdział II sekcja 3 podsekcja 2 przedstawiają Komisji następujące informacje dotyczące realizacji płatności w poprzednim roku budżetowym:

a) liczba beneficjentów;

b) kwota płatności na hektar; oraz

c) liczba hektarów objętych płatnością.

Artykuł  138

Sprawozdawczość roczna w odniesieniu do przejściowego wsparcia krajowego

Do dnia 15 lutego 2025 r. i 15 lutego każdego kolejnego roku do 2030 r. państwa członkowskie, które przyznają przejściowe wsparcia krajowe, o którym mowa w art. 147 przekazują Komisji następujące informacje dotyczące wdrażania tego wsparcia krajowego w poprzednim roku budżetowym dla każdego odpowiedniego sektora:

a) liczbę beneficjentów;

b) łączną kwotę przyznanego przejściowego wsparcia krajowego; oraz

c) liczbę hektarów, zwierząt lub innych jednostek, w odniesieniu do których przyznano to wsparcie.

ROZDZIAŁ  IV

EWALUACJA PLANU STRATEGICZNEGO WPR

Artykuł  139

Ewaluacje ex ante

1. Państwa członkowskie przeprowadzają ewaluacje ex ante w celu poprawy jakości projektowania swoich planów strategicznych WPR.

2. Ewaluacja ex ante pozostaje w gestii organów odpowiedzialnych za przygotowanie planów strategicznych WPR.

3. W ewaluacji ex ante ocenia się:

a) wkład planu strategicznego WPR w realizację celów szczegółowych ustanowionych w art. 6 ust. 1 i 2, przy uwzględnieniu potrzeb krajowych i regionalnych oraz potencjału rozwoju, jak również doświadczeń zdobytych podczas wdrażania WPR w poprzednich okresach programowania;

b) spójność wewnętrzną proponowanego planu strategicznego WPR i jego związek z innymi istotnymi instrumentami;

c) spójność przydziału zasobów budżetowych z tymi celami szczegółowymi ustanowionymi w art. 6 ust. 1 i 2, które są uwzględnione w planie strategicznym WPR;

d) sposób, w jaki oczekiwane produkty przyczynią się do osiągnięcia rezultatów;

e) to, czy określone ilościowo wartości celów końcowych w odniesieniu do rezultatów i celów pośrednich są odpowiednie i realistyczne, biorąc pod uwagę wartość przewidywanego wsparcia w ramach EFRG i EFRROW;

f) planowane środki służące zmniejszeniu obciążenia administracyjnego rolników i innych beneficjentów;

g) w stosownych przypadkach uzasadnienie wykorzystania instrumentów finansowych finansowanych w ramach EFRROW.

4. Ewaluacja ex ante może obejmować wymogi dotyczące strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SEA) określone w dyrektywie 2001/42/WE, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących łagodzenia zmiany klimatu.

Artykuł  140

Ewaluacja planów strategicznych WPR w okresie wdrażania i ex post

1. Państwa członkowskie przeprowadzają ewaluacje swoich planów strategicznych WPR w okresie wdrażania i ex post w celu poprawy jakości na etapie ich opracowywania i wdrażania. Państwa członkowskie oceniają skuteczność, wydajność, znaczenie, spójność, unijną wartość dodaną i oddziaływanie swoich planów strategicznych WPR w odniesieniu do ich wkładu w realizację celów ogólnych WPR określonych w art. 5 i tych celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2, które objęte są danym planem strategicznym WPR. Ogólny wpływ danego planu strategicznego WPR oceniany jest wyłącznie w ramach ewaluacji ex post.

2. Państwa członkowskie powierzają przeprowadzenie ewaluacji funkcjonalnie niezależnym ekspertom.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby istniały procedury generowania i gromadzenia danych niezbędnych do przeprowadzenia ewaluacji.

4. Państwa członkowskie sporządzają plan ewaluacji, zawierający informacje na temat działań ewaluacyjnych planowanych podczas okresu wdrażania.

5. Państwa członkowskie przedstawiają plan ewaluacji komitetowi monitorującemu nie później niż rok po przyjęciu planu strategicznego WPR.

6. Instytucja zarządzająca odpowiada za przeprowadzenie kompleksowej ewaluacji ex post planu strategicznego WPR do dnia 31 grudnia 2031 r.

7. Państwa członkowskie podają wszystkie ewaluacje do wiadomości publicznej.

ROZDZIAŁ  V

OCENA REALIZACJI CELÓW PRZEPROWADZANA PRZEZ KOMISJĘ

Artykuł  141

Ocena realizacji celów i ewaluacja

1. Komisja ustanawia wieloletni plan ewaluacji WPR i jest odpowiedzialna za jego realizację. Plan ewaluacji obejmuje również środki przyjmowane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.

2. Do dnia 31 grudnia 2023 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie podsumowujące plany strategiczne WPR państw członkowskich. Sprawozdanie zawiera analizę wspólnych wysiłków i zbiorczych ambicji państw członkowskich w dążeniu do osiągnięcia celów szczegółowych określonych w art. 6 ust. 1 i 2, w szczególności celów wymienionych w art. 6 ust. 1 lit. d), e), f) oraz i).

3. Do dnia 31 grudnia 2025 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w celu oceny funkcjonowania nowego modelu realizacji w państwach członkowskich oraz spójności i połączonego wkładu interwencji podejmowanych w ramach planów strategicznych WPR państw członkowskich w realizację zobowiązań Unii związanych ze środowiskiem i klimatem. W razie konieczności Komisja wydaje zalecenia dla państw członkowskich, by ułatwić realizację tych zobowiązań.

4. Do dnia 31 grudnia 2026 r. Komisja przeprowadza ewaluację śródokresową, by ocenić skuteczność, wydajność, znaczenie, spójność i unijną wartość dodaną EFRG i EFRROW, z uwzględnieniem wskaźników określonych w załączniku I. Komisja może wykorzystywać wszystkie dostępne już istotne informacje zgodnie z art. 128 rozporządzenia finansowego.

5. Komisja przeprowadza ewaluację ex post skuteczności, efektywności, znaczenia, spójności i unijnej wartości dodanej EFRG i EFRROW.

6. Na podstawie informacji faktycznych zawartych w ewaluacjach WPR, w tym w ewaluacjach planów strategicznych WPR, a także na podstawie innych właściwych źródeł informacji, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 31 grudnia 2027 r. sprawozdanie w sprawie ewaluacji śródokresowej, zawierające pierwsze rezultaty w zakresie realizacji celów WPR. Drugie sprawozdanie obejmujące ocenę realizacji celów WPR należy przedstawić do dnia 31 grudnia 2031 r.

Artykuł  142

Sprawozdawczość przy użyciu podstawowego zestawu wskaźników

Zgodnie z wymogami dotyczącymi sprawozdawczości na podstawie art. 41 ust. 3 lit. h) ppkt (iii) rozporządzenia finansowego Komisja - przy użyciu podstawowego zestawu wskaźników określonych w załączniku XIV do niniejszego rozporządzenia - przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie informacje na temat realizacji celów, o których to informacjach mowa we wspomnianym artykule.

Artykuł  143

Przepisy ogólne

1. Państwa członkowskie dostarczają Komisji dostępne informacje konieczne do umożliwienia jej prowadzenia monitorowania i ewaluacji WPR, o czym mowa w art. 141.

2. Dane niezbędne do obliczenia wskaźników kontekstowych i wskaźników oddziaływania muszą w przeważającym stopniu pochodzić ze sprawdzonych źródeł danych, takich jak sieć danych rachunkowych gospodarstw rolnych i Eurostat. W przypadku gdy dane do obliczenia tych wskaźników nie są dostępne lub są niekompletne, braki uzupełnia się na podstawie europejskiego programu statystycznego ustanowionego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 ⁶⁰  sieci danych rachunkowych gospodarstw rolnych, ustanowionych decyzją Rady (WE) nr 1217/2009 ⁶¹  lub za pośrednictwem formalnych porozumień z innymi dostawcami danych, takimi jak Wspólne Centrum Badawcze i Europejska Agencja Środowiska.

3. Do celów statystycznych należy - we współpracy z urzędami statystycznymi państw członkowskich oraz z Eurostatem - wykorzystywać również dane z rejestrów administracyjnych, takich jak system zintegrowany, o którym mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/1226, system identyfikacji działek rolnych, o którym mowa w art. 68 tego rozporządzenia, oraz rejestry zwierząt i winnic.

4. Komisja może przyjmować akty wykonawcze ustanawiające przepisy dotyczące informacji, jakie mają być przesyłane przez państwa członkowskie, uwzględniając potrzebę unikania niepotrzebnych obciążeń administracyjnych, a także dotyczące zapotrzebowania na dane oraz dotyczące synergii między potencjalnymi źródłami danych. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

TYTUŁ  VIII

PRZEPISY DOTYCZĄCE KONKURENCJI

Artykuł  144

Przepisy mające zastosowanie do przedsiębiorstw

W przypadku gdy wsparcie udzielane na podstawie tytułu III niniejszego rozporządzenia przeznaczone jest na formy współpracy między przedsiębiorstwami, wsparcia tego można udzielić jedynie na takie formy współpracy, które są zgodne z przepisami dotyczącymi konkurencji mającymi zastosowanie na podstawie art. 206-210 rozporządzenia (UE) nr 1308/ 2013.

Artykuł  145

Pomoc państwa

1. O ile przepisy niniejszego tytułu nie stanowią inaczej, do wsparcia udzielanego na podstawie niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie art. 107, 108 i 109 TFUE.

2. Art. 107, 108 i 109 TFUE nie mają zastosowania do wsparcia udzielanego przez państwa członkowskie na podstawie niniejszego rozporządzenia i zgodnie z nim ani do dodatkowego finansowania krajowego, o którym mowa w art. 146 niniejszego rozporządzenia, jeśli wchodzą one w zakres stosowania art. 42 TFUE.

Artykuł  146

Dodatkowe finansowanie krajowe

Wsparcie udzielane przez państwo członkowskie w związku z operacjami wchodzącymi w zakres stosowania art. 42 TFUE, które ma na celu zapewnienie dodatkowego finansowania interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich, określonych w tytule III rozdział IV niniejszego rozporządzenia, na które w dowolnym momencie w okresie wdrażania planu strategicznego WPR przyznawane jest wsparcie unijne, może być przyznane, wyłącznie jeśli jest zgodne z niniejszym rozporządzeniem i zostało wyszczególnione w załączniku V do planu strategicznego WPR zatwierdzonego przez Komisję.

Państwa członkowskie nie udzielają wsparcia na interwencje w sektorach o których mowa w tytule III rozdział III niniejszego rozporządzenia, chyba że jest to wyraźnie przewidziane w tym rozdziale.

Artykuł  147

Przejściowe wsparcie krajowe

1. Państwa członkowskie, które przyznały przejściowe wsparcie krajowe w latach 2015-2022 zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, mogą nadal przyznawać rolnikom przejściowe wsparcie krajowe.

2. Warunki przyznawania przejściowego wsparcia krajowego są identyczne z warunkami, o których mowa w art. 37 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego niniejszego ustępu, w przypadku gdy warunki przyznawania przejściowego wsparcia krajowego, o którym mowa w akapicie pierwszym, odnosiły się do konkretnego okresu referencyjnego, państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o zmianie tego okresu referencyjnego na okres nie późniejszy niż 2018 r.

3. Łączna kwota przejściowego wsparcia krajowego, którą można przyznać w danym sektorze, ograniczona jest do poniższego odsetka poziomu płatności w każdej z sektorowych pul środków finansowych zatwierdzonych przez Komisję zgodnie z art. 132 ust. 7 lub art. 133a ust. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 ⁶²  w 2013 r.:

– 50 % w 2023 r.,

– 45 % w 2024 r.,

– 40 % w 2025 r.,

– 35 % w 2026 r.,

– 30 % w 2027 r.

W przypadku Cypru ta wartość procentowa obliczana jest na podstawie sektorowych pul środków finansowych określonych w załączniku XVIIa do rozporządzenia (WE) nr 73/2009.

TYTUŁ  IX

PRZEPISY OGÓLNE I KOŃCOWE

ROZDZIAŁ  I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł  148

Środki służące rozwiązywaniu szczególnych problemów

1. W celu rozwiązywania szczególnych problemów Komisja przyjmuje akty wykonawcze niezbędne i uzasadnione w sytuacji nadzwyczajnej. Takie akty wykonawcze mogą stanowić odstępstwo od przepisów niniejszego rozporządzenia w takim zakresie i przez taki okres, jakie są absolutnie niezbędne. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

2. W należycie uzasadnionych, niecierpiących zwłoki przypadkach oraz w celu rozwiązania takich szczególnych problemów, o jakich mowa w ust. 1, przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości planu strategicznego WPR w przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, Komisja przyjmuje akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 153 ust. 3.

3. Środki przyjęte na podstawie ust. 1 lub 2 pozostają w mocy przez okres nieprzekraczający dwunastu miesięcy. Jeśli po tym okresie szczególne problemy, o których mowa w tych ustępach, utrzymują się, Komisja może przedłożyć odpowiednie wnioski ustawodawcze, aby ustanowić trwałe rozwiązanie.

4. Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o wszelkich środkach przyjętych na podstawie ust. 1 lub 2 w terminie dwóch dni roboczych od ich przyjęcia.

Artykuł  149

Zastosowanie do regionów najbardziej oddalonych oraz mniejszych wysp Morza Egejskiego

1. Tytuł III rozdział II nie ma zastosowania do regionów najbardziej oddalonych.

2. W odniesieniu do płatności bezpośrednich przyznawanych w regionach najbardziej oddalonych Unii zgodnie z rozdziałem IV rozporządzenia (UE) nr 228/2013 oraz na mniejszych wyspach Morza Egejskiego zgodnie z rozdziałem IV rozporządzenia (UE) nr 229/2013 zastosowanie mają art. 3 pkt 1 i 2, art. 4 ust. 2, 3 i 5 akapit drugi, tytuł III rozdział I sekcje 2 i 3 oraz tytuł IX niniejszego rozporządzenia. Art. 4 ust. 2, 3 i 5 oraz tytuł III rozdział I sekcja 2 stosuje się bez żadnych zobowiązań związanych z planem strategicznym WPR.

ROZDZIAŁ  II

SYSTEM INFORMACYJNY I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Artykuł  150

Wymiana informacji i dokumentów

1. Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi, ustanawia system informacyjny umożliwiający bezpieczną wymianę między Komisją a każdym z państw członkowskich danych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

2. Komisja zapewnia, aby istniał odpowiedni bezpieczny system elektroniczny, w którym można rejestrować i utrzymywać najważniejsze informacje oraz sprawozdania dotyczące monitorowania i ewaluacji, oraz zarządzać nimi.

3. Komisja przyjmuje akty wykonawcze określające przepisy dotyczące funkcjonowania systemu, o którym mowa w ust. 1. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 153 ust. 2.

Artykuł  151

Przetwarzanie i ochrona danych osobowych

1. Bez uszczerbku dla art. 98, 99 i 100 rozporządzenia (UE) 2021/2116, państwa członkowskie i Komisja gromadzą dane osobowe do celów realizacji swoich obowiązków w zakresie zarządzania, kontroli, monitorowania i ewaluacji wynikających z niniejszego rozporządzenia, a w szczególności obowiązków określonych w tytułach VI i VII, i przetwarzają te dane wyłącznie w sposób zgodny z tym celem.

2. W przypadku przetwarzania danych osobowych do celów monitorowania i ewaluacji na podstawie tytułu VII przy wykorzystaniu bezpiecznego systemu elektronicznego, o którym mowa w art. 150, dane muszą zostać zanonimizowane.

3. Dane osobowe, w tym dane przetwarzane przez dostawców usług doradczych dla rolników, o których to usługach mowa w art. 15, przetwarzane są zgodnie z rozporządzeniami (UE) 2016/679 i (UE) 2018/1725. W szczególności danych tych nie można przechowywać w formie, która pozwala na zidentyfikowanie osób, których dotyczą dane, przez czas dłuższy, niż jest to konieczne do celów, dla których dane te były gromadzone lub dla których są one dalej przetwarzane, z uwzględnieniem minimalnych okresów zatrzymywania określonych w mającym zastosowanie prawie krajowym i prawie unijnym.

4. Państwa członkowskie informują osoby, których dotyczą dane, że ich dane osobowe mogą być przetwarzane przez jednostki krajowe i unijne zgodnie z ust. 1 i że w tym zakresie osobom tym przysługują prawa do ochrony danych osobowych przewidziane w rozporządzeniach (UE) 2016/679 i (UE) 2018/1725.

ROZDZIAŁ  III

AKTY DELEGOWANE I AKTY WYKONAWCZE

Artykuł  152

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 8, art. 7 ust. 2, art. 13 ust. 3, art. 17 ust. 6, art. 35, art. 37 ust. 5, art. 38 ust. 5, art. 39 ust. 3, art. 45, 56 i 84, art. 87 ust. 2, art. 89 ust. 4, art. 100 ust. 3, art. 116, 122 i 158, powierza się Komisji na okres siedmiu lat od dnia 7 grudnia 2021 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem tego siedmioletniego okresu. Przekazanie uprawnień jest automatycznie przedłużane na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 8, art. 7 ust. 2, art. 13 ust. 3, art. 17 ust. 6, art. 35, art. 37 ust. 5, art. 38 ust. 5, art. 39 ust. 3, art. 45, 56 i 84, art. 87 ust. 2, art. 89 ust. 4, art. 100 ust. 3, art. 116, 122 i 158, mogą zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 4 ust. 8, art. 7 ust. 2, art. 13 ust. 3, art. 17 ust. 6, art. 35, art. 37 ust. 5, art. 38 ust. 5, art. 39 ust. 3, art. 45, 56 i 84, art. 87 ust. 2, art. 89 ust. 4, art. 100 ust. 3, art. 116, 122 i 158 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie lub gdy, przed upływem tego terminu zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł  153

Procedura komitetowa

1. Komisję wspomaga komitet zwany "Komitetem ds. Wspólnej Polityki Rolnej". Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

W przypadku aktów, o których mowa w art. 133 i art. 143 ust. 4 niniejszego rozporządzenia, gdy Komitet nie wyda opinii, Komisja nie przyjmuje projektu aktu wykonawczego i zastosowanie ma art. 5 ust. 4 akapit trzeci rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

3. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 8 rozporządzenia (UE) nr 182/2011 w związku z jego art. 5.

ROZDZIAŁ  IV

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE

Artykuł  154

Uchylenia

1. Rozporządzenie (UE) nr 1305/2013 traci moc ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2023 r.

Ma ono jednak w dalszym ciągu zastosowanie, z zastrzeżeniem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2220 ⁶³ , do wdrażania programów rozwoju obszarów wiejskich zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1305/ 2013 do dnia 31 grudnia 2025 r. Na tych samych warunkach ma ono zastosowanie do wydatków poniesionych przez beneficjentów i pokrytych przez agencję płatniczą w ramach tych programów rozwoju obszarów wiejskich do dnia 31 grudnia 2025 r.

Art. 32. rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i załącznik III do tego rozporządzenia stosuje się nadal w odniesieniu do wyznaczania obszarów z ograniczeniami naturalnymi i innymi szczególnymi ograniczeniami. Odniesienia do programów rozwoju obszarów wiejskich należy rozumieć jako odniesienia do planów strategicznych WPR.

Do czasu utworzenia krajowej i europejskiej sieci WPR, o których mowa w art. 126 niniejszego rozporządzenia, Europejska Sieć na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, sieć europejskiego partnerstwa innowacyjnego i krajowe sieci obszarów wiejskich, o których mowa w art. 52, 53 i 54 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, mogą prowadzić, oprócz działań, o których mowa w tych artykułach, działania, o których mowa w art. 126 i 127 niniejszego rozporządzenia.

Po utworzeniu krajowej i europejskiej sieci WPR, o których mowa w art. 126 niniejszego rozporządzenia, mogą one wykonywać do dnia 31 grudnia 2025 r., oprócz działań, o których mowa w art. 126 i 127 niniejszego rozporządzenia, zadania, o których mowa w art. 52 ust. 3, art. 53 ust. 3 i art. 54 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, związane z wdrażaniem programów rozwoju obszarów wiejskich na podstawie tego rozporządzenia.

2. Rozporządzenie (UE) nr 1307/2013 traci moc ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2023 r.

Ma ono jednak w dalszym ciągu zastosowanie do wniosków o przyznanie pomocy odnoszących się do lat składania wniosków rozpoczynających się przed dniem 1 stycznia 2023 r.

3. Odesłania w niniejszym rozporządzeniu do rozporządzeń (WE) nr 73/2009 oraz (UE) nr 1307/2013 odczytuje się jako odesłania do tych rozporządzeń w wersji obowiązującej przed ich uchyleniem.

Artykuł  155

Kwalifikowalność niektórych rodzajów wydatków dotyczących okresu objętego planem strategicznym WPR

1. Wydatki związane z zobowiązaniami prawnymi wobec beneficjentów otrzymujących wsparcie na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, poniesione w ramach środków, o których mowa w art. 31 rozporządzenia (WE) nr 1257/ 1999 lub w art. 39 lub art. 43 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, mogą nadal kwalifikować się do wkładu EFRROW w planie strategicznym WPR, z zastrzeżeniem następujących warunków:

a) wydatki takie są przewidziane w odpowiednim planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i są zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/2116;

b) zastosowanie ma stawka wkładu EFRROW dla interwencji określonej w planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, mająca pokryć te środki;

c) system zintegrowany, o którym mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, ma zastosowanie do zobowiązań prawnych podjętych w ramach środków odpowiadających rodzajom interwencji obszarowych i interwencji z tytułu zwierząt wymienionym w tytule III, rozdziały II i IV niniejszego rozporządzenia, a odnośne operacje są jasno określone; oraz

d) płatności z tytułu zobowiązań prawnych, o których mowa w lit. c), są dokonywane w okresie określonym w art. 44 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116.

2. Wydatki związane z zobowiązaniami prawnymi wobec beneficjentów poniesione w ramach środków, o których mowa w art. 23 rozporządzenia (WE) 1698/2005, mogą nadal kwalifikować się do wkładu EFRROW w planie strategicznym WPR, z zastrzeżeniem następujących warunków:

a) takie wydatki zgłasza się Komisji jako dodatkowe informacje w części planu strategicznego WPR poświęconej strategii interwencji, o której mowa w art. 109, oraz poprzez wskazanie wydatków w planie finansowym planu strategicznego WPR, o którym mowa w art. 112 ust. 2;

b) są zgodne z rozporządzeniem (UE) nr 1306/2013, które nadal stosuje się do takich wydatków zgodnie z art. 104 ust. 1 akapit drugi lit. d) rozporządzenia (UE) 2021/2116; oraz

c) zastosowanie ma stawka wkładu EFRROW ustalona w planie strategicznym WPR zgodnie z art. 91 ust. 2 lit. d) niniejszego rozporządzenia.

3. Wydatki związane z zobowiązaniami prawnymi wobec beneficjentów poniesione w ramach środków wieloletnich, o których mowa w art. 22, 28, 29, 33 i 34 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, mogą kwalifikować się do wkładu EFRROW w planie strategicznym WPR, z zastrzeżeniem następujących warunków:

a) wydatki takie są przewidziane w odnośnym planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i są zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/2116;

b) zastosowanie ma stawka wkładu EFRROW dla interwencji ustalona w planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, mająca pokryć te środki;

c) system zintegrowany, o którym mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, ma zastosowanie do zobowiązań prawnych podjętych w ramach środków odpowiadających rodzajom interwencji obszarowych i interwencji z tytułu zwierząt wymienionym w tytule III, rozdziałach II i IV niniejszego rozporządzenia, a odnośne operacje są jasno określone; oraz

d) płatności z tytułu zobowiązań prawnych, o których mowa w lit. c) niniejszego ustępu, są dokonywane w okresie określonym w art. 44 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116.

4. Wydatki związane z zobowiązaniami prawnymi wobec beneficjentów poniesione w ramach środków, o których mowa w art. 14-18, art. 19 ust. 1 lit. a) i b) oraz art. 20, 23-27, 35, 38, 39 i 39a rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, art. 35 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 4 rozporządzenia (UE) 2020/2220, po dniu 31 grudnia 2025 r. mogą kwalifikować się do wkładu EFRROW w planie strategicznym WPR, z zastrzeżeniem następujących warunków:

a) wydatki takie są przewidziane w odnośnym planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem z wyjątkiem jego art. 73 ust. 3 akapit pierwszy lit. f) i są zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/2116;

b) zastosowanie ma stawka wkładu EFRROW dla interwencji określonej w planie strategicznym WPR zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, mająca pokryć te środki.

5. Wydatki związane z zobowiązaniami prawnymi wobec beneficjentów poniesione w ramach środków wieloletnich, o których mowa w art. 28 i 29 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, mogą kwalifikować się do wkładu EFRG w planie strategicznym WPR, z zastrzeżeniem następujących warunków:

a) wydatki takie są przewidziane w odpowiednim planie strategicznym WPR zgodnie z art. 31 ust. 7 akapit pierwszy lit. b) niniejszego rozporządzenia i są zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/2116;

b) system zintegrowany, o którym mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116, ma zastosowanie do zobowiązań prawnych podjętych w ramach środków odpowiadających ekoschematom, o których mowa w art. 31 niniejszego rozporządzenia, a odnośne operacje są jasno określone;

c) płatności z tytułu zobowiązań prawnych, o których mowa w lit. b) niniejszego ustępu, są dokonywane w okresie określonym w art. 44 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/2116.

Artykuł  156

Zmiana w odniesieniu do przydziałów środków na określone rodzaje interwencji w niektórych sektorach

Od daty, z którą plan strategiczny WPR wywołuje skutki prawne zgodnie z art. 118 ust. 7 niniejszego rozporządzenia, suma płatności dokonanych w danym roku budżetowym w ramach każdego z programów pomocy, o których mowa w art. 29-31 i art. 39-60 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, oraz w ramach każdego z rodzajów interwencji w niektórych sektorach, o których mowa w art. 42 lit. b)-e) niniejszego rozporządzenia, nie może przekraczać środków przydzielonych w art. 88 niniejszego rozporządzenia na każdy rok budżetowy dla każdego z tych rodzajów interwencji

Artykuł  157

Kwalifikowalność wydatków na finansowany z wielu źródeł rozwój lokalny kierowany przez społeczność

Na zasadzie odstępstwa od art. 86 ust. 1 i art. 118 ust. 7 niniejszego rozporządzenia, wydatki poniesione na podstawie art. 31 ust. 2 lit. c) i art. 31 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/1060 w połączeniu z art. 77 ust. 1 lit. b) i art. 2 ust. 2 niniejszego rozporządzenia kwalifikują się do wkładu z EFRROW od dnia przedłożenia planu strategicznego WPR, pod warunkiem że wsparcie jest wypłacane przez agencję płatniczą od dnia 1 stycznia 2023 r. Rozporządzenie (UE) nr 1306/2013 stosuje się w odniesieniu do takich wydatków od daty przedłożenia planu strategicznego WPR do dnia 31 grudnia 2022 r.

Artykuł  158

Środki przejściowe

Komisja jest uprawniona do przyjmowania zgodnie z art. 152 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie o środki mające na celu ochronę wszystkich nabytych praw i uzasadnionych oczekiwań beneficjentów w zakresie niezbędnym do przejścia od uregulowań przewidzianych w rozporządzeniach (UE) nr 1305/2013, (UE) nr 1307/2013 i (UE) nr 1308/2013 do uregulowań ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. W tych przepisach przejściowych w szczególności ustanawia się warunki, na jakich wsparcie zatwierdzone przez Komisję na podstawie rozporządzeń (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1308/2013 może być włączone we wsparcie przewidziane na podstawie niniejszego rozporządzenia, w tym przeznaczone na pomoc techniczną i na ewaluacje ex post.

Artykuł  159

Przegląd załącznika XIII

Do dnia 31 grudnia 2025 r. Komisja dokonuje przeglądu wykazu zawartego w załączniku XIII na podstawie istniejącego wówczas dorobku prawnego Unii w dziedzinie środowiska i klimatu oraz, w stosownych przypadkach, przedstawia wnioski ustawodawcze w celu dodania do tego wykazu dodatkowych aktów prawnych.

Artykuł  160

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 2 grudnia 2021 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego	W imieniu Rady
D. M. SASSOLI	J. VRTOVEC
Przewodniczący	Przewodniczący

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

WSKAŹNIKI ODDZIAŁYWANIA, REZULTATU, PRODUKTU

I WSKAŹNIKI KONTEKSTOWE ZGODNIE Z ART. 7

Ocena realizacji celów polityki	Przegląd realizacji celów -
(wieloletnia) - ODDZIAŁYWANIE	REZULTAT 64
Cele i odpowiadające im wskaźniki oddziaływania 65	Wyłącznie w oparciu o interwencje objęte wsparciem w ramach WPR

Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Modernizacja rolnictwa i obszarów wiejskich poprzez sprzyjanie rozwojowi wiedzy, innowacji i cyfryzacji oraz ich upowszechnianie w rolnictwie i na obszarach wiejskich, a także zachęcanie rolników do ich wykorzystywania, w drodze ułatwienia dostępu do badań, innowacji, wymiany wiedzy i szkoleń	I.1 Dzielenie się wiedzą i innowacje: część budżetu WPR przeznaczona na dzielenie się wiedzą i innowacje		R. 1PR Poprawa realizacji celów dzięki wiedzy i innowacjom: liczba osób korzystających z doradztwa, szkoleń, wymiany wiedzy lub biorących udział w grupach operacyjnych europejskiego partnerstwa innowacyjnego (EPI) wspieranych w ramach WPR, by zwiększyć zrównoważoną efektywność gospodarczą, społeczną, środowiskową, klimatyczną i w zakresie gospodarowania zasobami

Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
			R.2 Łączenie doradztwa i systemów wiedzy: liczba otrzymujących wsparcie podmiotów świadczących usługi doradcze, które to podmioty mają zostać włączone do systemów wiedzy i innowacji w dziedzinie rolnictwa (AKIS) R.3 Cyfryzacja rolnictwa: odsetek gospodarstw korzystających w ramach WPR ze wsparcia na cyfrowe technologie rolne

Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Wspieranie godziwych dochodów gospodarstw i odporności sektora rolnictwa w całej Unii w celu zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz różnorodności w rolnictwie, a także zapewnienia stabilności ekonomicznej produkcji rolnej w Unii	I.2 Zmniejszanie różnic w dochodach: zmiany w dochodach z działalności rolniczej w porównaniu z gospodarką ogółem I.3 Zmniejszenie zmienności dochodów gospodarstwa: zmiany poziomu dochodów z działalności rolniczej I.4 Wspieranie godziwych dochodów gospodarstw: zmiany poziomu dochodów z działalności rolniczej w podziale na typy rolnicze (w porównaniu do średniej w rolnictwie) I.5 Przyczynianie się do równowagi terytorialnej: zmiany poziomu dochodów z działalności rolniczej na obszarach z ograniczeniami naturalnymi (w porównaniu do średniej)		R.4 Uzależnienie wsparcia dochodów od stosowania norm i dobrych praktyk: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej wsparciem dochodów i podlegającej warunkowości R.5 Zarządzanie ryzykiem: odsetek gospodarstw stosujących objęte wsparciem narzędzia zarządzania ryzykiem WPR R.6PR Redystrybucja na rzecz mniejszych gospodarstw: wartość procentowa dodatkowych płatności bezpośrednich na hektar dla kwalifikujących się gospodarstw mniejszych od gospodarstw średniej wielkości (w porównaniu do średniej) R.7PR Zwiększenie wsparcia dla gospodarstw na obszarach o szczególnych potrzebach: odsetek dodatkowego wsparcia na hektar na obszarach o większych potrzebach (w porównaniu do średniej)

Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności gospodarstw, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i długoterminowej, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację	I.6 Zwiększenie produktywności gospodarstw: łączna produktywność czynników produkcji w rolnictwie I.7 Wykorzystanie możliwości płynących z handlu produktami rolno- spożywczymi: handel produktami rolno- spożywczymi - przywóz i wywóz		R.8 Ukierunkowanie na gospodarstwa w konkretnych sektorach: odsetek gospodarstw korzystających ze wsparcia dochodów związanego z produkcją w celu poprawy konkurencyjności, zrównoważoności lub jakości R.9PR Modernizacja gospodarstw: odsetek gospodarstw otrzymujących wsparcie inwestycyjne na w restrukturyzację i modernizację, w tym na poprawę efektywności wykorzystania zasobów
Poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości	I.8 Poprawa pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności: wartość dodana w odniesieniu do producentów surowców w łańcuchu dostaw żywności		R.10PR Lepsza organizacja łańcucha dostaw: odsetek gospodarstw uczestniczących w grupach producentów, organizacjach producentów, lokalnych rynkach, krótkich cyklach łańcucha dostaw i systemach jakości objętych wsparciem WPR R.11 Koncentracja dostaw: odsetek wartości produkcji sprzedanej przez organizacje producentów lub grupy producentów mające programy operacyjne w niektórych sektorach
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, w tym poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie sekwestracji węgla, a także promowanie zrównoważonej energii	I.9 Poprawa odporności rolnictwa na zmianę klimatu: odporność sektora rolnictwa - wskaźnik postępu I.10 Przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu: emisje gazów cieplarnianych z rolnictwa I.11 Zwiększenie pochłaniania węgla: zawartość węgla organicznego w glebie na gruntach rolnych I.12 Zwiększenie wykorzystania zrównoważonej energii w rolnictwie: zrównoważone wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych w rolnictwie i leśnictwie		R.12 Przystosowanie się do zmiany klimatu: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami na rzecz lepszego przystosowania się do zmiany klimatu R.13PR Ograniczenie emisji w sektorze zwierząt gospodarskich: odsetek dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza otrzymujących wsparcie zobowiązaniami z tytułu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych lub amoniaku, w tym gospodarowania obornikiem R.14PR Składowanie węgla w glebie i biomasie: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej zobowiązaniami do redukcji emisji oraz do utrzymania lub zwiększenia składowania węgla (w tym trwałe użytki zielone, uprawy trwałe z trwałą okrywą zieloną, grunty rolne na terenach podmokłych i torfowiskach)
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
			R.15 Odnawialna energia pochodząca z rolnictwa i leśnictwa oraz innych źródeł odnawialnych: objęte wsparciem inwestycje w zdolności w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, w tym z biomasy (w MW) R.16 Inwestycje związane z klimatem: odsetek gospodarstw korzystających w ramach WPR ze wsparcia inwestycji na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej oraz na rzecz wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych lub biomasy R.17PR Grunty zalesione: obszar objęty wsparciem z tytułu zalesiania, systemów rolno-leśnych i odtwarzania, w tym z podziałem na poszczególne kategorie R.18 Wsparcie z tytułu inwestycji w sektorze leśnym: całkowite inwestycje na rzecz poprawy realizacji celów przez sektor leśny
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Wspieranie zrównoważonego rozwoju zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze, i wydajnego gospodarowania nimi, w tym poprzez ograniczanie uzależnienia od środków chemicznych	I.13 Ograniczenie erozji gleby: odsetek gruntów rolnych o umiarkowanym i poważnym stopniu erozji gleby I.14 Poprawa jakości powietrza: emisje amoniaku z rolnictwa I.15 Poprawa jakości wody: bilans składników pokarmowych brutto na gruntach rolnych I.16 Zmniejszenie wypłukiwania składników pokarmowych: azotany w wodach gruntowych - odsetek punktów pomiarowych w ramach monitoringu wód gruntowych wykazujących stężenie azotanów powyżej 50 mg/l na mocy dyrektywy 91/676/EWG I.17 Zmniejszanie presji na zasoby wodne: wskaźnik zużycia wody plus (WEI+) I.18 Zrównoważone i ograniczone stosowanie pestycydów: ryzyko związane ze stosowaniem pestycydów, stosowanie pestycydów i skutki ich stosowania		R.19PR Poprawa stanu i ochrona gleby: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami korzystnymi dla gospodarowania glebami w celu poprawy jakości gleby i stanu fauny i flory w glebie (np. uprawa uproszczona, pokrycie gleby uprawami, zmianowanie upraw, w tym z udziałem roślin strączkowych) R.20PR Poprawa jakości powietrza: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami do ograniczenia emisji amoniaku R.21PR Ochrona jakości wody: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami na rzecz jakości jednolitych części wód R.22PR Zrównoważona gospodarka składnikami odżywczymi: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami do poprawy gospodarki składnikami odżywczymi
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
			R.23PR Zrównoważone użytkowanie wody: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami na rzecz poprawy bilansu wodnego R.24PR Zrównoważone i ograniczone stosowanie pestycydów: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie szczególnymi zobowiązaniami, które prowadzą do zrównoważonego stosowania pestycydów w celu zmniejszenia ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów, takiego jak wyciek pestycydów, i skutków stosowania pestycydów R.25 Realizacja celów środowiskowych w sektorze produkcji zwierzęcej: odsetek dużychjednostek przeliczeniowych inwentarza, do których mają zastosowanie otrzymujące wsparcie zobowiązania na rzecz poprawy zrównoważenia środowiskowego R.26 Inwestycje związane z zasobami naturalnymi: odsetek gospodarstw korzystających ze wsparcia w ramach WPR z tytułu inwestycji produkcyjnych i nieprodukcyjnych związanych z dbaniem o zasoby naturalne
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
			R.27 Realizacja celów środowiskowych lub klimatycznych poprzez inwestycje na obszarach wiejskich: liczba operacji przyczyniających się do realizacji na obszarach wiejskich celów w zakresie zrównoważenia środowiskowego oraz osiągnięcia celów w dziedzinie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania do niej R.28 Realizacja celów środowiskowych lub klimatycznych poprzez wiedzę i innowacje: liczba osób korzystających z doradztwa, szkoleń, wymiany wiedzy lub biorących udział w grupach operacyjnych europejskiego partnerstwa innowacyjnego (EPI) wspieranych w ramach WPR, by zwiększyć efektywność środowiskową i klimatyczną
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Przyczynianie się do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i odwrócenia tego procesu, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu	I.19 Zwiększenie populacji ptaków krajobrazu rolniczego: wskaźnik liczebności ptaków krajobrazu rolniczego I.20 Poprawa ochrony różnorodności biologicznej: odsetek związanych z rolnictwem gatunków i siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, wykazujących tendencje stabilne lub wzrostowe, z uwzględnieniem odsetka dzikich owadów zapylających 66 I.21 Wspieranie świadczenia usług ekosystemowych: udział gruntów rolnych z elementami krajobrazu I.22 Większa agro- bioróżnorodność w systemie rolniczym: różnorodność upraw		R.29PR Rozwój rolnictwa ekologicznego: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej wsparciem w ramach WPR z tytułu rolnictwa ekologicznego, w podziale na utrzymywanie i konwersję R.30PR Wspieranie zrównoważonej gospodarki leśnej: odsetek gruntów leśnych objętych zobowiązaniami w dziedzinie wspierania ochrony lasów i gospodarowania usługami ekosystemowymi R.31PR Ochrona siedlisk i gatunków: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami służącymi ochronie lub przywracaniu różnorodności biologicznej, w tym praktykami rolniczymi o dużej wartości przyrodniczej

Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
			R.32 Inwestycje związane z różnorodnością biologiczną: odsetek gospodarstw korzystających ze wsparcia w ramach WPR z tytułu inwestycji na rzecz różnorodności biologicznej R.33 Poprawa zarządzania siecią Natura 2000: odsetek łącznego obszaru Natura 2000 objętego otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami R.34PR Zachowanie elementów krajobrazu: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami w zakresie gospodarowania elementami krajobrazu, w tym żywopłotami i drzewami R.35 Ochrona uli: odsetek uli otrzymujących wsparcie w ramach WPR
Przyciąganie i wspieranie młodych rolników i innych nowych rolników oraz ułatwianie rozwoju zrównoważonej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich	I.23 Przyciąganie młodych rolników: zmiana liczby nowych osób prowadzących gospodarstwo i liczby nowych, młodych osób prowadzących gospodarstwo, w tym z podziałem na płeć		R.36PR Wymiana pokoleniowa: liczba młodych rolników korzystających ze wsparcia w ramach WPR na rozpoczynanie działalności, w tym z podziałem na płeć
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Promowanie zatrudnienia, wzrostu, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego leśnictwa	I.24 Przyczynianie się do tworzenia miejsc pracy na obszarach wiejskich: zmiany wskaźnika zatrudnienia na obszarach wiejskich, w tym z podziałem na płeć I.25 Przyczynianie się do wzrostu gospodarczego na obszarach wiejskich: zmiany produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca na obszarach wiejskich I.26 Sprawiedliwsza WPR: dystrybucja wsparcia w ramach WPR I.27 Promowanie włączenia społecznego na obszarach wiejskich: zmiany wskaźnika ubóstwa na obszarach wiejskich		R.37 Wzrost gospodarczy i zatrudnienie na obszarach wiejskich: nowe miejsca pracy objęte wsparciem w ramach projektów WPR R.38 Zasięg inicjatywy LEADER: odsetek ludności wiejskiej objętej strategiami rozwoju lokalnego R.39 Rozwój gospodarki wiejskiej: liczba przedsiębiorstw rolnych, w tym przedsiębiorstw zajmujących się biogospodarką, rozwiniętych dzięki wsparciu w ramach WPR R.40 Inteligentna przemiana gospodarki wiejskiej: liczba wspieranych strategii inteligentnych wsi R.41PR Łączenie obszarów wiejskich w Europie: odsetek ludności wiejskiej korzystającej z lepszego dostępu do usług i infrastruktury dzięki wsparciu z WPR R.42 Promowanie włączenia społecznego: liczba osób objętych wspieranymi projektami włączenia społecznego
Cel przekrojowy UE	Wskaźniki oddziaływania		Wskaźniki rezultatu
Poprawa reagowania rolnictwa Unii na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym w zakresie żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i produkowanej w zrównoważony sposób, w zakresie zmniejszenia marnowania żywności, zwiększenia dobrostanu zwierząt i zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe	I.28 Ograniczenie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych: Sprzedaż/stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność I.29 Reagowanie na zapotrzebowanie konsumentów na żywność wysokiej jakości: wartość produkcji w ramach unijnych systemów jakości i produkcji żywności ekologicznej		R.43PR Ograniczanie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych: odsetek dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza objętych wspieranymi działaniami służącymi ograniczeniu stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych (zapobieganie / zmniejszenie) R.44PR Poprawa dobrostanu zwierząt: odsetek dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza objętych wspieranymi działaniami służącymi poprawie dobrostanu zwierząt

Roczne rozliczenie z realizacji celów - PRODUKT

Rodzaje interwencji i związane z nimi wskaźniki produktu ⁶⁷

Rodzaj(e) interwencji	Wskaźniki produktu 68
Współpraca (art. 77)	O.1 Liczba projektów grup operacyjnych europejskiego partnerstwa innowacyjnego (EPI)
Wymiana wiedzy i upowszechnianie informacji (art. 78)	O.2 Liczba działań lub jednostek doradczych udzielających wsparcia w zakresie innowacji w celu przygotowania lub wdrożenia projektów grup operacyjnych europejskiego partnerstwa innowacyjnego (EIP)
Wskaźnik horyzontalny	O.3MO Liczba beneficjentów wsparcia w ramach WPR
Podstawowe wsparcie dochodów (art. 21)	O.4 Liczba hektarów objętych podstawowym wsparciem dochodów
Płatność dla małych gospodarstw (art. 28)	O.5 Liczba beneficjentów lub hektarów objętych płatnością dla małych gospodarstw
Uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników (art. 30)	O.6 Liczba hektarów objętych uzupełniającym wsparciem dochodów dla młodych rolników
Redystrybucyjne wsparcie dochodów (art. 29)	O.7 Liczba hektarów objętych redystrybucyjnym wsparciem dochodów
Ekoschematy (art. 31)	O.8 Liczba hektarów lub dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza objętych ekoschematami
Narzędzia zarządzania ryzykiem (art. 76)	O.9 Liczba jednostek korzystających z objętych wsparciem narzędzi zarządzania ryzykiem WPR
Wsparcie dochodów związane z produkcją (art. 32)	O.10 Liczba hektarów objętych wsparciem dochodów związanym z produkcją O.11 Pogłowie objęte wsparciem dochodów związanym z produkcją
Ograniczenia naturalne lub inne ograniczenia szczególne dla danego obszaru (art. 71)	O.12 Liczba hektarów objętych wsparciem dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami, w tym w podziale na rodzaje obszarów
Niedogodności szczególne dla danego obszaru wynikające z określonych obowiązkowych wymogów (art. 72)	O.13 Liczba hektarów objętych wsparciem w ramach sieci Natura 2000 lub dyrektywy 2000/60/WE
Zobowiązania związane ze środowiskiem, klimatem i inne zobowiązania w dziedzinie zarządzania (art. 70)	O.14 Liczba hektarów (z wyjątkiem leśnictwa) lub liczba innych jednostek objętych zobowiązaniami środowiskowymi lub klimatycznymi, wykraczającymi poza wymogi obowiązkowe
	O.15 Liczba hektarów (leśnictwo) lub liczba innych jednostek objętych zobowiązaniami środowiskowymi lub klimatycznymi, wykraczającymi poza wymogi obowiązkowe
	O.16 Liczba hektarów lub liczba innych jednostek objęta zobowiązaniami z zakresu utrzymania gruntów do celów zalesiania i agroleśnictwa
	O.17 Liczba hektarów lub liczba innych jednostek objętych wsparciem z tytułu rolnictwa ekologicznego
	O.18 Liczba dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza objętych wsparciem na rzecz dobrostanu zwierząt, zdrowia lub na rzecz poprawy środków bioasekuracji
	O.19 Liczba operacji lub jednostek wspierających zasoby genetyczne
Inwestycje (art. 73 i 74)	O.20 Liczba operacji lub jednostek otrzymujących wsparcie w ramach inwestycji produkcyjnych na terenie gospodarstwa O.21 Liczba operacji lub jednostek otrzymujących wsparcie w ramach inwestycji nieprodukcyjnych na terenie gospodarstwa O.22 Liczba operacji lub jednostek otrzymujących wsparcie w ramach inwestycji infrastrukturalnych O.23 Liczba operacji lub jednostek otrzymujących wsparcie [...] w ramach inwestycji nieprodukcyjnych poza terenem gospodarstwa O.24 Liczba operacji lub jednostek otrzymujących wsparcie w ramach inwestycji produkcyjnych poza terenem gospodarstwa
Rozpoczynanie działalności przez młodych rolników i nowych rolników oraz zakładanie przedsiębiorstw wiejskich (art. 75)	O.25 Liczba młodych rolników otrzymujących wsparcie na rozpoczynanie działalności O.26 Liczba nowych rolników otrzymujących wsparcie na rozpoczynanie działalności (innych niż młodzi rolnicy, o których mowa w O.25) O.27 Liczba przedsiębiorstw wiejskich otrzymujących wsparcie na założenie przedsiębiorstwa
Współpraca (art. 77)	O.28 Liczba wspieranych grup producentów oraz organizacji producentówO.29 Liczba beneficjentów otrzymujących wsparcie na rzecz uczestnictwa w oficjalnych systemach jakości O.30 Liczba operacji lub jednostek objętych wsparciem z tytułu wymiany pokoleniowej (z wyjątkiem wsparcia z tytułu rozpoczęcia działalności) O.31 Liczba objętych wsparciem strategii rozwoju lokalnego (LEADER) lub działań przygotowawczych O.32 Liczba operacji lub jednostek objętych wsparciem z tytułu innego rodzaju współpracy (oprócz europejskiego partnerstwa innowacyjnego zgłaszanego w O.1)
Wymiana wiedzy i upowszechnianie informacji (art. 78)	O.33 Liczba objętych wsparciem działań lub jednostek w zakresie szkoleń, doradztwa i zwiększania wiedzy
Wskaźnik horyzontalny	O.34MO Liczba hektarów objętych praktykami środowiskowymi (zbiorczy wskaźnik fizycznej powierzchni objętej warunkowością, ekoschematami, podejmowanymi w rolnictwie i leśnictwie zobowiązaniami w dziedzinie zarządzania środowiskowego i klimatycznego)
Rodzaje interwencji w niektórych sektorach (art. 47)	O.35 Liczba wspieranych programów operacyjnych
Rodzaje interwencji w niektórych sektorach (art. 58)	O.36 Liczba działań lub jednostek objętych wsparciem w sektorze wina
Rodzaje interwencji w sektorze pszczelarskim (art. 55)	O.37 Liczba działań lub jednostek na rzecz utrzymania lub doskonalenia pszczelarstwa

WSKAŹNIKI KONTEKSTOWE

	Wskaźnik numer	Wskaźnik kontekstowy
Ludność	C.01	Ogólna liczba ludności
	C.02	Gęstość zaludnienia
	C.03	Struktura wiekowa ludności
Całkowity obszar	C.04	Całkowity obszar
	C.05	Użytkowanie terenu
Rynek pracy	C.06	Wskaźnik zatrudnienia na obszarach wiejskich
	C.07	Wskaźnik bezrobocia na obszarach wiejskich
	C.08	Zatrudnienie (w podziale na sektory, rodzaj regionu i działalności gospodarczej)
Gospodarka	C.09	PKB na mieszkańca
	C.10	Wskaźnik ubóstwa
	C.11	Wartość dodana brutto w podziale na sektory, rodzaj regionu, w rolnictwie i dla producentów pierwotnych
Gospodarstwa i rolnicy	C.12	Gospodarstwa rolne
	C.13	Siła robocza w gospodarstwie
	C.14	Struktura wieku osób prowadzących gospodarstwo
	C.15	Poziom wykształcenia rolniczego osób prowadzących gospodarstwo
	C.16	Nowe osoby prowadzące gospodarstwo i nowe młode osoby prowadzące gospodarstwo
Grunty rolne	C.17	Wykorzystywana powierzchnia użytków rolnych
	C.18	Grunty, które mogą być nawadniane
	C.19	Rolnictwo na obszarach Natura 2000
	C.20	Obszary z ograniczeniami naturalnymi i innymi szczególnymi ograniczeniami
	C.21	Grunty rolne z elementami krajobrazu
	C.22	Różnorodność upraw
Inwentarz żywy	C.23	Duże jednostki przeliczeniowe inwentarza
	C.24	Gęstość obsady
Dochód z działalności	C.25	Dochód czynników produkcji rolniczej
rolniczej i dochód rolniczy	C.26	Porównanie dochodu z działalności rolniczej z pozarolniczymi kosztami pracy
	C.27	Dochód rolniczy w podziale na typy rolnicze, regiony, wielkość gospodarstwa, na obszarach z ograniczeniami naturalnymi i innymi szczególnymi ograniczeniami
	C.28	Nakłady brutto na środki trwałe w rolnictwie
Wydajność produkcji	C.29	Łączna produktywność czynników produkcji
rolnej		w rolnictwie
	C.30	Wydajność pracy w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym
Handel produktami rolnymi	C.31	Przywóz i wywóz produktów rolnych
Inna działalność zarobkowa	C.32	Infrastruktura turystyczna
Praktyki rolnicze	C.33	Ekologiczne użytki rolne
	C.34	Intensywność rolnictwa
	C.35	Wartość produkcji w ramach unijnych systemów jakości i produkcji żywności ekologicznej
Różnorodność	C.36	Wskaźnik liczebności ptaków krajobrazu rolniczego
biologiczna	C.37	Odsetek związanych z rolnictwem gatunków i siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, wykazujących tendencje stabilne lub wzrostowe
Woda	C.38	Użytkowanie wody w rolnictwie
	C.39	Jakość wody Bilans składników pokarmowych brutto - azot Bilans składników pokarmowych brutto - fosfor Azotany w wodzie gruntowej
Gleba	C.40	Zawartość węgla organicznego w glebie na gruntach rolnych
	C.41	Erozja wodna gleby
Energia	C.42	Zrównoważone wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych w rolnictwie i leśnictwie
	C.43	Wykorzystanie energii w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym
Warunki klimatyczne	C.44	Emisja gazów cieplarnianych z rolnictwa
	C.45	Odporność sektora rolnictwa - wskaźnik postępu
	C.46	Bezpośrednie straty w rolnictwie związane z klęskami
Powietrze	C.47	Emisje amoniaku z rolnictwa
Zdrowie	C.48	Sprzedaż/stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność
	C.49	Ryzyko związane ze stosowaniem pestycydów, stosowanie pestycydów i skutki ich stosowania

ZAŁĄCZNIK  II

WSPARCIE KRAJOWE W RAMACH WTO ZGODNIE Z ART. 10

Rodzaj interwencji	Odniesienie w niniejszym rozporządzeniu	Punkt załącznika 2 do porozumienia w sprawie rolnictwa WTO ("kategoria zielona")
Podstawowe wsparcie dochodów	Tytuł III rozdział II sekcja 2 podsekcja 2	5 (jeżeli wdrażanie nie jest oparte na uprawnieniach do płatności) 6 (jeżeli wdrażanie jest oparte na uprawnieniach do płatności)
Redystrybucyjne wsparcie dochodów	art. 29	5 (jeżeli wdrażanie odnośnego podstawowego wsparcia dochodów nie jest oparte na uprawnieniach do płatności) 6 (jeżeli wdrażanie odnośnego podstawowego wsparcia dochodów jest oparte na uprawnieniach do płatności)
Uzupełniające wsparcie dochodów dla młodych rolników	art. 30	5 (jeżeli wdrażanie odnośnego podstawowego wsparcia dochodów nie jest oparte na uprawnieniach do płatności) 6 (jeżeli wdrażanie odnośnego podstawowego wsparcia dochodów jest oparte na uprawnieniach do płatności)
Schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt ("ekoschematy").	art. 31 ust. 7 akapit pierwszy lit. a)	5 (jeżeli wdrażanie odnośnego podstawowego wsparcia dochodów nie jest oparte na uprawnieniach do płatności) 6 (jeżeli wdrażanie odnośnego podstawowego wsparcia dochodów jest oparte na uprawnieniach do płatności)
Schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt ("ekoschemat")	art. 31 ust. 7 akapit pierwszy lit. b)	12
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek i oliwki stołowe oraz inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - inwestycje w zasoby materialne i niematerialne, badania, eksperymentalne i innowacyjne metody produkcji oraz inne działania w dziedzinach takich, jak:	art. 47 ust. 1 lit. a)	2, 11 lub 12
- Ochrona gleby, w tym zwiększanie zasobów węgla w glebie i poprawa struktury gleby, a także ograniczanie ilości zanieczyszczeń	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (i)	12
- Poprawa wykorzystania zasobów wodnych i należyta gospodarka wodna, w tym oszczędności wody, jej ochrona i poprawa odwadniania	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (ii)	12
- Zapobieganie szkodom powodowanym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi oraz promowanie tworzenia i wykorzystywania odmian, ras i praktyk zarządzania dostosowanych do zmieniających się warunków klimatycznych	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (iii)	12
- Zwiększanie oszczędności energii, efektywności energetycznej oraz wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (iv)	11 lub 12
- Opakowania ekologiczne - wyłącznie w dziedzinie badań i produkcji eksperymentalnej	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (v)	2
- Bioasekuracja, zdrowie i dobrostan zwierząt	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (vi)	12
- Zmniejszanie emisji i ilości odpadów oraz lepsze wykorzystywanie produktów ubocznych, w tym ich ponowne wykorzystywanie i odzysk, oraz gospodarowanie odpadami	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (vii)	11 lub 12
- Poprawa odporności na agrofagi oraz zmniejszenie ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów i skutków stosowania pestycydów, w tym wdrożenie technik integrowanej ochrony roślin	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (viii)	2, 11 lub 12
- Poprawa odporności na choroby zwierząt i ograniczenie stosowania leków weterynaryjnych, w tym antybiotyków	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (ix)	2
- Tworzenie i utrzymywanie siedlisk sprzyjających różnorodności biologicznej	art. 47 ust. 1 lit. A) ppkt (x)	12
- Poprawa jakości produktów	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (xi)	2
- Poprawa zasobów genetycznych	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (xii)	2
- Poprawa warunków zatrudnienia i zapewnienie przestrzegania obowiązków pracodawcy, a także wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z dyrektywami 89/391/EWG, 2009/104/WE i(UE) 2019/1152	art. 47 ust. 1 lit. a) ppkt (xiii)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - usługi doradcze i pomoc techniczna	art. 47 ust. 1 lit. b)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - szkolenie i wymiana najlepszych praktyk	art. 47 ust. 1 lit. c)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - produkcja ekologiczna lub integrowana	art. 47 ust. 1 lit. d)	12
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - działania służące zwiększeniu zrównoważonego charakteru i efektywności transportu oraz składowania	art. 47 ust. 1 lit. e)	11, 12 lub 2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - promocja, komunikacja i marketing	art. 47 ust. 1 lit. f)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - systemy jakości	art. 47 ust. 1 lit. g)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - systemy identyfikowalności i certyfikacji	art. 47 ust. 1 lit. h)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - przystosowanie się do zmiany klimatu i łagodzenie jej	art. 47 ust. 1 lit. i)	11, 2 lub 12
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - fundusze ubezpieczeń wzajemnych	art. 47 ust. 2 lit. a)	7 lub 2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - inwestycje w aktywa materialne i niematerialne	art. 47 ust. 2 lit. b)	11 lub 2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - ponowne sadzenie sadów lub gajów oliwnych	art. 47 ust. 2 lit. d)	8
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - odtwarzanie stad zwierząt hodowlanych ze względów sanitarnych lub w wyniku strat spowodowanych klęskami żywiołowymi	art. 47 ust. 2 lit. e)	8
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - coaching	art. 47 ust. 2 lit. j)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - wdrażanie wymogów fitosanitarnych państw trzecich i zarządzanie nimi	art. 47 ust. 2 lit. k)	2
Owoce i warzywa, chmiel, oliwa z oliwek, oliwki stołowe i inne sektory, o których mowa w art. 42 lit. f) - działania komunikacyjne	art. 47 ust. 2 lit. l)	2
Pszczelarstwo - usługi doradcze, pomoc techniczna, szkolenia, informacje i wymiana najlepszych praktyk	art. 55 ust. 1 lit. a)	2
Pszczelarstwo - inwestycje w zasoby materialne i niematerialne, jak również inne działania, w tym na rzecz zwalczania inwazji pasożytów i chorób pszczół	art. 55 ust. 1 lit. b) ppkt (i)	11 lub 12 lub 2
Pszczelarstwo - inwestycje w zasoby materialne i niematerialne, jak również inne działania, w tym na rzecz zapobiegania szkodom powodowanym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi oraz opracowywanie i korzystanie z praktyk zarządzania	art. 55 ust. 1 lit. b) ppkt (ii)	11 lub 12 lub 2
Pszczelarstwo - wspieranie laboratoriów	art. 55 ust. 1 lit. c)	2
Pszczelarstwo - programy badawcze	art. 55 ust. 1 lit. e)	2
Pszczelarstwo - promocja, komunikacja i marketing	art. 55 ust. 1 lit. f)	2
Pszczelarstwo - poprawa jakości produktów	art. 55 ust. 1 lit. g)	2
Wino - restrukturyzacja i przekształcanie	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. a)	8, 11 lub 12
Wino - inwestycje w zasoby materialne i niematerialne	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. b)	11
Wino - inwestycje materialne i niematerialne w innowacje	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. e)	11
Wino - usługi doradcze	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. f)	2
Wino - działania informacyjne	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. h)	2
Wino - promowanie turystyki winiarskiej	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. i)	2
Wino - poprawa znajomości rynku	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. j)	2
Wino - promocja i komunikacja	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. k)	2
Wino - koszty administracyjne funduszy ubezpieczeń wzajemnych	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. l)	2
Wino - inwestycje w zwiększenie zrównoważoności	art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. m)	11 lub 12 lub 2
Zobowiązania związane ze środowiskiem, klimatem i inne zobowiązania w dziedzinie zarządzania	art. 70	12
Obszary z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami	art. 71	13
Niedogodności szczególne dla danego obszaru wynikające z niektórych obowiązkowych wymogów	art. 72	12
Inwestycje	art. 73	11 lub 8
Inwestycje w nawadnianie	art. 74	11
Współpraca	art. 77	2
Wymiana wiedzy i upowszechnianie informacji	art. 78	2

ZAŁĄCZNIK  III  ⁶⁹  

PRZEPISY DOTYCZĄCE WARUNKOWOŚCI ZGODNIE Z ART. 12

SMR: wymóg podstawowy w zakresie zarządzania

GAEC: normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska

Obszary	Główna tematyka	Wymogi i normy		Główny cel normy
Klimat i środowisko	Zmiana klimatu (łagodzenie zmiany klimatu i przystosowy wanie się do niej)	GAEC 1	Utrzymywanie trwałych użytków zielonych w oparciu o proporcję trwałych użytków zielonych do użytków rolnych na poziomie krajowym, regionalnym, subregionalnym, na poziomie grupy gospodarstw lub na poziomie gospodarstwa, w porównaniu do roku odniesienia 2018. Maksymalny spadek o 5 % w porównaniu do roku odniesienia.	Ogólna klauzula przeciw przekształcaniu na inne użytkowanie rolnicze w celu zachowania zasobów węgla
		GAEC 2	Ochrona torfowisk i terenów podmokłych 70	Ochrona gleb bogatych w węgiel
		GAEC 3	Zakaz wypalania ściernisk, chyba że odbywa się to ze względów związanych ze zdrowiem roślin	Utrzymywanie materii organicznej gleby
	Woda	SMR 1	Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1): art. 11 ust. 3 lit. e), i - w odniesieniu do obowiązkowych wymogów dotyczących kontroli rozproszonych źródeł zanieczyszczeń fosforanami - lit. h)
		SMR 2	Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz.U. L 375 z 31.12.1991, s. 1): art. 4 i 5
		GAEC 4	Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych 71	Ochrona koryt rzecznych przed zanieczyszczenie m i spływem wody
	Gleba (ochrona i jakość)	GAEC 5	Zarządzanie orką, przyczyniające się do zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, w tym uwzględnianie nachylenia terenu	Dostosowane do warunków danego miejsca minimalne gospodarowanie gruntami w celu ograniczenia erozji
		GAEC 6	Minimalna pokrywa glebowa, w celu uniknięcia niepokrycia gleby roślinnością w najwrażliwszych okresach, określonych przez państwa członkowskie 72	Ochrona gleb w najwrażliwszych okresach
		GAEC 7	Zmianowanie upraw na gruntach ornych, z wyjątkiem roślin rosnących pod wodą. Państwa członkowskie mogą ponadto podjąć decyzję o umożliwieniu rolnikom i innym beneficjentom spełnienia tej normy poprzez dywersyfikację upraw 73	Zachowanie potencjału gleby
	Różnorodność biologiczna i krajobraz (ochrona i jakość)	SMR 3	Dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz.U. L 20 z 26.1.2010, s. 7): art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 2 lit. b), art. 4 ust. 1, 2 i 4.
		SMR 4	Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L206 z 22.7.1992, s. 7): art. 6 ust. 1 i 2
		GAEC 8	- Zachowanie elementów krajobrazu - Zakaz ścinania żywopłotów i drzew podczas okresu lęgowego ptaków oraz okresu wychowu młodych - Fakultatywnie - środki przeciwdziałające rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków roślin	Utrzymywanie nieprodukcyjnych elementów w celu poprawy różnorodności biologicznej na terenie gospodarstw rolnych
		GAEC 9	Zakaz przekształcania lub orania trwałych użytków zielonych wyznaczonych jako trwałe użytki zielone wrażliwe pod względem środowiskowym na obszarach należących do sieci Natura 2000.	Ochrona siedlisk i gatunków
Zdrowie publiczne zdrowie roślin	Bezpieczeństwo żywności	SMR 5	Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1): art. 14 i 15, art. 17 ust.1 74  oraz art. 18, 19 i 20;
		SMR 6	Dyrektywa Rady 96/22/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. dotycząca zakazu stosowania w gospodarstwach hodowlanych niektórych związków o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym i B- agonistycznym i uchylająca dyrektywy 81/602/EWG, 88/146/EWG oraz 88/299/EWG (Dz.U. L 125 z 23.5.1996, s. 3): art. 3 lit. a), b), d) i e) oraz art. 4, 5 i 7
	Środki ochrony roślin	SMR 7	Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/eWG Í91/414/EWG (Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1): art. 55 zdanie pierwsze i drugie
		SMR 8	Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 71):
			art. 5 ust. 2 i art. 8 ust. 1-5; art. 12 w odniesieniu do ograniczeń stosowania pestycydów na obszarach chronionych wyznaczonych na podstawie dyrektywy 2000/60/WE i przepisów dotyczących sieci Natura 2000. art. 13 ust. 1 i 3 w sprawie postępowania z pestycydami, przechowywania pestycydów oraz utylizacji pozostałości pestycydów
Dobrostan zwierząt	Dobrostan zwierząt	SMR 9	Dyrektywa Rady 2008/119/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony cieląt (Dz.U. L 10 z 15.1.2009, s. 7): art. 3 i 4
		SMR 10	Dyrektywa Rady 2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiająca minimalne normy ochrony świń (Dz.U. L 47 z 18.2.2009, s. 5): art. 3 i 4
		SMR 11	Dyrektywa Rady 98/58/WE z dnia 20 lipca 1998 r. dotycząca ochrony zwierząt hodowlanych (Dz.U. L221 z 8.8.1998, s. 23): art. 4

ZAŁĄCZNIK  IV

PRZEPISY DOTYCZĄCE WARUNKOWOŚCI SPOŁECZNEJ ZGODNIE Z ART. 14

Obszary	Mające zastosowanie akty prawne	Odnośne przepisy	Wymogi
Zatrudnienie	Przejrzyste i przewidywalne warunki pracy Dyrektywa (UE) 2019/1152	art. 3	Warunki zatrudnienia należy przedstawić na piśmie ("umowa o pracę")
		art. 4	Zapewnienie, aby zatrudnienie w rolnictwie odbywało się na podstawie umowy o pracę
		art. 5	Umowę o pracę należy przedstawić w ciągu pierwszych siedem dni świadczenia pracy
		art. 6	Zmiany w stosunku pracy należy przedstawić w formie dokumentu
		art. 8	Okres próbny
		art. 10	Warunki dotyczące minimalnej przewidywalności pracy
		art. 13	Szkolenie obowiązkowe
Bezpieczeństwo i higiena pracy	Środki zachęcające do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy Dyrektywa 89/391/EWG	art. 5	Przepis ogólny nakładający na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy
		art. 6	Ogólny obowiązek pracodawców do przyjmowania środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobiegania zagrożeniom oraz informowania i szkolenia
		art. 7	Usługi w zakresie ochrony i profilaktyki: wyznaczenie jednego lub kilku pracowników do prowadzenia działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub zatrudnienie kompetentnych służb zewnętrznych
		art. 8	Podjęcie przez pracodawcę środków dotyczących pierwszej pomocy, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników
		art. 9	Obowiązki pracodawców w zakresie oceny stopnia zagrożeń, w zakresie środków ochronnych i sprzętu ochronnego, rejestrowania i zgłaszania wypadków przy pracy
		art. 10	Informowanie pracowników o zagrożeniach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz o środkach ochronnych i zapobiegawczych
		art. 11	Konsultacje i udział pracowników w dyskusjach na temat wszystkich kwestii związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy
		art. 12	Pracodawca musi zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
	Minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania przez pracowników sprzętu roboczego Dyrektywa 2009/104/WE	art. 3	Ogólne obowiązki zapewnienia, aby sprzęt roboczy był odpowiedni do wykonywania pracy przez pracowników bez szkody dla ich bezpieczeństwa i zdrowia
		art. 4	Przepisy dotyczące sprzętu roboczego: musi być zgodny z dyrektywami Unii i ustanowionymi minimalnymi wymogami oraz być odpowiednio konserwowany
		art. 5	Kontrola sprzętu roboczego - sprzęt powinien być poddany kontroli po zainstalowaniu i okresowym kontrolo przeprowadzanym przez kompetentne osoby
		art. 6	Sprzęt roboczy stwarzający szczególne ryzyko może być użytkowany jedynie przez osoby, którym przydzielono zadanie jego użytkowania, a wszelkie naprawy, modyfikacje i konserwacja mają być wykonywane przez wyznaczonych pracowników
		art. 7	Ergonomia i ochrona zdrowia pracowników
		art. 8	Pracownicy otrzymują odpowiednie informacje oraz, w stosownych przypadkach, pisemne instrukcje użytkowania sprzętu roboczego
		art. 9	Pracownicy powinni zostać odpowiednio przeszkoleni

ZAŁĄCZNIK  V  ⁷⁵  

PRZYDZIAŁY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH NA PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE, O KTÓRYCH MOWA W ART. 87 UST. 1 AKAPIT PIERWSZY

					(ceny bieżące, w EUR)
Rok kalendarzowy	2023	2024	2025	2026	2027 i kolejne lata
Belgia	471 996 006	469 703 014	469 703 014	467 410 022	494 925 924
Bułgaria	808 258 686	816 888 275	825 517 864	834 147 452	834 147 452
Czechy	823 533 615	823 533 615	823 533 615	802 159 932	844 907 297
Dania	806 313 404	817 524 179	814 937077	817 524 179	862 367 277
Niemcy	4 424 125 913	4 374 968 959	4 301 233 527	4 178 341 140	4 915 695 459
Estonia	196 436 567	199 297 294	202 158 021	205 018 748	205 018 748
Irlandia	1 186 281 996	1 186 281 996	1 186 281 996	1 186 281 996	1 186 281 996
Grecja	1 886 490 039	1 886 490 039	1 886 490 039	1 886 490 039	2 075 656 043
Hiszpania	4 874 879 750	4 882 179 366	4 889 478 982	4 896 778 599	4 896 778 599
Francja	6 736 440 037	6 718 840 037	6 710 740 037	6 705 140 037	7 252 000 537
Chorwacja	374 770 237	374 770 237	374 770 237	374 770 237	374 770 237
Włochy	3 496 243 863	3 496 243 863	3 496 243 863	3 496 243 863	3 622 529 155
Cypr	47 647 540	47 647 540	47 647 540	47 647 540	47 647 540
Łotwa	331 043 657	334 864 681	339 685 706	344 506 729	363 483 744
Litwa	587 064 372	595 613 853	604 163 335	612 712 816	612 712 816
Luksemburg	32 747 827	32 747 827	32 747 827	32 747 827	32 747 827
Węgry	1 347 402 452	1 347 402 452	1 347 402 452	1 347 402 452	1 243 185 165
Malta	9590135	9590135	9 590 135	9 590 135	4 594 021
Niderlandy	609 237 340	579 591 503	550 477 666	521 282 629	717 382 327
Austria	677 581 846	677 581 846	677 581 846	677 581 846	677 581 846
Polska	3 488 417 133	3 519 600 956	3 550 784 779	3 581 968 602	3 185 968 140
Portugalia	698 619 128	707 403 166	716 187 204	724 971 242	639 971 242
Rumunia	1 897051 311	1 924 609 371	1 952 167 430	1 979 725 489	2 029 595 196
Słowenia	131 530 052	131 530 052	131 530 052	131 530 052	131 530 052
Słowacja	394 892 166	397 751 933	400 605 131	402 456 080	407 456 080
Finlandia	519 350 246	521 168 786	522 987 325	524 805 865	524 805 865
Szwecja	686 131 966	686 360 116	686 588 267	686 816 417	686 816 417

ZAŁĄCZNIK  VI

WYKAZ PRODUKTÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 42 LIT. f)

Kod CN	Opis
ex0101	Konie, osły, muły i osłomuły, żywe:
	- Konie
0101 21 00	-- Zwierzęta hodowlane czystorasowe1:
0101 29	-- Pozostałe:
0101 29 10	--- Do uboju
0101 29 90	--- Pozostałe
0101 30 00	- Osły
0101 90 00	- Pozostałe
ex0103	Świnie żywe:
0103 10 00	- Zwierzęta hodowlane czystorasowe2
ex0106	Pozostałe zwierzęta żywe:
0106 14 10	- Króliki domowe
ex0106 19 00	-- Pozostałe: renifery i jeleniowate
0106 33 00	-- Strusie; emu (Dromaius novaehollandiae)
0106 39 10	--- Gołębie
0106 39 80	--- Pozostałe ptaki
ex 0205 00	Mięso z koni, świeże, schłodzone lub zamrożone
ex 0208	Pozostałe mięso i podroby jadalne, świeże, schłodzone lub zamrożone:
ex 0208 10 10	-- Mięso z królików domowych
ex 0208 90 10	-- Mięso z gołębi domowych
ex 0208 90 30	-- Mięso z dziczyzny, innej niż z królików lub zajęcy
ex 0208 90 60	-- Mięso z reniferów
ex 0407	Jaja ptasie w skorupkach, świeże, zakonserwowane lub gotowane:
0407 19 90	- Zapłodnione, inne niż drobiu
0407 29 90	- Pozostałe jaja świeże, inne niż drobiu
0407 90 90	- Pozostałe jaja, inne niż drobiu
0701	Ziemniaki, świeże lub schłodzone
ex 0713	Warzywa strączkowe, suszone, łuskane, nawet bez skórki lub dzielone:
ex 0713 10	- Groch (Pisum sativum):
0713 10 90	-- Inny niż do siewu
ex 0713 20 00	- Ciecierzyca (cieciorka):
	-- Inna niż do siewu
	- Fasola (Vigna spp., Phaseolus spp.):
ex 0713 31 00	--Fasola z gatunku Vigna mungo (L.) Hepper lub Vigna radiata (L.) Wilczek:
	--- Inna niż do siewu
ex 0713 32 00	-- Fasolka czerwona mała (Adzuki) (Phaseolus lub Vigna angularis):
	--- Inna niż do siewu
ex 0713 33	-- Fasola, włącznie z białą groszkową (Phaseolus vulgaris):
0713 33 90	--- Inna niż do siewu
ex 0713 34 00	--Sorzycha ziemna (Vigna subterránea lub Voandzeia subterránea)
	--- Inna niż do siewu
ex 0713 35 00	-- Fasolnik chiński (Vigna unguiculata):
	--- Inny niż do siewu
ex 0713 39 00	-- Pozostałe:
	--- Inne niż do siewu
ex 0713 40 00	- Soczewica:
	-- Inna niż do siewu
ex 0713 50 00	- Bób (Vicia faba var. major) i bobik (Vicia faba var. equina i Vicia faba var. minor):
	-- Inny niż do siewu
ex 0713 60 00	- Nikla indyjska (Cajanus cajan):
	-- Inna niż do siewu
ex 0713 90 00	- Pozostałe:
	- Inne niż do siewu
1201 90 00	Nasiona soi, nawet łamane, inne niż nasiona
1202 41 00	Orzeszki ziemne, nieprażone ani niepoddane w inny sposób obróbce cieplnej, w łupinkach, inne niż nasiona
1202 42 00	Orzeszki ziemne, nieprażone ani niepoddane w inny sposób obróbce cieplnej, łuskane, nawet łamane, inne niż nasiona
1203 00 00	Kopra
1204 00 90	Nasiona lnu, nawet łamane, inne niż do siewu
1205 10 90	Nasiona rzepaku lub rzepiku, o niskiej zawartości kwasu erukowego, nawet łamane, inne niż do siewu
1205 90 00	Pozostałe nasiona rzepaku lub rzepiku, nawet łamane, inne niż do siewu
1206 00 91	Nasiona słonecznika, wyłuskane; w łusce w paski szarobiałe, nawet łamane, inne niż do siewu
1206 00 99	Pozostałe nasiona słonecznika, nawet łamane, inne niż do siewu
1207 29 00	Nasiona bawełny, nawet łamane, inne niż do siewu
1207 40 90	Nasiona sezamu, nawet łamane, inne niż do siewu
1207 50 90	Nasiona gorczycy, nawet łamane, inne niż do siewu
1207 60 00	- Nasiona krokosza (Carthamus tinctorius)
1207 91 90	Nasiona maku, nawet łamane, inne niż do siewu
1207 99 91	Nasiona konopi, nawet łamane, inne niż do siewu
ex 1207 99 96	Pozostałe nasiona i owoce oleiste, nawet łamane, inne niż do siewu
ex1209 29 50	--- Nasiona łubinu, inne niż do siewu
ex 1211	Rośliny i części roślin (włącznie z nasionami i owocami) w rodzaju stosowanych głównie w perfumerii, farmacji lub stosowanych do celów owadobójczych, grzybobójczych lub podobnych, świeże lub suszone, nawet krojone, kruszone lub proszkowane z wyłączeniem produktów oznaczonych kodem CN ex 1211 90 86 w części IX;
1212 94 00	Korzenie cykorii
ex 1214	Brukiew, buraki pastewne, korzenie pastewne, siano, lucerna (alfalfa), koniczyna, esparceta, kapusta pastewna, łubin, wyka i podobne produkty pastewne, nawet w formie granulek:
ex 1214 10 00	- Mączka i granulki, z lucerny (alfalfa):
	--- Inne niż z lucerny, sztucznie suszonych lub z lucerny, inaczej suszonych i mielonych
ex 1214 90	- Pozostałe:
1214 90 10	-- Buraki pastewne, brukiew i pozostałe korzenie pastewne
ex 1214 90 90	-- Pozostałe, z wyłączeniem:
	--- esparcety, koniczyny, łubinu, wyki i podobnych produktów pastewnych sztucznie suszonych, z wyjątkiem siana i kapusty pastewnej oraz produktów zawierających siano
	--- esparcety, koniczyny, łubinu, wyki, nostrzyka, groszku zwyczajnego i komonicy, inaczej suszonych i mielonych
ex 2206	Pozostałe napoje fermentowane (na przykład cydr (cidr), perry i miód pitny); mieszanki napojów fermentowanych oraz mieszanki napojów fermentowanych i napojów bezalkoholowych, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone:
ex 2206 00 31 do ex 2206 00 89	- Napoje fermentowane inne niż wzbudzone
5201	Bawełna, niezgrzeblona ani nieczesana

__________________

¹ Zaklasyfikowanie do tej podpozycji podlega warunkom ustanowionym w odpowiednich przepisach unijnych (patrz: rozporządzenie (UE) 2016/1012 oraz rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/262 z dnia 17 lutego 2015 r. określające, na podstawie dyrektyw Rady 90/427/EWG i 2009/156/WE, zasady dotyczące metod identyfikacji koniowatych (rozporządzenie w sprawie paszportu konia), Dz.U. L 59 z 3.3.2015, s. 1).

² Rozporządzenie (UE) 2016/1012.

ZAŁĄCZNIK  VII

PRZYDZIAŁY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH (NA ROK BUDŻETOWY) NA RODZAJE INTERWENCJI W SEKTORZE WINA, O KTÓRYCH TO PRZYDZIAŁACH MOWA W ART. 88 UST. 1

	EUR (w cenach bieżących)
Bułgaria	25 721 000
Czechy	4 954 000
Niemcy	37 381 000
Grecja	23 030 000
Hiszpania	202 147 000
Francja	269 628 000
Chorwacja	10 410 000
Włochy	323 883 000
Cypr	4 465 000
Litwa	43 000
Węgry	27 970 000
Austria	13 155 000
Portugalia	62 670 000
Rumunia	45 844 000
Słowenia	4 849 000
Słowacja	4 887 000

ZAŁĄCZNIK  VIII

PRZYDZIAŁY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH NA BAWEŁNĘ, O KTÓRYCH MOWA W ART. 87 UST. 1 AKAPIT DRUGI

					(ceny bieżące w EUR)
Rok kalendarzowy	2023	2024	2025	2026	2027 i kolejne lata
Bulgaria	2 557 820	2 557 820	2 557 820	2 557 820	2 557 820
Grecja	183 996 000	183 996 000	183 996 000	183 996 000	183 996 000
Hiszpania	59 690 640	59 690 640	59 690 640	59 690 640	59 690 640
Portugalia	177 589	177 589	177 589	177 589	177 589

ZAŁĄCZNIK  IX  ⁷⁶  

PRZYDZIAŁY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH NA PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE Z WYŁĄCZENIEM BAWEŁNY I PRZED PRZESUNIĘCIAMI, O KTÓRYCH MOWA W ART. 87 UST. 1 AKAPIT TRZECI

					(ceny bieżące w EUR)
Rok kalendarzowy	2023	2024	2025	2026	2027 i kolejne lata
Belgia	471 996 006	469 703 014	469 703 014	467 410 022	494 925 924
Bułgaria	805 700 866	814 330 455	822 960 044	831 589 632	831 589 632
Czechy	823 533 615	823 533 615	823 533 615	802 159 932	844 907 297
Dania	806 313 404	817 524 179	814 937077	817 524 179	862 367 277
Niemcy	4 424 125 913	4 374 968 959	4 301 233 527	4 178 341 140	4 915 695 459
Estonia	196 436 567	199 297 294	202 158 021	205 018 748	205 018 748
Irlandia	1 186 281 996	1 186 281 996	1 186 281 996	1 186 281 996	1 186 281 996
Grecja	1 702 494 039	1 702 494 039	1 702 494 039	1 702 494 039	1 891 660 043
Hiszpania	4815 189 110	4 822 488 726	4 829 788 342	4 837 087 959	4837087959
Francja	6 736 440 037	6 718 840 037	6 710 740 037	6 705 140 037	7 252 000 537
Chorwacja	374 770 237	374 770 237	374 770 237	374 770 237	374 770 237
Włochy	3 496 243 863	3 496 243 863	3 496 243 863	3 496 243 863	3 622 529 155
Cypr	47 647 540	47 647 540	47 647 540	47 647 540	47 647 540
Łotwa	331 043 657	334 864 681	339 685 706	344 506 729	363 483 744
Litwa	587 064 372	595 613 853	604 163 335	612 712 816	612 712 816
Luksemburg	32 747 827	32 747 827	32 747 827	32 747 827	32 747 827
Węgry	1 347 402 452	1 347 402 452	1 347 402 452	1 347 402 452	1 243 185 165
Malta	9590135	9590135	9 590 135	9 590 135	4 594 021
Niderlandy	609 237 340	579 591 503	550 477 666	521 282 629	717 382 327
Austria	677 581 846	677 581 846	677 581 846	677 581 846	677 581 846
Polska	3 488 417 133	3 519 600 956	3 550 784 779	3 581 968 602	3 185 968 140
Portugalia	698 441 539	707 225 577	716009 615	724 793 653	639 793 653
Rumunia	1 897051 311	1 924 609 371	1 952 167 430	1 979 725 489	2 029 595 196
Słowenia	131 530 052	131 530 052	131 530 052	131 530 052	131 530 052
Słowacja	399 892 166	402 751 933	405 605 131	407 456 080	407 456 080
Finlandia	519 350 246	521 168 786	522 987 325	524 805 865	524 805 865
Szwecja	686 131 966	686 360 116	686 588 267	686 816 417	686 816 417"

ZAŁĄCZNIK  X

PRZYDZIAŁY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH (NA ROK BUDŻETOWY) NA RODZAJE INTERWENCJI W SEKTORZE PSZCZELARSKIM, O KTÓRYCH TO PRZYDZIAŁACH MOWA W ART. 88 UST. 2

	EUR (w cenach bieżących)
Belgia	422 967
Bułgaria	2 063 885
Czechy	2 121 528
Dania	295 539
Niemcy	2 790 875
Estonia	140 473
Irlandia	61 640
Grecja	6 162 645
Hiszpania	9 559 944
Francja	6 419 062
Chorwacja	1 913 290
Włochy	5 166 537
Cypr	169 653
Łotwa	328 804
Litwa	549 828
Luksemburg	30 621
Węgry	4 271 227
Malta	14 137
Niderlandy	295 172
Austria	1 477 188
Polska	5 024 968
Portugalia	2 204 232
Rumunia	6 081 630
Słowenia	649 455
Słowacja	999 973
Finlandia	196 182
Szwecja	588 545

ZAŁĄCZNIK  XI  ⁷⁷  

Podział wsparcia unijnego na rodzaje interwencji związanych z rozwojem obszarów wiejskich (2023-2027), o których mowa w art. 89 ust. 3

											(ceny bieżące, w EUR)
Państwo członkowskie	2023		2024		2025		2026		2027		Łącznie w latach 2023-2027
Belgia	105 730 894		105 730 812		108 023 804		108 023 804		110 316 796		537 826 110
Bułgaria	282 979 644		282 162 644		282 162 644		282 162 644		282 162 644		1 411 630 220
Czechy	267 027 708		280 561 390		280 561 390		280 561 390		301 935 073		1 410 646 952
Dania	155 982 060		131 987 933		120 777 158		123 364 260		120 777 158		652 888 569
Niemcy	1 485 615 738		1 583 929 284		1 633 086 238		1 706 821 670		1 829 714 057		8239166987
Estonia	88 031 648		88 016 648		88 016 648		88 016 648		88 016 648		440 098 240
Irlandia	311 641 628		311 640 628		311 640 628		311 640 628		311 640 628		1 558 204 140
Grecja	651 491 600		746 119 604		746 119 604		746 119 604		746 119 604		3 635 970 016
Hiszpania	1 081 552 825		1 080 382 825		1 080 382 825		1 080 382 825		1 080 382 825		5 403 084 125
Francja	2 007 185 070		2 008 000 570		2 008 000 570		2 008 000 570		2 008 000 570		10 039 187 350
Chorwacja	268 849 401		297 307 401		297 307 401		297 307 401		297 307 401		1 458 079 005
Włochy	1 355 321 375		1 476 206 667		1 476 206 667		1 476 206 667		1 476 206 667		7 260 148 043
Cypr	23 770 514		23770514		23770514		23 770 514		23 770 514		118 852 570
Łotwa	142 745 173		135 677 801		135 942 597		136207 392		136 472 188		687 045 151
Litwa	195 495 162		195 495 162		195 495 162		195 495 162		195 495 162		977 475 810
Luksemburg	11 626 644		12 310 644		12 310 644		12 310 644		12 310 644		60 869 220
Węgry	384 539 149		312 651 862		312 651 862		312 651 862		312 651 862		1 635 146 596
Malta	19 334 497		14 988 383		14 988 383		14 988 383		14 988 383		79 288 028
Niderlandy	180 985 369		181 413 356		211 059 193		240 173 030		269 368 067		1 082 999 015
Austria	520 024 752		520 024 752		520 024 752		520 024 752		520 024 752		2 600 123 760
Polska	1 004 581 539		924 001 077		924 001 077		924 001 077		924 001 077		4 700 585 847
Portugalia	455 630 620		455 550 620		455 550 620		455 550 620		455 550 620		2277833100
Rumunia		967 049 892		1 016 919 599		1 016 919 599		1 016 919 599		1 016 919 599		5 034 728 288
Słowenia		110 170 192		110 170 192		110 170 192		110170192		110 170192		550 850 960
Słowacja		260 599 909		264 077 909		264 077 909		264 077 909		264 077 909		1 316 911 545
Finlandia		354 551 956		354 549 956		354 549 956		354 549 956		354 549 956		1 772 751 780
Szwecja		211 889 741		211 889 741		211 889 741		211 889 741		211 889 741		1 059 448 705
Ogółem UE-27		12 904 404 700		13 125 537 974		13 195 687 778		13 301 388 944		13 474 820 736		66 001 840 132
Pomoc techniczna (0,25 %)		30 272 220		30 272 220		30 272220		30 272 220		30 272 220		151 361 100
Ogółem		12 934 676 920		13 155 810 194		13 225 959 998		13 331 661 164		13 505 092 956		66 153 201 232

ZAŁĄCZNIK  XII  ⁷⁸  

KWOTY MINIMALNE ZAREZERWOWANE NA SZCZEGÓLNY CEL, O KTÓRYM MOWA W ART. 6 UST. 1 LIT. g)

										(ceny bieżące w EUR)
Rok kalendarzowy		2023		2024		2025		2026		2027 i kolejne lata
Belgia		14 847 778		14 847 778		14 847 778		14 847 778		14 847 778
Bułgaria		24 176 548		24 435 436		24 694 323		24 953 211		24 953 211
Czechy		25 648 419		25 648 419		25 648 419		25 648 419		25 648 419
Dania		25 871 018		25 871 018		25 871 018		25 871 018		25 871 018
Niemcy		147 470 864		147 470 864		147 470 864		147 470 864		147 470 864
Estonia		5 893 097		5 978 919		6 064 741		6 150 562		6 150 562
Irlandia		35 588 460		35 588 460		35 588 460		35 588 460		35 588 460
Grecja		56 749 801		56 749 801		56 749 801		56 749 801		56 749 801
Hiszpania		144 455 673		144 674 662		144 893 650		145 112 639		145 112 639
Rok kalendarzowy		2023		2024		2025		2026		2027 i kolejne lata
Francja		218 550 016		218 550 016		218 550 016		218 550 016		218 550 016
Chorwacja		11 243 107		11 243 107		11 243 107		11 243 107		11 243 107
Włochy		108 855 875		108 855 875		108 855 875		108 855 875		108 855 875
Cypr		1 429 426		1 429 426		1 429 426		1 429 426		1 429 426
Łotwa		10 476 789		10 629 363		10 781 938		10 934 512		10 934 512
Litwa		17611 931		17 868 416		18 124 900		18 381 384		18 381 384
Luksemburg		982 435		982 435		982 435		982 435		982 435
Węgry		37 295 555		37 295 555		37 295 555		37 295 555		37 295 555
Malta		137 821		137 821		137 821		137 821		137 821
Niderlandy		21 521 470		21 521 470		21 521 470		21 521 470		21 521 470
Austria		20 327 455		20 327 455		20 327 455		20 327 455		20 327 455
Polska		92 772 500		93 708 015		94 643 530		95 579 044		95 579 044
Portugalia		18 403 246		18 666 767		18 930 288		19 193 810		19 193 810
Rok kalendarzowy	2023		2024		2025		2026		2027 i kolejne lata
Rumunia	58 407 631		59 234 372		60 061 114		60 887 856		60 887 856
Słowenia	3 945 902		3 945 902		3 945 902		3 945 902		3 945 902
Słowacja	12 026 832		12 172 635		12 318 439		12 464 242		12 464 242
Finlandia	15 580 507		15 635 064		15 689 620		15 744 176		15 744 176
Szwecja	20 583 959		20 590 803		20 597 648		20 604 493		20 604 493

ZAŁĄCZNIK  XIII

UNIJNE AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE KLIMATU I ŚRODOWISKA, DO REALIZACJI CELÓW KTÓRYCH MAJĄ PRZYCZYNIĆ SIĘ PLANY STRATEGICZNE WPR PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, I Z KTÓRYMI MAJĄ BYĆ ZGODNE TE PLANY,

NA PODSTAWIE ART. 108, 109 I 115:

- dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa;

- dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory;

- dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej;

- dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego;

- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r.

w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy;

- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych, zmiany dyrektywy 2003/35/WE oraz uchylenia dyrektywy 2001/81/WE;

- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 oraz decyzję nr 529/2013/UE;

- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań w dziedzinie klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013;

- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych;

- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE;

- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009

i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE,2010/31/UE,2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013;

- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów.

ZAŁĄCZNIK  XIV

SPRAWOZDAWCZOŚĆ PRZY UŻYCIU PODSTAWOWEGO ZESTAWU WSKAŹNIKÓW,

ZGODNIE Z ART. 142

Wskaźniki dotyczące Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

Cele	Podstawowy zestaw wskaźników
Wspieranie godziwych dochodów gospodarstw i odporności sektora rolnictwa w całej Unii w celu zwiększenia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz różnorodności w rolnictwie, a także zapewnienia stabilności ekonomicznej produkcji rolnej w Unii	O.3 Liczba beneficjentów wsparcia w ramach WPR C.25 Dochód czynników produkcji rolniczej R.6 Redystrybucja na rzecz mniejszych gospodarstw: wartość procentowa dodatkowych płatności bezpośrednich na hektar dla kwalifikujących się gospodarstw mniejszych od gospodarstw średniej wielkości (w porównaniu do średniej)
Zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności gospodarstw, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, j ak i długoterminowej, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację	R.9 Modernizacja gospodarstw: odsetek gospodarstw korzystających ze wsparcia na inwestycje w restrukturyzację i modernizację, w tym w bardziej efektywne gospodarowanie zasobami
Poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości	R.10 Lepsza organizacja łańcucha dostaw: odsetek gospodarstw uczestniczących w objętych wsparciem WPR grupach producentów, organizacjach producentów, lokalnych rynkach, krótkich łańcuchach dostaw i systemach jakości
Przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, w tym poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie sekwestracji węgla, a także promowanie zrównoważonej energii	I.10 Przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu: emisje gazów cieplarnianych z rolnictwa R.14 Składowanie węgla w glebie i biomasie: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej zobowiązaniami do redukcji emisji lub do utrzymania lub zwiększenia składowania węgla (w tym trwałe użytki zielone, uprawy trwałe z trwałą okrywą zieloną, grunty rolne na terenach podmokłych i torfowiskach) R.17 Grunty zalesione: obszar objęty wsparciem z tytułu zalesiania, systemów rolno-leśnych i odtwarzania, w tym z podziałem na poszczególne kategorie
Wspieranie zrównoważonego rozwoju zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze, i wydajnego gospodarowania nimi, w tym poprzez ograniczanie uzależnienia od środków chemicznych	O.34 Liczba hektarów objętych praktykami środowiskowymi (zbiorczy wskaźnik fizycznej powierzchni objętej warunkowością, ekoschematami, podejmowanymi w rolnictwie i leśnictwie zobowiązaniami w dziedzinie zarządzania środowiskowego i klimatycznego) I.15 Poprawa jakości wody: bilans składników pokarmowych brutto na gruntach rolnych I.16 Zmniejszenie wycieku składników pokarmowych: azotany w wodach gruntowych - odsetek punktów pomiarowych w ramach monitoringu wód gruntowych wykazujących stężenie azotanów powyżej 50 mg/l, na mocy dyrektywy 91/676/EWG I.18 Zrównoważone i ograniczone stosowanie pestycydów: ryzyko związane ze stosowaniem pestycydów, stosowanie pestycydów i skutki ich stosowania R.19 Poprawa stanu i ochrona gleby: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami korzystnymi dla gospodarowania glebami w celu poprawy jakości gleby i stanu fauny i flory w glebie (np. uprawa uproszczona, pokrycie gleby uprawami, zmianowanie upraw, w tym z udziałem roślin strączkowych) R.20 Poprawa jakości powietrza: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami do ograniczenia emisji amoniaku
	R.21 Ochrona jakości wody: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami na rzecz jakości jednolitych części wód R.22 Zrównoważona gospodarka składnikami odżywczymi: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami do poprawy gospodarki składnikami odżywczymi R.24 Zrównoważone i ograniczone stosowanie pestycydów: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie szczególnymi zobowiązaniami, które prowadzą do zrównoważonego stosowania pestycydów w celu zmniejszenia ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów, takiego jak wyciek pestycydów, i skutków stosowania pestycydów
Przyczynianie się do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i odwrócenia tego procesu, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu	C.33 Ekologiczne użytki rolne I.21 Wspieranie świadczenia usług ekosystemowych: udział gruntów rolnych z elementami krajobrazu R.29 Rozwój rolnictwa ekologicznego: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej wsparciem w ramach WPR z tytułu rolnictwa ekologicznego, w podziale na utrzymywanie i konwersję R.34 Zachowanie elementów krajobrazu: odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej otrzymującymi wsparcie zobowiązaniami w zakresie gospodarowania elementami krajobrazu, w tym żywopłotami i drzewami
Przyciąganie i wspieranie młodych rolników i nowych rolników oraz ułatwianie rozwoju zrównoważonej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich	R.36 Wymiana pokoleniowa: liczba młodych rolników otrzymujących wsparcie w ramach WPR na rozpoczynanie działalności, w tym z podziałem na płeć
Promowanie zatrudnienia, wzrostu, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego leśnictwa	R.37 Wzrost gospodarczy i zatrudnienie na obszarach wiejskich: nowe miejsca pracy objęte wsparciem w ramach projektów WPR R.38 Zasięg inicjatywy LEADER: odsetek ludności wiejskiej objętej strategiami rozwoju lokalnego
	R.41 Łączenie obszarów wiejskich w Europie: odsetek ludności wiejskiej korzystającej z lepszego dostępu do usług i infrastruktury dzięki wsparciu w ramach WPR
Poprawa reagowania rolnictwa Unii na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym w zakresie żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i produkowanej w zrównoważony sposób, w zakresie zmniejszenia marnowania żywności, zwiększenia dobrostanu zwierząt i zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustroj owe	I.28 Ograniczenie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych: Sprzedaż/stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność R.43 Ograniczanie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych: odsetek dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza objętych wspieranymi działaniami służącymi ograniczeniu stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych (zapobieganie / zmniejszenie) R.44 Poprawa dobrostanu zwierząt: odsetek dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza objętych wspieranymi działaniami służącymi poprawie dobrostanu zwierząt
Modernizacja rolnictwa i obszarów wiejskich poprzez sprzyjanie rozwojowi wiedzy, innowacji i cyfryzacji oraz ich upowszechnianie w rolnictwie i na obszarach wiejskich, a także zachęcanie rolników do ich wykorzystywania, w drodze ułatwienia dostępu do badań, innowacji, wymiany wiedzy i szkoleń	R.1 Poprawa realizacji celów dzięki wiedzy i innowacjom: liczba osób korzystających ze wsparcia na rzecz doradztwa, szkoleń, wymiany wiedzy lub udziału w grupach operacyjnych europejskiego partnerstwa innowacyjnego (EPI) wspieranych w ramach WPR, by zwiększyć zrównoważoną efektywność gospodarczą, społeczną, środowiskową, klimatyczną i w zakresie gospodarowania zasobami

1 Dz.U. C 41 z 1.2.2019, s. 1.

2 Dz.U. C 62 z 15.2.2019, s. 214.

3 Dz.U. C 86 z 7.3.2019, s. 173.

4 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 23 listopada 2021 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 2 grudnia 2021 r.

5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/ 2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).

6 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159).

7 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji "Horyzont Europa" oraz zasady uczestnictwa i upowszechniania obowiązujące w tym programie oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1290/2013 i (UE) nr 1291/2013 (Dz.U. L 170 z 12.5.2021, s. 1).

8 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1306/2013 (zob. s. 187 niniejszego Dziennika Urzędowego).

9 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523z dnia 24 marca 2021 r. ustanawiające Program InvestEU i zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/1017 (Dz.U. L 107 z 26.3.2021, s. 30).

10 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 487).

11 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 608).

12 Dz.U. L 147 z 18.6.1993, s. 26.

13 Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 (Dz.U. L 433I z 22.12.2020, s. 11).

14 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7).

15 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz.U. L 20 z 26.1.2010, s. 7).

16 Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz.U. L 375 z 31.12.1991, s. 1).

17 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 549).

18 Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).

19 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 71).

20 Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1).

21 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/104/WE z dnia 16 września 2009 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.U. L 260 z 3.10.2009, s. 5).

22 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.U. L 186 z 11.7.2019, s. 105).

23 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz.U. L 141 z 27.5.2011, s. 1).

24 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 (Dz.U. L 150 z 14.6.2018, s. 1).

25 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 671).

26 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 oraz decyzję nr 529/2013/UE (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 1).

27 Rozporządzenie (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS) (Dz.U. L 154 z 21.6.2003, s. 1).

28 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

29 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).

30 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 45/2001 i decyzji nr 1247/2002/WE (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 39). szego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

31 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

32 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013 z dnia 13 marca 2013 r. ustanawiające szczególne środki w dziedzinie rolnictwa na rzecz regionów najbardziej oddalonych w Unii Europejskiej i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 247/2006 (Dz.U. L 78 z 20.3.2013, s. 23).

33 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 229/2013 z dnia 13 marca 2013 r. ustanawiające szczególne środki dotyczące rolnictwa dla mniejszych wysp Morza Egejskiego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1405/2006 (Dz.U. L 78 z 20.3.2013, s. 41).

34 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznające niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 193 z 1.7.2014, s. 1).

35 Art. 4 ust. 3 lit. a) zmieniona przez art. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

36 * Rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniające i uchylające niektóre rozporządzenia (Dz.U. L 160 z 26.6.1999, s. 80, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/1999/1257/oj).

37 * Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.U. L 277 z 21.10.2005, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2005/1698/oj).

38 * Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 487, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2013/1305/oj).";

39 Art. 4 ust. 4 lit. b) zmieniona przez art. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

40 Art. 13 ust. 1:

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2022/1317 z dnia 27 lipca 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.199.1) wprowadzającego odstępstwo od jego stosowania z dniem 29 lipca 2022 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

41 Art. 13 ust. 2a dodany przez art. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

42 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1).

43 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1).

44 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie przenośnych chorób zwierząt oraz zmieniające i uchylające niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt ("Prawo o zdrowiu zwierząt") (Dz.U. L 84 z 31.3.2016, s. 1).

45 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013, (UE) nr 652/2014 i (UE) nr 1143/2014 oraz uchylające dyrektywy Rady 69/464/EWG, 74/647/EWG, 93/85/EWG, 98/57/WE, 2000/29/WE, 2006/91/WE i 2007/33/WE (Dz.U. L 317 z 23.11.2016, s. 4).

46 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych, zmiany dyrektywy 2003/35/WE oraz uchylenia dyrektywy 2001/81/WE (Dz.U. L 344 z 17.12.2016, s. 1).

47 Art. 31 ust. 1a dodany przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

48 Art. 50 ust. 7 lit. d) zmieniona przez art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 2023/1620 z dnia 8 sierpnia 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.199.101) wprowadzającego odstępstwo od jej stosowania z dniem 9 sierpnia 2023 r.

49 Art. 52 ust. 1 zmieniony przez art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 2023/1620 z dnia 8 sierpnia 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.199.101) wprowadzającego odstępstwo od jego stosowania z dniem 9 sierpnia 2023 r.

50 Zalecenie Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36).

51 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1012 z dnia 8 czerwca 2016 r. sprawie zootechnicznych i genealogicznych warunków dotyczących hodowli zwierząt hodowlanych czystorasowych i mieszańców świni, handlu nimi i wprowadzania ich na terytorium Unii oraz handlu ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu i jego wprowadzania na terytorium Unii oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 652/2014, dyrektywy Rady 89/608/EWG i 90/425/EWG i uchylające niektóre akty w dziedzinie hodowli zwierząt ("rozporządzenie w sprawie hodowli zwierząt") (Dz.U. L 171 z 29.6.2016, s. 66).

52 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/741 z dnia 25 maja 2020 r. w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody (Dz.U. L 177 z 5.6.2020, s. 32).

53 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające "Horyzont 2020" - program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 104).

54 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/783 z dnia 29 kwietnia 2021 r. ustanawiające Program działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) i uchylające rozporządzenie (UE) nr 1293/2013 (Dz.U. L 172 z 17.5.2021, s. 53).

55 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/817 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające "Erasmus+": unijny program na rzecz kształcenia i szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1288/2013 (Dz.U. L 189 z 28.5.2021, s. 1).

56 Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.U. L 197 z 21.7.2001, s. 30).

57 Art. 119 zmieniony przez art. 3 rozporządzenia nr 2024/587 z dnia 12 lutego 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.587) wprowadzającego odstępstwo od nin. rozporządzenia z dniem 14 lutego 2024 r.

58 Art. 119 ust. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

59 Art. 120 zmieniony przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

60 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE, Euratom) nr 1101/2008 w sprawie przekazywania do Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich danych statystycznych objętych zasadą poufności, rozporządzenie Rady (WE) nr 322/97 w sprawie statystyk Wspólnoty oraz decyzję Rady 89/382/EWG, Euratom w sprawie ustanowienia Komitetu ds. Programów Statystycznych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 87 z 31.3.2009, s. 164).

61 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1217/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiające sieć zbierania danych rachunkowych o dochodach i działalności gospodarczej gospodarstw rolnych we Wspólnocie Europejskiej (Dz.U. L 328 z 15.12.2009, s. 27).

62 Rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz.U. L 30 z 31.1.2009, s. 16).

63 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2220 z dnia 23 grudnia 2020 r. ustanawiające niektóre przepisy przejściowe dotyczące wsparcia z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) w latach 2021 i 2022 oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, (UE) nr 1306/ 2013 i (UE) nr 1307/2013 w odniesieniu do zasobów i stosowania w latach 2021 i 2022 oraz rozporządzenie (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do zasobów i rozdziału takiego wsparcia na lata 2021 i 2022 (Dz.U. L 437 z 28.12.2020, s. 1).

64 Rezultaty w zmiennych proxy. Dane zgłaszane przez państwa członkowskie co roku, na potrzeby monitorowania postępów w realizacji celów końcowych ustanowionych w ich planach strategicznych WPR. Wskaźniki rezultatu, które są obowiązkowe do celów przeglądu realizacji celów, jeżeli są stosowane przez państwa członkowskie zgodnie z art. 1029 ust. 1 lit. a), są oznaczone symbolem PR. Oprócz wskaźników oznaczonych symbolem PRpaństwa członkowskie mogą stosować do celów przeglądu realizacji celów wszelkie inne istotne wskaźniki rezultatu określone w niniejszym załączniku.

65 Większość wskaźników oddziaływania jest już gromadzona za pomocą innych kanałów (statystyki europejskie, Wspólne Centrum Badawcze, Europejska Agencja Środowiska itp.) i wykorzystywana w ramach innych przepisów unijnych lub celów zrównoważonego rozwoju. Dane nie zawsze gromadzone są co roku i mogą być o dwa lub trzy lata opóźnione.

66 Ocenę tendencji w odniesieniu do gatunków zapylających przeprowadza się z wykorzystaniem odpowiednich środków unijnych w odniesieniu do wskaźników dotyczących owadów zapylających, w szczególności wskaźnika dotyczącego owadów zapylających i innych środków przyjętych poprzez ramy zarządzania unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności na okres do 2030 r. (komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r.) na podstawie inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających (komunikat Komisji z dnia 1 czerwca 2018 r.).

67 Dane zgłaszane co roku na potrzeby deklarowania wydatków.

68 Wskaźniki produktu wykorzystywane wyłącznie do monitorowania są oznaczone symbolem MO.

69 Załącznik III:

- zmieniony przez sprostowanie z dnia 7 lipca 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.181.35) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 grudnia 2021 r.

- zmieniony przez sprostowanie z dnia 1 września 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.227.136) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 grudnia 2021 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 2024/1468 z dnia 14 maja 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.1468) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 maja 2024 r.

70 Państwa członkowskie mogą przewidzieć w swoich planach strategicznych WPR, że ta norma GAEC będzie miała zastosowanie dopiero od roku składania wniosków 2024 lub 2025. W takich przypadkach państwa członkowskie wykazują, że opóźnienie to jest konieczne do ustanowienia systemu zarządzania zgodnie ze szczegółowym planem. Ustanawiając normę 2 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, państwa członkowskie zapewniają, aby na danych gruntach prowadzona była działalność rolnicza pozwalająca zakwalifikować te grunty jako użytki rolne.

71 Strefy buforowe wzdłuż cieków wodnych na podstawie niniejszej normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska powinny, co do zasady i zgodnie z prawem Unii, uwzględniać minimalną szerokość 3 metrów, bez stosowania pestycydów i nawozów. Na obszarach ze znacznymi rowami odwadniającymi i nawadniającymi, państwa członkowskie mogą, jeżeli jest to należycie uzasadnione dla tych obszarów, dostosować minimalną szerokość zgodnie ze szczególnymi warunkami lokalnymi.

72 Państwa członkowskie mogą w szczególności uwzględnić krótki okres wegetacji wynikający z długości i dotkliwości okresu zimowego w danych regionach.

73 Zmianowanie upraw polega na zmianie upraw na poziomie działki rolnej (z wyjątkiem upraw wieloletnich, traw i innych zielnych roślin pastewnych oraz gruntów ugorowanych), w tym odpowiednio zarządzanych upraw wtórnych.

Ze względu na różnorodność metod uprawy i warunków agroklimatycznych państwa członkowskie mogą zezwolić w określonych regionach na stosowanie innych praktyk w zakresie wzmocnionego zmianowania upraw z udziałem upraw strączkowych lub dywersyfikacji upraw, mających na celu poprawę i zachowanie potencjału gleby zgodnie z celami niniejszej normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

Przy określaniu wymogów dotyczących dywersyfikacji upraw państwa członkowskie przestrzegają następujących wymogów minimalnych:

a) w przypadku gdy powierzchnia gruntów ornych gospodarstwa wynosi od 10 do 30 ha, dywersyfikacja upraw polega na uprawie na gruntach ornych gospodarstwa przynajmniej dwóch różnych upraw; uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75 % tych gruntów ornych;

b) w przypadku gdy powierzchnia gruntów ornych gospodarstwa przekracza 30 ha, dywersyfikacja upraw polega na uprawie na gruntach ornych gospodarstwa przynajmniej trzech różnych upraw; uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75 % tych gruntów ornych, a dwie uprawy główne łącznie nie mogą zajmować więcej niż 95 % tych gruntów ornych.

Państwa członkowskie mogą zwolnić z obowiązków wynikających z tej normy gospodarstwa:

a) w których więcej niż 75 % gruntów ornych jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych, jest ugorowanych, jest wykorzystywanych do uprawy roślin strączkowych lub jest wykorzystywanych w sposób stanowiący połączenie tych zastosowań;

b) w których więcej niż 75 % kwalifikującej się powierzchni użytków rolnych jest trwałymi użytkami zielonymi, jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych lub do uprawy roślin rosnących pod wodą, przez znaczącą część roku lub przez znaczącą część cyklu uprawowego, lub jest wykorzystywanych w sposób stanowiący połączenie tych zastosowań; lub

c) o powierzchni gruntów ornych do 10 ha.

Aby zapobiec dużym monokulturom, państwa członkowskie mogą wprowadzić maksymalny limit powierzchni pokrytej jedną uprawą.

Rolników certyfikowanych zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/848 uznaje się za spełniających wymogi niniejszej normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

74 Wdrożone w szczególności przez:

- art. 14art. 14rozporządzenia (WE) nr 470/2009 oraz zazałłąącznikcznikdo rozporządzenia (WE) nr 37/2010,

- rozporzrozporząądzeniedzenie(WE) nr 852/2004: art. 4 ust. 1oraz załącznik Iczęść A (pkt IIppkt 4 lit. g), h), j), ppkt 5 lit. f), h), ppkt 6; pkt IIIppkt 8 lit. a), b), d), e), ppkt 9 lit. a), c)),

- rozporzrozporząądzeniedzenie(WE) nr 853/2004: art. 3 ust. 1, załącznik IIIsekcja IX rozdział I (część I pkt 1 lit. b), c), d), e); część I pkt 2 lit. a) ppkt (i), (ii), (iii), lit. b) ppkt (i), (ii), lit. c); część I pkt 3; część I pkt 4; część I pkt 5; część II-A pkt 1, 2, 3, 4; część II-B pkt 1 lit. a)i d), pkt 2, pkt 4 lit. a)i b)), załącznik IIIsekcja X rozdział I pkt 1,

- rozporzrozporząądzeniedzenie(WE) nr 183/2005: art. 5 ust. 1, 5i 6, załącznik Iczęść A (pkt I

ppkt 4 lit. e)i g), pkt IIppkt 2 lit. a), b), e)), i załącznik III(w dziale "ŻYWIENIE

ZWIERZĄT" pkt 1zatytułowany "Przechowywanie", zdania pierwsze i ostatnie, oraz pkt 2zatytułowany "Dystrybucja", zdanie trzecie), oraz

- rozporzrozporząądzeniedzenie(WE) nr 396/2005: art. 18.

75 Załącznik V:

- zmieniony przez sprostowanie z dnia 8 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.148.130) zmieniające nin. rozporządzenie z dniem 7 grudnia 2021 r.

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2023/813 z dnia 8 lutego 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.102.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2024/946 z dnia 18 stycznia 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.946) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

76 Załącznik IX:

- zmieniony przez sprostowanie z dnia 8 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.148.130) zmieniające nin. rozporządzenie z dniem 7 grudnia 2021 r.

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2023/813 z dnia 8 lutego 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.102.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2024/946 z dnia 18 stycznia 2024 r. (Dz.U.UE.L.2024.946) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2024 r.

77 Załącznik XI:

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2022/648 z dnia 15 lutego 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.119.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 kwietnia 2022 r.

- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2023/813 z dnia 8 lutego 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.102.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

78 Załącznik XII zmieniony przez sprostowanie z dnia 8 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.148.130) zmieniające nin. rozporządzenie z dniem 7 grudnia 2021 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.2021.435.1
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Rozporządzenie 2021/2115 ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013
• Data aktu: 02/12/2021
• Data ogłoszenia: 06/12/2021
• Data wejścia w życie: 07/12/2021